Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L (1802-1803)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L
Afbeelding van Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-LToon afbeelding van titelpagina van Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (4.22 MB)

Scans (454.45 MB)

ebook (5.62 MB)

XML (2.73 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

(1802-1803)–P. Weiland–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[Jaar]

JAAR, z.n., o., des jaars, of van het jaar; meerv. jaren. Naar den zeer waarschijnlijken oorsprong van dit woord, beduidt het den tijd van den eenen tot den anderen oogst. Thands is het de tijd, in welken de zon haren schijnbaren loop, door den zonneweg, volbrengt, gedurende twaalf maanden, of drie honderd vijf en zestig dagen. Het jaar loopt ten einde. Jaar uit jaar in. Het heilige jaar, in de roomsche kerk, in welk het groote jubelfeest geopend wordt. Twaalf maanden: het is nu zestig jaar, of jaren, geleden. Hij is bij de dertig jaren oud. Het naamwoord laat men ook weg: hij is reeds in de tagtig. Ten opzigt der weersgesteldheid en vruchtbaarheid: een droog nat- schraal jaar. Een misjaar. - Jaar en dag is, in de saksische regten, een jaar, zes weken en drie dagen. Voor eene lange poos: ik heb hem, in jaar en dag, niet ontmoet. - Nieuwjaar; als het jaar begint: ook voor eene gift op nieuwjaar, en, in Gelderland, eene dunne gerolde wafel; anders een nieuwjaarskoek. Ouderdom: dat past niet voor eenen man van zijne jaren. In mijne jonge jaren. Onder den last der jaren gebukt gaan. Hij is op zijne jaren. Tijd, in het algemeen: uwe jaren en sullen niet geeindigt worden. Bijbelvert. Van hier jaarlijks, bijw., jaarlijksch, bijv. naamw., jarig. Zamenst.: leerjaar, maanjaar, moordjaar, enz. - Jaarboek, jaardicht, jaargeld, jaargetij, jaargetijde, jaarkring, jaarloon, jaarmarkt, jaartand, jaarweek, zeven jaren, in den bijbelstijl. Oud. heeft jaarblafferts, voor annales: de heilige jaarblafferts der bo dboeken.

Jaar, Ker. jar, Isidor. jaar, neders. jar, eng. year, Ulphil. jer, angels. ger, gear. Tuinman leidt het af van εαρ, de lente, of liefst van יָדֵחַ, de maan. Wacht. van het zw. ijra, in eenen kring omdraaijen, gr. γυρουν. Dan, daar dit voor de eerste uitvinders te wijsgerig is, is de gissing der genen veel gegrondder, die het van het oude ar, (waarmede ons aar, korenaar, overeenkomt,) zw. ar, afleiden, welk de inzameling van

[pagina 337]
[p. 337]

vruchten beteekent. Dit woord heet, in Zweden, ook een jaar, gelijk het ijsl. aar en deen. aar. De gewoonte, om, naar de inoogstingen, de jaren te rekenen, is bij alle volken, zeer oud, en nog niet geheel uitgestorven De Oudduitschen en Noordelingen telden den ouderdom wel gemeenlijk bij winters, maar echter was ook de deeling van oogsttijd tot oogsttijd, eene bekwame jaarsrondte, dewijl men in het Noorden slegts eenen oogst heeft. Eenigen brengen hierheen het bekende vers van Virgilius: post aliquot, mea regna videns, mirabor aristas.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken