Van Brabant die excellente cronike

¶ Dat .xlix. capitel. Hoe dorloge began tusschen hertoge wencelijn van Brabant ende marcgraue willem van Gulick. Ende vanden stride te Baeswildere daer hertoge wencelijn gheuangen wert

GRote twist began te risen tusschen den hertoge van brabant ende den marcgraue willem van Gulic om dat hi dye schade der cooplieden van Brabant die in sijn lant gedaen was bouen den gesworen lantvrede niet oprechten en wilde also zijn voorders gelooft hadden te doen, hoe wel nochtan dat hi dick van hertoge wencelijn vermaent was, mer willem van Gulick versmade die brieuen om dat hi in Brabant niet te verliesen en had, ende also brack hi tverbont dat zijn voorders metten hertoge van brabant gemaect hadden Des die hertoge toornich wert ende met heyrcrachte is hi gecomen te Baeswilder in Gulicker lant Hi hadt met hem Gwijt den graue van Saintpoel, Robrecht sgrauen broeder van Namen ende veele baenroetsheeren wt brabant ende lutzenborch So had hi vergadert .viiij.M. mannen oft meer, rouende al dat hi in sijn ghemoete vant. Dye marcgraue willem van Gulijck was seer verwondert als hi die brabanters so haestelic in sijn lant vernam Ende ontboot sijn swagere den hertoge van Gelre Eduwaert, wiens broeder Reynout geuangen lach. Dese quam willichlic met alle sijn macht den marcgraue willem te hulpe om hem te wreeken op wencelijn vander saken voorseyt. Oock had die bisscop van Colen groot volc gesonden heer willem van Gulic ende andere wt Almanien, wt westualen ende van elders so dat die marcgraue seere sterck was Dair wert gehouden een dachuaert van beyde sijden tot cleynen profite so dat tot eenen stride quam Som wise heren rieden hertoge wencelijn dat hy op dien dach niet strijden en soude mer dat hi vertoeuen soude na heer Jacob van Bourbon sijnen neue dye met hem veel edelingen wt Vrancrijcke te hulpe quam. Andere onriedent segghende dat scande waert te beyden want si sterck genoech waren. Doen stelde hertoge wencelijn sijn volc in .ij. scaren Die eerste beleyde hi selue ende die heere Guijt van Saintpol met .vi.M. seere vrome mannen ende ten stride wel geleert Dander tweede schare omtrent .ij.M. had dongetrouwe graue Robrecht van Namen in sijn beleet om die achterhoede te bewaren Desgelijcx stelde oock die marcgraue sijn volck in twee scharen Deerste behielt hi ende Eduwaert van Ghelre in hair beleden met menigen vromen man, ende sijn tweeste scare beual hi een van sinen getrousten heeren om die achterhoede te bewaren

¶ Hoe die strijt began ende eynde nam.

[fol. 146v]

DEse twee heyren ghereet sijnde so ghenaecten si malcander mit groot gecrijsch, daer die hertoge van gelre inden eersten oploop doot wert geschoten ende was wten stride ghedragen Seer lange was daer geuochten mer ten lesten creech hertoghe wencelijn victorie. die westualinge waren daer al verslaghen Daer vinck heere Jan van Dyegem den marcgraue van Gulick,twelc die Gulicsche partie siende gauen die rugge ende dye Brabanders veruolchdense ende sloegender veel doot int vlien Als dese victorie was gesciet so keerden die Brabanders daer den strijt geschiet was, elc ginc hem te rusten stellen Somige pilgeerden, som clommen si van haer paerden sonder ordinancie als lieden die nieuwers op en dachten Dit siende die achterhoede vander Gulicscher siden quam van besiden seer vromelic int Brabantsche volc twelc sonder ordinancie was so onuersienlic dat hi se al verstroyde, ende dander die waren geulucht quamen weder in ordinancien ende versloegender vele dien si vonden som sittende ter aerden, som pilgeerende Niet te min hertoge wencelijn stelde sijn volc bi een so hi best mochte ende weerde hem vromelick, mer hi wert ten lesten geuangen ende noch meer ander edelingen met hem. want heer Robrecht die graue van Namen die dachterhoede te beleiden had en wilde noch en dorste den hertoge niet te bate comen Doen wert daer gheuangen heere Jan van Diegen die den marcgraue willem moste quijtschelden sinen eet die hi ghedaen

[fol. 147r]

had ende gelouen dat hi nemmermeer en soude vermanen dat hi hem hadt geuangen Ende die here Gwijt van Saintpol die bleef onder die doden leggen daer hi iammerlic vermoort was van een snoden katiue die dair af loon na werck ontfinck. want marcrgrau willem deden hangen als hi hem des beroemende was seggende hoe hi een rijck here onder de dode vant roepende Saintpol, saintpol dat hi hem doe versloech meynende dair af danc te hebben Dus was de graue van saintpol vermoort, twelc sijn sone heer Walrauen daer na swaerlic gewroken heeft also ghi noch horen sult Ende hertoge wencelijn was van daer gheuoert tot Nyegge daer hi lanck geuangen lach Dese strijt geschiede alsmen screef .M CCC lxxi. op sinte Simpporiaens dach

¶ Als vrou Janne van Brabant dese tidinge vernam so was si droeue ende so waren ooc die edele vanden lande ende spraken seere opten capiteyn Robrecht van Namen, ende ooc op die geen die den strijt toe geiaecht hadden ende wilden niet verbeyden tot dat here Jacob van Bourbon wt vrancrijcke gecomen waer met macht van volcke hertoge Wencelijn te hulpe, twelc den lande van brabant groot profijt gheweest soude hebben hadde dye hertoghe niet gheuangen geweest, hoe wel nochtans dat wencelijn wt ghelaten wert van marcgraue willem van Gulic wt ontsien vanden keyser sinen broeder

¶ Jn dese vanghinge gheschiede een wonderlijc dinck van twee ridderen, deen was geheten Geert van Obyes, ende dander heet heer Willem van Rees. Dese willem was geuangen inden eersten strijt daer hertoge wencelijn victorie had ende die voorscreuen Gheert van Obyes van Bruessel geboren. Ende nader hant so ghi gehoort hebt werden die brabanters int pilgeren verstroyt ende geuangen, ende dese voorscreuen Gheert wert metten hertoge sijnen heere int lant van Gulick gheuoert Ende willem van Rees wiste niet waer sijn meester was dien geuangen had, ende bleef te Bruessele als een ghetrou man soe lange om sijnen eet te houden dien hi gedaen hadde als prisonier tot dat die voorscreuen Gheert zijn meester metten anderen wter vangenis ghelost thuys quamen, twelck hem seer te prijsen was

¶ Als keyser Kaerle hertoghe wencelijns broeder vernam hoe sijn broeder geuangen lach, soe was hi seer toornich ende begonst een proces te maken mitten princen vanden rijcke om mit vonnisse berouen heer willem van Gullic van alle sijn heerlicheden. Doe wert hertoge wencelijn wter gevangenisse gelaten sonder enich rantsoen los ende vry, maer die ander gheuangen wt brabant bleuen noch gheuangen

¶ Daer na wert hertoge Reynout van Ghelre wter gevangenisse gelaten biden gemeynen rade des lants, mer hi sterf corts daer na ouermits dye veranderinge der lucht. waer om dat vrou Marie van Brabandt sijn huysurou ende al tlant seer droeuich was want hi noch sijn broeder geen orije achter gelaten hadden. Vrou Marie weduwe sijnde vrou Jannen suster dede maken op die aerde van Brabant tslot van Oeye ende die borch van Turnout, twelck hair goedinge was daer si haren tijt meest op leyde na haers heren doot

[fol. 147v]

¶ Groten twist ghereesser int lant van Gelre, wantter noch .ij. susteren waren vanden voorbedde, waer af doutste getrout had die graue van Bloys ende dander hadt getrout marcgraue Willem van Gulic voorseyt die van sijnder vrouwen had .ij. sonen ende een dochter. Dese marcgraue wilde tlant aen hem trecken dat op geen vrouwen versteruen en mocht alsser mans geslachte leuendich waer vanden bloede gecomen. Die graue van Bloys wilde seggen tlant sijn te sine om dat hi doutste dochter hadt so datter grote orloge ende discoort tusschen den .ij. heren geuiel Ten lesten wert die ionghe Willem willems van Gulicx sone hertoge van Gelre, ende na sijns vaders doot hertoge van Gulic Dus quam tlant van Gelre ende van Gulick eerst te gader ende onder eenen heere

¶ Jck keer weder op hertoge Wencelijn die welck al was hi los ende vry wter gevangenis gelaten, so en waren sijn edelen nochtan die met hem geuangen waren niet los noch vry, mer si mosten hare rantsoen swaerlic betalen. Ende hertoghe wencelijn om dat hi haer heere was wilde dat betalen, ende daer om so socht hi aenden staten des landts van brabant hulpe ende succours om gelt te hebben ende succours om gelt te hebben ende scattinge Twelck die steden van brabant hem consenteerden ende beloofden hem te geuen ix.C.M.. vilvortsche mottoenen Mer die steden van brabant en wilden niet datmen elders gheuen soude dan voor den vreemden ende wtlantsche heren ende ruyteren die mitten hertoge geuangen waren, op datse namaels geen scade en daden den cooplieden van brabant, ende ordineerden selue goede mannen dye dit gelt bestellen ende ontfangen souden ten profite des lants Waer om dat dye hertoge ende somige heeren bi hem sijnde gestoort waren op die steden van Brabant, want aen die handelinge gheen verlies en was Ende hi trac wt Bruessele ende maecte sijn ligginge te Genapien in walsch Brabant, daer hi grote vergaderinge maecte van volc van wapenen ende bereet die stadt van Nyeuele int iaer alsmen screeff M CCC. ende .lxxiiij. opten .ix. dach van April. Maer door die wijsheit des bisscops ende capittel ende stede van Ludic so wertter een tractaet van payse gemaket tusschen den hertoge ende hertoginne ende den steden van Brabant als Louen, Bruessel .etcetera vergiffenisse bidden souden tot harer belieften als si dat begheren sullen. Ten anderen so mosten die steden van brabant om datse eenige verbonden met malcander gemaect hadden die wile dat die hertoge geuangen geweest hadde die brieuen dair af tonen nae sijnre begeerten. Ten derden dat die renten vanden lande dye bi tijden van hertoge Jan vrou Jannen vader verset waren weder om ghequeten ende ghelost souden werden vanden scattingen in Brabant die af cortende. etcetera.

¶ Jtem vanden voorseyde .ix.C.M. mottoenen sullen dye steden ende dat platte lant betalen .viij.C.M. ende dye gheestelicheyt .C.M. Ende noch om meerder vrientscap te onderhouden so mosten die steden ende dat platte lant den hertoghe gheuen .xxvC. vanden seluen mottoenen ende die gheestelijcheyt noch .xv.C.

¶ Jtem dese betalinghe voorseyt soude ontfangen sijn vanden genen die van

[fol. 148r]

den staten des lants van Brabant dair toe gheordineert waren, ende die hertoge soude ooc toe schicken van sinen volcke .ij. personen diet hem beliefde dye bi der betalinge sijn souden Voort wert wt gesproken want die somme voorseyt van .ix.C M. mottoenen niet genoech sijn en soude voor rantsoen te gheuen vanden genen die daer waren gheuangen, so was geordineert dat die hertoge ende hertoginne betalen souden datter gebrake. Ende waert dat sijs niet en daden ende datter tlant enige schade bij creghe oft eenighe cooplieden nader hant bescadicht waren, datmen dat op den hertoge ende hertoginne verhalen soude aen hair demeynen Ende voort omdat mer drie steden als Louen, Bruessel Thienen in desen raet tegenwoordich ende alleen haer consente daer toe hadden gegeuen so souden moeten nochtans alle dander steden elck na aduenant haren aendeel daer af betalen Ende waert dat hier eenige faute in gheuiel so souden dese voorscreuen steden den hertoge hier in behulpich sijn Voort soe soude alle twist ende twedracht van eenige woorden geschiet vergeten ende vergeuen wesen ten eewigen dagen behoudelic der iurisdictien vanden hertoge ende hertoghinne ende ooc vryheden ende priuilegien vanden goeden steden. etcetera.

¶ Ooc was geordineert dat de hertoge ende hertoginne den lande ende der geestelicheyt brieuen geuen souden hier mede quijt te sijn ende staen voort aen ter ouder taxatien so si gewoonlic waren ende niet meer. etcetera. Dit dus gesloten sijnde so is die hertoghe te vreden gheweest ende is weder nae Bruessele ghereyst daer hi langhe tijt in groter ghenuechten gheleeft heeft

¶ hier en binnen alsmen screef .M.ccc. ende lxxvi. so is kaerle de .iiij. keiser shertogen broeder in Brabant gecomen op sinte Andries dach met grooter eeren ontfangen ende vanden edelen van Brabant beschoncken ende begift was Daer na is hi na Vrancrijcke getrocken daer hem die hertoge geleyde tot in Vrancrijke met groten state ende is weder te bruessel in Brabant ghekeert

¶ Omtrent desen iare so wert scisma van twee pausen in die heylige kercke, also sinte Katherina vander Seynen vander Predicaer oorden corts teuoren ghepropheteert hadt Ende waren eerst ghecoren die .vi. paus Vrbanus, ende die vij. paus Clement. Ende alsoe voort altijt .ij. pausen regnerende omtrent .xl. iaer lanck. etcetera.