Boekbespreking
Die Räume der Churfürstlichen Bibliothek zu Cölln an der Spree. Von Kurt Tautz. Gedr. u. verlegt bei August Hopfer in Burg b. Magdeburg 1924. 14 blz.
Het is een boekje van kleinen omvang, maar van keurige uitvoering, waarin iets wordt meegedeeld over de oudste geschiedenis van de bibliotheek, die later als de Koninklijke Bibliotheek te Berlijn tot zoo groote ontwikkeling gekomen is. Heel veel is over die Churfürstliche Bibliothek niet bekend; bijzonder rijk of belangrijk was zij ook niet. Toch heeft de auteur van het werkje een aantal aardige bijzonderheden bijeen weten te brengen, en hij heeft die met hulp van den uitgever August Hopfer - tot wien men zich wenden moet om een exemplaar te verwerven - keurig verzorgd in het licht gegeven: papier v. G.Z. Holland, druk met opschriften enz. in rood; opdracht v.d. auteur aan zijn moeder; tegenover den titel een gezicht op den Lust- of Schlossgarten met de slotgebouwen, waarin de boekerij gevestigd was.
De bibliotheek werd in 1660/61 door den grooten Keurvorst als openbare bibliotheek opgesteld in een paar daartoe ingerichte localen tusschen Spree en Lustgarten. In de beschrijvingen vindt men hier en daar aardige trekken. Zoo ziet men uit rekeningposten dat de titels zichtbaar waren aangegeven midden in het bibliotheeklocaal aan ijzeren stangen:
Die Tituls zu der Bibliothec zu Mahlen und zu schreiben...... 25 Rthl.
Eiserne stangen vmb die Titul in der Mitten der Bibliothec aufrecht zu stellen............................................7 Rthl. 14 Gr.
De wanden waren versierd met portretten van beroemde mannen, waaronder ‘Aesopi effigies, scheuslich ansusehen’,
Aan de binnenzijde van de deur zag men een goed bedoelde maar raadselachtige Latijnsche inscriptie:
B.F.
VTERE. FRVERE. QVISQVIS. RITE. ADMISSVS. ES, PRO. TE. BONOQVE. PVBLICO. AT. COMITER. NON. MINVS.
QVAM. INNOXIE. ITA. SERIO. AC. SEVERE. PRAECIPIT. IDEM. MVNERARIVS. ET. CVM. IMPERIO, LEGISLATOR. CONSILIVM. VERO. PRIVS. ASSECTARE. QVAM. PRAECIPITES. TVVM. NON. CEPIMVS. EXEMPLVM. SED. DAMVS. MELIORA. FACILE. VLLI. CIRCVMSPICIVNT. VEL. LENTO. PRAESENTIBVS. TAMEN. GAVDENT. AC. CONTENTI. SEMPER. SVNT. BONI. TV. QVOQVE. DEMERETOR. HANC. COPIAM. POTIVS. QVAM. SPERES. QVICQVAM. ILLIBERALIVS. NVLLA. THESAVRIS. VOX. GRATIOR. QVAM. ΤΑΡΑΕΙΩ. EAQVE. PROPRIA. AC. PERPETVA.
Het Grieksche woord heeft nog niemand kunnen verklaren.
Merkwaardige stukken uit de bibliotheek waren een Atlas Major, ‘2 Ellen hoch,’ en in de hoeken ‘Globi quatuor insignis magnitudinis, waaronder Weigelii globus Caelestis en een Globus Copernicanus. En van het meubilair wordt bijzonder vermeld een draaibare houten lessenaar met zes planken, waarop verscheidene boeken tegelijk kunnen liggen, en die men zoo kan draaien, dat de plank die men noodig heeft, voor komt, terwijl alles recht-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd