Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Kwaad]

KWAAD, bijv. n. en bijw., kwader, erger, kwaadst, ergst. Het tegendeel van goed. Het wordt in meer dan eene beteekenis gebruikt. Voor leelijk, niet schoon: zij ziet er zoo kwaad niet uit. Boos, ondeugend: hij is een kwaad werktuig. Ik heb met een kwaad wijf te doen. Verderfelijk: zij gaven hem eenen kwaden raad Een mensch van eenen kwaden omgang. Ongemakkelijk: nog twee kwade weken, dan zijn wij het te boven. Dat weinig winst, rent, en voordeel aanbrengt: wij hadden een kwaad jaar. Slecht: ik had een kwaad vermoeden. Moeijelijk: dat was een kwade weg. Ongeneeslijk: hij is aan eene kwade koorts gestorven. Toornig, gestoord: kwaad op iemand zijn. Kwaad worden. Iemand kwaad maken. Beleedigend: het zij niet kwaad in uwe oogen, bijbelsche spreekwijs. Slecht, niet deugend: kwade noot. Onheil en ramp aanbrengend: vrees niet in kwade tijden. Ongelukkig, heilloos: en maakt uw deerlijk lot door ongeduld niet kwader. L.W. v. Merk. Ook als een zelfst. naamw., voor ondeugd: mijd het kwade. De kwade, de duivel. Te kwaad. Zij krijgen het te kwaad, zij raken in het onderspit. Het te kwaad hebben. Vraag

[p. 645]

den waard, wat wij te kwaad hebben, hoe veel wij moeten betalen. Er is nog twee gulden te kwaad. Ten kwade: hare gedachten zijn tegen mij ten quade. Bybelv. Het kwaad hebben, ongelukkig zijn, in nooddruft leven. Ter kwader uur, ongelukkiglijk. Ter kwader trouw, bedriegelijk. Van hier kwaadheid, boosheid, toornigheid. Zamenstell.: kwaadaardig, kwaadaardigheid, kwaadaardiglijk, kwaaddoener, (kwaaddoender) kwaadgelatig, kwaadgezind, bij Camph. - kwaadgunstig, kwaadschik, bij Oud.: zich quaedschik aanstellende; zoo zegt men ook nog: goedschiks, of kwaadschiks - kwaadsprekend, kwaadsprekendheid, kwaadspreker, kwaadspreking, kwaadspreekster - kwaadtalig, bij Vond. kwaadwillig, kwaadwilligheid, kwaadwilliglijk, kwaadzeer. Kwadertieren is oul. in gebruik geweest, voor het tegendeel van goedertieren: Mer wi en willen u niet quadertieren (molesti) wesen. Bybel 1477.