Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Naakt]

NAAKT, bijv. naamw. en bijw., naakter, naaktst. In de meeste gevallen duldt dit woord geene trappen van vergrooting. Het geeft te kennen dien stand, waarin men geen ander dekkleed heeft, dan de bloote huid: een naakte vogel, die nog geene vederen heeft. Hij schoor den hond tot op de naakte huid. Ten opzigt van menschen, gebruikt men het van het geheele ligchaam: een mensch komt naakt ter wereld. Naakt gaan. Eene naakte Venus. Van eenige deelen: eene herderin, die op natte struiken heur naekte voeten zet. Poot. Zij zat met naakten boezem. Maer naekt omtrent de borst. Cats. Daar sach mense in groote schaamte naeckt bij naeckt liggen. Florian. In verderen zin, gebruikt men het ook van andere onbedekte ligchamen: naakte velden, waarop geen koren groeit. De naekte gront (de bodem der zee) wert ontbloot. Bybelv. In den dagelijkschen stijl, noemt men ook naakt, (wat staat het hier naakt!) als eene plaats meer ontledigd is, dan naar gewoonte. In verderen zin: de waerheit ging nogh naekt. Poot. Iemand de naakte, de zuivere, waarheid zeggen. Ontbloot, openbaar: alle dingen zijn naakt voor God. Naect der vroetscap, ontbloot van kundigheid. Seghel. Fig. minder gekleed, dan gewonelijk: loop zoo naakt niet; gij mogtet verkoud worden. Slecht gekleed, berooid: gij

[p. 176]

hebt de kleederen der naekten uijtgetogen. Bybelv. Arm, behoeftig; in eenen verachtelijken zin: naakt en bloot zijn. Twee naakten kunnen elkander niet dekken. Iemand naakt uitschudden. Dat is eene naakte zwaluw - luis, een arme jakhals. Als zelfst. naamw. van het onz. geslacht, het naakt, een naakt mensch: naar het naakt teekenen. Van hier naaktelijk, naaktenis, veroud. woord, naaktheid, van iemand, die van kleederen ontbloot is, - eenvoudige echtheid - naakte schaamdeelen. Zamenstell.: moedernaakt, enz. Sommige anders kiesche schrijvers bezigen voor naakt wel eens nakend, doch verkeerdelijk: de schande van nakend gezien te worden. Guardiaan.

Naakt, Ulphil. naquaths, Ker. nahhut, Otfr. nakot, Tat. naccot, nachet, hoogd. nacket, neders. naakt, deen. nogen, zw. nakot, ijsl. naken, angels. naced, eng. naked, pool. nagi, boh. nahij, bij de Krain. Wend. nag, bret. noas, wallis. noeth; waaruit tevens de verwantschap van het lat. nudus blijkt.