Het Boek. Jaargang 12

[p. 38]

Varia.

De Nederlandsche bijbel vóór 400 jaren.

Het Nederl. Bijbelgenootschap gaf ‘ter gelegenheid van het vierde eeuwfeest der verschijning van een Nederlandsche vertaling der vier evangeliën’ voor zijne algemeene vergadering in Juni 1922 een herinneringsblaadje in het licht, met reproducties van het aanvangsblad van het Evangelie van Mattheus in 1522 bij Doen Pietersz. te Amsterdam gedrukt, van de laatste twee bladzijden van hetzelfde boekje, en van het titelblad van het Evangelie van Marcus, in het zelfde jaar bij Jacob van Liesveldt te Antwerpen gedrukt. De begeleidende tekst bevat enkele korte mededeelingen en eene proeve van die oude vertaling, in onze spelling overgebracht. Als sluitstuk het naammerk van Jacob van Liesveldt.

Jacob Roecx.

Nog twee boekenkenners gaven na p. Bonav. Kruitwagen antwoord op mijne vraag naar inlichtingen over Jacob Roecx en zijne werken, op blz. 328 van den vorigen jaargang. De heer W. de Vreese schrijft:

Over Jacob Roecx kan ik je wel wat vertellen. Behalve van het ‘vierich boucxken / ghenaemt Den gheestelicken steen’ Antw. 1576, waarop Kruitwagen je aandacht heeft gevestigd, en dat tamelijk zeldzaam is (ik bezit een exemplaar afkomstig van Guido Gezelle), is Roecx ook de schrijver van Den wijngaert der sielen.

1a: Den wijngaerdt || der Sielen / daer in een mēsche || vinden / en̄ pluckē sal die volle soete druyue der in || carnacien Christi / indē tijt der gratien / ende aendēc || ken sal / hoe die selue wtgheperst / verdort / ende ver = || droocht is / indē tijt zijnre bitter passien / op dat hi || versoenen soude dē thoƶen zijns vaders / so || hi seyt dooƶ den pƶopheet. Die persse || heb ic alleen ghetreden / ende van || den volckē en is gheen || man met my.

[Houtsnee, 38 × 55: Christus, met al de ‘wapenen’ der passie.]

¶Gheprēt tot Hantwerpē bi mi Symō Cock ||

[De geheele titel in een lijst met fleurons.]

1b: ¶Een deuote oeffeninghe met || deuote oracien / daer hē een mensche mede mach || leerē exerciterē in die beneficiē Gods / en̄ bi || sonder der incarnacien en̄ passien. || Ghemaect bi broeder Jacob || Roecx / Regulier. ||

O[Houtsnee 20 × 20] Alder goedertierenste Jhesu mijn || enz.

Sign. Aij - Zij, ᛭ i; 23 heele + een half quatem; 29 regels; zwarte lombarden en houtsneden; ongefolieerd.

[Bl. 188b:] ¶Hier eyndt die wijngaert der sielen.

☞ Gheprent Thantwerpen op die Lombaerde ||

veste / teghen die Gulden hant ouer. By mi ||

Symon Cock. Int iaer ons heeren .M. ||

CCCCC. XLiiij. Den. xiij. dach ||

van Febƶuario. ||

(.^..) ᛭ (.^..) ||

Een exemplaar van déze uitgave is op de Rotterdamsche Bibliotheek, kort geleden aangekocht; een ander was bij Serrure, Cat. N^o. 127, aangekocht door Ellis.

Een andere uitgave: ‘Gheprint Thantwerpen op die Lombaerde ves-

[p. 39]

te inden gulden Pellicaen / by my Guilliaem van Parijs, 1569’, gesign. Aij - Zij, ᛭ (A⁸ - Z⁸, +⁴); ongefolieerd.

Een ex. op de K.B. Den Haag, 851 G 23.

Nog een andere uitgave: ‘T Antwerpen by Guilliaem van Parijs inden gulden Pellicaen / Anno 1615’.

Ex. te Amst., U.B. 239 G 56; een incompleet ex. te Velp, Bibl. PP. Capucijnen.

Het Biogr. Wdb. van Frederiks en v.d. Brande vermeldt Jacob Roecx, en noemt alleen Den gheestelicken Steen.

Den gheestelicken Steen wordt ook vermeld bij V.d. Haeghen, Bibliogr. Gant: 1, 296, n^o. 529, daar 't boekje te Gent gedrukt is.

De heer K. Fercken, Oranjesingel 4 te Nijmegen, de voortzetter van het werk van den kundigen boekenspeurder J.W. van Leeuwen te Leiden, zendt mij een ‘catalogus van zeldzame boeken’ van dien voorganger, gedateerd September 1900, waarin van beide genoemde boekjes een exemplaar beschreven staat. Denwijngaert der sielen, Thantw. bij G. van Parijs 1569; en Den gheestelicken steen, van denzelfden uitgever, met jaartal 1576. Er is bij aangeteekend: ‘Deze werken zijn nergens vermeld.’

B.

Een schrijver van Grieksche handschriften aan zijn schrift herkend.

De heer Henri Omont te Parijs komt de handschriftenkenners verrassen met een toegift op eene eigenaardige studie van een kleine 40 jaren geleden. In 1885 was hij voor den dag gekomen met de aardige opmerking, dat van een aantal Grieksche handschriften in onze bibliotheken de hand van den schrijver gemakkelijk te herkennen was, vooral aan den vorm van sommige letters. Hij verspreidde een klein facsimile van een schrijfstaaltje van Georgius Hermonymus, en werkelijk, men behoefde in eene collectie Grieksche handschriften maar te zoeken, en vond dan wel het een en ander, dat duidelijk zijn schrift was. Ik herinner mij dat ik met deze aanwijzing destijds in de Leidsche collectie eenige Hermonymus-manuscripten terugvond. En nu wijst de Parijsche handschriftenkenner in het Bulletin de la Société de l'Histoire de Paris et de l'Ile de France nog eenige in later jaren ontdekte geschriften van dezelfde hand aan.

B.