|
| |
| |
| |
Bibliografie van Nederlandsche geneeskundige tijdschriften
In het Nederlandsche Tijdschrift voor Geneeskunde van 1 Januari en van 2 April 1927 publiceert Dr. C.C. Delprat eene ‘Geschiedenis der Nederlandsche geneeskundige tijdschriften van 1680 tot 1857’. De bijdrage is nog niet voleindigd doch bedraagt nu reeds 230 bladzijden. De schrijver geeft eene bibliografische beschrijving van deze periodieken zooals er wel van geen ander vak bestaat. Elk tijdschrift heeft hij in handen gehad en nauwkeurig beschreven.
Bij het opzoeken van de titels van vroegere geneeskundige tijdschriften in Nederland is door hem o.a. gebruik gemaakt van den uitvoerigen, afzonderlijken tijdschriften-catalogus, in kaart-sy-steem van de Universiteits-bibliotheek van Amsterdam, waarin ook het rijke boekenbezit van de Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst is opgenomen; van den uitvoerigen catalogus van de Afdeeling Geneeskunde van het Leesmuseum te Amsterdam, in 1893 door dr. J.J. Bos en dr. S. van der Horst samengesteld, in welker bibliotheek die van het vroegere Medisch Leesmuseum is opgelost; van de Bibliotheca medico-chirurgica ac pharmaceutico-chemica, sive catalogus alphabeticus omnium librorum etc. ab anno 1790 ad annum 1840. Hagae Comitis, Conradus Fuhri, 1842, welke door dr. L.S.A. Holtrop werd uitgegeven, maar slechts titels bevat, en van den lijvigen Catalogus van boeken in Noord-Nederland verschenen van den vroegsten tijd tot op heden', welke in 1911 door de Vereeniging ter Bevordering van den Boekhandel bij Martinus Nijhoff te 's-Gravenhage werd verkrijgbaar gesteld.
Vervolgens kwam hij natuurlijk op het spoor van oude tijdschriften door de aanhalingen van titels, die men in noten in verscheidene verhandelingen vindt.
Wanneer eenmaal de titels bekend waren, was het vinden van de exemplaren in Amsterdam niet moeilijk: de bibliotheek der Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst, die der
| |
| |
Universiteit van Amsterdam en die van het Leesmuseum hebben ze te zamen bijna alle: wat bij de een ontbreekt, vindt men gewoonlijk bij de andere. Uit een bibliographisch oogpunt was het van belang om over exemplaren uit verschillende bibliotheken te kunnen beschikken.
Daar de beschrijving dezer periodieken bibliografisch van zeer veel belang is en het tijdschrift voor geneeskunde niet veel bibliografen onder de oogen zal komen, nemen we hieronder de lijst der geneeskundige tijdschriften, door Dr. Delprat beschreven op, met verwijzing naar de bladzijden van het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde waar men de uitvoerige mededeelingen over ieder tijdschrift vinden kan.
Dr. Delprat geeft ook van de verschillende tijdschriften de titelbladen, of, een enkele maal, waar een titelblad ontbrak, een afdruk der eerste bladzijde, hetgeen aan de beschrijving, die anders allicht eentonig zou worden, meer levendigheid geeft. Van het oudste tijdschrift, Collectanea enz., en deszelfs vertaling werden fraaie lichtdrukken gemaakt, van de andere, zinco's op verkleinde schaal.
| 1680-1688. |
Collectanea medico-physica, Oft Hollands Jaar-Register Der Genees-en Natuur-kundige Aanmerkingen van gantsch Europa, etc. By een versamelt Door Steph. Blankaart. Amst., Johan te Hoorn, 1680(-88). 4 dln. 8o. (blz. 8-14, met 2 facsimiles). |
| 1721-1722. |
Weekelijk Discours over de Pest, En alle pestilentiale ziekten. Amst., J. Oosterwijk, 1721-22. 4to. (nrs. 1-12, 17 Nov. 1721-2 Febr. 1722), dan onder den titel: Weekelijks Discours Over de Grasserende Ziektens, Mitsgaders de Byzondere Land-kwaalen van elke Natie enz. (tot 11 Mei 1722), daarna uitgebreid: opgeheldert door Beschouwingen van de gesteldheid der gronden, lucht of dampkring, en wateren van elk Landschap. (laatste nr. is van 9 Juny 1722). (de schrijver is W. van Ranouw). (blz. 15-23, met 1 facsimile). |
| 1723. |
Esculapius (van denzelfden). 3 Mei-6 Dec. 1723. 4to. (titel, register en voorrede ontbreken (bestaan niet?). (blz. 23-26, met 1 facsimile.) |
| 1755-1756. |
Verzameling van Genees-, Heel- en Artzeny-kundige Aanmerkingen, enz. Delft, Reinier Boitet, 1755-56. 2 deelen. 8vo. (blz. 26-30, met 2 facs.) |
| 1757-1765. |
Uitgezogte Verhandelingen uit de Nieuwste Werken van de Societeiten der Wetenschappen in Europa, enz. Amst., F. Houttuyn, 1757-65. 10 deelen. 8vo. (blz. 30-35, met 1 facs.) |
| 1759-1771. |
Kweekschool der Heelkunde, enz. Amst., David Weege, (1759)-1771. 3 deelen, (op de drie titels het jaar 1771). 8vo. (blz. 55-60, met 1 facs.) |
| 1765-1767. |
Genees-Heel-Ontleed- en Natuurkundige Courant, of Bericht enz. Amst., Willem Eleveld, 1765-1767. 4to. (het titelblad |
| |
| |
| |
verschenen bij het laatste nr. draagt het jaartal 1767). (blz. 38-43, met 1 facs.) |
| 1765-1771. |
De Artz, of Geneesheer. in aangenaame Spectatoriale Vertoogen, enz. Amst., Wed. Komelis van Tongerlo en Zoon, (Deel I-IV); Komelis van Tongerlo, (Deel V en VI, 1); Erven van F. Houttuyn, (Deel VI. 2). 6 deelen. 8vo. (blz. 35-37, met 1 facs.) |
| 1765-1775. |
Natuur- en Genees-kundige Bibliotheek...., door Eduard Sandifort. 's-Grav., Pieter van Cleef, 1765-75. 10 deelen en 1 deel register. 8vo. (blz. 50-55, met 2 facs.) |
| 1766. |
Genees- Heel- en Natuurkundige Verlustigingen, enz. Amst., W. Eleveld, 1766. gr. 8vo. (Slechts 2 afleveringen). (blz. 43-45, met 1 facs.) |
| 1767-1770. |
Geneeskundig Tydschrift...., door Albertus Lentfrinck. Rotterdam, Abr. Bothall, 1767-70. 4 dln. (Op den titel van Dl. I het jaar 1768). (blz. 45-49, met 1 facs.) |
| 1772. |
Kweekschool der Ziektekunde, enz. Amst., David Weege, 1772. 1 deel. 8vo. (blz. 60-61, met 1 facs.) |
| 1772. |
Kweekschool der Ontleedkunde. Amst., David Weege, (1772). 1 deel. 8vo. (blz. 63). |
| 1772-1777. |
Natuurkundige Verhandelingen, enz. Amst., Albert van der Kroe, 1772-77. 5 deelen. 8vo. (Het eerste deel was reeds vroeger (1767) bij K. van Tongerlo verschenen). (blz. 63-67, met 1 facs.) |
| 1773. |
Kweekschool der Vroedkunde, enz. Amst., David Weege, 1773. 1 deel. 8vo. (blz. 62-63, met 1 facs.) |
| 1773-1774. |
Uitgezochte Genees- en Heelkundige Verhandelingen en Waernemingen, enz.... door Alb. Lentfrinck. Dordrecht, Pieter van Braem, en Rotterdam, Abr. Bothall, 1773-74. 1 deel. 8vo. (Blz. 67-71, met 2 facs.) (werd later met een nieuwen titel, zonder naam van den redacteur en zonder jaartal nog eens uitgegeven te Rotterdam, bij J. Hendriksen). |
| (1773-1775). |
Naleezing van den Artz of Geneesheer. Amst., F. Houttuyn, 1773-1775. 4 deelen. 8vo. (blz. 37-38). |
| 1774-1775. |
Nieuwe Natuur- en Geneeskundige Bibliotheek, enz. .... door Bartholomeus Tersier. Amst., Petrus Conradi, 1774-75. 1 deel. 8vo. (3 afl. slechts). (Blz. 72-74, met 1 facs.) |
| 1778-1782. |
Genees- Natuur- en Huishoud-kundige Jaarboeken, enz. Dordrecht en Amst., A. Blussé en Zoon en W. Holtrop, 1778-82. 6 deelen. 8vo. (Blz. 74-79, met 2 facs.) |
| 1779-1791. |
Genees- Natuur- en Huishoud-kundig Kabinet, enz..... door J. Voegen van Engelen. Leyden, J. van Tiffelen en B. Onnekink, 1779-84. Deel I-III. - Idem. (door J.D. Pasteur, H.A. Bake, e.a.) Leiden, Erven F. de Does, 1788-91. Deel IV. 8vo. (Blz. 83-89, met 2 facs.) |
| 1782-1784. |
Nieuwe Genees- Natuur- en Huishoudkundige Jaarboeken, enz. Dordrecht en Amst., A. Blussé en Zoon en W. Holtrop, 1782-1784. 5 deelen. 8vo. (Blz. 79, met 1 facs.) |
| 1782. |
Genees- Heel- Artzeny- en Vroedkundig Magazyn. Uitg. door Martinus Pruys en Lambertus Nolst. Rotterdam, J. Krap A.Z., 1782-84. (het titelblad draagt het jaar 1784). 8vo. (Blz. 89-92, met 1 facs.) |
| 1783-1793. |
Verhandelingen van de Natuur- en Geneeskundige Corres- |
| |
| |
| |
pondentie-Societeit, in de Vereenigde Nederlanden. 's-Gravenhage, Jan Abraham Bouvink, 1783, 4 deelen in 7 banden. (Dl II en III bij Leonardus Rosmuller te 's-Gravenhage, 1785-89; Dl. IV aldaar bij A. van Hoogstraten, 1793). gr. 8vo. (Blz. 92-99, met 1 facs.) |
| 1785-1788. |
Algemeene Genees-Natuur- en Huishoud-kundige Jaarboeken. Dordrecht en Amst., A. Blussé en Zoon en W. Holtrop, 1785-1788. 6 deelen. 8vo. (Blz. 79-83, met 1 facs.) |
| 1789. |
Heelkundige Mengelschriften, uitg. door J.L. Schmucker; uit het Hoogduitsch vertaald, door Joh. Daams. Haarlem, A. Loosjes, 1789. 3 deelen. 8vo. (Blz. 99, met 1 facs.) |
| 1793. |
Heelkundig Tijdschrift of Verzameling van Verhandelingen en Waarnemingen, door Desault. Uit het Fransch. Haarlem, C.B. van Brussel, 1793.8vo. (Bl. 99, incompleet ex.) |
| 1801-1803. |
Journal für die Neueste Holländische Medizinische und Naturhistorische Litteratur. Herausg. von S.J.L. Doering und G. Salomon. Herborn und Hadamar, 1802. 8vo. (slechts 3 afleveringen). (Blz. 99-103, met 1 facs.) |
| 1801-1804. |
Verhandelingen en Waarnemingen ter bevordering der Genees- Heel- Verlos- en Scheikunde, uitg. door H.A. Bake, R. de Kruyff en J. Logger. Leyden, A. en J. Honkoop, 1801-1804. 2 deelen. (op den titel van Dl. I het jaar 1803). 8vo. (Blz. 103-106, met 1 facs.) |
| 1801-1815. |
Geneeskundig Magazijn, door A. van Stipriaan Luiscius, C.G. Ontyd, M.J. Macquelyn, en J. van Heekeren. Delft, M. Roelofswaert, 1801. - Deel II te 's-Gravenhage bij C.J. Leeuwestijn, 1802-03; - Dl. III te Leiden bij A. en J. Honkoop, 1803; Dl. IV bij dezelfden, 1805-07; Dl. V bij dezelfden, 1808-1815. Tez. 5 deelen. 8vo. (Blz. 106-113, met 1 facs.) |
| 1810-1812. |
Onpartijdige en Vrijmoedige Geneeskundige Beoordeelaar. Amst., Schalekamp en van de Grampel, 1810-12. (1 deel bestaande uit 3 afl. op den titel het jaar 1811). 8vo. (Blz. 113-116, met 1 facs.) |
| 1810-1813. |
Bijdragen tot theoretische en practische geneeskunde, uitg. door het Genootschap Arti Salutiferae, Amst., Lodewijk van Es, 1810-13. 3 deelen gr. 8vo. (Blz. 1711-1714, met 1 facs.). |
| 1812-1818. |
Jaarboeken der Genees- Heel- en Natuurkunde, uitg. door het Genootschap Arti Salutiferae, onder redactie van H. de H, Lémon, e.a. Amst., Lodewijk van Es, 1812-18. 4 deelen. 8vo. (Blz. 1714-1719, met 1 facs.) |
| 1814-1836. |
Hippocrates (I'IIIIOKPATHΣ.) Magazijn toegewijd aan den geheelen omvang van de Geneeskunde beschouwd als Wetenschap en Kunst. Uitg. door Chr. Aug. Lodewyk Sander, Jacob Joh. Walop en George Hendrik Wachten, Pz. Rotterdam, J. Hendriksen, later Erven J. Hendriksen en de laatste afl. (VII, 2) te Amsterdam bij S. de Grebber, 1814-1836. 7 deelen en 2 stukken van een 8e deel. 8vo. (Blz. 1733-1742, met 2 facs.) |
| 1818-1824. |
Geneeskundige Mengelingen, uitg. van wegen het Genootschap Arti Salutiferae door H. de H. Lémon, e.a. Amst., Lodewijk van Es, 1818-24. 2 deelen of 7 stukken. gr. 8vo. (Blz. 1719-1723), met 1 facs.) |
| |
| |
| 1822-1825. |
Gezondheids-Blad of Regelen ter Onderrigting en Waarschuwing enz. Amst., Lodewijk van Es, (1822-1825). 4to. (Blz. 1742-1745, met 2 facs.) |
| 1822-1849. |
Practisch Tijdschrift voor de Geneeskunde in al haren omvang, .... door A. Moll en C. van Eldik. Gorinchem, Jacobus Noorduyn, 1822-1846. Jaarg. 1-25 en 6 Supplementen van 1823-1841. 8vo. Vervolgd als: |
| |
Nieuw practisch Tijdschrift voor de Geneeskunde, verg. door C. van Eldik en S.J. Galama, Bij denzelfde, 1847-49. Jaarg. 26-27. 8vo. (Blz. 1747-1753, met 1 facs.) |
| 1823-1826. |
Genees- Heel- en Schei-kundige Verhandelingen der Eerste Klasse van het Kon.-Nederl. Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten te Amsterdam. Amst., Pieper en Ipenbuur, 1823-1826. 4 afl. 4to. (Blz. 1746-47, met 1 facs.) |
| 1823-1847. |
Tijdschrift voor Genees-, Heel-, Verlos- en Scheikundige Wetenschappen. Van wege het genootschap Vis Unita Fortior, te Hoorn, uitg. door A.P. Kruijs, e.a. Amst., A. Vink, later C.G. Sulpke, 1823-1847. 6 deelen. gr. 8vo. (Blz. 1723-1733 met 2 facs.) |
| 1825-1830. |
Geneeskundige Bijdragen door C. Pruys van der Hoeven, J. Logger, C.G.C. Reinwardt, en G. Salomon, Delft, (later Rotterdam), weduwe J. Allart, 1825-1830. 3 deelen in 6 stukken. gr. 8vo. (Blz. 1759-1765, met 1 facs.) |
| 1827-1835. |
Tijdschrift ter Bevordering der Physiologische Genees- en Heelkunde, door een Gezelschap Genees- en Heelkundigen. Breda, F.P. Sterk, 1827-35. 5 deelen. 8vo. (Blz. 1765-1772, met 1 facs.) |
| 1830. |
Geneeskundig Maandboekje, verzameld door J.H. van Opdorp. Breda, F.P. Sterk, 1830. kl. 8vo. (Blz. 1772-1774, met 1 facs.) |
| 1834. |
Ephemeriden der Natuurkundige Wetenschappen. 's Gravenhage, A.P. van Langenhuysen, 1834. Een deel (3 afl.) 8vo. (Blz. 1781-1783, met 1 facs.) |
| 1834-1836. |
Aesculaap: een Vaderlandsch Tijdschrift voor Theoretische en Praktische Bijdragen, in het gebied der genees-, heel- en verloskundige wetenschappen. Amst., L. van der Vinne, 1834 (op den titel van Deel I het jaar 1835) -36. 2 deelen. 8vo. (Blz. 1775-1781, met 1 facs.) |
| 1838-1840. |
Wenken en Meeningen omtrent Geneeskundige Staatsregeling en Algemeene Geneeskunde, .... door J.P. Heije. Amst., H.D. Santbergen, 1838-40. 2 deelen. 8vo. (Blz. 1793-1797, met 2 facs.) |
| 1839-1848. |
Boerhaave. Tijdschrift voor Genees-, Heel-, Verlos- en Artsenijmengkunde, door G.C. van de Kasteele en L, S.A. Holtrop, enz. 's Gravenhage, Soetens & Fils, 1839-40. Jaargang I-II. - Hetz, Amst., Gebr. Diederichs, 1841-1847. Jaarg. III-VI. - Hetz. 's-Gravenhage, P. H, Noordendorp, 1848. Jaarg. VII. 8vo. (Blz. 1783-1787, met 1 facs.) |
| 1841-1846. |
Archief voor Geneeskunde. .... Uitg. door J.P. Heije. Amst., Johannes Müller, 1841-43. Deel I-III. - Hetz. Amst., J.H. en G. van Heteren, 1844-46. Dl. IV-V. gr. 8vo. (Blz. 1797-1801, met 1 facs.) |
| |
| |
| 1843. |
Tijdschrift voor de Staats-Geneeskunde, door A. Moll. Arnhem, G. van Eldik Thieme, 1843. 8vo. (Blz. 1806-1807, met 1 facs.) |
| 1844. |
Journal médical de la Néerlande, publiée par une Société de Médecins. La Haye, P.H. Noordendorp, 1844. Een dl. 8vo. (Blz. 1807-1810, met 1 facs.) |
| 1844. |
Nederlandsch Tijdschrift voor Verloskunde, Ziekten der Vrouwen, en der Kleine Kinderen, door H.J. Broers. Utrecht, van Dorp & Heringa, 1844. 1e stuk. - Hetz. Utrecht, H.M. van Dorp, 1845, 2e stuk. (Blz. 1817-1820, met 1 facs.). Vervolgd door: |
| 1844-1847. |
Natuur- en Geneeskundig Archief van Neerlands-Indië. Redactie P.J. Godefroy, e.a. Batavia, Bataviaasch Genootschap (voor Nederland bij W.E.J. Tjeenk Willink te Zwolle), 1844-1847. 4 jaargangen (de laatste heeft slechts 2 afl.) 8vo. (Bl. 1814-1817, met 8 facs.) |
| 1844-1849. |
Kliniek. Tijdschrift voor wetenschappelijke geneeskunde, uitg. door C. Gobée. Utrecht, J.G. van Terveen & Zoon, 1844-49. 4 deelen. 8vo. (Blz. 1810-1814, met 1 facs.) |
| 1846-1851. |
Nieuw Archief voor Binnen- en Buitenlandsche Geneeskunde in haren geheelen omvang, door I, van Deen. Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink, 1846-51. 4 deelen. gr. 8vo. (de 4e jaargang heeft slechts 3 afl.). (Blz. 1801-1805, met 1 facs.) - In 1848 verscheen bij denz. een Supplement tot het Nieuwe Archief. No. 1 (76 blz. (Blz. 1805). |
| 1847. |
Tijdschrift voor Nederlandsche Gynaecologie en Paediatriek, door H.J. Broers, Utrecht J.G. van Terveen & Zoon, 1847-1848. 4 afl. 8vo. (Blz. 1820-1822, met 1 facs.) |
| 1849-1850. |
De Nieuwe Boerhave. Praktische Mededeelingen uit het gebied der Genees-, Heel-, Verlos- en Geneesmiddelenleer. Wijk bij Duurstede, W.F. Stramrood, 1849-50. Een deel. 8vo. (Blz. 1787-1792, met 2 facs.) |
| 1849-1854. |
Nieuw Praktisch Tijdschrift voor de Geneeskunde in al haren omvang. N. Reeks door L. Ali Cohen, Gorinchem, J. Noorduyn, & Zoon, 1849-54. 6 deelen. 8vo. (Ook Jaarg. 28-33). (Blz. 1754-1757, met 1 facs.) |
| 1849-69. |
Nederlandsch Tijdschrift voor Verloskunde, Ziekten der Vrouwen en der Kinderen, door H.J. Broers en L.C. van Goudoever. Utrecht, Dannenfelser en Doorman, 1849. Deel I en II is hetzelfde als de reeds verschenen ‘Stukken’ van de twee voorafgaande tijdschriften). - Hetz. Utrecht, bij dez. 1849. Jaarg. III. - Hetz. Utrecht, J.D. Doorman, 1851-53. Jaarg. IV-V. - Hetzelfde: onder den titel: Nederlandsch Tijdschrift voor Heel- en Verloskunde, Ziekten der Vrouwen en der Kinderen. Utrecht, J.D. Doorman, 1854-55. Deel VI en VII (2e Serie Deel I en II). - Hetz. Utrecht, J.D. Doorman, later P.W. van de Weijer), 1856-1869. Deel VIII-XVI. (N. Serie, deel III-XI). 8vo. (Blz. 1822-1824, met 1 facs.) |
| 1855-1856. |
Practisch Tijdschrift voor de Geneeskunde in al haren omvang. Nieuwe Serie onder red. van C. Gobée en J.E.C. van Campen. Gorinchem, J. Noorduyn en Zoon, 1855-56, 2 deelen, (deel 34 en 35). 8vo. (Blz. 1757-1759, met 1 facs.) |
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd