Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660 (1935)

De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

(1935)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

J. V. Vondels Afbeeldingen der Stamheeren en zommige telgen van de Graven, Boelensen, Bickeren en Witsens,*

toegewyt den edelen en gestrengen Heere Andries de Graeff,
Ouden Raet en Rekenmeester, nu Out Burgermeester en Zeeraet

t'Amsterdam.

M DC LVIII.

Onschultaant.*

Aen den zelven Heer.

 
Laet uw heuscheit zich niet belgen,1
 
Zoo 't my aen vermogen faelt
 
U, uw stammen, en hun telgen,3
 
Met uw Huiszon, korts gedaelt,4
5
En haer vruchten afgemaelt,5
 
't Licht te biên op myn papieren6
 
Met zoo levendige zwieren7
 
Als het leven eischt van kunst.8
 
Deck myn misgreep met uw gunst.
 
 
 
Uwe Ed. dienstwillige
 
 
 
J. V. VONDEL.

Op den edelen en grootachtbaeren Heer Diedrick Jansz. Graeff,
Burgermeester en Raet van Amsterdam.aant.*

PACATAMQVE REGIT PATRIIS VIRTVTIBVS URBEM.

 
Den vroomen Diedrick, die, op zyner oudren stappen,1
 
's Lants rust beminde, viel de storm des krijghs te bang.2
 
Hy berghde zich aen d'Eems, in droeve ballingschappen,3
 
En raeckte aen 't roer, zoo dra de vryheit raeckte in zwang.4
5
De weezen dancken hem, als hunnen tweeden vader,
 
Die, ampteloos gezint te leven, d'eer versmaet
 
Van Burgermeesterschap: doch zijn verzoeck wort spader
 
Bezegelt dan hy 't wenscht, op 't raethuis by den Raet.7-88
 
Men vintze zelden die hun heerlyckheit verminderen.9
10
Godt zegent zulck een daet in kindren en kints kinderen.

Op den edelen en gestrengen Heer Cornelis Boelens,
Raet van zijn Excellentie Willem van Nassau, Prins van Oranje,
Gecommitteerde raet van Hollant en West-Vrieslant,
Raet van Staete, toen 't gezag hebbende over het krygsvolk, te water en te lande, en Schepen en Raet van Amsterdam.aant.*

PER VARIOS CASVS.

 
Men ziet in d'afkomst hier den ridder Boelens leven,
 
Wien Amsterdam noch danckt voor haere wapenkroon.1-2
 
't Geluck, toen Groeningen voor Rennebergh most beven,3
 
Verhief Cornelis, die, des kerckers klaeuw ontvloôn,
5
Den Raet en 't Schepenschap, daer na den Raet der landen5
 
Bekleede, in 't endt den Raet van Staete, wien 't gebiet6
 
Van kryghsvolck wort vertrouwt, oock over zee en stranden6-7
 
De wacht hielt, waer 't geschut des vyants vloot beschiet.
 
's Mans oude steigert niet aen 't peil van veertigh jaeren.9
10
Zyn wysheit was lang ryp voor 't gryzen van de haeren.

Op den edelen en grootachtbaeren Heer Geeraert Bicker,
Burgermeester en Raet van Amsterdam.aant.*

IVRA DABAT LEGESQVE VIRIS.

 
Een helder licht van staet, om andren voor te lichten,
 
Op 't spoor der ouderen, was Bicker, wiens verstant
 
De maetschappy van ryck OostIndien holp stichten,
 
Dat zulck een' opgang gaf aen 't vrye Nederlant.2-44
5
De munt, die heiligh is, en maghtigh heeft te lyden
 
In deught, gewight, en waerde, ontfing een' schooner glans6
 
Door zyn voorzichtigheit, in aengevochte tyden.7
 
Zy wenscht zyn beelt in gout t'omvlechten met een' krans.
 
Een eenigh jaer zagh hem, als burgerheer, verheven.9
10
Hy storf de stadt te vroegh, die in zyn bloet blyft leven.10

Op den grootachtbaeren Heer Geeraert Jakob Witsen,
Gecommitteerde Raet der Staeten van Hollant en West-Vrieslant,
Burgermeester en Raet van Amsterdam.aant.*

RAMIS INSIGNIS OLIVAE.

 
Het bloedige oorloghszwaert, dat dol en ongeregelt1
 
Den oogst van Neêrlant maeit, hetwelck by vrede bloeit,2
 
Met hulp van WITSEN wert in zyne schee gezegelt,3
 
Voor twalef jaeren, en die bloetaêr toegeschroeit.
5
De burgertwist begon ten lesten op te steecken.
 
De Burgermeester die aen 't roer der Staeten zat,
 
Bewaerde zyne beurt, en heelde 's lants gebreken,7
 
Naer tyts gelegenheit, van stieren moede en mat.8
 
Hy helpt de vroome in staet, en keert veraerde heeren.9
10
Zijn afkomst magh met recht in't beelt den grootvaêr eeren.10

Op den edelen en gestrengen Heer Jakob de Graeff,
Vryheer van Zuidpolsbroeck, Gecommitteerde Raet van de Staeten van Hollant en West-Vrieslant, En Burgermeester en Raet van Amsterdam.aant.*

VINCET AMOR PATRIAE.

 
Zoo leefde Vryheer Graeff, die waerdigh was de schreden1
 
Van staet, tot nut en heil des volx, door eene ry
 
Van eerlycke ampten, vroom en rustigh naer te treden,1-3
 
Als vyant van veroude en nieuwe dwinglandy,4
5
En vrient van 't vaderlant en 's lants getrouste helden,
 
In welcker lot hy deelde, als Maurits hen verstiet,6
 
Waerna de vaders hem met grooter eer herstelden7
 
In d'eerste waerdigheit van 't burgerlyck gebiet:8
 
Toen holp hy op zyn' hals noch eens ons raethuis stutten.9
10
Een wyze Cicero kon duizenden beschutten.10

Op den edelen en grootachtbaeren Heer Cornelis Bicker,
Heer van Swieten, Gecommitteerde Raet van de Staten van Hollant en West-Vrieslant, En Burgermeester van Amsterdam.aant.*

CAPITOLIA CELSA TENEBAT.

 
Dus droegh het kussen weêr der stede en burgren hoeder,
 
Heer Swieten, in zyn' staet en waerdigheit herstelt,2
 
Na dat hy 't zelve lot gedeelt had met zyn' broeder,3
 
Toen 't heir den Aemstel dorst belegren met gewelt,4
5
Hem eischen uit zyn' staet, die stadt en volck verdedight,5
 
En willigh afstont, tot een eer van zynen stam:6
 
Hoewel hy 't vaderlant noch iemant had beledight.
 
Dus raeckte Oranje met een' glimp van Amsterdam,8
 
Dat poort en boomen hielt gesloten voor zyn vendels.9
10
Een Burgermeesters moedt was stercker dan veel grendels.

Op den edelen en gestrengen Heer Andries de Graeff,
Ouden Raet en Rekenmeester der Graeflijckheit van Hollant, en West-Vrieslant, nu Out-Burgermeester, en Zeeraedt t'Amsterdam.aant.*

NOBILITAS SOLA EST ATQVE UNICA VIRTVS.

 
De telgh, waerin de deught der stammen is geschapen,
 
Geeft heldre blycken van den ingeboren aert,2
 
En eedler tekens dan het aenge-erfde wapen:
 
De Graeff getuight dit, die der oudren stoel bewaert,4
5
En rycker inkomst, rust, het heerlyck ampt en staeten5
 
Van 't Rekenmeesterschap en Graeflyck Raetsgezagh,6
 
Zyn vaders stadt ten dienst, uit liefde heeft verlaeten,
 
Daer hy den Zeeraet sterckt, en eert der Staeten vlagh.8
 
Men beelt het leven uit met kleuren, die versterven:9
10
Maer d'ommetreck van eer verdooft den glans der verven.10

Op de edele en gestrenge Mevrouw Elizabeth Bickers van Swieten, Gemaelin van den Heere Andries de Graeff, nu Out Burgermeester en Zeeraet t'Amsterdam.aant.*

DICTIS DIVINVM ASPIRAT AMOREM.

 
De brave dochter van den braven Heer van Swieten,
 
Elizabeth plagh dus t'onthaelen haeren helt,2
 
En minnelyck den strael van minne in 't hart te schieten,3
 
Waer door hy in den gloet van haere liefde smelt.
5
D'afzetsels van die bloem getuigen het vermogen5
 
Van haere kuische trouw, waerme zy hem verbont,
 
Zoo menighmael zyn ziel, ten hemel opgetogen,7
 
Alleen genoeghzaemheit in haere vrientschap vondt.8
 
Ontydigh heeft een ryp die schoone bloem verbeeten:9
10
Maer d'eedle geur van deught en trouw blyft onvergeeten.

Op d'Afbeeldingen van den edelen Heere Andries de Graeff, Raet en Rekenmeester der Graeflyckheit van Hollant en West-Vrieslant; En de edele Mevrouwe Elizabeth Bickers van Swieten.aant.

CONCORDES ANIMAE.+

 
Quam Ridder Boelens, nu door zynen zerck opdringen,1
 
En zagh Elizabeth en Andries dus gepaert,
 
Hy riep: o eedle kunst, die na de doot bewaert
 
Den levendigen zwier van myn nakomelingen,4
5
Ick en mijn dochter staen gekent in dit gespan;5
 
De nicht naer heur genoemt, de neef is myn genan.6
Anders.
 
Hier heeft de schildergeest een' nieuwen bant geleit,
 
Belust om Swietens telgh door kunst aen Graeff te trouwen,
 
Den Raet en Rekenheer van Hollants Graeflyckheit,
 
Gelyckze uit liefde om stryt hun huis in d'afkomst bouwen.4
5
Wanneer de zon dees verf en schildery verschyn',5
 
Zal 't kroost, dat naer hen zweemt, hun bloet en omtreck zyn.6

Op de Kinders van den Heere Burgermeester Andries de Graeff, en Mevrouw Elizabeth Bickers van Swieten,
In een lantschapschilderye afgebeelt.aant.

MIRATVR, RERVMQVE IGNARVS IMAGINE GAVDET.+

 
Delos schynt zich hier t'ontvouwen,1
 
Met zyn weelige landouwen,
 
't Heiligh eilant, daer Latoon
 
Eene dochter, en een' zoon
5
T' eener draght geluckigh baerde.5
 
Elck van deze twee bewaerde
 
Zyne beurte, d'een by nacht,6-7
 
D'ander 's daeghs: nu noopt de jaght8
 
En de jaghtlust broêr, en zuster,
10
Daer het wilt voorheen geruster10
 
Weide in 't groen onachterhaelt.11
 
Geen van beide blinckt en straelt
 
Noch te sterck in 's weerelts oogen
 
Om het hooft, uit onvermogen:12-14
15
Want de glans, die 't oogh verblyt,
 
Zal noch groeien met der tyt.
 
Mercklyck kan men in het rennen17
 
Godt Apollo onderkennen,
 
En Diane, bey vol vier:
20
Want de geurige laurier
 
Eert en kranst de goude haeren,
 
Vloeiende als bescheene baren22
 
Van een beeck. hy vlieght vooruit
 
Met den jaghtspriet, en het kruit,24
25
Van den nuchtren dau bedruppelt,25
 
Kraeckt. het hart des jaegers huppelt
 
Onder 't jaegen: maer de maen
 
Van de levende Diaen,28
 
Die de hinden komt verrassen,
30
Is noch effen aen het wassen30
 
Uit het haer, dat opgeschickt31
 
En met zilver is gestrickt.
 
Zie heur met den boogh eens ylen;
 
En de koker hangt van pylen
35
Zwanger, achter op den rugh.35
 
Eene jaghtnimf volght haer vlugh
 
Met dry afgerechte honden,
 
En een' wackren valck, gebonden
 
Op de rechte hant. een vlught
40
Jonge geesten breeckt de lucht.40
 
Zie de jaegers zich hier reppen,
 
Als of zy behaegen scheppen
 
In 't vervolgen van een hart,
 
Dat, in 't bangste van zyn smart,
45
Haest den geest zal moeten geven.45
 
Hoor hoe schreit het: laetme leven:46
 
'k Hebbe Apollo of Diaen
 
Noit gelastert, noch misdaen.
 
Maer als ick dees schilderye,
50
Een gedroomde poëzye,50
 
Dieper inzie, beelt voor beelt,51
 
Duncktme dat de vader speelt
 
Op zyn zevental van zonnen52-53
 
By Elizabeth gewonnen,
55
Dry waeruit haer glans noch straelt,
 
Vier alree om hoogh gehaelt.
 
In Apollo, hier aen 't streven,57
 
Ziet men bey de grootvaêrs leven,58
 
In hunn' naem, zoo wyt befaemt
60
Als de deught de nyt beschaemt,60
 
Daer de burgers in de rancken61
 
Noch die brave stammen dancken.
 
In Diane, en 't ander kint
 
Met den valck, ter jaght gezint,
65
Ziet men noch de grootmoêrs blyde,65
 
Witsens dochter, en Alyde,
 
Boelens kint, die, noit volloont,67
 
Waerdigh zyn met lof gekroont.
 
Datze leven in haere erven
70
Langer dan dees schoone verven
 
't Oogh verheugen, nimmer moe.
 
Hier geef Godt zyn' zegen toe.

Op het wapen van den gemelden Heere.aant.*

PER SAECULA.

 
Twee eeuwen heugen van dit zegel,1
 
Gesproten uit den Duitschen stam,2
 
Bekent op 't raethuis t'Amsterdam.
 
De deught bewaert der oudren regel.4
5
De kroon van Polsbroeck 't wapen eert,5
 
Dat blyft, als Graeff in asch verkeert.6

Op Vredehoef
De hofstede van den gemelden Heere.aant.*

SECVRA QUIES.

Zy spreeckt:
 
Myn heerschap most, om stil 's lants oorloghsbuy t'ontschuilen,
 
Den ouden Ryn om d'Eems uit hoogen noot verruilen.1-2
 
De kryghstorts stack terwyl den brant in dack en hout.
 
Hier na keert d'eigenaer, die Vredehoef herbouwt.
5
Nu door zyn' neef verryckt, ick hem, gelyck vergeeten,
 
En Swietens puickroos zie, by heuren Graeff gezeten,6
 
Aengroeien in hun kroost, zoo schoon als dees landouw.
 
Aert d'afkomst naer den stam, wie twyfelt aen haer trouw.8
 
 
 
J. V. Vondel.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs


Over dit hoofdstuk/artikel

titels