Vaderlandsche historie. Deel 6

XXVIII. De Landvoogdes besluit zig van den Kardinaal te ontslaan.

De Landvoogdes, den haat tegen Granvelle van alle zyden ziende toeneemen, begon, eindelyk, ook bedagt te zyn, om zig van hem te ontslaan. Sommigen willen, dat de meesterschap des Kardinaals haar, al sedert eenigen tyd, verveeld hadt: anderen, dat zy vreesde, te zullen deelen, in het misnoegen, welk hy zig op den hals hadt gehaald, zo zy hem langer de hand boven 't hoofd hieldt^(m): en wederom anderen, dat zy waarlyk begaan was, met het gevaar, welk Granvelle dreigde⁽ⁿ⁾. Doch wat hier van zyn moge, zy besloot, in Oogstmaand, haaren Geheimschryver, Thomas Armenteros,

(m) Strada Dec. I. Libr. III. p. 144.

(n) Viglii Vita N. LXXXI. p. 38.

[p. 88]

naar Spanje af te vaardigen, met last, om den Koning een wydluftig vertoog te doen van de klagten der voornaamste Heeren, over den Kardinaal, en van het antwoord, welk 'er de Landvoogdes op gegeven hadt. Hierby moest hy voegen ‘dat de Kardinaal niet veilig in 't Land was; alzo Egmond de Landvoogdes, onlangs, verklaard hadt, dat men 't hem danken moest, dat Granvelle nog leefde; doch dat hy deeze zorg, voortaan, haarer Hoogheid overliet, aan welke hy betuigen moest, dat de Kardinaal geen uur zyns leevens zeker was.’ Ten besluite, moest Armenteros den Koning te bedenken geeven, of 't niet geraaden ware, Granvelle van 't bewind der Regeeringe te ontslaan^(o). Men heeft geloofd, dat de Kardinaal zelf om zyn ontslag by den Koning heeft aangehouden^(p). Doch anderen melden, dat hy, omtrent deezen tyd, zeer veele moeite heeft aangewend, om zig met Oranje en Egmond te verzoenen, biedende hy aan, hun in alles te willen te gemoet gaan, en zelfs op de knieën om vergiffenis verzoeken, indien hy hun iet misdaan hadt^(q). 't Welk naauwlyks met zyne aanhouding om ontslag overeen te brengen is, ten ware het merkelyk vroeger gebeurd mogt zyn. De meesten meenen, dat de schimp, voor welken hy bloot stondt, en 't gevaar, dat hem dreigde, hem waarlyk kleinmoedig gemaakt en doen zwig-

(o) Strada Dec. I. Libr. III. p. 145.

(p) Viglii Vita N. LXXXI. p. 38.

(q) Reyd I. Boek, bl. 2.

[p. 89]

ten heeft^(r). Armenteros, zynen last volbragt hebbende, keerde, eerst in Sprokkelmaand des jaars 1564, te Brussel, te rug. Hy bragt Brieven mede aan de drie Heeren, behelzende 's Konings begeeren ‘dat zy hunne plaatsen in den Raad van Staate wederom zouden inneemen, nevens verklaaring, dat hy, over de zaak des Kardinaals, wien zy nog niets byzonders te last gelegd hadden, zyne gedagten nader zou laaten gaan^(s).’ Doch Armenteros⁺ hadt ook heimelyk bevel of verlof voor Granvelle, om, onder zeker voorwendsel, de landen te ruimen. Men wil, dat hy gaarne naar Spanje zou zyn vertrokken, en dat de Hertog van Alva den Koning ook zou hebben geraaden, hem ten Hove te ontbieden. Doch Armenteros zou dit hebben tegengegaan, den Koning vertoonende, dat de verwarringen in de Nederlanden niet zouden weg te neemen zyn, zo de Kardinaal in Spanje kwam, alzo 's Konings bevelen altoos aangemerkt zouden worden, als door hem vergiftigd: 't welk dezelven minder ingang zou doen vinden: waarop de Koning beslooten zou hebben, hem naar Bourgondie, zyn Vaderland, te doen vertrekken^(t). Zeker is 't, dat Granvelle, terstond na de terugkomst van Armenteros, 't gerugt liet loopen, dat hy, binnen kort, naar Bourgondie zou verrei-

(r) Burgund. Libr. I. p. 54. Hopperus Livr. I. Ch. VI. p. 36.

(s) Hopperus Livr. I. Ch. VI. p. 36.

+ De Koning geeft hem bevel om te vertrekken.

(t) Strada Dec. I. Libr. IV. p. 152.

[p. 90]

zen, om zyne Moeder te bezoeken. Ook vertrok hy, verzeld van den Heere van⁺ Chantonai, zynen Broeder, die lang, als 's Konings Gezant, in Frankryk, geweest, en nu herwaards gekeerd was, op den dertienden van Lentemaand, uit Brussel, en verliet deeze Landen^(u). Hy hieldt zig, by de twee jaaren, op, in Bourgondie; doch alzo hy zig, van daar, nog te veel moeide met de Nederlandsche zaaken, bragt de Landvoogdes te wege, dat de Koning hem naar Rome deedt verhuizen. Vanhier ontboodt hem Filips, in 't jaar 1575, naar Madrid, alwaar hy, tot aan zynen dood, die in 't jaar 1586 voorviel, in het hoogste aanzien, geleefd heeft^(v).

+ Hy verlaat de Nederlanden.

(u) Hopperus Livr. I. Ch. VI. p. 36. Viglii Vita N. LXXXIII. p. 38.

(v) Strada Dec I. Libr. IV. p. 156.