Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 9

(1845)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum– rechtenstatus


Tweede bedrijf.
Eerste tooneel. graeggetrouwt, tegenwoordig, openhand. tegenwoordig. Mejuffer, nu ik weet de plaetse in uwe sinnen Te hebben, 'k sal wel sien uw vaders gunst te winnen; En schoon ten deelen helt naer Eertijds sijn gemoed, Hem en mishaegt niet heel dat Tegenwoordig doet.
[pagina 268]
Gy siet, mijn mode, en niet de sijne wilt hy draegen, Een teeken, dat hy heeft in mijne meer behaegen. Die iemants mode volgt, neemt lichtelijk ook aen Sijn wijs van leven. Laet my maer met hem begaen; Ik twijffel niet of sal hem so veel reden geven Van 't tegenwoordige gebruyk van wel te leven, Dat hy niet hebben sal in Eertijds langer smaek, En Tegenwoordig gantsch sal houden sijn vermaek. graeggetrouwt. Gy hebt verstand genoeg, om hem daer toe te krijgen. Gy hebt een tong, waervoor haest Eertijds tong sal swijgen. En Maer die babbelt maer: en eenen babbelaer Moet m'in 't gesicht maer sien, om doen te swijgen; daer Ik dikwyls van heb d'ondervindinge genomen, Als Joris-slecht-bespraekt hier placht by my te komen. openhand. Wat, wat die gekken! al dat volk een schup in 't gat! Men moet die vuyligheyd sien t'helpen uyt de stad, Of geven s'een kwartier, als t'Amsterdam de Joden, Daer sy verkoopen, so sy konnen, d'oude mode. De nieuwe liedekens staen 't volk nu 't meesten aen, Al houden sy, dat d'oud' de beste sijn, stout staen. Leest eens de dichten van die Nederlandsche oud' poëten, En schrijvers; waer toe dient hun schrijven? voor sekreten, Voor boterwinkels; want, so iemant hun noch leest, 'T is, om door 't lachen te vermaeken sijnen geest; Men heeft nu and're tael, en and'ren stijl in 't schrijven, Seer net, en wel geschaeft, en die men hoopt te blijven Altijd in achting, [ ] soo lang als Nederland Haar tael sal houden. tegenwoordig. 'K lach met sijn versuft verstand, En griekse wijsheyd, gantsch beschimmelt en versleten. 'K sal hem wel deur doen, so 'k mag anders so vermeten Mijn selven vleyen, en beloven een geluk, Dat al te swaer is, om op so een swakke kruk,
[pagina 269]
Als hy gebruykt in 't gaen, te steunen en te rusten. Een afgeleefden kwelt zich met de minnelusten; Wat dwaesheyd! Dat ik waer so oud als hy, ik dacht In all' mijn handel op mijn sterfput dag en nacht. openhand. Men segt een oude schouw, als sij in brand kom raeken, Is gantsch onblusschelijk. graeggetrouwt. Bedenk, hoe gy uw' saeken Aenleggen wilt; want gints komt mijnen vader aen. tegenwoordig. Betrouwt my ons geluk, sijt nergens voor belaên.
Tweede tooneel. neuswys, siende Tegenwoordig, schud met sijn hoofd. tegenwoordig, graeggetrouwt, openhand. tegenwoordig. Mijnheer is wel te pas, gelijk ik kan bemerken, En 't is een gratie van den Hemel, in sijn werken Altijd so wonderbaer, dat een oud man, als gy, Van alle siekten tot noch toe geweest is vrij. graeggetrouwt. Mijn vader leeft op zijn gesondheyd, moet gy weten, En gaet nooit daedelijk in sijne rust naer 't eten; Want niets schaed meer den mensch, als met een volle maeg Te bed te gaen. openhand. De reên waerom sy altijd graeg Naer 't eten is; want 'k kom mijn Heer goên dag nau bieden Of vraegt, wat is er nu t' ontbijten. tegenwoordig. Kan 't geschieden,
[pagina 270]
Dat eenen man, als gy, heeft sulk een apetijt? Van hondert morgens is 't wel eenen, dat 'k ontbijt. (Neuswijs wandelt al heên en weder met d'oogen naer d'aerde.) Mijn Heer, gy sijt een man, om duysent jaer te leven: 'K weet niet wat maeg dat de natuer u heeft gegeven. En juffer is die ook so scherp van tanden, Heer? (Neuswijs besiet hem eens, en keert hem straks den rug.) Neen, ik geloof dat niet, want s' is een weinig teêr... (Neuswijs besiet hem, en schud sijn hoofd.) Doch teêre en magere, als ik heb wel ondervonden, Beschaemen dikwils in het eten vette monden... 'K geloof, mijn Heer heeft iets in 't hoofd, dat hem bezwaert; Want is te redelijk, om my geen antwoord waerd Te keuren; of is so verwart in sijn gedachten In het besluyten, wie hy 't luk wilt waerdig achten Van bruydegom te sijn gekoren... (Neuswijs besiet hem met drollige grimmassen, en wijst met sijn hand, dat hy hem niet aen en staet.) 'K sou wel naer Die uytspraek vraegen: dan, ik vreese dat mij Maer, Den knecht van Eertijds, die op elk wat weet te seggen, Heeft eenen trek gespeelt, die 'k konnen zou weêrleggen, Indien mijn Heer voor my so daenge goedheyd had, Van aen sijn minste slaef te seggen willen, wat Hy achter mijnen rug by u heeft derven snappen... (Neuswijs besiet hem, en lacht hem eens verachtelijk toe.) Om uwe wil sou ik hem voor sijn bek niet lappen, En ook, omdat ik eer altijd den ouderdom. Dan, niet te min, so 'k waer door hem beledigt, om Dien schelm te toonen dat hem niemant en sou spaeren... (Neuswijs besiet hem met d'ermen in de sijde, en keert daedlijk hem den rug.) Sou ik alleenelijk de juffer maer vervaeren... Mijn Heer, ik zie wel, dat ik weynig heb gehoor, En u alleenig door mijn reden maer verstoor; Dat Maer, dat brodwerk, die bederver van goê saeken Heeft weten walgelijk my by mijn Heer te maeken. O ja, ik sien 't wel, mits gy my niet wilt besien, En hoe ik u meer naek, hoe meer komt van my vliên...
[pagina 271]
graeggetrouwt. Ik twijffel niet, of Maer die kwam hier tusschen beyden... openhand. Hy komm' so hy begeer', 'k sal hem ten huyse uytleyden, En toonen hem het houten aensicht van ons' deur... neuswijs. Begint dat eens, hebt gy het hart, wacht u daer veur, Indien gy wijs sijt... En gy, Tegenwoordig, gaet gy Uw' weg op staende voet; want 'k sweer u, dat, al praet gy Gelijk een engel, schoon gy recht een duyvel sijt, En sek'ren ondergang van dees' bedorven tijd, Gy hebt geen' soppen op mijn dochters gunst te weyken, En mijne is boven rek, gy sult ze nooit bereyken. En wie dat ik haer tot een bruygom heb beschikt, Raekt u in 't minste niet. Dies raed ik u, en mikt Niet langer op dit wit, want sult het seker missen... tegenwoordig. Ik heb het wel gedacht. Neen, 'k kwam my niet vergissen. Ik sien wel dat het is een' schelmschen trek van Maer. Dan, 'k bid, geeft m'eens verlof, dat ik dien leugenaer Sijn' schelmsche leugens voor uw oog mag overstryen... neuswijs. Gaet toch maer henen, ik kan u niet langer lyen... openhand. 'T is wel onredelijk, dat gy hem niet verhoort... neuswijs. 'K geloof hy schoot te kort, deed gy voor hem niet 't woord... openhand. 'K heb deernis met die men derft valschelijk beliegen, En ben verwondert, dat g'u dus in slaep laet wiegen
[pagina 272]
Door volk, van oudheyd kints, die beter in de wieg Gesteken souden sijn... neuswijs. Swijgt! tegenwoordig. So ik hem belieg, Mijn Heer... neuswijs. Ik wil u niet aenhooren, gaet toch henen... Gy dient mijn dochter niet. So 'k haer besteed, 't sal eenen Deugdsamen jongman sijn, die worden sal haer man; 'K weet heel uw' ommegang, ik heb 'er kennis van. tegenwoordig. By u verdacht gemaekt door die my valsch beliegen... Ha! ha, dien schelmschen Maer... van hem laet g'u bedriegen; Hy soekt sijn meester, dien oudwetschen taeteraer, Die levendige dood, dien strammen maekelaer, Door mijn' bederving, tot sijn' wensch te doen geraeken, En eene doodkist van een bruyloftsbed te maeken. 'K bid, segt de waerheyd, of dat Maer by u niet heeft My swart geschildert... neuswijs. Dat en raek u niet: men geeft Sijn dochter, die men wil; ik heb u geene reden Te geven van, aen wie dat ik se wil besteden... tegenwoordig. Ik weet wel, dat ik niet dien lukigen sal sijn... openhand. 'K heb beter brieven, sijt daer voor toch in geen pijn. Mijn Heer heeft lust om u te kwellen... neuswijs. Hoe net weet gy Dat niet te raeden? ha! gy hebt verstand. openhand. Wel, deed gy
[pagina 273]
My lest niet seggen mijn gevoelen van de trou Van uwe dochter, toen wy in den hoek der schou Te saemen, als sy was te bed, braef pinteleerden, En gy my voor mijn raed een pattekon vereerde? En wat was mijnen raed, nu ik 't wat hoesten moet? Dat gy geen bruydegom van adelijker bloet, En deugdelijkeren aerdt, en loffelijker seden Kost vinden voor uw kint en haer genegentheden, Als Tegenwoordig. En wat was toch uw besluyt? Gy dronkt op 't goed succes den vollen roomer uyt. neuswijs. Gy weet niet wat gy segt, en 't is so lang geleden Dat ik 't vergeten heb... openhand. Mijn Heer, 't is tegen reden Dat gy wilt loochenen, dat u 't niet meer gedenkt, En toestaet dat men d'eer van Tegenwoordig krenkt. neuswijs. Den drommel! laet m'in vreê, of 'k sal 't u dier betaelen... openhand. Ik scheld u kwijt mijn schuld... neuswijs. Dat u den nikker haele Met all' uw snappen, 't komt te pas, of niet te pas... openhand. Ik had gepeynst mijn Heer veel redelijker was... neuswijs. Veel redelijker, of onredelijker, 't geeft niet. openhand. Daer hebt gy in gelijk, mijn Heer: al wie dat heeft niet, En kan niet geven; g'hebt verstand, en evenwel Geeft gy geen reden, en... neuswijs. Gy sijt te stoute vel...
[pagina 274]
Gy sijt bedorven door mijn goedheyd... maer... openhand. Ja, Maer is 't Die all' dit spel hier maekt... neuswijs. Laet hy het sijn... openhand. Ha! daer is 't Nu uytgekomen, 'k wist wel. dat gy in het end, Geraekt door ons gesmeek, 't ons maeken soud bekent. Heer Tegenwoordig, gy kunt nu uw saek verweeren, Als Maer verschenen is, den leugenaer uw eere Doen wedergeven... 'k weet Heer Neuswijs keurt het goed. 'T is sulk een goeden man; niet waer, mijn Heer? (Sy klopt hem onder de kinne.) neuswijs. Ik moet Noch lachen tegen dank met uwe sotternyen. Ja, 'k ben te vreden, dat hy Maer gaet overstryen, Dat hy gelogen heeft: en so hy het kan doen, So sal mijn dochter noch sijn bruyd sijn voor de noen. tegenwoordig. Ha! wat een blijdschap! graeggetrouwt. Wat genucht! tegenwoordig. Ach! wat vernoegen! openhand. En wat een bruydstuk sal uw mildheyd daer by voegen? tegenwoordig. Gy sorgt voor uw profijt, en sijt versekert dat Ik het besit van so een' kostelijken schat, Als mijn beminde, u niet kan dier genoeg betaelen... Ha! mijn lieve Openhand... ha! heelster van mijn kwaelen... (Hy wilt haer drinkgeld geven.) openhand. Voorwaer... het mach niet sijn... mijn Heer, 't is onverdient Tot noch... ik ben beschaemt, ik sal u voor mijn vriend
[pagina 275]
Niet langer kennen... so... tegenwoordig. Gy my niet dwingt t' ontfangen Dit drinkgeld, meynt gy... neuswijs. 'K wil dat gy 't sult weder langen... openhand. Mijn Heer is mijnen vriend, en gaf ik 't aen hem weêr... Hy wierd mijn vyand... neuswijs. Fy! gy onbeschaemde: 'k sweer, Dat ik u sal... openhand. Voorwaer, ik mag 't niet weêr hem geven; Want zou de peys van hem niet krijgen heel mijn leven... neuswijs. Neen, gy verstaet het u... openhand. 'K ben bly dat ik 't verstaen; Want anders zoud gy my zien voor een bothoofd aen. Siet, daer is d'oude wet met haer' versleten prullen, Een hutspot, nau noch nut om grachten meê te vullen.
Derde tooneel. eertijds, al hoestende en rochelende, maer, neuswijs, graeggetrouwt, tegenwoordig, openhand. eertijds, hoestende. Goên dach, Heer Neuswijs... 'k kan van de verkoudheid schier Nau spreken, en ik heb my so... gespoed, om hier Te wesen... by mijn lief, dat ik van bangheyd hijge Naer mijnen... adem... Dan, kan ik geen sitstov' krijgen,
[pagina 276]
Om wat te rusten...? (rochelende) 'K bid, vergeef mijn vryigheyd Mijn Heer en Juffer... (Openhand geeft hem een stoel.) neuswijs. All's is tot uw' dienst bereyd Dat in mijn huys is: vraegt, gebied naer uw behaegen. eertijds, dan hoestende en dan rochelende. 'K bedank u: doch ik.. dacht.. dat g'uyt.. uw huys.. soud jaegen 'T bederf van desen... tijd, en Tegenwoordig staet Hier voor... mijn oogen... Maer... maer, al babbelende. Ja, hy is 't, die all 't kwaed In 't licht brengt. tegenwoordig. Doet het, pest, en schender van goê saeken? Wat kunt gy anders, als een ieders handel laeken? maer, al babbelende. Die segt... de waerheyd... is gemeenelijk gehaet. Ik ben uw vyand, om dat... ik ontdek... het kwaed, En... de gebreken... vande... hedendaegsche... menschen. Hoe menigmael sou niet voldoen haer' dwaese wenschen De... wulpse jongheyd... en d'half suffende ouderdom, So... 'k hun niet aen en wees hunn'... dooling... ik die, om Uw'... sottigheden.. doen te kennen... en te myen? Hoe menig... jongman... sou niet... raeken in sijn lyen... So in de schoonheyd... die hy onweêrgaedlijk acht Niet eenen... Maer aen... hem voor oogen wierd... gebracht? Een rijken man... sou licht... sijn goed te los gaen waegen, Indien er geenen.. Maer kwam tusschen... beyden. Plaegen, En rampen... wend ik door... mijn raed.. van menig mensch, Hem doende... sien de... fout sijns ongegronden... wensch. En wat is mijnen dank... nu, Tegenwoordig? t'achten My eenen... leugenaer... eertijds, dan hoestende en dan rochelende. Heer Tegenwoordig, gy veroordeelt... t' onrecht Maer, Mijn trouwen... dienaer... Wie belet meest het gevaer,
[pagina 277]
Dat tegenwoordig uw aenbidders 't moeste... loopen? Men deê ook eertijds kwaed, nu siet men 't overloopen: Het heeft geen paelen meer, gelijk in mijnen tijd. Wanneer een juffer, als ik jong was, werd gevrijd, Haer' vrijder dorst niet eens aen haere... handen komen: Met zulk een eerbied... was hy tot haer in genomen... neuswijs. Daer hebt gy in gelijk... eertijds, rochelende en hoestende. Ha! die kateerens sullen My noch doen sterven... In mijn tijd hielp men wel hullen De juffers, kleeden, en trad stout hunn' rustplaets in, Selfs sijnde noch te bed; en noch wist men sijn min So te betoomen, en te dwingen... door de reden, Dat men nooit d'eerbied, hun verplicht, dorst overtreden... neuswijs. O goude, heylige eeuw! eertijds, dan hoestende en dan rochelende. Dat men nu ook eens liet Geschien de vryigheyd, die eertijds is geschied! Dat eenen jongman nu mocht by het bedde komen Van eene juffer, sou die ook sich self betoomen? Of sou men geven tegenwoordig dit verlof? neuswijs. Neen, seker. eertijds, hoestende en rochelende. Jongens die verteeren nu so grof, Als groote luyden in mijn tijd, daer toe genegen. Ja, jongens... komen my [ ] somtijds buyten tegen, Nauw negen jaeren oud... en spreken van toebak, En Leuvens bier, en wijn, en kaertspel; daer men sprak Voor desen van met walg by luy van rijper jaeren; Ja, derven vloeken, dat te berge tijgen... d'hayren Van die het aenhoort, en 't hun niet... beletten kan. 'K streek hun de broek af, dat ik... daer waer vader van.
[pagina 278]
Daerby... so weten sy van minnery te spreken, Van kussen en gestreel; een blijk, en selke teeken, Dat niet hunne ouders sich vermijden voor het oog Van hunne kinders. En het gaet er wel so hoog, Dat sy uytleggen 't geen een jongman van meer jaeren In onsen tijd niet wist; ja, sijn er in hervaeren, Dat het is sonde en schande: en noch en worden sy Raer van hunne ouders eens berispt. De hoogvaerdy Had ook in mijnen tijd in haer' gevierde seden Niet so veel strafb're, en belach'bre onmaetigheden; Daer is nu niets... bepaelt in haer bestel, en pracht... Ten sy by die door nood tot armoe sijn gebracht. En noch so poogen sy 't hoofd in de lucht te steken, Al souden s'eten daer droogbrood om een heel weke; So daenig vieren se de schandbre hoogvaerdy! Die wie se viert of niet, is maer een sotterny; Besonder als men stelt op haer alleen de sinnen, En sonder deugden selfs een goeden naem wilt winnen, Die men sich geven moet door deugd, en niet door waen Van eygen waerde, die geen prins selfs wel kan staen. Ha, spijt! hoe veele doen er nu geen prince-saeken? Hoe veele derven 'er niet, die het doen mag, laeken? Alles... uyt jaloesy, dat sy 't niet mogen doen, En geiren souden sijn voor volk van groot fatsoen Alleen gerekent; schoon, als m'alles gaet doorgronden, Niets wordt in hun geslacht, dat eeldom raekt gevonden. En die sijn stoutsten, om een waeren edelman Te lastren, als hy doet 't geen hy met moeyt maer kan Uytvoeren (sijnde wat benauwt met dese tyen), Alleen om van sijn' stam te schenden de waerdyen. Dees hoogvaerdy past op die niet sijn eel van bloed, En geiren souden dus voldoen hun groots gemoed; Want schoon een eelman is van de fortuyn verlaeten, Daerom en moet hy niet ontsien 't onreedlijk praeten Van sijne afgunstige, en iets min, als hem betaemt, Verrichten. Die is voor een ed'le borst befaemt Door klaere blijkken van sijn onberispbre looten, En moet sich aen 't gesnap der nijdige niet stooten; Want de fortuyn kan wel verminderen sijn goed, Maer niet verduysteren den glans sijns edel bloed:
[pagina 279]
Hy blijft den selfden, die hy is geweest voor desen; Sijne eeldom die behoud altijd het selfde wesen, Gelijk een' peerel, die in 't slijk gedompelt... legt: Niets kan hem krenken, wat men van hem snapt, en segt. Maer die onedel is, en heeft sijn goed verloren, Den steun sijns trotsheyd, kan niet, als een eel geboren Persoon, so hy niets had daer hy op roemen mogt Als het verloren goed, door 't lot hem toe gebrogt, In waerde blijven, of hy moet verstandig wesen (D'eerste eeldom, daer men moest 't meest worden om gepresen): Maer prijsen nooit sich selfs. Maer wat waerdy men heeft, Den roem is laekbaer, die men aen sich selven geeft. Ik word van gramschap bleek, wanneer ik overdenkke Hoe men de hoogvaerdy door giften en geschenkken Weet te bevrijden voor de straf, daer op gestelt: Te weten d'hoogvaerdy van die, die door hun geld Alleenig sijn geacht van onverlichte sinnen, Die in die s' eeren niet als eygen voordeel minnen. Ha! wat onmaetigheyd, wat onbeschaemde pracht En siet... men hedendaegs niet in de kleeder dracht! Wie dierfGa naar voetnoot1 voor desen doen so veele princen dingen, Als men doet hedendaegs? Men had besonderlingen Acht op de kleed'ren. En siet de plakaeten in Van keyser Carel: sy beletten elk sijn sin Te volgen, en doen elk naer sijnen staet sich kleeden; Maer nu kleed ieder zich naer dat hy kan besteeden. Nu heet men Juffer of Mevrou al die men wilt, Ja, schoon 't een penswijf is, behaegt haer. So verbrilt Men tegenwoordig al, dat eertijds was in waerde. Behalven de doctoors heeft ieder nu twee paerden Voor sijn' Caros; en als men nu den tour doorsiet En d'on[ge]regeltheyt, die daeglijks daer geschied In der carossen pracht, verguld, en raer besneden, Op 't overtolligste, wie kan met goede reden Niet lastren het misbruyk van vele, die daer sijn Geeert als princen, in de daed niet, maer in schijn. Hoe veele koetsen sijn 'er niet in luttel jaeren Verschenen! wie sag in mijn eeuwe, dat 'er waeren
[pagina 280]
So veel carossen, als men op den tour nu telt? M'is tegenwoordig kael, en toen had men meer geld; Daer 's niet te winnen, en noch doet de hoogvaerdye Veel' sottebollen daer niet uytgaen, maer uytryen. Wie sag toen dat een kint, als nu, sijn' vaders sweet Van veele jaeren, of verteert heeft, of verkleed In dry, vier jaeren? en dat selfs van ambachts lieden, Die, door hun aengeport, sulks laeten blind geschieden? Daer is geen maet meer, neen: de slechtste borgery Siet alles over 't hoofd. De trotse luyerdy Is hier van oorsaek: elk wilt nu den jonker speelen, Hoe weynig geld hy heeft, en schoon hy van geen eele Geboren ouders komt. Hoe veel' sijn niet beschaemt Hunn' slechte vrienden selfs, die sijn als sy genaemt, Te kennen voor hun bloed? Veel argere achten 't schande So men hun segt, wat stijl hunn' vader had, schoon van den Koophandel, die hy dreef, alleen hunn' rijkdom spruyt. Sy willen wel, dat men hun ryk acht: maer waer uyt De rijkdom voorts kwam, dunkt hun schande het te weten: So weynig achten sy den arbeyd, en het sweeten... Van hunn' voorouders... of... die voor hunn' luyden sak Met... vlijt heeft uytgestaen... so menig... ongemak..... 'K ben buyten adem... Die... kateeren, die... kateeren Vermoord my... 'k kan niet meer... neuswijs. Hoe kont gy u verweeren Noch Tegenwoordig, daer u alles blijkt soo klaer. tegenwoordig. Dat hy de waerheyd segt, is seker. Doch dat maer Al dees gebreken sijn in desen tijd te vinden, Is onwaerachtig, en 'k sal klaerlijk u ontbinden Hoe dat moet worden, 't geen hy heeft gesegt, verstaen. Het kwaed dat men nu doet, heeft me'ertijds ook gedaen. Ga naar voetnoot+‘Doch hy heeft groot gelijk, dat in voorleden tyen De hoogvaerdy niet had soo woest haer heerschappye,
[pagina 281]
En elck naer sijnen staedt bemaetighde de dracht Van sijne kleederen, meer als men daer op acht Neemt tegenwoordig; want al haet ik d'oud gebruyken Gelijk van lobben, portefrasen, sporen, huyken, En andre snaekery, die heden word bespot, Het volk van sijnen tijdt was daer in wis min sot: Besonder in het sot, t'onmatig naer te volgen De dwaesheydt, die my maekt niet min als hun verbolgen Dat men siet luyden, die als spruyten uyt den niet, De selve pracht beraen, die men by vorsten siet; En hun niet schaemen met die kleeren te verschijnen, Door welkers flikkergoudt hun naersaedt sal verdwijnen, Gelijk de koude sneeuw door 't vier der heete son, Soo hy niet meer en wint, als sijnen vader won, Die 't schandt hem achte, als sijn voorouders sich te draegen, Dat was te sorgen voor de kost by nacht en daegen, Die d'eeldom achte als soo veel die spruyt uyt 't bloed, Maer eerden meer de pen als den gepluymden hoedt... Soo meynt het Eertijdts, en soo meyn ick het ook mede: Dat laekten eertijdts d'oude, en dat laekt men ook heden By volk van reden. Maer om voorts nu voor te staen Het doen van onsen tijdt, al wordt er in misdaen; Soo sie ik dat veel luy, gekomen’ tot hunn' jaeren, Vergeten 't geen sy deen, wanneer sy kinders waeren. Of wel onthouden sy 't, behoudend hun verstand En lang geheugen, so 't sou strekken tot hunn' schand, So veynsen sy, al weet men anders, 't niet te weten: Hun goed onthouden sy, en schijnen 't kwaed vergeten Te hebben. Of, so sy 't vergaeten in de daedt, Het is alleenelijk mits hun 't gedacht vergaet. Daer sijn nu Tuysschers, en sy waeren er voor desen; Daer sijn nu vloekers, en daer sijn nu die God vreesen, So wel als eertijds: en, so ik mijn selven mag Rechtvaerdigen, ik seg, dat so wel eertijds plag, Als tegenwoordig, slechts maer van dees' stad te spreken, Den mensch vol boosheyd, list, of sotterny te steeken.
[pagina 282]
Daer waeren eertijds wijse, en ook seer botte liên; Dat tegenwoordig nu geschied, kwam ook geschien. Dies moet den goeden met den kwaeden 't niet bekoopen, Noch Maer al t'onbedacht een dobblen sin ontknoopen Tot iemants nadeel, als hy heeft aen my gedaen; Daer niemant seggen kan nochtans, dat ik de baen Der reden immer heb ontweken by mijn weten, Noch my ooit in het geên onredelijk was, vergeten. maer, al babbelende. Mijnheer, den mensch, die is... gebreklijk. Waer het in... Een beest, men sneê 't 'er uyt... neuswijs. Wel aen, 'k wil uwe min, Heer Tegenwoordig, niet meer langer laeten kweelen... eertijds, hoestende. En wie, mijn Heer, sal dan mijn minnewonde heelen? neuswijs. Die alle wonden heelt, al sijn sy noch so groot. openhand. Dat is, naer ik het kan verstaen, Mevrou de dood. neuswijs. En ik ken u te wijs, als g'all's wilt overpeysen, Om iets te denken, als hoe gy haest nog moet reysen Uyt 's weerelds traenen dal... Mijn Heer, gy hebt verstand... eertijds, hoestende en rochelende. Voorwaer... gy hebt... gelijk... My past geen... houwlyks band... Meer aen te vaerden... maekt dan Tegenwoordig lukig... En ik beloof... u, 'k sal 'er niet... eens om... sijn drukig. Gy, Maer, verbetert u..., en sijt voortaen den vriend Van... Tegenwoordig...: siet, dat g'u gena... verdiend... Want g'hebt hem seer gehoont, nu 'k alles kom doorgronden, En hy so deugdelijk... een jongman... word bevonden...
[pagina 283]
tegenwoordig. Heer Eertijds, 'k ben uw' vriend, en sal die sijn altijd. eertijds, rochelende. Het spijt... my niet... al ben ik daer veel geld om kwijt... Want dat gegeven is... is niet weerom te krijgen... openhand. 'K bedank u daer ook voor; want anders sou ik swijgen: Het is de dankbaerheyd, die my hier spreken doet. neuswijs. Mijn Heer, is 't veel? ik sal 't haer weer doen geven... eertijds, hoestende. Ik moet Voortaen... vergeten al dat ik... haer heb gegeven... En denken, dat het is een gift gedaen by 't leven... neuswijs. Mijn Heer, ik sal 't haer doen... openhand. Mijn heer, ik neem die aen; Want anders kan een gift by 't leven niet bestaen. eertijds. Gy hebt gelijk, mijn kint, het is aen u geschonken. neuswijs. Die onbeschaemde, als s'is... openhand. Ja, 't is hem al geklonken. Mijn almenach en brengt niet meê het weer van weer Te geven, maer alleen t'ontfangen eens so meer. maer, al babbelende. Heer Tegenwoordig, 'k hoop, gy sult het my vergeven Al... dat ik u... heb voor mijn meester... dienst misdreven...
[pagina 284]
En ik sal... mengelen geen Maer in dat... ik sien, Dan in het geên, daer kwaed sou kunnen door... geschien... tegenwoordig. Laet ons dan sijn maer een, al schillen wy van jaeren; Laet Tegenwoordig, Maer, en Eertijds trou bewaeren De vriendschap, die wy nu beloven aen malkaer... maer, al babbelende. 'K verdien geen naem van vriend, 'k ben uwen dienaer maer... neuswijs. Wy moeten vrolijk sijn, en, schoon 'er vele trouwen Nu sonder bruyloft, ik wil een bruyloft houwen, En so geen vyand sijn van 't geên men Eertijds deed, Om Tegenwoordig, naer wiens sin ik gaen gekleed, En die ik naervolg in veel werken, en veel saeken, Dat ik om 't nieuw gebruyk gantsch 't oude soude laeken; Dat goed van 't oude is, dat blijft by my altijd goed, Schoon Tegenwoordig het heel anders pleegt en doet. tegenwoordig. Ik stoor daer my niet aen. Wy moeten vrienden wesen, En niet elkander meer berispen, als voor desen; Elk een sal volgen sijn behaegen, en sijn sin; Maer ik het meest van al het voorwerp mijnder min. Ja, ja, mijn lieve bruyd, nooit sal ik van u wijken... graeggetrouwt. En ik u geven van mijn liefde sulken blijken, Dat d'uwe groeyen sal tot my hoe langs, hoe meer... tegenwoordig. Sy is so groot, dat sij niet groeyen kan. Seg eer, Mijn' lieve dageraed, dat sy so sterk sal wesen, Dat sij d'ontemb're macht des doods selfs niet sal vreesen. eertijds, dan hoestende en dan rochelende. Wy sijn dan... vrienden... Tegenwoordig... Eertijds... Maer; En laet... ons 't sijn, so... lang, als ons de reden daer
[pagina 285]
Toe... reden geven sal... neuswijs. Welaen, gaen wy naer binnen. openhand. Ik volg u straks, nu daer voor my iets is te winnen. Een deftig bruydstuk wacht ik al met openhand; Want Tegenwoordig is een jongman van verstand, Die niet vergeten sal den dienst, van my ontfangen. Maer hoe veel 't sijn sal, daer naer heb ik groot verlangen. Door Liefde komt Brandt.	voetnoot1 Dorst is uitgeschrabd, en dierf er boven geschreven. voetnoot+ De woorden tusschen ‘ ’ zyn door eene andere hand op zy' van het blad geschreven, met een #, om de tusschenschuiving aen te duiden. De veranderde spelling overigens bewyst dit genoegzaem, schoon de verzen toch van Jonkh. Vanden Brant schynen te wezen, en door den eersten afschryver welligt achter wege gelaten. F.A.S.

Vorige Volgende

Tweede bedrijf.

Eerste tooneel.

Tweede tooneel.

Derde tooneel.