Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar (2004)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar
Afbeelding van Het Antwerps liedboek. Deel 2. CommentaarToon afbeelding van titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.01 MB)

Scans (39.50 MB)

ebook (5.88 MB)

XML (1.57 MB)

tekstbestand






Editeurs

Dirk Geirnaert

Louis Peter Grijp

Hermina Joldersma

J.B. Oosterman

Dieuwke E. van der Poel



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

(2004)–Anoniem Antwerps liedboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

106 Ic quammer gisteravont, also mi dochte

Verhalend lied. Een minnaar ontmoet een meisje en brengt met haar de nacht door, niet gehinderd door de nijders (jaloerse roddelaars).

1,1 Ik kwam daar gisteravond, zoals ik me voorgenomen had
1,2 moete mi: ontmoette mij
  fier: opgedirkt
1,3 boot: wenste
  sochte: vleiende
1,4 ureken: uurtje

[pagina 258]
[p. 258]

  maken chier: plezier maken
1,5 schier: snel
  beyt: wacht
1,6 boeten: aansteken
1,7 fantasien: zwaarmoedigheid
1,8 melancolijen: zwartgalligheid
2,1 Ik kwam heel haastig, zij keek steeds om zich heen
2,2 na die nijders quaet: naar de kwaadaardige jaloerse roddelaars
2,4 fieren gelaet: zelfverzekerd gezicht
2,5 weest bedect: zorg dat je niet opvalt
2,6 verfraeyt: verheugt zich
  bancket: feestgelag
3,1 hief op: begon
  soeten tale: mooie woorden
3,2 Alsulcken voeysken: Zo'n stem
3,5 Gaet ongestoort: Ga gerust verder
3,6 doet u willeken met mi: (gebruikelijke omschrijving voor de coïtus)
4,1 te nacht: de hele nacht
4,2 De begeerte van ons beider hart volgend
4,3 Hi: (dezelfde persoon die hiervoor met ic werd aangeduid)
  weest gedachtich die woordekens reyne: denk aan de zuivere, onschuldige woorden
4,4 in minnen hebben gheblust: in de liefde hebben geblust
4,6 (Bedoeld wordt: zodat we tot rust zijn gekomen voordat de jaloerse roddelaars hun giftige pijlen op ons kunnen richten)
5,1 wi mosten scheyden: wij moesten afscheid van elkaar nemen
5,3 op hem loeghen: lachten naar hem
5,4 en segtet immers niet: maak dit (ons liefdesavontuur) toch nooit bekend
5,5 Want wij willen nog eens volop genieten van de liefde
5,6 spijt: ondanks
  diet: (dom) volk

Heel af en toe verloopt het in de liefde zonder problemen, en dat is precies het geval in dit lied. De geliefden zijn op hun hoede voor de jaloerse roddelaars, maar lijken er niet door gehinderd te worden. De vrouw is in geen enkel opzicht terughoudend, maar moedigt de minnaar juist aan. Zij zingt een mooi lied voor hem, wat de erotische sfeer van de ontvangst verhoogt: zoiets heeft hij nog nooit gehoord! Aan het einde van de nacht moeten de twee van elkaar scheiden. Meestal figureert in een dergelijke situatie een wachter, die de dageraad aankondigt. Ook de weinig verhullende beschrij-

[pagina 259]
[p. 259]

ving van de liefdesnacht en de grote levendigheid in het gesprek tussen de beide geliefden zijn gebruikelijke elementen in een dageraadslied. Toch gaat het in dit lied om een wezenlijk andere situatie. Vooral de eerste strofe bevat opmerkelijke elementen. De jongeman zegt niet dat hij op weg gegaan was naar zijn geliefde, nee, hij kwam een (wildvreemd?) meisje tegen, en vroeg haar of hij een uurtje bij haar kon doorbrengen. Waarom vraagt hij slechts om een uurtje, als hij uit is op een liefdesrelatie? Eerder lijkt het hier te gaan om een gesprekje met een meisje van plezier. Vandaar dat wij aan het woord fier (dat ook ‘mooi’ of ‘zelfverzekerd’ kan betekenen), hier de betekenis ‘opgedirkt’ verbonden hebben. De grap van het lied is dan, dat alles wat er verder die nacht gebeurt, beschreven wordt in een verheven, hoofs jargon.

Niet alleen de verwoording van de inhoud, maar ook de vorm van het lied is geraffineerd. In de meeste strofen is er een combinatie van overlooprijm en middenrijm in de verzen 4, 5 en 6 (bijvoorbeeld: chier (1,4), schier (1,5; overlooprijm) en tvier (1,6; middenrijm)) en de refreinregels 7 en 8 hebben zowel middenrijm als eindrijm op dezelfde rijmklank (verblijen, fantasien, melancholijen, tijen). Deze vakkundige hantering van het rijm wijst op een rederijker als auteur.

In de refreinregels zeggen de minnaars dat ze zwaarmoedigheid en melancholie willen verdrijven met hun liefdesspel. Het doet denken aan de aanprijzende tekst op de titelpagina van het Antwerps Liedboek, waarin te lezen staat dat het boek liederen bevat die droefheid en melancholie verdrijven.

 

Ic quammer gisteravont heeft een zekere verspreiding gekend, maar toch kennen we de melodie niet. De tekst komt ook voor in het handschrift Butsel (ontstaan in Brugge of Gent, circa 1560-1570) en in het Amsterdamse liedboek Amoreuse Liedekens (na 1613). We kennen twee contrafacten: een meilied uit het handschrift Butsel en een schriftuurlijk vermaanlied van Soetken Gerrits (gedrukt voor 1592), die geen van beide een wijsaanduiding hebben, maar wel dezelfde kunstige strofevorm.

Literatuur: Pleij 1985; Repertorium 2001, t3475


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken