Het Boek. Jaargang 15

[p. 237]

Wouter Nijhoff
en de uitgaven der Linschoten-Vereeniging

Zal ik onzen Wouter Nijhoff huldigen, dan kan ik van een persoonlijk of van een vertegenwoordigend beginsel uitgaan. Bracht ik het persoonlijke op den voorgrond, dan zou ik uitweiden over die schitterend verzorgde, eerste Nederlandsche uitgave van Barlaeus' ‘Historia Brasiliae’, waarmede hij het mooiste boek (als ensemble beschouwd) dat ooit van de Nederlandsche pers is gekomen, met een nieuw gewaad tooide, dat van ouderwetsche ‘largesse’ en verfijndste moderne techniek ruimschoots getuigt.

Maar, omdat ik voor het oogenblik Voorzitter ben van de Linschoten-Vereeniging, verkies ik het ruimere, vertegenwoordigende beginsel; al moet ik verklaren dat mij geen eigenlijke opdracht is verleend om voor anderen te spreken en te schrijven. In Nijhoff wil ik eeren den even voortvarenden als bekwamen Secretaris der Vereeniging. Leden geven zich op, of nemen hun ontslag, ja er waren er die hunne plichten zoo slecht nakwamen, dat het Bestuur hen moest laten ‘drijven’. Bestuursleden worden benoemd. Zij kiezen hunnen Voorzitter die op zijn tijd, volgens rooster, weder aftreedt, zij kiezen ook hunnen Secretaris die, als hij het wil, permanent kan zijn! En Wouter Nijhoff wil gaarne permanent Secretaris wezen van de Vereeniging welke hij heeft helpen oprichten, welker werken hij met zooveel zorg en con amore uitgeeft. Hij is het blijvend element in het Bestuur! Nog eenige jaren, en hij zal de traditie der Vereeniging belichamen, hij zal die handhaven, er zal een tijd komen dat hij zal kunnen spreken als ware hij haar Geweten! Voorziet hij dat? Ik geloof het, want hoeveel doet hij voor de Vereeniging! Hij is haar Secretaris, hij is ook secretaris-penningmeester, hij verleent opdrachten aan foto-

[p. 238]

grafen en verdere artisten, hij correspondeert met ons welgezinde eigenaren van preciosa en curiosa, hij vervaardigt bibliografieën die bij onze werken behooren, hij schrijft ook aanmaningen uit; hij stelt, hij illustreert het Jaarverslag, ja wat doet hij niet?

Zoo heeft hij dan weer, juist nà dat de XXVste bundel onzer uitgaven door hem was bezorgd, een stel deelen van zijne persen doen komen, dat de ‘Reize om de Wereld van Olivier van Noort’ behandelt. Is er soms een mystiek verband tusschen dat nummer ‘Vijf en twintig’ en het onderwerp dat thans, als werd een nieuwe serie geopend, aan de orde is gesteld?

Sonnetten op de voyagie ghedaen door Olivier van Noort,

Dat geloof ik. Wouter Nijhoff die adviseert, ook over de volgorde waarin nieuwe deelen zullen verschijnen, heeft zijn eigen

[p. 239]

jubileum niet alleen willen belichamen in een 25-tal met noeste vlijt afgedrukte boekdeelen, hij heeft tegelijkertijd en als om een grooten slag te slaan, den Dichter-Ziener willen eeren, die de geboorte van de Linschoten-Vereeniging heeft aangekondigd! Wouter Nijhoff, die alle boeken kent, heeft ook de Ideeën van Multatuli gelezen; hij herinnert zich dat tooneel ten huize van Dr. Holsma op den Kolveniersburgwal, waar Olivier Van Noort wordt besproken volgens den tekst van Bennet en Van Wijk. Hij heeft zich, gedurende zijn gansche carrière, Multatuli's verzuchting in de ooren hooren suizen: ‘Hadden de verzamelaars, maar liever den oorspronkelijken tekst van de journalen geëerbiedigd!

Uit de Beschryvinghe, tot Rotterdam ende tot Amstelredam 1602.

In plaats van de eigenaardigheden der uitdrukkingswyze van oude zeelui geven ze een modelletje van de hedendaagsche recht-

[p. 240]

schryvery.... slordigheid van uitdrukking doet ons naar de oorspronkelijke manuskripten verlangen!’

Multatuli, geestelijke vader van de Linschoten-Vereeniging, heeft het verlangen uitgesproken en Wouter Nijhoff heeft dien roep verstaan. Multatuli's schim is tot rust gekeerd want Wouter Nijhoff bracht de bevrediging. Hemzelven moge het eene bevrediging zijn, dat wij de bedoeling doorzagen om, staande zijn jubileum, en een 25ste deel te hebben afgeleverd en Olivier van Noort te hebben herdrukt en zóó de executeur te zijn geweest van Multatuli's uitgesproken wil, dat het den schijn heeft als hadde de Meester het ‘imprimatur’ verleend op de voortbrengselen van Nijhoffs persen.

Moge hij voortgaan de verwachtingen te verwezenlijken die Multatuli's editoriaal Testament zal blijven opwekken!

S.P.L' Honoré Naber