Boekbespreking
J. Kleijntjens en J.H. van Haaren. Platenatlas bij de Nederlandsche geschiedenis - R.K. Boek-Centrale, Amsterdam.
EEN eersteling wordt altijd met meer dan gewone belangstelling begroet. Zulke waardering mogen we ook verwachten voor deze atlas, de eerste Roomse, die een lange winter van bezwaren en tegenkanting achter zich heeft.
Het spreekt van zelf, dat een liberale geschiedenis-in-beeld nooit laat zien de katholieke resultaten, hoogstens ze tot algemeen menselik waardeert. Wat minder van zelf spreken moest, er zijn haast geen platenatlassen, waaruit wij alle prenten zonder voorbehoud een klasse van kinderen in handen kunnen geven. Daarentegen zijn in deze stevige linnen band de Roomse kuituur en moraal in hoge ere gehouden, de beste aanbeveling aan ons allerwegen opbloeiend middelbaar onderwijs.
Licht men uit het geheel der prenten-serie de Kerk uit, dan valt deze ontwikkelingslijn vast te stellen: De middeleeuwen zijn rijk vertegenwoordigd; dat is de bloeitijd. De zeventiende eeuw doet nog mee; het is de tijd der contra-reformatie. De achttiende eeuw ontbreekt geheel en al; het diepste verval van de Kerk ligt in deze periode. De negentiende eeuw wil al ietwat de tegenhanger der middeleeuwen zijn; de restauratie begint dan en bereikt verblijdende resultaten.
Histories is deze gedachtengang de juiste, maar aan haar uitbeelding kan nog met meer volledigheid voortgearbeid worden. Het is, dunkt ons, niet gewenst, dat het kerkelik leven der achttiende eeuw geheel ontbreekt. Het Jansenisme is toch in de geschiedenis der Nederlanden een verschijnsel, dat niet zonder meer voorbijgegaan mag worden. En nu de Bossche Bijdragen ons interessante dingen verteld hebben over de strijd van de Brabantse geestelikheid tegen de Napoleontiese vervolging, zou ook deze gebeurtenis vertegenwoordigd behoren te zijn, immers belooft zij het herstel der hiërachie, als het tenminste waar is, dat de volken de regeerders verkrijgen, die zij verlangen.
De glorie van elke Roomse bloeitijd, de kerkelike kunst, wordt aan onze jongens en meisjes met illustratieve zorg getoond. De oude Nederlandse St. Maarten van Utrecht, de nieuwe Nederlandse St. Bavo van Haarlem, hoe wil men ze beter de bovennatuurlike levenskracht van de Kerk laten zien! Uitstekend staan daar tussen de twee Amsterdamse vluchtkerken van de zeventiende eeuw, die monumenten van vernedering en dapperheid, in een
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd