Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 9

[p. 418]

Fragment uit een oud berymd Passionael.

‘Toghet mi here, des biddic u,
Den wech daer ic in mach gaen,
Ende daer ic vinde dine knapen saen,
Die mi doopsel moghen gheven!’
Doch heeft hijt also bedreven
Dat hi den heiligen bisscop vant,
Dien hi om dopen bat te hant.
Hi dooptene ende hieten met
Gregorius, ende leerdem Goods wet.
Ten jare omme sendi daer mede
Sulc present als hi eerst dede.
Van desen moet ic hier begheven;
Want en vant niet meer bescreven.

Van sinte Menuse van Carthago.
XLIII.

Te Gallen waert wert oec gesant,
Om Goods wet te doene becant,
Van Sinte Peter een Menius:
Dese was geboren, ic last aldus,
Van Rome van edelre geboort,
Ende hadde ontfaen bisscops woort
Van sinte Peter, diene sende dane,^{V. 20}
Mitten subdyake Domiciane,
Ende wert begraven aldaer.
Dies wert Sinte Menius therte al swaer,

V. 20 Dane, van daer.

[p. 419]

 

Ende keert te Sinte Peter saen,

25

Ende dede hem al dit verstaen,

 

Ende Peter andwoerde gberede:

 

‘Nem dese fringe van minen clede,

 

Ende ganc daer hi begraven es,^{V. 28}

 

Ende lecse op hem, ende sech na des:²⁹

30

Jhesus heeti op staen,

 

Voort heeti Peter, onse meester, gaen

 

Mit mi doen dat hi di beval.’

 

Ende dit dede Sinte Menius al,

 

Ende verwecte sinen gheselle.

35

Doe ginghen si voort, als die snelle,

 

Recht te Catheloengen waert,

 

Want hen bevolen was die vaert,

 

Ende in den weghe genasen si vele

 

Sieken, van menigherhande quele,

40

Bi der gracien van Onsen Here.

 

Noch hoort een deel van desen mere.

V. 28 Ganc, ga! In 't oorspronkelyke leest men gaen, door een misslag van den afschryver.

29 Lecse, leg ze.

Van sinen Mirakelen.
XLIIII.

In Catheloengen quamen si daer nare,
Daer si begonden te predicken tware;
Maer si waren so verhert die lieden...⁴⁴
.............
Om dat sine niet horen wouden.
Si wilden beteren hare scouden.
Dus wert hi brocht mit eren voort
Te Catheloengen waert, ter poort.
Ende als hi quam der poorten gehende⁴⁹
Quamen .iij. lasers ende .iij. blende
Hem jeghen, die hi ghenas ter stede,
In den name der drievoudichede.

44 Lieden. Negen-en-twintig regels ontbreken hier.

49 Gehende, naby.

[p. 420]

 

Ende als si quamen in die stat

 

Quam hem .i. jeghen, diene besat

55

Dien duvel, entie ghenas hi mede.

 

Dus wert mit groter weerdichede

 

Sinte Menius bisscop daer,

 

Ende wast wel .xxiiij. jaer,

 

Daer hi binnen dede menige doghet,

60

Dies sijn ziele nu sere verhoget.

 

Dit heb ic u nu ghedaen in scijn,^{V. 61}

 

Van Sinte Peter ende van den sijn;

 

Maer nu wil ic dat ghi hoort

 

Van Sinte Pauwels jongers voort.

V. 61 In scijn, bewezen.

Van Sinte Tecla.
XLV.

Eens liet Sinte Pauwels die poort
Tantiochen, ende ghinc voort.
Tot Ycaoen volgede in sire scaren
Ghesellen, die gevenst al waren.
Een, hiet Symphorus, heeft dit verstaen,
Ende is jeghen Sinte Pauwels ghegaen,
Ende heeften oetmoedelike gegroet,
Dat hi den andren niet en doet.
Die ghene, die gheen goet en jagen,
Diere om bolghen, ende vraghen:
Twi dat hise niet en groet?⁷⁵
Hi sprac: hine saghe in hem geen goet.⁷⁶
Dus heefti Sinte Pauwels geleet
In sijn huus, die al ghereet
Onse gelove daer ghinc leren
Die tot hem quamen, minre ende meren;
Wies leren so wel behaget
Tecla, eenre edelre maghet,
Dat si node yet van hem sciet,
Ende wilde doen dat hi haer hiet;

75 Twi, waerom.

76 Hem, hen.

[p. 421]

85

Nochtan was dese joncfrouwe

 

Mit enen Tamyrius gedaen onder trouwe.

 

Also dat Teclen moeder verstoet

 

Die te Tamuruse sende metter spoet,

 

Dat Paulus had sine bruut gekeert

90

Als van hem, ende al ondeert.

 

Dese Tamyrus hier toe dede^{V. 91}

 

Sine macht, entie moeder mede,

 

Dat Tecla dede haren wille.

 

Als sine mochte, lude no stille,

95

Dede men Paulus karkeren sware,

 

Ende Tecla hem volgede nare.

 

Daerna dat mense bede brochte

 

Vor den juge daer onsochte.⁹⁸

 

Gheslagen was die heilige man

100

Ende uter poort ghesteken dan,

 

Ende Tecla was gewijst ten viere.

 

Daer spranc si willende in, maer sciere

 

Quam .i. regen, die tfier uut dede;

 

Een eertbeve quam so groot mede,

105

Die den menighen dleven nam,

 

Also dat Tecla danen quam,

 

Ende quam daer was in stilre ware¹⁰⁷

 

Paulus, ende si wilde haer daer nare

 

Doen berecken na enen man,¹⁰⁹

110

Ende also hem volghen an;

 

Maer Paulus heeft verboden hare.

 

TAntiochen ghinghen si daer nare.

 

Daer wert geware Tecloens scoenhede¹¹³

 

Een, die meeste van der stede,¹¹⁴

V. 91 Dese. Hetgene op deze en de volgende regels in cursyf gedrukt is heb ik aengevuld als waerschynlyk gestaen hebbende op de strook, welke van het perkament werd afgesneden.

98 Onsochte, onzacht.

107 Ware, bewaring, verzekering.

109 Berecken, rigten, fr. diriger.

113 Tecloens, voor Teclas of Teclens.

114 Meeste, voornaemste.

[p. 422]

115

Een die men Alexander hiet:

 

Grote miede die Paulas behiet^{V. 116}

 

Om Teclen, dat niet en dooch,¹¹⁷

 

So dat hi doe an haer vlooch,

 

Alse te helsene mit crachte;¹¹⁹

120

Maer si stacken van hare mit machte,

 

Ende seide: Si ware wel gheboren

 

Van Yconen; dade hi haer toren,¹²²

 

Het soude hem te quade vergaen.

 

Doe brochte hise voor den juge saen,

125

Ende seide dat haer gelove waer quaet,

 

Ende dat te hare pinen bestaet¹²⁶

 

Versleten te sine van quaden dieren;¹²⁷

 

Soe en wasser anders geen jugieren.

 

Doe gafmense te hebben in hoede

130

Eenre vrouwen, edel ende groot van goede,

 

Dies dochter niewinghe was doot:¹³¹

 

Trifene hiet dese vrouwe groot.

V. 116 Miede, belooning - behiet, besprak, beloofde.

117 Dooch, gelukte, van dogen, deugen.

119 Alse te helsene, om haer te omhelzen.

122 Toren, leed.

126 Dat tot hare straf stond.

127 Versleten, verslonden.

131 Niewinghe, sedert kort.

Van den Selven.
XLVI.

Nu werden die diere al ghereet,
Daer Sinte Tecla jeghen street
Bider helpe van onsen Here,
Datter haer af en quam gene dere.
Dies wert gram Alexander,
Dier meer toe dede dan een ander,
Ende dede ·iij· grote wilde stiere
Te samen coppelen, die mit viere
Behanghen waren al omtrant,
Daer men Teclen vaste an bant,

[p. 423]

 

Om datse die stiere so souden

 

Te sticken slepen achter mouden;^{V. 144}

145

Maer tfier verbernde Teclen banden,

 

Entie stiere liepen wech te handen.¹⁴⁶

 

Trifenen, als ghi mi hoort nomen,^{147, 148}

 

Was hare dochter te voren comen,

 

Die haer seit: ‘Nu hout in hoede

150

Tere dochtere Teclen die goede,¹⁵⁰

 

Ende dat si voor mi bidde bit hare!’

 

Hier om wert Tecla also clare

 

Mit Trifenen voorwart mere,¹⁵³

 

Dat, als si sach dat grote sere,

155

Dat men Teclen doen soude,

 

Viel si recht als doot ter moude.

 

Ende Alexander, die dit sach an,

 

Sprac: ‘juge, laet quite Teclen dan,

 

Dat Trifene niet en stervet,

160

Dat die keyser niet en verdervet

 

Dese stat, als hi verstaet al bloot

 

Dat Trifena sijn nicht is doot.’

 

Aldus wert verloest Tecla.

 

Ende Trifena haer quam daer na

165

Dat si bi Sinte Teclen leren

 

Volmaect was int gelove Ons Heren.

 

Achte daghe bleef si daer.

 

Doe socht si ende vant daer naer

 

Sinte Pauwels, bi wies rade

170

So volmaect was in heiligher dade.¹⁷⁰

 

Bi sinen orlove ghinc si sint

 

Te Yconien binnen, ende vint

 

Tamyrus haren brudegom doot.

 

Die moeder levede; in pinen groot

V. 144 Achter mouden, achter strate. Moude, zeer gebruikelyk voor aerde, zand.

146 Te handen, aenstonds, thans.

147, 148 De zin is: aen Trifene was de schim harer dochter verschenen.

150 Tere, t'eenre, tot eene.

153 Voorwert mere, voortmeer, voortaen.

170 So, zy.

[p. 424]

175

Dede si ter moeder, lange stonde,

 

Te leren, maer sine conde.

 

Doe voer si te Celencien int lant,

 

Daer si goods wet dede becant.

 

Si starf daer ende voer te rusten

180

Daer ons sere na mach lusten.

Van anderen Sinte Pouwels jonghers.
XLVII.

Ander jonghers hadde menich een
Sinte Pauwels, daer ic engheen
Ghewach of en doen, van dien
Die wi in die martirlogie sien,
In hoymaent op die vierde calende
Dede Sinte Tropijn sinen ende,
Te Aerlaten, die daer in tlant^{V. 187}
Deerste bisscop was gesant
Van Sinte Pauwels, diere in dede
Menighe grote nuttelichede.
In hoymaent op die eerste none
Dese Tytus sinen ende scone,
Te Creten, daer hi bisscop sat;
Want hem Sinte Pouwels geboot dat.
In maerte op die kalende xiijde
Sinte Onisius verdiende
Te doene ene salighe doot:
Dese was van predikens noot
Tot Ephesum bisscop gelaten:
Sint so ghinc hi sire straten
Van dane, ende quam te Rome,
Daer hi gesteent was, als ict gome;²⁰²
Ende sijn lichame wert ghevoert sint
Daer hi bisscop was bekint.

V. 187 Aerlaten, Arles.

202 Gome, beseffe.

[p. 425]

205

Die heilige maghet Potenciane

 

Na menigen anx, na menigen bane²⁰⁶

 

Dat si gebrocht was, weerde²⁰⁷

 

Menighen mertelare ter eerde.

 

Na dat si hadde ghegeven al

210

Haer goet den armen, groet ende smal,

 

Deed si enen swaren ende,

 

In junius op die xiijde calende.

 

Opten selven dach so dede

 

Haer vader sinen ende mede,

215

Sinte Prudent, die ye sint voort²¹⁵

 

Dat hi hadde kerstene wet gehoort

 

Sonder smette hevet gelevet,

 

Daer hi nu den loen of hevet.²¹⁸

 

Ter vijfter kalende van Julius

220

Vinden wi van Cresente aldus,²²⁰

 

Die van Sinte Pauwels ontfinc

 

Over Gelatien des bisscops dinc,²²²

 

Ende ghinc in Gallen, daer hi leerde

 

Vele volcs ende bekeerde,

225

Daer hi na rechte had bisscops stede,

 

Daer hi salighen ende dede.

 

In oestmaent der xiiijder kalende,

 

Wi van Sinte Epastes venden,

 

Die van Sinte Pauwels was gesat

230

Tot Thoulousen, in sbisscops stat,

 

Ende hi wert een mertelare

 

Voor gode Onsen Here mare.²³²

206 Anx, (sic) angst.- Bane, weg (of het noordsche bane, doodelyke verwonding?).

207 Dat si gebrocht was, voor waer in of waerop dat si gebrocht was. In 't HS. heeft de afschryver na dat gesteld, welk na zeer zeker geïnterpoleerd is. - Weerde slaet op ter eerde van V^s 208 en beteekent verzekerde. Zie boven de aenmerking op V^s 107.

215 Ye sint voort, van dan af aen.

218 Hevet. In 't HS. levet.

220 Cresente, Crescentianus. Zyn feest valt niet op de V^e maer op de VI^e kal. van Julius.

222 Gelacien, Galatien. - dinc, werk, beschäfftigung, negotium. Hier onder v^s 234 doene.

232 Mare, vermaerd; een slecht instopsel.

[p. 426]

 

Sinte Pauwels van Nerboene

 

Wert geset in sbisscops doene

235

Van Sinte Pauwels Ons Heren,

 

Daer hi te Spaengen waert ghinc leren,

 

Ende Nerboene, daer hi in dede

 

Menigherhande nuttelichede,

 

Die daer dede des levens lide,^{V. 239}

240

In december op die eerste yde.

 

Dit heb wi van den princen groot,

 

Peter ende Pauwels, die die doot

 

Leden bi Nero te Rome,

 

Ende van haren discipelen some,

245

Hoe dat si enden haer leven,

 

Als wijt verstaen bescreven.

 

Nu keer wi te Nero weder,

 

Die tgheloove wilde werpen neder.

V. 239 Lide, overlyden.

Van Sinte Vitale ende Valerien passie.
XLVIII.

Nu wert in Ytale ghesant
Van Nero den tyrant
Paulijn, om baeliu te sine
Van den lande, entie kerstine
Te dodene, daer hire of heeft gehoort.
Te Ravene quam hi in die poort.
Een ridder was mittesen Pauline,²⁵⁵
Vitalis, die al stillekine
Kerstijn was. Nu quamt so voort
Dat Paulijn vant daer in die poort
Enen kerstijn phisisien,²⁵⁹
Dien hi te hant ter pinen dede tien,²⁶⁰

255 Mittesen, slechte contractie voor met desen.

259 Phisisien, heelmeester.

260 Tien, trekken, slepen.

[p. 427]

 

Die ter doot een deel wert in vare;^{V. 261}

 

Ende Vitales werts gheware,

 

Ende riep aen hem, die Ursijn hiet:²⁶³

 

‘Broeder Ursijn, wats di ghesciet?

265

Du, die andere ganst in noden,²⁶⁵

 

Wiltu di selven ewelike doden?

 

En verlies niet dine crone,

 

Daerti toe comen is nu scone!’

 

Alse Ursijn dit heeft verstaen,

270

Heefti blidelike ontfaen

 

Vitalis groenen mit eren,²⁷¹

 

Ende wilt voort meer niet keren

 

Te Paulijns sijns heren zale.

 

Paulijn wert gram ende deden halen.

275

Als hi hoorde dese mare

 

Dedine tormenten sware.

 

Doe hiet hi sinen knapen dit

 

Dat si maken enen pit

 

Totten watere, ende si dan²⁷⁹

280

Daer in setten den heilighen man;

 

‘Ende wil hi dan niet anebeden

 

Onse goden, al daer ter steden,

 

So vult den put mitter eerde,

 

Ende laten daer in: gaet uwer veerde!’²⁸⁴

285

Ende si hebben also ghedaen.

 

Al te hant so wert bestaen²⁸⁶

 

Apollonius van den viant

 

(Dat was die den raet vant

 

Hoe dat men Vitale ontlive):

290

Liii. daghe riep die keytive:²⁹⁰

V. 261 Die niet weinig benauwd was van de dood.

263 Ursijn, Ursianus.

265 Ganst, geneest.

271 Groenen. Ik denk dat men moet lezen croene, de kroon hem aengeboden door Vitalis v^s 267.

279 Totten watere. In 't Somerstuc van den Passionale, gedrukt te Antwerpen, 1516, leze ik ten palme.

284 Uwer veerde, uw gang.

286 Bestaen voor bezeten.

290 Keytive, slechte.

[p. 428]

 

‘Vitalis du verbrant mi al!’

 

Ende na dit ongheval

 

Heeft hem verdronken die keytijf.

 

Valeria, Vitalis wijf,

295

Wilde wech voeren haren man.

 

Een groot hoop onlovigher man

 

Die hare teten boden

 

Van de offerande van haren goden,

 

Dat si maecte herde onmare;^{V. 299}

300

Want si seide dat si kerstijn ware.

 

Daer sloegense die quade liede,

 

Dat se cume hare misniede³⁰²

 

Levende brochten te Melane.

 

Den derden daghe, na minen verstane,

305

Voer si mit ziele tOnsen Here,

 

Daer si sal sijn emmermere.

V. 299 Dat zy verachtte.

302 Hare misniede. Het Passionael van 1516 zegt: de lieden die met haer waren, dus haer meisniede, haer gezin.

Van haren kinderen Gervase ende Prothase.
XLIX.

Doe dese heilighen dus lieten tleven
Hebben si wech ghegeven
Haer goet den armen, vele waes.³⁰⁹
Dit waren Gervaes ende Prothaes,
Ende helden hare in Nasarius woene.
Nasarius was eens joden sone:
Sijn moeder kerstijn was vercoren,
Ende was van Rome gheboren.
Als hi was van .xii. jaren,
Wonderdem herde sere twaren³¹⁶
Dat sijn vader die joetsche doctrine
Helt, ende sijn moeder kerstine.

309 Vele waes, dat veel was.

316 Twaren, voorwaer.

[p. 429]

 

Maer bi gode, diene maecte vroeder,

320

So helt hijs hem al an die moeder.

 

Die vader, diene minde sere,

 

Troestene ter joetscher lere,

 

Ende daer na verstont hi saen

 

Dat hi kerstendom wilde ontfaen;

325

Dies hi sere was te barenteert.^{V. 325}

 

Ende some heefti gheviseert³²⁶

 

Hoe dat men die kerstine verblint.

 

Maer dat kint en achtes twint,

 

Ende liep saen totten heilighen man

330

Paeus Lines, daer het van

 

Dat kerstenheit heeft ontfaen;

 

Ende prediken heefti bestaen,

 

So dat hem van sinen magen

 

Wert ghebeden, die sijns ontsagen,

335

Dat menne daer omme ontliven soude,

 

Dat hi van dane varen woude.

 

Ende hi dede dat men hem seide,

 

Ende sijn vader gaf hem te geleide

 

Vii. somers wel geladen,³³⁹

340

Daer hi den armen mede stont in staden,

 

Daer hise achter lande vant.

 

Als hi ghevaren quam daer omtrant

 

X jaer, doe quam hi te Milane:

 

Daer vinc hi dat predicken ane,

345

Ende vragede om die kerstinc.

 

Van den bailiu Analine

 

Wert hi ghevaen, ic leest aldus.

 

Gervasius ende Prothasius,

 

Om dat se groot van mare sijn,

350

Wilse niet doden Anelijn;

 

Maer mit lange houden gevaen

 

Waende hem haer wet doen ontgaen.

V. 325 Te barenteert, beangstigd.

326 Some, sommige dingen. - gheviseert, uitgevonden, bedacht.

339 Somers, lastdieren, bêtes de somme.

[p. 430]

 

Dese ende dander ghevangen dus

 

Heeft gevoet Nazarius,

355

Also dat mens wert gheware.

 

Doe wert hi geblouwen sware,^{V. 356}

 

Ende gesteken uter poort.

 

Als hi ghinc, weder ende voort,³⁵⁸

 

Is hem comen sijn moeder an,³⁵⁹

360

Onlanghe doot, ende hiet hem dan

 

Dat hi hem make ter veert,

 

Om predicken te Gallen weert,

 

So dat hi tere steden coemt,

 

Die men Ginellus in latine noemt:

365

Vele volcs so doopti dare.

 

Ene edel vrouwe van goeder mare

 

Heeft hem Celsus, haer kint, bevolen

 

Te dopene, ende na sijnre scolen

 

Te leren, also als hi dede;

370

Want het hem bleef volgen mede.

 

Alse Danabas horede, die Judas,

 

Die reweert van Gallen was,³⁷²

 

Heefti Nasariuse gevaen

 

Mit Celsus, ende in den kerker gedaen,

375

Alse smorghens nemen tleven;³⁷⁵

 

Maer sijn wijf deets hem begheven,

 

So dat hise ganghen liet;

 

Maer te predicken hi hem verbiet.

V. 356 Geblouwen, geslagen.

358 Weder ende voort, over en weder.

359 Comen, voor zyn gezicht gekomen, verschenen.

372 Reweert, ruwaerd.

375 Alse, om.

Van Sinte Nasarius ende van Celsus.
L.

Eene stont hier na, en cans genoemen³⁷⁹
Hoe lange, sijn si te Romen comen,

379 En cans genomen, ik en kan 't niet noemen (zeggen).

[p. 431]

 

Daer Nasarius brochte voort

 

Eerstwerf Ons Heren woort,

 

Ende heeft daer vele volcs bekeert,

 

Ende ene kerke ghefondeert,

385

Ende wiede maer enen vicaris.^{V. 385}

 

...........

 

Dat men verdrinke in die zee!

 

Den sciplieden hiet hi mee,

 

Of hi van verdrinken ontga,

 

Dat sine verbernen saen. Daer na

390

Wert hi ende Celsus dat kint

 

In die zee overboort gesint.³⁹¹

 

Ende dat weder wert so fel

 

Dat die sciplieden waenden wel

 

Verdrincken; ende dat si hadden gedaen

395

Began hem berouwen saen.³⁹⁵

 

Daert hem te vresen stont aldus

 

Saghen si Nasarius ende Celsus

 

Blidelike opt water te hem waert comen,

 

Ende si dan hare afgode verdomen.

400

Die heiligen in die scepe quamen,

 

Ende voeren te lande blide te samen.

V. 385 Wiede, wydde. Na dit vers ontbreken er wederom 29 regels.

391 Gesint, gezonden, geworpen.

395 Hem, hun.

Die passie van Gervase ende Prothase, Nasarius ende Celsus.
LI.

Rechte voort ghingen bedieden
Goods woort die heilige lieden,
So dat si te Melane quamen:
Servase Prothase si vernamen,
Ende bleven te samen ene stont.
Alse dat Aniline wert cont,

[p. 432]

 

Heefti Nero onboden aldus.

 

Sint dat te Rome quam Nasarius

410

Ende vant sinen vader kerstijn wesen,

 

Die hem seide hoet quam te desen

 

Bi Sinte Peter, diet hem riet,

 

In visioene. Menich verdriet

 

Nasarius te Rome doghede

415

Om Goods woorde die hi togede;

 

Ende, na menigerhande pine,

 

Wert hi gesent tot Aneline,

 

Diene mit Celsus dede onthoefden.

 

Si, die kerstenlike gheloofden,

420

Hebben in enen boemgaert geleit

 

Dien lichame. Nachts wert geseit^{V. 421}

 

Van den mertelaren dit bediet,

 

Enen die Ceracius hiet:⁴²³

 

Dat hise in sinen huse groeve.

425

Hi dede dat ende tsinen behoeve

 

Wert sijn dochter saen ghenesen,

 

Die langhe jechtich hadde gewesen.

 

Hier na langhe dede openbare

 

Onse Here dese .ii. mertelaren

430

Bi Ambrosise den heiligen man....⁴³⁰

 

...........

 

Nero heeft uwer vergeten nu

 

Doopt ons lieden, bidden wi u,

 

Ende daer ghi wilt so gaet daer naer.’

 

Si doopten die .ii. aldaer,

435

Ende .xliiii. mede tier scaren,

 

Die daer oec ghevanghen waren.

 

Hier na dede men te verstane

 

Pauline, meester over die gevane,

 

Dat Proces ende Marteniaen

440

Kerstenheit hadden ontfaen.

V. 421 Nachts, des nachts? of daerna?

423 Enen, aen eenen.

430 Man. Hier ontbreken wederom 29 regels.

[p. 433]

 

Hi heetse vaen ende carceren;

 

Des morghens dedise voor hem keren,

 

Ende heeft hem neernstelike geboden

 

Dat si weder keren ten goden.

445

Als si sijn heten maecten onmare^{V. 445}

 

Dedise tormenteren sware,

 

Ende, na menigherande torment,

 

Wert Paulijn mit enen oghe blent.

 

Doe waren si mede in den kerker gedaen.

450

Ten andren daghe wert bestaen⁴⁵⁰

 

Pauline mitten viant,

 

Ende sterf also te hant.

 

Sijn sone Pompinius

 

Dede den baliu te wetene aldus,

455

Diet voor den keyser dede te verstane:

 

Van Processe ende Martiniane

 

Tonthoefdene gebootse Nero,

 

Ende dat wert gedaen also.

V. 445 Toen zy zyn gebod versmaedden.

450 Bestaen, bezeten.

Van Sinte Tymotheus ende Apollinaris.
LIII.

Doe een Lapidius hadde die macht
Van der baelgien was voer hem bracht⁴⁶⁰
Tymotheus, om dat hi woude
Dat hi die Gode aenbeden soude.
Ende alse Tymotheus dat
Ontseide, was hem menich gat
Gheslegen in den live sijn,
Daer men in warp calc ende asijn.
Hi lovede Gode in dier gelare⁴⁶⁷
Als of hi sachte gesalvet ware.
Een, die Apollinare hiet,
Twee enghelen bi hem staen siet,

460 Van der balgien, van het baljuwschap.

467 Gelare, nood, gebrek, van laren (inanire), van alles beroofd worden.

[p. 434]

 

Die seiden: ‘Tymothei, wi sijn

 

Ghesent te di, om di doen in scijn^{V. 472}

 

Wat men in den hemel doet.

 

Hef op dijn hoeft.’ Hi deet ter spoet,

475

Ende sach Jhesus ter rechter side....

Dit fragment, geschreven op twee stukken perkament, die te samen een enkel blad in groot folio van acht kolommen hebben uitgemaekt, elk van omtrent 80 regels, schrift der XIV^e eeuw, behoort den heer A. Puichart, te Brussel, en is my medegedeeld door myn' vriend den heer Baron Jules de Saint-Genois. Nergens wordt het bestaen van dit berymde Passionael vermeld, hetwelk naer latynsche Martyrologiën schynt vervaerdigd. Zulk een groot handschrift in folio, met vier kolommen op elke bladzyde, moet een ontzachlyk aental verzen hebben bevat, en getuigt al wederom van den grooten rykdom onzer vroegere letterkunde.

J.F. WILLEMS.

V. 472 Doen in scijn, te openbaren.