De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

Op het treurspel van Didoaant.^*

De dootsche Elize, uit donkre myrtewouden¹

Verrezen, en van wanhoop aengevoert,²

Komt spoken, op den toon der overouden,³

In onze lucht, van dat gezicht beroert.⁴

Zy ziet de vloot der Trooische bannelingen

Voor wint in zee heenzeilen in 't verschiet,

En kan van wraek zich toomen noch bedwingen.⁷

Nu gryptze 't zwaert des helts, die haer verliet.⁸

Maer och! geen zwaert vergoet dees nederlage,
  De schennis van haer naem, en faem, en eer.
Daer leghtze in 't bloet en zieltooght, gansch Kartage¹¹

Stort anderwerf op 't lijck van Dido neêr.

De geest van Pels herbaert verstorve minne.¹³

Elk spiegle zich aen zijne Koninginne.

Justus Agrippinas.

* Van 1668. - Volgens de tekst in het voorwerk van Andries Pels, Didoos Doot, Treurspel met eenige Kunstwerken, Amsterdam 1668, bl. A4.
Opschrift: De Amsterdamse advocaat Mr. Andries Pels (1631-1681) gaf dit spektakelstuk uit tegelijk ‘met eenige konstwerken’ en een blijspel ‘Julfus’. Beide spelen bestonden uit drie bedrijven en waren zo ingericht, dat telkens na een bedrijf van het treurspel een bedrijf van het blijspel moest vertoond worden. Pel wist Huygens zowel als Vondel te bewegen op ‘Didoos Doot’ een gedichtje te schrijven. Geneerde Vondel zich, dat hij zó ondertekende? Huygens dateerde het zijne op 8 Aug. 1668 (Worp, De gedichten van Constantyn Huygens, 7de deel, blz. 161). Na de stichting van ‘Nil Volentibus Arduum’ (1669) veroordeelde Pels zijn eigen toneelwerken als ‘vodden’. Zie Te Winkel, Gesch. der Ned. Letterk. v.d. Rep. der Vereen. Ned., Haarlem 1924, II, blz. 289-90 en 421.

1 De dootsche Elize: Elissa, de Tyriese koningsdochter die Karthago stichtte en vereenzelvigd werd met de Phoeniciese Astarte, beschermgodin van Karthago; dootsche: hevig verschrikte, doodsbleke (Ned. Wdb. III, 2877); myrtewouden: de mirte groeit aan de kust van de Middellandse zee.

2 van wanhoop aangevoert: door wanhoop gedreven.

3 op den toon der overouden: naar de trant van de klassieke tragici.

4 lucht: streken; van dat gezicht beroert: door deze verschijning ontroerd.

7 Zie deel 6, blz. 594-96.

8 Aeneas had aan Dido zijn zwaard geschonken, zie t.a.p., blz. 598.

11 leghtze: ligt ze.

13 geest: talent; herbaert verstorve Minne: doet in zijn spel herleven de zo tragies geëindigde liefdesscène.