Het Boek. Jaargang 12

[p. 139]

De bibliotheek van den Volkenbond¹⁾
Door Florence Wilson (Bibliothecaresse).

Voortdurend vraagt men mij waarom de Volkenbond eene bibliotheek heeft? Dit verbaast me altijd weer omdat ik de bibliotheek beschouw als de basis, van den Bond, als een volstrekte noodzakelijkheid en een belangrijke factor. De Bond beoogt het onderling begrijpen der volkeren door wederkeerige kennis; daartoe is een bibliotheek noodig die de ontwikkeling en de beschaving van de verschillende toegetreden naties uitdrukt. Ook werd overeengekomen, dat de doorslaggevende factor, bij toekomstige internationale geschillen, verkregen zal worden door recht berustend op feiten en niet op politieke geschiktheid. Het werk der Bibliotheek van den Volkenbond nu is, deze feiten te verzamelen en beschikbaar te stellen, een ideaal dat gedurende den Wereldoorlog ontstond. Elke strijdvoerende natie stichtte een afdeeling voor onderzoek, ter wille van haar staatslieden, die geroepen zouden worden een vredesverdrag te ontwerpen. Zoo had men in Engeland de geschiekundige afdeeling van Buitenlandsche Zaken; in Frankrijk de commissie van onderzoek der Sorbonne; in Amerika het informatiebureau van Colonel House; en het heeft er altijd veel van weggehad of de Volkenbond al die gegevens der verschillende landen moest verzamelen en het begonnen werk voortzetten.

Het doel van de Bibliotheek van den V.B. beoogt: ten eerste een werkbibliotheek voor den Bond zelf te zijn, zoodat de besluiten op feiten kunnen berusten en in de tweede plaats: een Bibliotheek te zijn die de beschaving en ontwikkeling der verschillende landen zoo volkomen uitdrukt, dat de volkeren der wereld elkander beter begrijpen en door dat begrijpen, vrede houden.

Om te kunnen verklaren welk soort van werkbibliotheek er noodig is, moet een korte beschrijving van den Bond, zooals die nu is, voorafgaan. Ten eerste: de Raad en de Vergadering zijn te vergelijken met de 1^e en 2^e Kamers van een Nationale Regeering. Deze Vergaderingen voeren de leidende Staatslieden der wereld naar Genève en die behoeven een

1) Uit een artikel opgenomen in The Library Journal, 1922.

[p. 140]

bibliotheek zooals elke natie er een heeft voor haar regeering. Door de verschillende Permanente Commissies voor gezondheid, verkeerswezen, financiëele en economische kwesties, narcotica enz. enz. komen er op gezette tijden naar Genève deskundigen die een beknopte handbibliotheek op hun eigen terrein noodig hebben. Ook zijn er af en toe Conferenties over speciale kwesties, zooals die welke een Conventie voor Opper-Silezië moest ontwerpen en die ongeveer een half jaar duurde. Wanneer men die Conventie, die meer artikelen telt dan het Verdrag van Versailles, bestudeert, kan men eerst recht begrijpen hoeveel beroep er werd gedaan op de bibliotheek. Al deze vergaderingen worden bijgewoond door leiding gevende journalisten en kundige bezoekers. Dikwijls gebeurt het dat internationale geleerden het Secretariaat raadplegen voor bronnenmateriaal betreffende internationale zaken. Doch het meest wordt de bibliotheek geraadpleegd door het Permanente Secretariaat, bestaande uit 340 personen, die voortdurend werkzaam zijn te Genève. Internationale Burgerlijke Dienst zou eene betere naam voor het Secretariaat zijn. Het doet alle werk, zoowel het voorbereidende als hetgeen er uit voortvloeit, in verband met den Raad, de Vergadering, de Commissies en Conferenties. De belangrijkheid van dit Lichaam valt niet hoog genoeg te schatten, het is het brandpunt van alle internationale bedrijvigheid en, zal een internationale Conferentie succes hebben, dan moet het te allen tijde klaarstaan om alles in orde te maken voor een Conferentie, die een of andere urgente kwestie te behandelen krijgt en alles wat daaruit voortvloeit afwerken.

Dit is van zoo'n groot belang dat het noodig is even van dit onderwerp af te stappen. Eerst zal ik een voorbeeld geven van hoeveel gewicht het is om ten spoedigste een Internationale Conferentie bijeen te roepen en daarna een voorbeeld van hoeveel belang het is om een permanente dienst voor het daaruit voortvloeiende werk te organiseeren.

Vóór dat het permanente Secretariaat bestond duurde het van 6-9 maanden eer een Internationale Conferentie was bijeengeroepen. Onlangs waren er ernstige verwikkelingen in de Balkan. De grenzen van Albanië waren niet vastgesteld, en de Yoegoslaven vielen Albanië binnen. Dit wendde zich tot den Bond en binnen een week bespraken de Yoegoslaven en de Albaniërs de kwestie vóór den Raad van den V. Ben er kwamen geen onlusten. Had dit lichaam in 1914 bestaan dan was er geen wereldoorlog gekomen.

Nu een voorbeeld van het werk dat er uit voortvloeit. In 1910 werd een Conventie ontworpen om den handel in vrouwen en kinderen tegen te gaan en toen in 1921 de Bond een Conferentie over deze kwestie bijeenriep, hadden slechts 13 naties de Conventie van 1910 geteekend. Deze nieuwe Conferentie zette achter de Conventie van 1910 meer vaart en spoedig daarna steeg het aantal handteekeningen tot 31.

[p. 141]

Het Secretariaat heeft het bij voortduring uiterst druk en soms wordt de algemeene dienst verdeeld in twee of drie ploegen die 's nachts doorwerken. Het is gesplitst in afdeelingen voor: economie en financiën; rechterlijke macht; administratie; verkeerswezen; ontwapening; krijgswezen, marine en luchtvaart; hygiëne; politiek; het sociale vraagstuk, mandaten; informaties; internationale bureaux; afkondigingen; vertalen en centrale dienst, zooals registratie en distributie. De Economisch-Financiëele Afdeeling geeft maandelijks een Statistisch bulletin uit en onderzoekt voortdurend speciale verslagen in samenwerking met de Economische en Financiëele Commissie: bijv. een onderzoek naar toestanden in Oostenrijk en Rusland; een ontwerp tot herstel van Oostenrijk; verschillende verslagen over algemeene financiën, beursverslagen enz.

Voor de verschillende conferenties, zooals die van Brussel, worden tallooze onderzoekingen gedaan en rapporten geschreven. De Rechterlijke Afdeeling moet klaarstaan voor elke Conferentie en voor elke kwestie. De Administratieve Commissie onderzoekt minder gewichtige kwesties die ethnographische, historische en statistische studie vereischen. De administratie van het Saar-bekken en Danzig vallen onder de algemeene directie van deze afdeeling. De afdeeling voor Verkeerswezen doet onderzoek naar en maakt studies over kwesties van internationaal verkeer; de voorbereiding van de Verkeerswezen-Conferentie te Barcelona o.a. gaf geducht veel werk. Voor ontwapening zijn verschillende nasporingen en studies gemaakt o.a. een op het gebied van de welvaart der volkeren; een ander ging uit van de budgetten en de studie daarvan. De afdeeling Krijgswezen, Marine en Luchtvaart maakt vergelijkende studies van deze onderwerpen. De Gezondheidsafdeeling geeft berichten uit over epidemiën, heeft onderzoekingen en verslagen over specifieke onderwerpen en is voortdurend bezig met voorbereidend en daaruit voortvloeiend werk voor de gezondheidscommissie en Conferenties zooals die van Warschau. Alle politieke kwestiën zooals die van Opper-Silezië, de Aaland-eilanden, Albanië, de Poolsch-Lithausche geschillen enz., worden verwezen naar de Politieke Afdeeling.

De Afdeeling van Sociale Vraagstukken onderzoekt den handel in narcotica, enz. De studie gaat uit van productie en verbruik; ook houdt ze zich bezig met den handel in vrouwen en kinderen.

Het voorbereidende werk, en hetgeen er uit voortvloeit is van 't allergrootste gewicht voor de internationale conferenties. De Afdeeling van Mandaten houdt zich bezig met de studie van condities in de gebieden der Mandaten en van het werk der Commissie van Mandaten. Het Informatiebureau geeft inlichtingen van buiten aan den Bond en aan het publiek over den Bond. Het bewerkt een persoverzicht ten behoeve van het Secretariaat en een maandelijksch uittreksel van het

[p. 142]

werk van den Bond voor de buitenwereld. In het Contract is een speciale voorziening gemaakt voor internationale organisaties, die de verzameling en de verspreiding betreft van gegevens daarop betrekking hebbend. Dit werk staat onder toezicht van een der onder-secretarissen-generaal, die eveneens het beheer over de afdeeling wetenschappelijke coöperaties heeft. Deze Afdeeling is bezig met een studie over coöperatie in universiteitswerk, bibliographie toestand der intellectueele werkkrachten en andere vraagstukken over intellectueele coöperatie.

Uit een nauwgezette studie van het Contract van den V.B. en van de werkzaamheden van den Bond hierboven aangegeven, leert men het doel der Bibliotheek gemakkelijk kennen. Zij moet bevatten een volledige verzameling van de werken op het gebied van internationaal recht en van de nationale wetboeken: een overzichtelijke collectie werken op het gebied van economie en financiën, statistiek en politiek, geschiedenis, hygiëne, sociologie, volkenkunde en aardrijkskunde, kaarten en kleine verzamelingen over speciale onderwerpen, als: minderheden, ontwapening, opium, koloniale studiën, enz. enz.

Daar de Bond in de eerste plaats belast is met loopende zaken, maken de voornaamste tijdschriften en couranten een belangrijk deel uit der collectie. Voor de leden van het Secretariaat is het noodig te weten wat de tijdschriften en couranten op het gebied van onderwerpen die hun speciaal aangaan, bevatten. Omdat het niet doenlijk is dat ieder nauwkeurig elk nommer bestudeert, geeft de Bibliotheek een wekelijksche index op de couranten in twee afdeelingen uit, gealphabetiseerd naar het onderwerp, een voor economie en financiën en een voor politiek en het sociale vraagstuk.

Blijvende verwijzingen worden op kaarten en op losse bladen gemaakt; deze laatste worden van uit het Secretariaat rondgezonden en komen gemerkt in de Bibliotheek terug, en die, op haar beurt, stuurt de aangestreepte couranten naar de verschillende leden die ze noodig hebben. Deze index is van groot belang, omdat er veel nieuwe onderwerpen bij den Bond inkomen die men slechts door middel van tijdschriften kan bestudeeren. Later hoopt men dit werk tot de Staatsuitgaven uit te breiden.