Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1 (1874)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1
Afbeelding van Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.46 MB)

Scans (24.79 MB)

XML (1.40 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1

(1874)–Johan Winkler–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[11. De stad Frederikstad a/d Eider]

De volgende vertaling, die als proeve van het gewone holsteiner nederduitsch geldt, is in den tongval van de stad Frederikstad (Friederichstadt) a/d Eider geschreven. Ofschoon in de beide vorige eeuwen te Frederikstad zeer veel hollandsch werd gesproken, zoo heeft dit tegenwoordig aldaar geheel opgehouden, en is het ook zonder merkbaren invloed gebleven op den nedersaksischen tongval die tegenwoordig door de inwoners van Frederikstad wordt gesproken, en die niet merkelijk verschilt van den dialectus communis in Holstein. Te Frederikstad bestaat een nederduitsche hervormde (remonstrantsche) gemeente die aldaar in 1621 door Nederlanders werd gesticht. Deze gemeente is tegenwoordig zeer klein; in haar kerk wordt in het hollandsch gepredikt en op haar eigene school hollandsch onderwezen. Toch spreken tegenwoordig de leden dier gemeente onder elkander geen hollandsch meer. Vroeger was het hollandsch te Frederikstad vrij veel in gebruik. Vele kooplieden hielden hunne boeken in 't hollandsch en ook bij de doopsgezinde (mennoniten, mennisten) gemeente werd toen in het hollandsch gepredikt. Enkele hollandsche woorden hoort men nog te Frederikstad, als: toonbank, luiwagen. Deze woorden zijn echter niet uitsluitend aan den tongval van Frederikstad eigen; men gebruikt die ook elders in westelijk Holstein, tot Hamburg toe.

[pagina 56]
[p. 56]

11. De gelijkenis van den verlorenen zoon in den tongval van de stad Frederikstad a/d Eider.

Medegedeeld door den heer J.A.M. Mensinga, predikant te Frederikstad a/d Eider. October 1870. (In hoogduitsche spelling.)

11. Een minsch har twee söhns.

12. Unn de jüngste unner se sprook to de fadder: fadder! gief mi de deel von de güder, de mi hört. Unn he deelde se dat gud.

13. Unn ne lann darna sammelde de jüngste söhn allens to hoop unn trock wiid över land unn dar bracht he siin gud dör mit prassen.

14. Dar he nu all dat sinige vertährd har, kam en grote düre tiid dör dit ganze land, unn he fünn an to darwen.

l5. Unn he gönn hen unn verhüürde sick an en börger von dit land, de schickt em up siin acker de swiin to hüen.

16 Unn he begeerde siin buk to föll'n mit drank, wat de swiin fräten, unn nüms gäf se em.

17. Do slog he in sick unn sprook: wie vöhl daglöhners het miin fadder, de brod de föl hem unn ik verdarw' in hunger.

18. Ick will mi upmaken unn to miin fadder gahn, unn to em segg'n: fadder! ik hew sündigt in 'ne himmel unn för di.

19. Unn ick bin förtan ne meer weert dat ick diin söhn heet', maak mi to een von diin daglöhners.

20. Unn he maakde sick up unn kam to siin fadder. Da he awer noch feern von 't huus weer, seeg siin fadder em, unn jammerde em, leep unn feel em um siin hals unn küsde em.

21. De söhn awer sprook to em: fadder! ik hew sündigt in 'ne himmel unn för di; ik bin nu ne meer weert dat ik diin söhn heet.

22. Awer de fadder sprook to sine knechde: bringt dat beste kleed herför, unn doot et em an unn gäwd em en fingerring an siin hand unn schoh' an siin föt'.

[pagina 57]
[p. 57]

23. Unn bringt en mastkalv' her unn slacht et; laat uns äten un fröhli siin.

24. Denn disse miin söhn weer dood unn he is werre lebendi worr'n; he weer verloor'n unn is fünn worr'n. Un se füngen an fröhli to siin.

25. Awer de ölste söhn weer op dat feld, unn as he neeg an 't huus keem, hörde he dat singen unn dat dansen.

26. Unn he reep een' von de knechde to sick unn froog wat dat weer.

27. Unn de sä em: diin broder is kamen unn diin fadder het en mastkalv' slacht, dat he em gesund werre het.

28. Da war he törni unn woll ne herin gahn; da ging siin fadder herut unn bee em.

29. He antwoor' awer unn sprook to siin fadder: sü, so vöhl jahr deen ik di unn hew diin gebot noch nie öwerträhn, unn du hast mi ni en bock gäwen dat ik mit miin frönn' fröhli weer.

30. Nu awer diss diin söhn kaam' is, de siin gud mit horen verslungen het, nu hest du em en mastkalv' slacht.

31. De fadder awer sprook to em: miin söhn! du bis ümmer bi mi unn all wat miin is, dat is diin.

32. Du schast awer fröhli un guden moods siin, denn disse diin broder weer dood unn he is werre lebendi worr'n; he weer verloor'n unn is werre fünn.

Aanteekeningen.

De lange a in de woorden gahn, maken, jahr, awer, enz. luidt als oa, tusschen o en a in.

13. Lann, lang; de g achter een n, of liever de g-klank van den neusklank ng wordt in dezen tongval in sommige woorden in 't geheel niet, of zoo zacht uitgesproken dat men haar niet hoort; zoo maakt men ook van he füng an, hij begon, he fünn an; van he göng, hij ging, he gönn; enz.

Prassen, in overdaad leven, is een hoogduitsch woord.

17. Hem, hebben, door uitslijting der bb.

24. Lebendi, lebendig; even als fröhli, fröhlig, törni, tönig, enz. door afslijting der g of ch; is ook in Ditmarschen in gebruik; zie vs. 19 bl. 61.

Werre, wedder, weder; zie vs. 12 bl. 52.

[pagina 58]
[p. 58]

Verloorn, verloren; verlaren, verlaarn, verlaorn is zuiverder nedersaksisch.

32. Du schast, door uitslijting der l van du schalst, van het hulpwerkwoord schallen, zullen, is aldus met sch een zeer ouden en goeden nedersaksischen vorm, die overeenkomt met het oudfriesche skille, du skilst, het nieuwfriesche scille, du (of dou) scilst, dat echter tegenwoordig door de Friezen tusschen Flie en Lauwers als sille, du (of dou) silst of sist wordt uitgesproken, en met het deensche skal, jeg skal, ik zal. Zie vs. 15 van de vertaling in den tongval van Sellingen, enz.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

titels

  • Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon (2 delen)


landen

  • over Duitsland