Het Boek. Jaargang 18

[p. 62]

Boekbespreking

J. Marouzeau. Dix Années de Bibliographie Classique 1914-1924. Tome II. Matières et Disciplines Paris. Soc. d'Édit. ‘les Belles Lettres’, 1928.
J. Marouzeau. L'Année Philologique, Bibliographie critique et analytique de l'antiquité Gréco-latine. Première Année (1927). Bibliographie des années 1924-1926. Paris. Ibid. 1928.

Ten vervolge op mijn recensie (in Het Boek XVI. 1927 p. 375-378) van J. Marouzeau, Dix Années de Bibliographie Classique I (Auteurs et Textes 1926, is het mij een genoegen thans de verschijning aan te kondigen van Tome II (Matières et Disciplines), dat te samen met deel I niet minder dan haast 1300 compres gedrukte pagina's omvat, in dit deel bevindt zich ook het register, dat ik in deel I noode miste. Het wachten is nu alleen maar op iemand, die de kloof tusschen 1896 en 1914 met een samenvattende bibliographie overbrugt.

Als vervolg op de Dix Années vangt Marouzeau thans een nieuwe, jaarlijksche publicatie aan, die parallel loopt aan de Duitsche Bibliotheca Philologica Classica. Tengevolge daarvan wordt de Revue des Revues in de Revue de Philologie opgeheven.

Had Marouzeau in de Dix Années I aangekondigd dat de in 1927 te verschijnen voortzetting, de Année Philologique, de bibliographie van 1926 zou bevatten en bovendien ‘une reprise et une mise à jour des années 1924 et 1925’, feitelijk bevat deze in 1928 verschenen Première Année (370 pag.) in de eerste plaats de literatuur van 1924 en 1925 en voor een deel slechts die van 1926, daar een aantal tijdschriften niet op tijd waren binnengekomen. Van de Bibliotheca Philologica Classica is, gelijk het voorbericht zegt, alleen maar voor den jg. 1924 (in 1927 verschenen) partij getrokken. Het jaartal 1927 op den titel heeft eigenlijk geen zin en is wellicht niet onopzettelijk op den omslag van het boek weggelaten.

De indeeling sluit zich wat inhoud betreft aan tome I en II der Dix Années aan. Mijn indruk is, dat er onder de talrijke medewerkers van Marouzeau zijn, wier nauwgezetheid wel te wenschen laat. Fouten als het lemma Apophtegmata (de foutieve orthographie wordt zelfs op de geciteerde titels overgebracht), Polycarpius, Klytaimnestra (p. 46, hoewel het geciteerde artikel den juisten vorm zonder n gaf), mogen niet voorkomen, evenmin kunnen de talrijke verkeerde invoegingen, onbegrepen titels, onjuiste citeeringen, of verkeerde analyses van den inhoud verontschuldigd worden. Eén geval van verwaarloozing wil ik, te meer daar dit ons land betreft, wat uitvoeriger behandelen.

Onder de afkortingen voor de behandelde tijdschriften vindt men VMAW = Verslagen en Mededeelingen der K. Akademie van Wetenschappen [nl. te Amsterdam, Afd. Letterkunde]. Maar deze afkorting zal men bezwaarlijk ook maar één maal in de Année kunnen aantreffen. Eenvoudig om deze reden, dat onze Koninklijke Akademie in 1921 besloten heeft, te beginnen met 1922, haar oude - en verouderde - wijze van publicatie te wijzigen; de verslagen, notulen etc. werden naar het Jaarboek verwezen, waarin, gelijk voordien, ook de voordracht op de gemeenschappelijke vergadering der beide afdeelingen en de levensberichten worden opgenomen,

[p. 63]

terwijl de voordrachten en bijdragen der leden in een nieuwe publicatie, ‘Mededeelingen der Kon. Akad. van Wetenschappen’, Afd. Letterkunde serie A (resp. B), werden samengevat. Het is nu wel heel merkwaardig, dat dit aan de medewerkers van Marouzeau geheel onbekend is gebleven. Weliswaar worden eenige stukken uit de ‘Mededeelingen enz.’ in de Année geciteerd, doch slechts uit de tweede hand, en wel op zulk een wijze en zoo verschillend, dat de bewerkers van deze titels blijkbaar niet wisten, welke publicaties zij zelve registreerden. In de eerste plaats Latijnsche aanhalingen als:

pag. 39. Acad. Reg. Nederl. 1924: K. Kuiper, Over de Smeekelingen van Euripides. [N.B. verscheen reeds in 1922 en vermeld Dix Années p. 126].

pag. 6. Acad. regia Nederl. 1924: K. Kuiper, Over de jongst ontdekte fragm. van Antiphon [verscheen ook reeds in 1922].

pag. 152. Acad. Nederl.?: H. von /sic/ Gelder, Iets over Grieksche eigennamen [ook reeds van 1922, nu met een vraagteeken].

Vanwaar deze zonderlinge Latijnsche aanduidingen? Vermoedelijk van den omslag der Mnemosyne!

Naast deze Latijnsche citeerwijze vinden we eene even onnauwkeurige Nederlandsche, blijkbaar berustend op gebruikmaking, en dan nog een zeer slordige, van de Bibl. Phil. Class. over 1924:

pag. 307: Med. Akad. Wetensch. LII. 1924 p. 19-53 (C.W. Vollgraff).

pag. 116: Mededeelingen Amsterdam 1924, LVII, 91-102 (H. Pernot).

De in denzelfden (57sten) jaargang voorkomende bijdrage van J. Vürtheim ‘Europa’ p. 103-115 is schijnbaar heelemaal niet in de Année opgenomen; in werkelijkheid op p. 307 achter het stuk van C.W. Vollgraff en op diens naam: ‘- Europa: Ibid. 1924, 103-115.’

Voor de registreering der opera van wijlen Vürtheim, vóór de verschijning van zijn Aeschylus, zijn laatste werk, is deze verwaarloozing des te pijnlijker, omdat in het register der auteurs zijn naam nu volkomen ontbreekt. Niet alleen wordt zijn ‘Rhadamanthys, Ilithyia, Elysion in deel 59 (A), 1925 p. 1-12 der genoemde Mededeelingen er gemist, maar ook zijn in de Academie gelezen, maar afzonderlijk verschenen stuk, Der Leidener Sophoklespalimpsest zum ersten Male vollständig untersucht, Leiden 1926’ kent de Année nog niet, zijn recensie van Robert, Gr. Heldensage, in Museum 1924, '25 p. 246 vindt men wel p. 135 aangehaald, maar wordt volgens een voor recensies geldend principe niet in het naamregister opgenomen, zijn levensbericht van Van Leeuwen (Jaarboek der Kon. Ak., 1925-6, 1926 p. 1-441) valt - beide in tegenstelling tot de Bibl. Ph. Class. - buiten het kader der Année.

De groote verscheidenheid in het materiaal, dat de Année biedt, wordt veroorzaakt eenerzijds hierdoor, dat de notities voor een deel aan de geschriften zelf zijn ontleend en voor een ander deel tweedehandsch zijn, anderzijds dat blijkbaar onder de medewerkers van Marouzeau menschen van uiteenloopende aanleg en bekwaamheid gevonden worden. Ik waardeer het vele goede, dat de Année bevat; wanneer Marouzeau zich zal beijveren al zijn medewerkers tot de nauwgezetheid op te wekken, die hem zelf kenmerkt, zal het nieuwe tijdschrift een lange reeks van jaargangen beschoren zijn.

Amsterdam.

M. Boas.