De Beiaard. Jaargang 4

[p. 330]

Verscheidenheden

Der Kinderen -

Juist één jaar na zijn kunstbroeder en Akademievriend Toorop viert Prof. Dr. A.J. Der Kinderen op 20 December e.k. zijn zestigsten verjaardag. Een biografisch artikel, voor ons tijdschrift in bewerking, zal in een volgende aflevering worden geplaatst, maar het dunkt ons gepast, nu reeds met nadruk de wenschelijkheid uit te spreken van een tentoonstelling van Der Kinderens werk, die aan 't Nederlandsche volk duidelijk zal maken, welk een vereerenswaardig kunstenaar wij in hem bezitten. Is Toorop de laatste jaren bij uiteenloopende kringen bepaald in de mode, Der Kinderen, die door een reeks publieke opdrachten vereerd werd, trof het vreemde lot, voor 't groote publiek een onbekende te blijven. Zeker wordt zijn naam door een beperkte, deskundige groep met onderscheiding uitgesproken, maar daarbuiten weten maar weinigen zich eenig werk van hem te herinneren en nog minder zijn er, die den diepen, monumentalen aard van zijn kunst begrijpen. 't Lijkt inderdaad een bittere ironie, dat de man, die krachtens het karakter van zijn arbeid populair behoorde te wezen, zich moet getroosten, juist dàt allerminst te zijn. De ‘Processie’ in het Stedelijk Museum te Amsterdam wordt door 't gros der Museumbezoekers, die zich trouw aan de aangrenzende ‘Uitvaart’ van Jan van Beers vergapen, voorbijgegaan; de wandschilderingen in 't Gebouw van de Levensverzekering hangen voor de helft in 't donker; de Kamer van Koophandel met haar gebrandschilderd venster is voor 't publiek niet eens toegankelijk en de schilderingen in de hal van 't Bossche Stadhuis worden nauwelijks door de jachtende menigte, die er dagelijks langs moet, opgemerkt. Uit den aard der zaak blijven ook de prachtuitgaven van den Gijsbrecht en de door Der Kinderen verluchte Mis van Diepenbrock voor de massa letterlijk een gesloten boek.

Toch behoorden deze op de gemeenschap gerichte kunstwerken het geestelijk eigendom van ons volk te zijn. Want al heet het dat onsterfelijkheid hooger gave is dan populariteit, de onsterfelijkheid van werk, dat niemand kent, blijft een poover loon voor waarachtige verdiensten en heeft voor een volk, dat omhoog wil, geen opvoedkundige beteekenis. De oogen der menigte moesten voor het vroom en zinrijk levenswerk van Der Kinderen geopend worden, en een goed verzorgde tentoonstelling, waarvan Toorop zich zoo vaak en Der Kinderen zoo zelden bediende, is hier het aangewezen middel. Ons dunkt, dat het Stedelijk Museum daarvoor de beste gelegenheid zou

[p. 331]

bieden, niet alleen wijl de meeste doeken, den laatsten tijd daar binnengebracht, naast Der Kinderens werk, van zelf zouden toonen, hoever 't modern geschilder van 't ernstig en liefdevol beoefenen der teeken- en schilderkunst is afgeweken, maar ook, omdat de monumentale ‘Processie’ een natuurlijk middelpunt zou vormen van alles wat van Der Kinderen zou kunnen worden saamgebracht. Men zou niet lang behoeven te zoeken, om een keurkollektie van schetsen, schilderijen en kleine symbolische teekeningen bij elkaar te krijgen, - waardiger omlijsting bovendien voor de devote ‘Processie’, dan de stuitende vrouwenfiguren, waarmee de straf voor dit gebanvonnist doek nu zoo noodeloos verzwaard is.

De plannen van een eventueele huldigingskommissie voor Der Kinderens feestdag zijn ons niet bekend, maar we blijven hopen, dat zijn vrienden en vereerders een breede expositie van zijn werk geen overdaad zullen achten, maar eerder een plicht zoowel tegenover den zestigjarigen kunstenaar als tegenover de gemeenschap.

B.H.M.

Sint Bernulphusgilde -

Het gouden feest van het Gilde moge vierenswaardig geweest zijn om de vele en gewichtige diensten, welke het in zijn besten tijd onze kerkelijke kunst bewees: hun, die liever vóór- dan achteruit blikken, was dit jubilé vooral van belang, omdat het niet zonder ernstige herziening van de feitelijke aktiviteit der gildebroeders werd ingeluid. Het pittig stukje ‘Meer leven’, in een der laatste afleveringen van het Gildeboek, onderteekend door drie geestelijken en twee kunstenaars, wekt inderdaad verheugende verwachtingen voor de naaste toekomst. Evenzeer als voor onze sociale en wetenschappelijke is voor onze artistieke ontwikkeling de tijd tot een degelijk georganiseerde aktie gekomen. De gedenkwaardige pogingen, door de Violier en de K.S.A. den laatsten tijd gedaan, om wat beweging, wat leven en wat roering in de vaderlandsch katholieke kunstwereld te brengen, hebben het oude Gilde duidelijker zijn speciale taak leeren verstaan, en het besef van verantwoordelijkheid voor het beschamend feit, dat onze werkzaamheid voor den bloei der inheemsche katholieke kunst tot nog toe treurig is geweest, schijnt ontwaakt. Aan het kweeken van liefde door 't verspreiden van kennis bij priester en leek dient nu op de eerste plaats gedacht. Op zijn vijftigsten verjaardag mocht het Gilde, waar nog altijd tal van onze beste artistieke en intellektueele krachten elkaar ontmoeten, tot een soort bureau van advies voor algemeene en bizondere

[p. 332]

esthetische aangelegenheden verheven worden! Want met de geniaalste kunstenaars vangen we voorloopig niets aan, zoolang ons volk, door valsch fabriekswerk bedorven en misleid, het zuiver orgaan voor goede Christelijke kunst blijft missen. Tegelijk met een krachtige positieve aktie van steun en bemoediging in de goede richting, worde voor een heiligen kruistocht tegen de nachtmerrie van onzen roomschen wansmaak geen geoorloofd middel verzuimd. De priesters vooral, eerst zelf door hun levend lidmaatschap van Sint Bernulphus in esthetische vraagstukken geschoold, kunnen veel bijdragen tot uitroeiïng van wanbegrip en wansmaak, die zoolang onze dekoratieve kerkkunst hebben vergiftigd. Ik denk mij dien ijver als een noodzakelijk en logisch verlengstuk van de liturgische beweging. Gezonde liturgie blijft zonder kerkwaardige kunst een onding. Breed gezien is de kunst van en in onze kerken niets anders dan een belangrijk onderdeel van den alles omvattenden Eere-dienst. Daarom mogen we verwachten, niet alleen dat de liturgische beweging in haar edel streven gesteund zal worden door de beste Gildebroeders, maar ook, dat zij zelf door de zuiver logische toepassing van haar schoone en vruchtbare beginselen, mee zal helpen, om zoowel een verantwoorde kerkkunst te bevorderen als alle minderwaardigheid op dit gebied te bestrijden. Dan krijgt het Gilde, dat de teekenen van onzen tijd ten minste wil verstaan, vanzelf kans op een uitgestrekten en zegenrijken invloed.

B.H.M.