Logo DBNL
Biekorf. Jaargang 37 (1931)

Biekorf. Jaargang 37

(1931)– [tijdschrift] Biekorf–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Spellewerk in Rijnland

IN het midden der verleden eeuw was het spelle-werken te Keulen nog wel bekend. Meisjes uit den lageren stand leerden spellewerken, das Spitzenklöppeln, in de spellewerkschool, Werkschule, Wirk-schule geheeten. Zij bleven het werk later als huisarbeid beoefenen. Als het schoon weder was, zaten vrouwen en meisjes in de Keulsche volksbuurten met hun spellewerkkussen (Werkkissen, Wirkküssen) voor de deur en zongen onder 't werk hunne liederen, meest zwaarmoedig en slepend van toon(1).

Het spellewerken is uit Vlaanderen en Brabant naar Keulen overgebracht in de eerste helft der 17e eeuw, misschien nog in 't laatste kwart der 16e eeuw: de vrije stad Keulen was toenmaals het toevluchtsoord van vele Vlaamsche huisgezinnen, die wegens de beroerten moesten uitwijken.

Dat er te Keulen een niet onbelangrijke handel in spellewerkkussens gedreven werd, blijkt uit het volgende geschil.

Willem (Guilliam) Pidart, een ‘kauf-und handelszman’ afkomstig uit Brabant, was in 1643 te Keulen als poorter gevestigd. Hij dreef handel in blokken (blocken, plocken = ndl. klossen) en kussens voor de spellewerksters. Door het invoeren van dit gereedschap uit Brabant, krenkte hij het ambacht der schrijnwerkers en houtdraaiers die zijn huis binnenvielen en heel zijn stapel blokken en kussens aansloegen en medenamen. Pidart spande een proces in. De ambachtslieden brachten tot hunne verdediging in, dat er te Keulen zelf blokken en kussens te krijgen waren, beterkoop dan de Brabantsche, in groote. hoeveelheid en van gelijke hoedanigheid. Pidart daarentegen beweerde dat er zulkdanige blokken en kussens te Keulen niet gemaakt worden wegens gebrek aan grondstoffen, en hem nog veel min door de Keulsche am-

bachtslieden aan den prijs kunnen geleverd worden waarvoor hij ze in Brabant inkoopt(1).

Of het spellewerken ook te lande rond Keulen verspreid is geweest, kunnen we niet bevestigen.

E.N.


Vorige Volgende