Nederduitsch taalkundig woordenboek. T-U. V

[Veen]

VEEN, z.n., o., des veens, of van het veen; meerv. veenen. Kil. ven, venne; en bij Hooft vrouwelijk, in: den scheepshopluijden, die voor de ven laaghen, aan te schrijven, dat zij op de ree hadden te koomen. Volgens Kil., een moeras, of moerassige weide, in welke beteekenis van weide men finne nog hedendaags in Vriesland bezigt, terwijl vennen het land bij Kil. is, hetzelve tot hooiland schikken, zoo als men dit ten aanzien van lage moerassige weiden veelal doet. Dezelfde beteekenis van moerassig land, of moeras, hebben in Holstein fenne, in Brandenburg en ijsl., en in het angels. fenn, in het eng. en zweed. fen; en ongetwijfeld heeft men Finland dus naar zijne moerassen genoemd, waarvan deszelfs inwoners den naam van soma ontleenen, die uit so, moeras, en ma, land, zamengesteld is. Voorts is ven bij Kil. even als het hedendaagsche veen en het neders. fehn, bijzonderlijk, een moeras, en alle ander laag, of hoog, land, waaruit turf gegraven worden kan: het veen geraekt in brant. Vond. Deze beteekenis heeft het woord in de eigennamen van Aarlanderveen, Amstelveen, Ankeveen, Bakkaveen, Heerenveen, Hoogeveen, Nieuweveen, Roelof Arendsveen, Rooveen, Vinkeveen, Waddinksveen, Waverveen, Westveen, Welsveen, Zuidhuisterveen, enz., even als in die van Venema, Veenstra, of Feenstra, van Veen, van der Veen, of van der Feen, van der Ven, en van de Venne, die het veen, waarvan hij zijnen naam ontleende, bezongen heeft, en het in zijnen

[p. 69]

naam even vrouwelijk maakt, als Hooft in het bovenaangevoerde. In de derde plaats voert veen de beteekenis van zulk slijk, als waaruit men eigenlijke turf maakt, in tegenoverstelling van flodder, klei, enz.: het veen der moerassen. Hooft. Werd gebaggert veen en flodder. Adriaan van de Venne. Dit veen voert onder deszelfs bewerkers vaak slechts den naam van slijk, en omgekeerd is slijk bij Ulphil. fani, goth. fan, ital. fango, fr. fange. Alwaarom men moerassen, en moerassige weiden, uit hoofde van derzelver slijkigheid, met den naam van veen schijnt te hebben bestempeld, en de oorspronkelijke beteekenis van dien naam in slijk gelegen schijnt. Spreekw.: in het veen ziet men op geen tursje. Zie turf. Van veen komt veenachtig, veenderij, veenen, veenig. Zamenstell.: veenaarde, veenader, veenakker, veenarbeid, veenbaas, veenboer, veenbonk, veenboor, veengraver, veengraverij, veengrond, veenland, veenmos, veenpuit, veenwerker, veenwerkster, veenzon, enz. Turfveen, enz.