Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar (2004)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar
Afbeelding van Het Antwerps liedboek. Deel 2. CommentaarToon afbeelding van titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.01 MB)

Scans (39.50 MB)

ebook (5.88 MB)

XML (1.57 MB)

tekstbestand






Editeurs

Dirk Geirnaert

Louis Peter Grijp

Hermina Joldersma

J.B. Oosterman

Dieuwke E. van der Poel



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

(2004)–Anoniem Antwerps liedboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

220 Wonder siet men nu ghebueren

Politiek historielied. Een loflied op Karel v die succesvol optrekt tegen de Fransen.

1,1 Wonder: Wonderbaarlijke zaken
1,2 Keyser: (Karel v)
  playsant: geliefd
1,3 verschueren: te gronde richten
1,5 comen: gekomen
1,6 Zijn vijanden wisten niet beter
1,7 Dan dat de kabeljauw aan hem had geknaagd (zinspeling op het gerucht dat Karel v verdronken zou zijn, en dus tot voer voor de vissen was geworden (zie ook al 190:2,6-7))
2,1 Diest: (stad circa 30 kilometer ten noordoosten van Leuven)
2,2 vromen: dappere
2,3 Gelderlant: (het hertogdom Gelre)
  in heeft gecreghen: in bezit heeft gekregen

[pagina 492]
[p. 492]

2,4 alsdan: bovendien
2,7 Maar stellig helpen hem (nl. Karel v) ongekend te bestraffen
2,8 Torc: Turken
3,1 prince van Araengien: prins van Oranje (René van Chalon)
3,3 Beschermt Gelre, roemrijk en eervol (René van Chalon werd in 1543 stadhouder van Gelre)
3,4 Vanwege zijn dapperheid
3,6 seer wel bekant: zeer befaamd
3,8 Want ze zijn nu aan de Keizer onderworpen
4,1 venlijn: vendels (legereenheden)
  knechten: soldaten
4,2 corts: kortgeleden
  Liere: (Lier, stad circa 15 kilometer ten zuidoosten van Antwerpen)
4,4 xii: 12
  onghecesseert: onverwijld
4,6 doen ruymen die baen: het veld te laten ruimen
4,8 verstoren: vernietigen
5,1 coninck: (nl. de Franse koning Frans i)
5,2 overdaet: wandaad
5,3 Wat u samen met de Turken hebt uitgehaald
5,4 Dat zal u slecht bekomen!
5,6 Zal uiteindelijk helemaal te gronde worden gericht
5,7 Enghelsman: (Hendrik viii, koning van Engeland, had nog iets met de Franse koning te vereffenen omdat deze de Schotten had gesteund in hun verzet tegen de Engelsen)
  cloeck van leden: sterk van lichaam
5,8 met vreden: met rust
6,1 te baten: als steun
6,4 ontsien: vrezen
6,5 ghewelt: macht
6,6 De hertog van Kleef (Willem van Gulik-Kleef-Berg) heeft zich bij de Keizer aangesloten
6,7 ondersaten: onderdanen
7,1 ghetoghen: vertrokken
7,5 Bins: Binche (stad gelegen tussen Mons en Charleroi)
7,6 Dolfijn: Dauphin (de Franse kroonprins, Hendrik ii)
7,8 opperste: hoogste (de naam van deze aanvoerder is niet bekend)
8,1 Zo zal het met allen aflopen
8,3 En die een verbond sluiten
8,6 Voor alle onderdanen van de Bourgondische heerser (Karel v)

[pagina 493]
[p. 493]

Toen in de zomer van 1543 de Keizer met zijn leger in de Nederlanden verscheen (zie ook al 200) veranderden de verhoudingen. Frankrijk had gedurende de hele zomer van 1543 verschillende invallen gedaan in Henegouwen en trok aan het einde van de zomer op naar Luxemburg, dat weldra werd onderworpen. Het plan van de Franse koning om nu Gelre bij te staan, kwam echter te laat, want Willem van Gulik-Kleef-Berg had zich reeds onderworpen aan Karel v en zijn legers hadden zich aangesloten bij de Bourgondische troepen. Karel (die sinds 1543 in de Engelse koning Hendrik viii een krachtig bondgenoot had) stuurde nu zijn legers naar Henegouwen om daar de steden te belegeren die door de Fransen waren ingenomen.

Dit lied verwoordt de verwondering die bij velen moet hebben bestaan over de veranderde verhoudingen. De dichter uit nadrukkelijk zijn vreugde over het feit dat de Geldersen nu samen met de Bourgondiërs ten strijde trekken tegen de vermaledijde Fransen die, zo laat hij niet na verschillende malen te benadrukken, een duivels pact hebben gesloten met de Turken. De schande van dit verbond was nog groter toen in augustus 1543 de Turken samen met de Fransen Nice bezet hielden (dat toen tot het Noord-Italiaanse hertogdom van Savoye behoorde). Maar al hebt u steun van de Turk, zo zingt het lied de Franse koning toe, wij hebben God aan onze zijde. Het lied eindigt met een aansporing tot God te bidden voor steun aan de Keizer en aan alle Bourgoensce kinderen.

 

De melodie van dit lied is onbekend, maar zal dezelfde zijn geweest als die van al 210 (zie aldaar).

Literatuur: Van de Graft 1904, p. 231-235; Blockmans 2000a, p. 105-108; Repertorium 2001, t7382.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken