Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D (1799-1801)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D
Afbeelding van Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, DToon afbeelding van titelpagina van Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (4.09 MB)

Scans (456.28 MB)

ebook (5.81 MB)

XML (2.64 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederduitsch taalkundig woordenboek. A. B, C, D

(1799-1801)–P. Weiland–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[Bewegen]

BEWEGEN, bedr. w., ongelijkvl. Van het onscheidb. voorz. be en wegen: ik bewoog, heb bewegen. Aanroeren: laat hem liggen, zonder hem te bewegen. Als een wederk. werkw.: zich bewegen, van plaats veranderen: geen blad aan de boomen bewoog zich; en van hier de beteekenis van gaan, wandelen: het is gezond, na het eten, zich te bewegen. Figuurlijk, onrust en oploop veroorzaken: het volk bewegen, waarvoor in beweging brengen gebruiklijker is. Gewaarwordingen van medelijden, berouw enz. opwekken: hij werd door mijne aanspraak zeer bewogen, geroerd, getroffen. Overhalen: hij wilde zich

[pagina 389]
[p. 389]

door, of tot, niets laten bewegen. Voor alles ter bereiking van zeker einde in het werk stellen, gebruikt men de spreekwijs: hemel en aarde bewegen. Somwijlen wordt het ook als onzijd. gebezigd, voor zich bewegen: en Sina moest bewegen. Camph. Zamenstellingen zijn: beweegmiddel, beweegoorzaak, beweegrede enz.

B. Huydecoper pleit zeer voor de gelijkvloeijendheid van dit woord, en stelt alleen bewegen, beweegde, beweegd, stavende het gebruik daarvan door verscheidene voorbeelden. Onaangezien dit, is het echter zeker, dat hetzelve, oulings, ook ongelijkvloeijend is gebezigd geworden, en dat men, thands nog, veel meer zal hooren en lezen: ik ben daartoe bewogen geworden, of dat heeft mij bewogen, dan ik ben daartoe beweegd geworden, of dat heeft mij beweegd. In een van beiden, zegt Fr. van Lelyveld, moet een verloop erkend worden, en het komt ons gereeder voor, dat een ongelijkvl. werkwoord, door verloop, gelijkvloeijend, dan dat een gelijkvl. ongelijkvloeijend gebezigd worde. Wij zijn derhalve van oordeel, dat het ongelijkvl. bewoog, bewogen (gelijk ook joeg, vroeg, schond, geschonden) de voorkeur verdient.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken