|
| |
| |
| |
[Dagboek 1652]
[0]
Den 28 jannuarius/7 februarius 1651 de reeckening getekent en mahr 45 gulden te
kort gekomen. X [Amalia van Solms-Braunfels] 18/28 augusti anno 1602. -
Albertine 19/29 april anno 1634. - Henriette februarius anno 1630. - Maria 26
augustus/5 september anno 1644. - F.dn. junius anno 1634.
| |
[1]
1652. - Als men mij yetwess recommandeert, dat mij heel wel aenstaet en ick
doch geneicht ben om te doen, mij eevenwel soo ahn te stellen, ofte ick het
niet geerne dede oft doen kost, en eenighe redenen bij te brenghen dahrop
slaende en dahrtoe dienende, opdat als het dahrnahr geschiet, die luyden die
mij het gerecommendeert hebben, mij dahrvoor des te mehr geobligeert en
verbonden sijn, en kan ick die op een ander tijt des te beter gebruycken,
als ick haer dienst van doen heb, edoch alles mit maet en discretie. -
Moderate durant, medium tenuere baeti. Nullum violentum diuturnum.
| |
[3]
In mijne commissie van Vrieslandt staet tweemahlen verhaelt, en dat alles
totten ehren, rechten, preëminentiën, vrijheeden, tractamenten, profiten en
vervallen dahrtoe staende, waerop ende van hem wel en getrauwelijck hierin
te quijten, hij schuldich iss en geholden sal sijn den behoorlijcken eedt in
onse handen te doen en presteren, ordonnerende en belasten dahrom onse
gedeputeerden en raeden provinciael mitzgaeders alle grietzlyden en
magistraeten van griteniën en steden en alle andere ingesetenen deser
landtschappe mitsampt allen ritmeesteren, hoplyden, bevelhebberen, ruyteren
en knechten en andere krijchslyden die hier te lande sijn oft mittertijt
noch sullen komen, dat sie den welgemelten heer stadtholder graef Willem
voortaen kennen en holden als stadtholder en captein-general van Vrieslandt
en ooversulckx hem alle ehre en reverentie doen en bewisen en hem obediëren
en gehoorsaemen soo denselven staet toebehoort, en dahrvan mitzgaeders van
ehren, rechten, preëminentien, vrijheden, profiten, vervallen, tractementen
voorschreven hem doen, laeten en gedogen rustelijck, vredelijck en
volkomelijck genieten en gebruycken, wandt wie 'tselve [4] alsoo ten dienste
van den lande bevonden hebben te behooren. Ten oorkonde van dien hebben wie
desen mit onsen zegel en secretarii handt doen bevestigen. Gedaen binnen
Lewarden den 23 julii 1640. Frans van Eisinga vidit. - Bij de Staeten van
Frieslandt, ter ordonnantie, doctor Livius Scheltinga. - Die van Stadt en
Lande dessgelijcken op die maniere ingestelt comissie en instructie.
| |
[5]
Twintich à dertich, veertich veendels. Bij elcken 20 à 30 braeve mannen mit
roers, hauwers en hellebaerden. - Oock sooveul trommelen, 20, 30, 40. - Te
weten, waer de veendrickx woonen, om perfect haere bijeenkomsten en
vergaederinge te kunnen beletten en verhinderen. Oock op de huysen der
burgemesters ses à seuven standaerten. - Bij elck standaert 10 ruyters. -
Sooveul trompetten, 6 à 7. - Bij elck veendel een sack polver en loot. -
Niemantz te beschaedigen die niet in 't geweer kompt, doch in 't geweer hart
te tracteren. - Strackx uyt te roepen, die sich stil haut, dat men die niet
doen sal en niemantz schaede toevoegen. - Het geweer op 't Raethuys te
brengen en wel te laeten bewaeren. - In drie schepen 't volck midden op 't
waeter laeten leggen, dat het niemantz | |
| |
weet, doch [6] niet wijt
van de stadt, opdat men se kan hebben als men wil en op die tijt als het
beraemt is van allen sijden. - Op de ruyters, saedels en roers te letten. -
Op rogge en koren te letten, hoeveul in die stadt is. - Oock waer hem
magasijn en polver is. - Te letten, waer de plaetzen sijn die groot sijn, om
daer troupen te stellen. - Buyten twintich man en binnen, in huysen
gelogeert en harbargen bij de poort, booven in de vensters, in 't huys
beneden en op straet elck 10 man, op de poort te passen en te schieten. - 20
peerden in de stadt, twintich aen de rechtesijde en 20 aen des linckersijde.
- Granaten. - Klene petarden voor de ketens te breecken. - Roers in koffers
in 't huys gebracht. - Billjetten uyt te werpen, waerom men dat doet en een
pretexst en de burgeri te stillen. Instrumenten om de poort op te holden en
de deur van de corteguarde te sluyten en toe te doen.
| |
[7]
Soldaeten in borgerskleederen, in matroosenkleederen, in vrauwenclederen, als
bedeelaers, als aude mannen, als lamme op krucken, mit sackpistoolen, groote
dicke swaere stocken. - Roers in koffers ingepackt, groote. - Strackx volck
aen te nemen en onder die anderen compagniën gestelt. - Granaten. - Bier aen
't garnisoen, elck corporaelschaep twe tonnen. - Die officieren te ontbyden
alletemael haer te raeden en te ordonneren die soldaeten ende die ruyter
haere volle gagie en leninge te geven weeckx en maentelijckx, de luytenanten
ende veendrickx dat te recommanderen, daerop te letten en mij daervan te
adverteren. - Te maecken dat die soldaeten en ruyters daerover klaegen aen
mij. - En alsoo die officieren gewent bij mij te komen om gheen suspitie,
als men 't in 't werck stellen. - Meer gagie te belooven, 50 fl. en 30
gulden, promptelijck en precyselijck te betaelen en officier te maecken.
| |
[17]
1652, 1/11 jannuarii. - Donderdach. - Codde heeft al mijne jouwelen in
bewaering, versegelt in een klein koffertjen, daer vrau Van Varyck die
lieste van heeft. - Codde heeft oock één van mijn testementen in bewaeringe,
die men bij hem sal vinden neffens de jouwelen. - Monsieur de Armaveille
heeft het ander testament, dat men in tijt van noot bij hem oock kan vinden,
dat beyde op verscheiden tijden in presentie van ehrlijcke lyden moet
opgedaen worden en in 't werck gestelt, 'twelck mijn wil en begeren iss. -
Wilhelm Fridrich graff zu Nassau.
| |
[19]
Den 6/16 jannuarii de reeckeninge geslooten en geteeckent, en bleef oovericht
18.134-5, 'twelck Widefelt in de naeste reeckeninge wel sal brenghen.
| |
[33]
1652, den 1/11 jannuarius. - Donderdach. - Dit iss vergist en behoort bij de
maent januarius te staen. - Ick ben in de kerck geweest, hebbe dit jaer in
de vrese dess Heeren ahngevangen; ick hoope de Heere sal mij dit jahr wedrom
bijstaen mit sijne genaede en barmherticheit en mit sijnen heilighen geest,
dat ick het mach ahnvanghen, continueren ende eindigen gelijck ich het jahr
1651 heb gedaen mit allerley segenen, geestelijcke ende lichaemelijcke,
wandt ick mij sooveul doenlijck iss geweest, in de wegen dess Heeren heb
geholden, voor sonden gewacht, die sacramenten gebruyckt, hetwelcke niet uyt
mij iss, mahr door de segen dess Heeren; dahrom bid ick sijn | |
| |
godtlijck majesteit mij bij te staen en dahrbij te erholden en te
bewahren. - Soo heeft mij de Heere oock gesegent in weereltse saecken, wandt
hij heeft mij vollenckomene gesontheit gegeven, hoewel ick het altemitz
anders verdient had door den dronck; hij heeft mij goede successen geven in
'tgene heb voorgenomen, besonder in mijn huwelijck, dahr sijn goddelijcke
mayesteit [34] wonderbaerlijck in heeft gewerckt, soo bij H.H., die
princesse, den courvorst en courvorstinne, die provintie van Vrieslandt en
Stadt en Lande, bij mijne goede vrunden, oock bij die van Hollandt in het
consent van die gebooden, en kan ick die Heere dahr niet genoech voor
dancken; ick hope de Heere sal weder sijnen seghen dahrtoe geven en maecken
mij dat jahr 1652 nu vollenkomen geluckich, doen mij besitten hetgene ick
soo lang heb verwacht, nahr getracht en naer gewenst, en maecken onss beyden
content, gerust en geluckich en beholden en bewahren mij dit geheele jahr in
gesontheit, voorspoet, geluck, doch vooral in godtsaelicheit, 'twelck een
beginsel iss van alle wijsheit, dat ick sehr nodich heb, alsoock couragie,
en dat om die verdiensten Jesu Christi wille; amen, amen.
| |
[235]
1/11 januarii 1652 op donderdach heb ick dit geschreven tot opmerckinge ende
naericht van hetgene dat mij nootsaeckelijck iss te doen geduirende mijn
leeven, om mij dahrahn te doen gedencken en te dirigeren, opdat het mij wel
mach ghaen naer ziel en lichaem tot mijne salicheit, tot mijne behaudeniss,
ehr en reputatie, conservatie, soolange ick op deser werelt ben. - 1. Om mij
mit onse heere Godt wel te stellen en mijn best doen om sijn godtlijcke
majesteit te behaegen, te dienen in aller godtsaelicheit, in den geloove,
gebede en goede wercken, besittende eene onergerlijcke contschientie beyde
voor Godt en voor de menschen, looven den Heere mit danckofferen en betaelen
den Heere mijne beloften en achtervolgen dien eedt die ick gedaen hebbe,
doen ick te nachtmahl ginck, leven uyterlijck en innerlijck godtsaelich,
heilich en onstraffelijck, wandt die uyterlijcke godtsaelicheit iss niet nut
sonder die innerlijcke; sursum corda, wandt die Heere die siet, weet en
opmerckt u gedachten, woorden en wercken, voor hem iss niet verborgen oft
bedeckt, en kan men den Heere niet bedrieghen, gelijck die menschen geschiet
daegelijckx. - 2. Op mijn gesontheit wel te letten, wandt sonder die kan een
mensch niet aenvangen dat hem aengenaem iss, en kan gheen contentement
scheppen in ehre, grootzheit, geleertheit, wellust.
| |
[236]
3. Wegens die regeringe in Vrieslandt, om mij dahr wel te mainteneren en wel
te staen mit de heeren volmachten, voorsichtich te sijn, cyvijl, humbel,
wenich spreeckende, hooren en alles syn, niet achterclappich, geduldich, het
quaet mit goedt te vergelden, licht vergeten en te vergeven, niet rass
yetwess te belooven, edoch het belooft hebbende, wel en ehrlijck woordt te
holden. - Oock wel te staen mit de Edelmogende Heeren gedeputeerden, alsoock
mit de Edelmogende Heeren van den Hoove, mede mit de heeren burgemeesteren
en vroetschap, het reglement in alles punctuelijcken te onderholden en een
yeder bij sijn recht te mainteneren en de steden in rust te holden, soo het
mogelijcken iss. - 4. Oock wel te staen mit de Edelmogende Heeren staeten
van Stadt Groningen en Omlanden, syn die beyde leeden in rust en vrede te
holden, neutrael te blieven, om bij gheen van beyden mijn credijt te
verliesen | |
| |
en affectie; bij die van Drenthe oock wel te staen. -
5. Weghens mijn huysholding en maintien van dien, om mij uyt schulden te
holden, die luyden wel te betaelen, waerdoor men hier te lande in achtinge
oft verachtinge iss, dahr men hier sehr op lett, en wordt dahr sehr vrie off
gepraet en gediscoureert, volgentz het lantzgebruyck. - 6. Om wel te letten
op mijne saecken in Duytzlant en die in goede ordre te krighen en goeden
standt.
| |
[237]
7. Om in H.H. goede gratie te continueren, dahr ick nu passelijck in ben en
noyt beter als nu, als deselfde door haer consent in 't hauwelijck betoont
heeft. - 8. Op mijne chargiën wel te letten, om die wel te bekleden, mijn
advancement dahrin te pousseren en dahromme wel bij de provintiën te staen
en, soo doenlijck, bij Hollandt een goede naem en faem te hebben, bij de
regenten en de gemeenten, sijn cyvijl en beleeft tegens alle de werelt. - 9.
Wel te letten op mijn hauwelijck, om dat ghehelijcken te voltrecken, wandt
door Godess segen in een goeden standt iss gebrocht en dat tot mijn
saelicheit, gerustheit, ehr, reputatie en maintien mach strecken, alsoock
van mijn lieven, beminde en sehr wahre bruyt, die soo veul perfectiën,
meriten, deuchden besit, en soud het een sonde sijn soo een engel in
ongeluck te brengen; wilt ons beyden segenen en dat ick haer gunst,
genegentheit en goede gratie mach erlangen en also beydersijtz geluckelijck,
hetwelcke ick van herten wunsche, bidde, versouck en smeecke, heere Godt
almachtich, om uwes soons Jesu Christi wille; amen, amen.
| |
[238]
Den 20/30 april 1652 sullen de heeren van het Hoff van Gelderlant sorge
draeghen, dat die heeren arbiters ende superarbiters wedrom bijeen sullen
komen tot Emeryck.
| |
[239]
Gelderlant. - Lübeck iss superarbiter. Doctor Johannes Marquardus, ridder,
een raetzpersoon van die stadt. - Benthem, arbiter docter Paedestecher, die
cantzelier iss van den graef. - Bremen, arbiter docter Coccejus, iss
burgemeester van die stadt. - Cleefsche arbiters. Brunswijck, superarbiter,
heeft twe doctoren geschickt, doch maecken mahr één stem uyt, docter Coeller
en doctor Werner. - Ceulen, arbiter doctor Busdorf. - Aenholdt, arbiter
doctor Melagius.
| |
[248]
16/26 vrau Varyck decembris dingsdach weer ontfanghen.
19/29 decembris vrijdach André, Ellersich, Rijngraef, Armaveille, vrau
Varyck, graef [Nassau]-Dillemburch.
22 decembris/1 januarii maendach vrau Varyck, Haga, Tjassens.
27 decembris/6 januarii saterdach H.H., mademoiselle, vrau Varyck,
Armaveille, Dona, Baumont, André.
4/14 januarii sondach H.H., vrau Varyck, mademoiselle, Armaveille, André,
Tjassens.
11/21 decembris H.H., mademoiselle, vrau Varyck, Code donderdach op 't jacht.
-
12/22 decembris H.H., mademoiselle, viconte van Dona, André vrijdach.
| |
| |
| |
[249]
11/21 decembris 1651 donderdach op 't jacht geschreven H.H., mademoiselle,
vrau Varyck, Code.
12/22 decembris vrijdach H.H., vrau Varyck, mademoiselle, freulen van Dona,
André, te Lewarden.
16/26 decembris dingsdach vrau Varyck, noch niet oovergelevert.
27 decembris 1651/6 januarii 1652 saterdach H.H., vrau Varyck, mademoiselle,
Armaveille, Donau, Beaumont, André.
4/14 januari 1652 sondach H.H., vrau Varyck, mademoiselle, Armaveille, André,
Tjassens.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd