Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Oude Vlaemsche liederen (1848)

Informatie terzijde

Titelpagina van Oude Vlaemsche liederen
Afbeelding van Oude Vlaemsche liederenToon afbeelding van titelpagina van Oude Vlaemsche liederen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (7.35 MB)

Scans (27.65 MB)

ebook (9.29 MB)

XML (0.95 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

bloemlezing
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Oude Vlaemsche liederen

(1848)–J.F. Willems–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 11]
[p. 11]

Minneliederen van Jan I, hertog van Braband. († 1294.)

IV.

1.
 
Minlike ende goet,
 
Hovesch, rein van sinne
 
Essi, ende wel gemoet,
 
Die ic mit trouwen minne.
 
Si es coninghinne
 
In mire herten gront,
 
Daer si es bestedet inne,
 
Nu ende oec taller stont.
 
Vriendelike bevangen
 
Heeft mi een roder mont,
 
Ende twee blosende wangen,
 
Darbi een kele ront.
2.
 
Noch so werde ic gesont,
 
Troestte mi die minnelike,
 
Die mi hevet gewont.
 
Ai, genade, dogederike!
 
Ic moete sekerlike
 
Sterven in corter stont,
 
Mi werde genadelike
 
Dan uwer goetheit cont.
 
Vriendelike bevangen
 
Heeft mi een roder mont,
 
Ende twee blosende wangen,
 
Darbi een kele ront.
[pagina 12]
[p. 12]
3.
 
Lichtende ogen claer,
 
Minnelike, een lieflike kinne,
 
Doen mi sorgen openbaer.
 
Ai, genade, coninghinne!
 
In swinender noetGa naar voetnoot1 ic brenne
 
Na u in allen stont.
 
Helpt mi dat ic gewinne
 
Troest van mire verseerder wontGa naar voetnoot2.
 
Vriendelike bevangen
 
Heeft mi een roder mont,
 
Ende twee blosende wangen,
 
Darbi een kele ront.

Zwabische tekst.

1.
 
Minlich unde guot
 
Hübsch und reiner sinne
 
Ist si, unt wol gemuot,
 
Die ich mit triuwen minne.
 
Si ist küniginne
 
In mines herzen grunt,
 
Da si bestet ist inne,
 
Nu und ouch z'aller stunt.
 
Vriuntlich bevangen
 
Hat mich ein roter munt,
 
Unt zwei liehtiu wangen,
 
Da bi ein kele runt.
2.
 
Noch würde ich gesunt,
 
Troste mich diu minnekliche,
 
Diu mich hat verwunt:
 
Ach, genade, tugenderiche!
 
Ich muoz sicherliche
 
Sterben in kurzer stunt,
 
Mir werde genaedekliche
 
Danne iuwer guete kunt.
 
Vriuntlich bevangen, u.s.w.
[pagina 13]
[p. 13]
3.
 
Liehtiu ougen klar
 
Minneklich ein lieplich kinne,
 
Tuont mich sorgen bar.
 
Ach, genade, küniginne!
 
In sender not ich brinne
 
Nach in in aller stunt,
 
Helft mir, dag ich gewinne
 
Trost miner saelden vunt.
 
Vriuntlich bevangen, u.s.w.

V.

1.
 
Eens meien morgens vroege
 
Was ic upgestaen;
 
In een scoen boemgardekin
 
Soudic spelen gaen:
 
Daer vant ic drie joncfrouwen staen:
 
Si waren so wale gedaen.
 
Dene sanc vore, dander sanc na:
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori faGa naar voetnoot1.
2.
 
Doe ic versach dat scone cruut
 
In den boemgardekijn,
 
Ende ic verhoorde dat suete geluut
 
Van den mageden fijn,
 
Doe verblide dat herte mijn
 
Dat ic moeste singen na:
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori fa.
[pagina 14]
[p. 14]
3.
 
Doe groette ic die alrescoenste
 
Die daer onder stont.
 
Ic liet mine arme al omme gaen
 
Doe, ter selver stont,
 
Ic woudese cussen an haren mont;
 
Si sprac: laet staen, laet staen, laet staen:
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori fa.

Zwabische tekst.

1.
 
Eens meien morgens vruo
 
Was ich uf gestan;
 
In ein schoenz boungartekin
 
Solde ich spiln gan;
 
Da vant ich drie junkvrouwen stan:
 
Si waren so wol getan.
 
Diu eine sank vür, diu ander sank na:
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori fa.
2.
 
Do ich ersach daz schoene krut
 
In dem boungartekin,
 
Und ich erhorde dat zueze gelut
 
Von den megden vin,
 
Do verblide daz herze min
 
Daz ich muoste singen na:
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori fa.
3.
 
Do gruoste ich die aller schoensten
 
Diu darunder stuont.
 
Ich liez min arme al ümbe gan,
 
Do, zer selben stunt,
 
Ich wolte si küssen an irn munt;
 
Si sprach: lat stan, lat stan, lat stan!
 
Harba lori fa, harba harba lori fa, harba lori fa.
[pagina 15]
[p. 15]

VI.

1.
 
Ongelike staet ons die moet
 
Mi ende den cleinen wout-vogelkinen,
 
Als si verhogen dor den bloetGa naar voetnoot1,
 
Die si ten asten ute sien scinen,
 
Daronder si willen rastenGa naar voetnoot2 in desen coelen meie,
 
Ende verniewen haer gesanc ende haer gescreie.
 
Emmer dienen sonder lone, dats jammerlic.
 
Wetti wie dat dede? siet, dat ben ic!
2.
 
Ic wil emmer bliven gestade,
 
Ende en wille van hare niet wanken;
 
Lonet si mi mit mesdade,
 
Owi, wes sal ic gedenken?
 
Neen, vrouwe Venus, laet erbarmen di,
 
Ende sech die liefste dat si troeste mi.
 
Emmer dienen sonder lone, dats jammerlic.
 
Wetti wie dat dede? siet, dat ben ic!
3.
 
Ic moet emmer dragen quale,
 
Nacht ende dach ende taller stonden:
 
Dat doet mi haer minnestrale,
 
Die ververschet minen wonden:
 
Si staen onverbonden, dats al te haert.
 
Nu alrerst jagic up die wedervaertGa naar voetnoot3.
 
Emmer dienen sonder lone, dats jammerlic.
 
Wetti wie dat dede? siet, dat ben ic.
[pagina 16]
[p. 16]

Zwabische tekst.

1.
 
Ungelich stet uns der muot
 
Mir und dien kleinen walt vogelinen,
 
Wan si vröuwent sich der bluot,
 
Die s'uz den esten sehent schinen,
 
Dar under si wellent ruowen disen kuelen meien
 
Und erniuwen ir gesank und ir geschreien.
 
Iemer dienen sunder lon, dast jamerlich.
 
Wisset ir, wer daz hat getan? seht, daz bin ich.
2.
 
Ich wil iemer bliben staete
 
Und enwil ir nicht entwenken;
 
Lont si mir mit missetaete
 
We, wes sol ich dan gedenken?
 
Nein, vrouwe Venus, laz erbarmen dich
 
Unt bite die lieben, daz si troeste mich.
 
Iemer dienen, u.s.w.
3.
 
Ich muoz iemer tragen kwale,
 
Naht unt tag unt z'allen stunden;
 
Daz tuot mir ir minnestrale,
 
Diu ervrischet mine wunden;
 
Die stent unverbunden, dast al ze hart:
 
Nu alrerst so jage ich uf der widervart.
 
Iemer dienen, u.s.w.

VII.

1.
 
Joncfrouwe edel goedertieren,
 
Wel geraket van manieren,
 
Als gi gebiedt so sal ic vieren
 
VernoyGa naar voetnoot1, daer ic ben inne.
 
Dat ic dus moete quelen
 
Dat doet mire liefste minne;
 
InGa naar voetnoot2 cans mi niet gehelenGa naar voetnoot3;
 
Gewaerlike ic ontsinne.
[pagina 17]
[p. 17]
2.
 
U eigenman willic wesen.
 
Wet vorwaer, in cans genesen,
 
Het en si also, dat ic in desen
 
Troest mocht an u gewinnen.
 
Dat ic dus moete quelen
 
Dat doet mire liefste minne;
 
In cans mi niet gehelen;
 
Gewaerlike ic ontsinne.

Zwabische tekst.

1.
 
Junkvrouwe edel guoter dieren,
 
Wolgeraket von manieren,
 
Als ir gebiet, so sol ich viren
 
Fürnoi, dar ich bin inne.
 
Daz ich sus muoz kweln
 
Das tuot mir liebin minne;
 
In' kan'z mir geheln;
 
Gwerlich ich entsinne.
2.
 
Juwer eigen wil ich wesen
 
Wist vür war, in' kan's genesen,
 
Et ensi also, daz ich in desen
 
Trost müge an ir gwinnen.
 
Dag ich sus muoz kweln, u.s.w.

VIII.

 
Cuusche smaleGa naar voetnoot1, u bruun ogen
 
Die hebben mi dat gedaen
 
Dat ic minne moete togen.
 
Ic valle, in cans gestaen.
 
Gevet si mi troest so ware mi wel gescietGa naar voetnoot2.
 
Wacharme, ic pense sine willes doen niet.
 
Die mi hevet dus bevaen,
 
In haer prisoen gedaen,
 
Ensi mi troeste, ic ben doet, sonder waen.
[pagina 18]
[p. 18]

Zwabische tekst.

 
Kusche smal, ir brun' ougen
 
Diu hant mir daz getan
 
Daz ich minnen muoz tougen,
 
Ich valle, in' kan 's gestan.
 
Git si mir trost, so waere mir wol beschit;
 
Ach arm, ich pense, sin' welle es tuon nit:
 
Diu mich hat sus bevan
 
In ir prisun getan,
 
Diu enwelle mich troesten, ich bin dot, sunder wan.

IX.

1.
 
In sach nie so roden mont
 
Ochte oec so minlike ogen,
 
Alsi heeft, die mi heeft gewont
 
Al in dat herte dogenGa naar voetnoot1:
 
Doch levic noch in hogenGa naar voetnoot2
 
Ende hope des loen tontfaen.
 
Geeft si mi qualen dogen,
 
Si mach mijs beteren saen.
 
Lief, mi hevet u minne
 
So vriendelike bevaen,
 
Dat ic u met sinne
 
Moete wesen onderdaen.
2.
 
Mi es wale, alsic mach sijn
 
Bi mire scone vrouwen,
 
Ende ic danne haer claer anscijn
 
Ende haer gelaet mach scouwen.
 
God verre si van rouwen!
 
Si es so wale gedaen
 
Dat ic hare, bi trouwen,
 
Moete tallen diensten staen.
[pagina 19]
[p. 19]
 
Lief, mi hevet u minne
 
So vriendelike bevaen,
 
Dat ic u met sinne
 
Moete wesen onderdaen.
3.
 
Reiner wiven goedeGa naar voetnoot1
 
Sijn vor trueren goet;
 
Si gaen mit hogen moede,
 
Dat vaste sochten doet:
 
Als si willen lacchen
 
Met blosender mondekine roet
 
Trueren si connen verswacken,
 
Ende verdriven den noet.
 
Lief, mi hevet u minne
 
So vriendelike bevaen
 
Dat ic u met sinne
 
Moete wesen onderdaen.

Zwabische tekst.

1.
 
Ik sach noit so roden munt
 
Noch ouch so minlich ougen,
 
Als si hat, di mik hat gewunt
 
Al in dat herze dougen:
 
Dog leve ik in hougen,
 
Unt hoffe es lon entfan,
 
Geft si mir kwale dougen
 
Si mag mis bettern san.
 
Lieb, mich hat ü minne
 
So vründelik bevan,
 
Dat ik iu mit sinne
 
Muoz wesen undertan.
2.
 
Mik es wol, als ik mag sin
 
Bi minre sconen vrouwen,
 
Und ik danne ir klaren scin
 
End er gelat mak scouwen.
[pagina 20]
[p. 20]
 
Got verre si van rouwen!
 
Si est so wal gedan
 
Dat ik er bet trouwen
 
Muoz z'allen diensten stan.
 
Lieb, mich hat, u.s.w.
3.
 
Reiner wibe guete
 
Sint vür truren guot;
 
Si gent hoch gemuete
 
Daz gar sanfte tuot.
 
Swenne si wellent lachen
 
Uz bluenden mündelin rot
 
Truren si künnen verswachen
 
Unt vertriben not.
 
Lieb, mich hat, u.s.w.

X.

1.
 
Menech creature es blide
 
Die onthierGa naar voetnoot1 in sorgen was:
 
Dats natuerlike omme den tide;
 
Doch hout mi minne in enen pas:
 
Si doet mi dat ic verswine.
 
Genade, cusche, werde, fine!
 
Om u pensic dach ende nacht.
 
Mi esset droeve van haer te sine;
 
Nochtan so lidic bi haer pine:
 
Dat doet oprechter minnen cracht.
2.
 
Menech hout van minnen tale
 
Dien noch niet dwanc der minnen bant.
 
Ic woude dat mens kende wale
 
So werde goede minne niet gescant.
 
En es clerc, leke no begine
 
Sine toene uter rasten te sineGa naar voetnoot2,
[pagina 21]
[p. 21]
 
Dies doch in therte niet en acht.
 
Mi esset droeve van haer te sine;
 
Nochtan so lidic bi haer pine:
 
Dat doet oprechter minnen cracht.
3.
 
Haddic cure van allen vrouwen
 
Sone wandelde doch niet dat herte mijn;
 
So sere minnic ene mit trouwen
 
Dat ic haer onderdanech moet sijn;
 
Ende tusscen der Mase enten Rine
 
Nesser gene scoenre dan die mine:
 
Si leit vaste in mire gedacht.
 
Mi esset droeve van haer te sine;
 
Nochtan so lidic bi haer pine:
 
Dat doet oprechter minnen cracht.

Zwabische tekst.

1.
 
Menik creatüre ist blide
 
Diu biz her in sorgen was,
 
Dast natürlich gegen dem zide;
 
Doch helt mich minne in ein pas:
 
Si tuot mir, daz ich verswine.
 
Genade, kuische, werde, fine,
 
Umb iuch pense ich tag unt naht.
 
Mir stet truobe von ir ze sine
 
Noch danne lide ich bi ir pine:
 
Daz tuot rehter minne kracht.
2.
 
Maniger helt von minnen tale,
 
Den noch nicht twank der minnen bant;
 
Ich wolde, daz man s' kande wale,
 
So wurde guote minne niht geschant.
 
Ez ist cleric, leie, noch begine,
 
Si ouge sich uzen liep ze sine
 
Des doch inz herze nicht enaht.
 
Mir stet truobe, u.s.w.
[pagina 22]
[p. 22]
3.
 
Het' ich die kür van allen vrouwen
 
Son' wandelt' doch niht daz herze min,
 
So sere minne ich eine mit trouwen,
 
Daz ich ir undertan muoz sin;
 
Enzwischen Mase unt den Rine
 
Ist kein schoener, danne diu mine:
 
Si lit vast in miner gedaht.
 
Mir stet truobe, u.s.w.

XI.

1.
 
Die winter wil ons jaerlanc meeGa naar voetnoot1
 
Dwingen, die heide ende oec dat walt.
 
Ende daer toe den gruenen clee
 
Maket hi rechte ongestalt;
 
Den voglen dwinget sine gewalt,
 
Dat clagic, ende daer bi mee
 
Dat die scone mi es geveeGa naar voetnoot2
 
Die ic van herten minne.
 
Genade, Venus, coninghinne,
 
Dijn eigen dienre willic sijn.
 
Helpe, dat ic troest gewinne.
2.
 
Haer mondekin root, haer wangen scijnGa naar voetnoot3
 
Ende haer lijf, so wale gestalt,
 
Dat ic daer af geverret moet sijn
 
Des werdic in sorgen alt;
 
Si begaet an mi gewalt,
 
Ende besundicht hare daer bi
 
Dat si dus verdervet mi,
 
An herten ende ane sinne.
 
Genade, Venus, coninghinne,
 
Dijn eigen dienre willic sijn;
 
Helpe, dat ic troest gewinne.
[pagina 23]
[p. 23]
3.
 
Genade, minnelike wijf,
 
Noch laet mi uwer hulden haen;
 
Gedenket dat mijn cranke lijf
 
Van diensten u es onderdaen;
 
Des seldi mi genieten laen
 
So dat ic troest gecrige, ic;
 
Genade, vrouwe minnelic,
 
Mire herten coninghinne,
 
Genade, Venus, coninghinne,
 
Dijn eigen dienre willic sijn;
 
Helpe, dat ic troest gewinne.

Zwabische tekst.

1.
 
Winter wil uns jar lank me
 
Twingen, heide und ouch der walt,
 
Unt dar zuo den gruenen kle
 
Machet er gar ungestalt;
 
Voglin twinget sin gewalt:
 
Dat klage ich, unt da bi me
 
Dat diu schoene ist mir geve
 
Die ich von herzen minne.
 
Genade, Venus, ein künigin,
 
Din eigen diener wil ich sin;
 
Hilf, daz ich trost gewinne.
2.
 
Ir mündel rot, ir wengel schin
 
Und ir liep gar wol gestalt,
 
Daz ich den muoz vremde sin
 
Des wird' ich in sorgen alt:
 
Si begat an mir gewalt
 
Unde sündet sere sich
 
Daz si sus verderbet mich
 
An herzen und an sinne.
 
Genade, Venus, u.s.w.
[pagina 24]
[p. 24]
3.
 
Genade, minneklichez wip,
 
Noch lat mich iuwer hulde han,
 
Gedenket, daz min sender lip
 
Dienstes iu ist undertan:
 
Des sült ir mich geniezen lan,
 
Also daz ir troestet mich.
 
Genade, vrouwe minneklich
 
Mins herzen küniginne.
 
Genade, Venus, u.s.w.

XII.

 
Sal ic dus gebonden,
 
Joncvrouwe, vor u staen?
 
Heelet minen wonden:
 
Wat hebbic gedaen?
 
Ben ic dus verordeelet,
 
Joncfrouwe minnelic,
 
Blivic ongeheelet,
 
Dan verderve ic.
 
Vrouwe, dor God genade,
 
Veel reine salech wijf,
 
Troesti mi te spade
 
Dat nemet mi mijn lijf.

Zwabische tekst.

 
Sol ich sus gebunden
 
Junkvrouwe, vor iu stan,
 
Heilet mine wunden;
 
Waz hab' ich getan?
 
Bin ich sus verteilet,
 
Junkvrouwe minneklich,
 
Belibe ich ungeheilet
 
Daz verdervet mich.
 
Vrouwe, durch got genade,
 
Vil reine saelik wip;
 
Troestet ir mich ze spade
 
Daz nimet mir den lip.
[pagina 25]
[p. 25]

Deze negen liederen van hertog Jan I staen in de Verzameling der duitsche Minnesingers van Manessen, HS. der koninklyke Blibliotheek van Parys, No 7266, laetst op nieuw en volstandig uitgegeven door Von der Hagen, deel I, bl. 15-17. Zy zyn blykbaer door den afschryver uit het vlaemsch in het zwabisch overgesteldGa naar voetnoot1, weshalve ik ze, naer myn best vermogen, wederom tot hunne oorspronkelyke gedaente heb terug gebragt. In den Messager des Sciences et des Arts van het jaer 1825, bladz. 303, worden zy des essais barbares genoemd!

voetnoot1
In swinender noet, in bezwykender nood. Het zwabisch heeft Sender not, waervoor ik in onze oude tael geen gepast woord vond. Later voerde men Smachtend in.
voetnoot2
Verseerder wont. Het zwabisch heeft Saelder vunt, vervuilde wont.

voetnoot1
Harba lori fa. Görres, in zyne inleiding op de Altdeutsche Volks- und Meisterlieder (Francf. a.M., 1817, in 8o, bladz. 2), schynt van gevoelen te zyn dat dit Referein in Zwaben by dansreijen gezongen werd; doch ik vind er geen tweede voorbeeld van in de verzameling der Minnesinger. Waerschynlyker komt het my voor, dat het uit het zuiden van Frankryk en van de Troubadours afkomstig zy, misschien voor herba flors fa (l'herbe fait des fleurs, l'herbe se met en fleurs?).

voetnoot1
Bloet, bloeisel.
voetnoot2
Rasten, rouwen, rusten.
voetnoot3
Wedervaert. Op de wedervaert jagen, wil zeggen, dat de jagthond, in stede van het wild te volgen à la piste, op het spoor terug loopt. Zoo ook in een lied van het jaer 1379, dat voorkomt in de Limbürger Chronik (2e Auflage, bl. 88): Die wiederfart ich gäntzliche jagn:
 
Das prüfe ich jäger an der spore.
 
Hoho, sie ist davor,
 
Der ich so lang gewartet han.

voetnoot1
Vernoy, het verdriet.
voetnoot2
In, ik en.
voetnoot3
Gehelen, verholen houden, verzwygen.

voetnoot1
Smale, lieve, mignonne.
voetnoot2
Gesciet, doch in den Zwabischen tekst beschit, waervoor ik geen rym vond.

voetnoot1
Dogen, lyden.
voetnoot2
In hogen, in vreugde.
voetnoot1
Goede, goedheden.

voetnoot1
Onthier, tot dus verre.
voetnoot2
Of zy (hy) tracht de rust te verliezen. De zwabische tekst stelt liep, lyf.

voetnoot1
Jaerlanc mee, voor tjaerlanc of tsaerlanc meer (mox). Zie over die spreekwyze Jonckbloet's Aenmerkingen in den Algem. Konst- en Letterbode, 1845, Nrs 35 en 36.
voetnoot2
Gevee, vyandig.
voetnoot3
Scijn, blankheid, gladheid.

voetnoot1
‘Der berühmte Herzog Johann I von Brabant, dichtete in Vulgarsprache und seine Lieder gingen zum Theil nothdürftig verhochdeutscht in unseren Minnesinger codex ein.’ Gervinus, Geschichte der Poëtischen national Literatur der Deutschen, II, bl. 67.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

lied

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank

  • Naar de Nederlandse Liederenbank