It ferset

30

‘Dat soe mem hiel oars oanpakt ha.’

Thús, nei iten, lês ik syn agindaatsjes út '83 en '84 der nochris op nei. De helderol fan mem waard doe net mei safolle wurden fêstlein.

6 nov. Niet naar de kerk. Nog steeds last van griep.

7 Naar ziekenhuis Drachten. Erg vervelend onderzoek.

11 We hadden een mooie zomer en ook een mooie herfst. Nog geen uitslag van dr. Klovenkamp. Zaterdagmorgen komt Hessel.

[p. 138]

12 Nog steeds in spanning, 's Avonds komt dokter vertellen dat de onderzoeken uitwezen dat het kanker is. Wij moeten moedig verder in het geloof dat bij God niets onmogelijk is.

Kanker. Hy hat it wurd doe net yn 'e mûle nommen. It is opfallend dat er, yn dat Hollânsk, yn 'e wy-foarm skriuwt. Hy seach it as in probleem fan ús mei-inoar.

It siet der winliken al jierren yn. Op syn fiifenfyftichste hold er hommels op fan roken, hy liet de bokjes fan de iene op 'e oare dei stean. De Kolstarsigaretten hie er al earder ôfsward.

‘It smakket my net mear, ik snap net wat ik der oait oan fûn ha.’

Tante Elske spile de rol fan ûnheilsboadskipster, doe. Us mem wie dêr net ta by steat. In telefoantsje mei in soad stiltes. Gjin hoop mear, nee. Stadium: al troch it hiele lichem hinne. En it plak fan 'e tumor: útsoarte ûngeunstich.

‘Hoe is er der sels ûnder?’

‘Ferslein. Hy kin der net oer prate, liket it noch net te beseffen.’

‘De lêste wiken siet er neffens ús mem wol gauris mei de hân op it liif.

‘Wêrom dochst dat Homme?’

‘Dat fyn ik wol noflik.’

Neffens har fergong er fan de pinemage.

18 nov. Goed weer. Nogal veel bezoek, 's Middags komt Dunnelijn uit Leeuwarden. Heel goed gesprek.

19 Goed geslapen. Er komt nog geen bericht over verdere behandeling. Afwachten, 's Middags met moeder Elisabethbode rondgebracht.

21 Kouder. Samen nog gewandeld. 't Gaat aardig goed.

23 14.50 uur. Klovenkamp. Dat gesprek viel tegen. Het is ernstig. Dokter komt nog even maar is niet bemoedigend. Vertrouwen op de Heere.

Yntusken hiene se besletten om har der net by del te lizzen. Hy

[p. 139]

koe net dea. Sy soe it nea sûnder him bankje. Se hie him tefolle fan harsels yn behear jûn. Alle dagen wiene se yn 't spier mei de telefoan. Oft der gjin oare sikehuzen, oare spesjalisten, oare yngrepen mooglik wiene. De ferneamde Dunnelijn hie mei him bidden, mar net om in fredich ôfskie. De leauwenskeunstner út Ljouwert hie syn spoaren op dit mêd fertsjinne. Bidt en u zal gegeven worden! Zo gij een geloof hebt als een mosterdzaadje... Hoesa mostersiedsje, ús heit hie folslein gelyk. Dy foel yn de kategory fan Petrus, de rotsman.

Hy seach it realistysk:

‘God bestjoert it mes fan de sjirurch.’

En dat die Er yn it akademysk sikehûs fan Grins.

8 dec. Naar ziekenhuis Groningen. Heel voorspoedige reis samen met moeder. Dr. Veenweg ziet kans op genezing. Gode zij lof.

11 Het heeft vannacht gesneeuwd. Witte wereld. 's Middags komen Hessel en Ina langs op doorreis naar Doesburg. Met de taxi weer naar Groningen. Mistig.

13 Ik moest weer door de scanner voor computerfoto om 12.45. Geen eten. Ulder heeft prachtig boekje van H. Algra gestuurd: ‘Zelfs door het schaduwdal’.

Ik heb het direct half uitgelezen. Dr. V.d.Scheur is geweest. Morgen naar de ziekenzaal, dinsdag operatie.

15 Om 12 uur naar de ziekenzaal. Moeder en Hessel op bezoek.

Hy twifele net mear. It gebed wie ferheard. Hy wie yn goeie hannen en alles soe ynoarder komme. Hast blier op 'e tried siet er op ús te wachtsjen en lei út wat him barre soe.

‘It geswei sit dêr't de slokterm op 'e mage oanslút. Se helje it boppeste part fan de mage ôf en ek it ûnderste diel fan de slokterm. Dan lûke se it oerbleaune stik mage op en naaie dat wer fêst oan 'e kiel, sis mar. Se moatte rom om 'e tumor hinne snije, fanwegen de, hoe hjit soks... útsieddings. It is dus de fraach wat fan dy mage oerbliuwt. Afijn, dat wachtsje wy yn betrouwen ôf.’

[p. 140]

Technysk wie it him allegear dúdlik en dat stelde him gerêst.

Se wiene sawat in hiele dei mei him dwaande. De oare deis wie krityk. Jûns ûntstie in ynwindige blieding en moast er haljetrawalje op 'e nij iepenmakke wurde. Hast fjirtjin dagen lei er op de I.C., mei allerhanne liedingen ferbûn oan mjitapparatuer, ynfús en ôfsûchynstallaasje, en in soerstofslange yn 'e luchtpiip. Hy hie stoflongen. Byldskermen en seismograaf-eftige apparaten makken syn hertslach, lichemstemperatuer, soerstofopname, en bloeddruk sichtber. In yndrukwekkend laboratoarium, dêr't mar ien dinkje út 'e toan foel: op 'e foarholle wie in slankje fêstplakt mei in hechtpleister, dêr't mei balpinne op skreaun wie: afblijven.

De losse bryfkes dy't er krabbele, dêr yn de slangekûle, binn der noch. Mei heislike krêftsynspanning makke er foar de besite syn notysjes yn kramtriedskrift:

...5 uur, wassen, longen schoongemaakt. Foto. Medicijnen. Helft er weer uit. 8 uur weer longen. Foto's mislukt. Half 9 medicijnen...

...Het is zo jammer dat de slang... overdag proberen, 's nachts is het onmogelijk. Krijg weer last van buikpijn. Kan dat medicijn nu niet?... spuugbakje graag

Doe't wy by him sieten op myn jierdei, krystjûn, notearre er:

Je kunt je niet bewegen. Nu al 4 dagen stom. Maar er is uitzicht. Joh. 1 is het hart van de bijbel, Hessel.

De earste oantekeningen fan it nije jier, 1984, hat er thús makke.

Nog erg dankbaar voor de geslaagde operatie. God zij geloofdl De maag is erg klein en gevoelig gebleven. Dus kleine beetjes voedsel, het eten ligt zwaar, toch nog krampen. Kan daar nog verandering in komen? Ah ik gegeten heb moet ik plm. 20 minuten liefst liggen.

[p. 141]

Had hoop dat maag wat groter zou worden. Nog steeds meest vloeibaar eten en rijst. Vooral niet gekruid of zout. Eens per maand vitamine B-injectie. In okt. weer naar dr. Klovenkamp.