Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[GZ6] Een vrucht, die valt...

Overlevering

C: Agenda H-47, p. 2v.

M^1: Manuscript H-49.

M^2: Manuscript H-51.

T: Dietsche warande & Belfort 24.i (maart 1924), p. 194. /27/

M^3: Manuscript H-69.

M^4: Manuscript H-76,15.

P^1-3: Drukproeven D H-78,17.

D: God aan zee, p. 17.

Datering

Omstreeks juli 1917?

Ontwikkelingsgang

I

Er is van ‘Een vrucht, die valt’ een niet gedateerd kladfragment, in het carnet uit 1917. Het is een voorstadium van de eerste strofe, met meerdere hiaten en onduidelijkheden in de tekst. Uit de datering van M¹ is af te leiden dat het fragment uiterlijk in juli 1917 moet zijn geschreven (zie 11).

[p. 398]

Kladstadium van ‘Een vrucht, die valt’ [gz6] in de agenda van 1917 (H-47, p. 2v).

[p. 399]

	C:A
1		b	een vrucht, die valt.^+

2		a		de Nacht		[streep]		verbijden^+
		b	[				]	zwijgen
		c	[		] in 't ónontwijde			[	]

3		a	buigt wijdsch zijn boog		[streep]	mijn gestalt^+
		b	[	]^* zijn^* boog om^** mijn		[	]
		c	[buigt] {[wijdsch zijn boog]} [^* zijn^* boog om^** mijn mijn gestalt]
		c	[buigt] {wijde en statiglijk} [^* zijn^* boog om^** mijn mijn gestalt]

4		a	[	ø		]	de	tijden^+
		b	de tijde is dood [streepje]		[	]	[	ø	]

5		a	[	ø	]	geen sterren		[	ø	]^+
		b	[		]	[	]	rijgen

6

hun peerlen om

[

ø

] de twijgen^+

7		a	[	ø	]	valt[→6]
		b	en geen gerucht,	dan deze vrucht, die		[	]

+ [→1]

+ [→2]

+ [→3]

* [lees: eenmaal zijn boog]

* [lees: eenmaal zijn boog]

** [lees: eenmaal mijn]

* [lees: eenmaal zijn boog]

* [lees: eenmaal zijn boog]

** [lees: eenmaal mijn]

* [lees: eenmaal zijn boog]

* [lees: eenmaal zijn boog]

** [lees: eenmaal mijn]

+ [→4]

+ [→4]

+ [→5]

II

Op basis van het papier kan vastgesteld worden dat M¹ uit 1917 kan dateren: een manuscript van [gz38] op identiek papier moet vóor 28 juli van dat jaar vervaardigd zijn, omdat een jongere versie van dat gedicht op die datum ter publikatie werd ingestuurd (zie bij [gz38] en de Bronnenlijst, H-49). Het is redelijk te veronderstellen dat het gedicht op M¹ in dezelfde periode voltooid was.

M³ is de enige versie waar het gedicht een titel heeft; vermoedelijk is het een gelegenheidshandschrift; de datering (na maart 1924) is hypothetisch, en daardoor ook de volgorde van de bronnen van M¹ tot M⁴.

Varianten en correcties

		(C niet opgenomen)
titel	M^1-T	[ontbreekt]
	M^3	Nacht.
	M^4-D	[ontbreekt]^+

1	M^1, M^2	Een vrucht, die valt.
	T-D	|	|...

2	M^1, M^2		- Waar 'k		wijl	in 't		ónontwijde	zwijgen,
	T, M^3	|		|	wijle	|				|
	M^4-D	|					|	onontwijde	|	|

+ [1-6←A]

[p. 400]

3	M^1, M^2		buigt		statelijk	de nacht zijn boog om mijn gestalt.
	T		|	|	statiglijk	|	|
	M^3		welft		|		|
	M^4-D		buigt		|		|

4	M^1, M^2		De tijd is		dood	,	omhoog, omlaag. Geen		starren	rijgen
	T		|					|	sterren	|	|
	M^3		|	|	heen	|					|
	M^4-D		|	|	dood	|					|

6	M^1-M^4		En geen gerucht,		dan deze vrucht, die valt.
	P^1		|	|◦	|	|
	P^2	a	|			|
		b	[	],	[	]
	P^3, D		|			|

7	M^1-T		Een vrucht.
	M^3		|	|...
	M^4-D		|	|.

8	M^1-T			- En waar ik sta,		ten zatten	levens-zoome,
	M^3		|		|	te mijnen	|	|
	M^4-D		|		|	ten zatten	|	|

9	M^1-T		vol als de nacht		maar	even stil; blind als de		lucht
	M^3	a	|	|,	en	|	|	nacht
		a	[				]	lucht
	M^4-D		|	|◦	maar	|			|

10	M^1-M^3		maar rijker aan		't	verholen licht van mijne droomen,
	M^4		hoe rijk ook aan		^* het	|	|
	P^1-D		|	|	't	|	|

11	M^1, M^2		voel 'k - loomer dan,		in 't loof der luidelooze boomen,
	T		|	|◦	|	|◦
	M^3		|	|,	|	|,
	M^4-D		|	|◦	|	|◦

12	M^1-T		een vrucht die valt, - mijn hart, gelijk		die vrucht.
	M^3-D		|	|	een vrucht
			[M^1, M^2 en T eindigen na r. 12]

* [lees: 't]

Noten

^1	Van het gedicht verschenen vertalingen in het Duits (6x), het Frans, het Italiaans (3x), het Roemeens en het Russisch (2x).
^2	Literatuur: Minderaa, ‘Poëzie in den herfst.’ Van Droogenbroeck, ‘Een vrucht, die valt...’