Sterrenstof. Honderd jaar mythologie in de Nederlandse architectuur
(2008)–Auke van der Woud–
Auteursrechtelijk beschermdAuke van der Woud, Sterrenstof. Honderd jaar mythologie in de Nederlandse architectuur. Uitgeverij 010, Rotterdam 2008
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
scan aangeleverd door auteur
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Sterrenstof. Honderd jaar mythologie in de Nederlandse architectuur van Auke van der Woud uit 2008.
redactionele ingrepen
De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91.
p. 10: Rijkmsuseum → Rijksmuseum: ‘Cuypers kon de opgave die het Rijkmsuseum was, niet aan.’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (binnenkant voorplat, 4, 82, 92, 94, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorplat]
STER
REN
STOF
Honderd jaar
mythologie
in de Nederlandse
architectuur
AUKE VAN DER WOUD
010
[pagina 1]
Sterrenstof
Honderd jaar
mythologie
in de Nederlandse
architectuur
[pagina 3]
Sterrenstof
Honderd jaar
mythologie
in de Nederlandse
architectuur
AUKE VAN DER WOUD
Uitgeverij 010,
Rotterdam 2008
[pagina 5]
INHOUD
| Simpel geschiedbeeld | 7 |
| De geboorte van de mythe | 11 |
| Rationalisme | 15 |
| Berlage en zijn zware strijd | 21 |
| Cultuurdood, en reanimatie rond 1970 | 29 |
| Kerkengeschiedenis | 36 |
| Een nieuwe negentiende eeuw | 43 |
| Veelvormige geschiedenis | 53 |
| De mythe en de canon | 77 |
[pagina 93]
Sterrenstof. Honderd jaar mythologie in de Nederlandse architectuur is verschenen als inleidende publicatie bij de cassette Architectuur in Nederland in de negentiende eeuw, het resultaat van het door prof. dr. Auke van der Woud geïnitieerde project ‘Identiteit en traditie. Nederlandse architectuur 1770-1914’. Dat project werd met substantiële steun van nwo uitgevoerd.
De cassette Architectuur in Nederland in de negentiende eeuw (isbn 978 90 6450 541 6) bevat behalve bovengenoemde publicatie de studie van Lex Hermans, ‘Alles wat zuilen heeft is klassiek’.
Classicistische bouwkunst in Nederland, 1765-1850 (isbn 978 90 6450 543 0) en de studie van Geert Palmaerts, Eclecticisme. Over moderne architectuur in de negentiende eeuw (isbn 978 90 6450 544 7).
Deze uitgave en de cassette zijn tot stand gekomen met financiële steun van het Stimuleringsfonds voor Architectuur.
Vormgeving
Piet Gerards Ontwerpers, Amsterdam
(Piet Gerards en Maud van Rossum)
Druk
DeckersSnoeck, Antwerpen
Herkomst illustraties
Foto omslag: standbeeld Erasmus aan de Grote
Markt in Rotterdam (foto Henri Berssenbrugge)
Stadsarchief Amsterdam, p. 57, 58, 60, 71
Gemeentearchief Rotterdam, omslag, p. 55, 56
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, p. 64
nai Rotterdam, p. 10, 14, 45, 61
Coll. Hans Oldewarris, Rotterdam, p. 6,73
Rijksdienst Monumentenzorg, Zeist, p. 66, 75
© 2008 Auke van der Woud /
Uitgeverij 010, Rotterdam
www.010.nl
isbn 978 90 6450 545 4
[ achterplat]
Al honderd jaar wordt beweerd dat H.P. Berlage en P.J.H. Cuypers respectievelijk de vader en de grootvader van de moderne Nederlandse architectuur zijn. Auke van der Woud analyseerde hoe hun reputaties ontstonden, en hoe die steeds weer werden bevestigd. Uit zijn eerder onderzoek (Waarheid en Karakter, 1997) was gebleken dat Berlage en Cuypers rond 1895 door een kleine luidruchtige aanhang tot de leiders van de architectuur werden benoemd. Sterrenstof laat zien dat die gehypte beeldvorming in de twintigste eeuw continu kritiekloos werd herhaald. De gevolgen zijn groot geweest. Nederland heeft (uniek in de westerse wereld) in de twintigste eeuw een zeer onvolledig, verwrongen en negatief beeld van de negentiende-eeuwse architectuur gehad en de focus op Berlage en Cuypers heeft van de Nederlandse architectuurgeschiedenis een bizar sprookje gemaakt.
Sterrenstof is behalve een scherpe kritiek op de geschiedschrijving daarom ook een pleidooi voor een andere architectuurgeschiedenis. Daarin worden de eigenschappen van de moderniteit al in de negentiende eeuw aangewezen. Cuypers en Berlage krijgen dan een andere positie: van twee architecten die met de rug naar de toekomst stonden.