Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 8

(1844)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum– rechtenstatus



[pagina 96]
Van den ouden ridder ende den jonghen. Een hoghe gheborne maghet rike Saghic sitten, verweendelikeGa naar voetnootVs 2 Ghesiert, in hare kemenade,Ga naar voetnoot3 Met dieren costeliken ghewade; 5[regelnummer] Fluwelen clederen hadsi an, Op den roc stont een ghespan,Ga naar voetnoot6 Met meneghen stene, diere ende scone, Ende op haer hoeft hadsi ene crone, Die werdich was meneghe merke,Ga naar voetnoot9 10[regelnummer] Van dieren costeliken ghewerke; Maer al dat gout ende die stene Was nochtan te prisen clene Jeghen hare hertse weydich lijf.Ga naar voetnoot13 Ic wane noit man enech wijf 15[regelnummer] Sach, soe volmaket van allen leden; Hare ghelaet ende hare seden Voeghede hare soe rechte wale. Een jonc gheselle met hogher tale Saghic bi haer sitten daer, 20[regelnummer] Ende ghekimt was sijn haer,Ga naar voetnoot20 Dat hem stont op thovet wide; Sijn anschijn scone, sijn oghen blide, Sijn handen wit, slecht, wel gheraect;Ga naar voetnoot23 Al sijn lijf dat was ghemaect
[pagina 97]
25[regelnummer] Na wensche wale; die selve man Hadde oec diere cleder an, Genaeit met costeliken naet; Hoverdic scheen hi int ghelaet; Rike soe scheen hi sonder commer. 30[regelnummer] Aldus stondic vele armer dommerGa naar voetnootVs 30 Van verre, ende sach daer nare. Een oude man, met grauwen hare, Quam in die kemenade ghegaen: Alsoe ic mi conde verstaen 35[regelnummer] Sone was hi niet rijc van sire haven.Ga naar voetnoot35 Sine cledere waren soe bescaven, Oec soe mochte men aen hem sien, Diere nauwe na woude spien,Ga naar voetnoot38 Met swerden meneghen brief bescreven,Ga naar voetnoot39 40[regelnummer] Daer hem littekene af waren bleven: Die haddi an wanghe ende aen monde, Van meneghe grote diepen wonde, Lictekene, die men scauwen mochte. Oec soe was hi, als mi dochte, 45[regelnummer] Aen hande ende aen voete lam; Op ene crucke dat hi quam Herde cranckelike ghegaen. Hine ginc niet verre hine moeste staen,Ga naar voetnoot48 Ende rusten sine moede lede. 50[regelnummer] Die moeyaert hielt sijn spot daer mede,Ga naar voetnoot50 Die daer sat bi der maghet, Ende hevet hare in scoppe ghevraghetGa naar voetnoot52 Wanen hi soe ghelopen quam?Ga naar voetnoot53 Doen wert die maghet alluttel gram, 55[regelnummer] Ende sprac: ‘Wat doet u dat ghesaecht?’Ga naar voetnoot55 Die scone, die haer wel bedaecht,Ga naar voetnoot56
[pagina 98]
Stont op, alse haer wel bequam, Ende ghinc ten ouden, diese nam In haren arme vriendelike. 60[regelnummer] Die hoghe gheborne maghet rike Sprac: ‘Willecome, lieve here! Mi hevet ghelanghet na u sere.Ga naar voetnootVs 62 Waer hebdi soe langhe ghesijn?’ Sie hiet dat men brochte den wijn, 65[regelnummer] Dat blidelike wert ghedaen. Si deden hoghe sitten gaen,Ga naar voetnoot66 Ende woude voer hem sitten neder; Maer die oude toechse op weder,Ga naar voetnoot68 Soe dat si effen hoghe saten.Ga naar voetnoot69 70[regelnummer] Dies soe balch hem utermaten Die jonghe man, als mi dochte, Dies die maghet luttel rochte.Ga naar voetnoot72 Die over scone kuische maghet Hevet den ouden man ghevraghet 75[regelnummer] Hoet met hem stonde, van allen saken; Met rechte goetliker spraken Dede si hem menich vriendelijchede. Sine lamme hande bedeGa naar voetnoot78 Leide si in haren waermen scoet. 80[regelnummer] Al waren hem die oghen roet Dies en ontgout hi jeghen hare niet.Ga naar voetnoot81 Soe gherecht vriendelijc si haer gheliet. Dat sach die jonghelinc, diet benide, Ende hem luttel goet verblide 85[regelnummer] Van der vriendeliker talen. Die maghet dede een coffer halen, Dat si met hare hant ontsloet. Van hare sconheide si hem boet,Ga naar voetnoot88 Dien ouden man, al sijn ghevoech: 90[regelnummer] Si sprac: ‘Here, hier es ghenoech,
[pagina 99]
Die wile dat wi beide levenGa naar voetnootVs 91 Seldi ghebieden over mi.’ Doen dachte die jonghe man: ‘Owi!Ga naar voetnoot93 Die maghet es seker uten sinne: 95[regelnummer] Si toent vrienscap ende minne Enen verdroefden ouden man.’ Hi stont op ende ghinc van dan Met torne uter kemenaden. Die maghet die was soe beraden 100[regelnummer] Dat si niet en seide: ‘Waer wildi gaen?’ Ende bleef sittende, ende hadde ontdaen In den arme den ouden man. Hi was moede ende began Te vaken, ende luste slapen. 105[regelnummer] Doen riep die maeghet hare knapen, Ende bat hem uter maten sere Dat sine leiden daert lustich were, Ende emmer namen goeden ware.Ga naar voetnoot108 Selve ghinc si met al dare, 110[regelnummer] Ende hulp hem decken metter hant; Dies si haer vriendelic onderwant. Ende alse die oude was in rusten, Die maghet, die een keyser lusten Mochte teender keyserinnen,Ga naar voetnoot114 115[regelnummer] Ghinc weder ter cameren binnen, Ende die jonghe man quam doe weder, Ende werp die tale op ende neder Scampelijc, ten ouden waert, Sijn grauwe haer, sinen witten baert; 120[regelnummer] Sijn oude cledere ende versleten Heefti der maghet al verweten. Doen sprac die maghet: ‘Hi hevet verdient: Hem selen te rechte wesen vrient Reyne maegden ende goede wijf; 125[regelnummer] Want hi met wapene dicke sijn lijf
[pagina 100]
Met rechte manlijc hevet gheneert. Spottens heeft hi hem wel verweert Alsoe ic ghemerken can,Ga naar voetnootVs 128 Wies ic horde den ghenen lien,Ga naar voetnoot129 130[regelnummer] Diene dicwile heeft ghesien In storme, ende in stride mede, Dat hi soe rechte manlijcheit dede, Dat hi, bi gherechter sculde, Hevet verdient alle vrouwen hulde.’ 135[regelnummer] Die jonghe sprac met ghevensder talen: Bilode, hem voeghet sijn sitten wale Bi magheden, ende bi sconen wiven, Ende met grote hovescheit met hem te driven! Hi es soe volmaect van allen leden, 140[regelnummer] Ende tpert daer hi op quam ghereden Es sere lustelijc ane te siene!’ Doen andworde hem met dieneGa naar voetnoot142 Die hoghe gheborne maghet suverlike, Ende seide: ‘Vrient, al sidi rike, 145[regelnummer] Soudi volghen sinen pat Ghi sout minderen uwen scat. Den man dien ghi dus hebt versproken, Dat hi sine lede dus hevet ghebroken, Dat is in eren hem gheschiet: 150[regelnummer] Hine souts te rechte ontghelden niet. Nu proeft, waer es sijn have bleven? Om ere heeft hise al ghegheven, Ende heefter omme soe vele verworven Datter sinen lichame omme ware ghestorven. 155[regelnummer] Men souder billec om gheven renten, Ic segghe u, van den ghebeinte; Het souden magheden ende wijf anebeden. Al en consti niet wel treden An den dans, noch effen gaen, 160[regelnummer] Hi hevet met wapenen wel ghedaen, Daer emmer die manlijcheit ane leecht; Maer die nu wel te dansen pleecht,
[pagina 101]
Hem dunct dat hi die beste si. Die dat vonnesse leide op mi, 165[regelnummer] Ic die soudt hem al ontwisen. Manliken moet die sal men prisen. Als men den man ghewapent siet Bi den dansene soe en prijsicken niet.’Ga naar voetnootVs 168 Die jonghe man quam weder te wordenGa naar voetnoot169 170[regelnummer] Ende sprac, daer sijt alle horden, Die in die kemenaden waren: ‘Heeft hi in sinen jonghen jaren Wel ghedaen, het es al leden; Heeft hi ghestormt of ghestreden 175[regelnummer] Dies en doet hi nemmee.’ Doen sprac die maghet: ‘Dat doet mi wee Dat ic moet horen dese tale. Bilode, dat wetti selve wale, Sal men ouder daet vergheten? 180[regelnummer] Soe heeft hi om niet versleten Sijn lijf, ende sijn goet verloren, Dat hem dic hevet bracht in toren. Daer om sal men hem vordeel bieden.’ Met desen worde dat si schieden; 185[regelnummer] Die jonghe en bleeffer niet langher inne: Verbolghen was hi ende gram van sinne, Om dat die maghet hadde gheprijst Den ouden, ende tfoerdeel ghewijst. Hieromme en hadsijs niet ghelaten. 190[regelnummer] Het soude der wapenen sere baten, Waren alle vrouwen soe ghesent. Het wert nu selc sere ghemintGa naar voetnoot192 Die nemmermeer en worde soe werde. Soude men die ere metten swerde 195[regelnummer] Op tfelt onder die viande winnen, Sine stonden nemmermeer na minnen. Het es ter werelt menich ghuulGa naar voetnoot197 Sijns lijfs verdorven ende vul,
[pagina 102]
Ende wert van vrouwen ghemint nochtan, 200[regelnummer] Om dat hi dansen ende reyen can; Selc oec om dat hi rijc si. Hier mach men nu die minne bi Best verwerven ende ghecrighen. Dies vint men noch mere; ic wil swighen; Ende hier met endic mine woerde. 206[regelnummer] Het es messelijc wiet node hoerde.Ga naar voetnootVs 206 Explicit. Handschrift in de Bibliotheek van Bourgondie te Brussel, beschreven in de Bibliotheca Hulthemiana, vol. VI, n^o 192, het stuk aldaer gemerkt XXV. J.F. WILLEMS.	voetnootVs 2 Verweendelike, verwendelic, luisterlyk. voetnoot3 Kemenade, kamer, stookplaets, caminata, camino, stube. Zie wegens dit woord Schmeller's Bayerisches Wörterbuch, II, bl. 295. Koning Alfred vertaelde het in 't anglosaksisch door Fyrhus. voetnoot6 Ghespan, spanriem. voetnoot9 Merke, marken. voetnoot13 Hertse weydich lijf, lief en weidelyk lichaem. Hertse is verkort van hertsich, waervan ook hertselheid, hartelykheid, in 't middeleeuwschhoogduitsch hertzekeit, lieftalligheid, tederheid des harten. Weydich is van weiden, eigentlyk jagen, en beteekent wakkerlevendig. voetnoot20 Ghekimt, gekemd. voetnoot23 Slecht, effen, glad. voetnootVs 30 Ik, arme dompeling, zou men te Gent zeggen. voetnoot35 Van sire haven, door zyne bezittingen. voetnoot38 Die er nauwkeurig wilde acht op slaen. voetnoot39 Menig schrift, door het zwaerd hem op zyn gezicht geschreven. voetnoot48 Hine moeste staen, of hy moest blyven staen, rusten. voetnoot50 Die moeyaert, de moeijal. voetnoot52 In scoppe, in spot. voetnoot53 Wanen, waer van daen. voetnoot55 Ghesaecht, gezegd; - Waertoe u dit gezegd? voetnoot56 Bedaecht, voor bedacht. voetnootVs 62 Mi hevet ghelanghet, ik heb verlangd. voetnoot66 Deden, deed hem. voetnoot68 Toechse, trok ze. voetnoot69 Effen hoghe, op dezelfde hoogte. voetnoot72 Waer de maegd weinig om gaf. Rochte van roeken. voetnoot78 Bede, beide. voetnoot81 Ontgout, misgoldt. voetnoot88 Sconheide, juweelen. - Hem, namelyk den ouden. voetnootVs 91 Die wile, terwyl. Deze regel rymt op den volgenden niet. Misschien is er een vers overgeslagen. voetnoot93 Owi! oei! voetnoot108 Ware, wacht. voetnoot114 Teender, tot een. voetnootVs 128 Can. Hier is blykbaer een vers uitgevallen. voetnoot129 Lien, belyden. voetnoot142 Met diene, mids dien. voetnootVs 168 Prijsicken niet, waerdeer ik hem niet. voetnoot169 Quam weder te worde, hervatte het woord. voetnoot192 Thans wordt den zulken zeer bemind. voetnoot197 Ghuul, guilpaerd, vuilaerd. voetnootVs 206 Messelijc, verschillig. De zin van den regel zou ik best in 't fransch vertalen: Il en est peutêtre qui l'entendrait avec peine.

Vorige Volgende

Van den ouden ridder ende den jonghen.