De Broederhand. Jaargang 1

Flämisches Stilleben in drei kleinen Erzählungen von Heinrich Conscience. Aus dem Flämischen übersetzt von Melchior Diepenbrock. Mit Holzschnitten, Regensburg. 1845. 8^o xvi-108, 84 und 32 Seiten. Pr. Fr. 2-50.

Niet geerne sagen wy, dat Conscience, na synen Leeuw van Vlaenderen te hebben uitgegeven, het historisch roman verliet, om in kleine novelleltjes te vallen. De prachtige tafereelen, die de dichter in dat werk met soo veel kunde, met soo veel smaak ons voor oogen stelde, hadden ons te diep getroffen, syne geetsdrift had de onse te seer opgewekt, als dat wy ons soo gauw in syne ‘stillevens’ konden te huis gevoelen. Toch ook in dese kleinere voortbrengsels wierd hy weldra soo aantrekkend, dat wy se met een seer groot genoegen lasen. Dit is voornamelyk het geval met ‘Siska Van Roosemael.’ Hoe treffend schildert hy daar de terugkeer van Siska in het vaderlyk huis, hoe schoon den dood van vader Roosemael! De scenen tusschen het bestuur van de akademie en grootmoeder, moeder en Fransken en de aankomst van den brief uit Keulen in ‘Hoe men schilder wordt’ syn niet min goed gelukt;

[p. 21]

ook ‘Wat eene moeder lyden kan’ leest men geerne; doch - kunnen dese tafereelen op den duur onse belangstelling levendig houden? dit is eene andere vraag. Men ga in eene gallery en sie daar eerst eenen Rubens, dan eenige dosynen van Genreschilders. Dese laatsten sullen veel aantrekkelyks voor ons hebben, dit loochenen wy niet, maar met welke vreugde keeren wy later terug tot onsen Rubens en keeren wy steeds weêr terug en vinden wy altyd nieuwe schoonheden! Een sulke Rubens is Conscience's Leeuw. Na dat de dichter door vertalingen van eenige kleinere voortbrengsels, als van ‘Wat eene moeder lyden kan’ en synen schoonen ‘Beulssoon’ (Noordstar) in Hoogduitschland bekend was geworden, hadden wy hem daar liever sien meerderen opgang maken door de vertaling van syn groot roman, waarmede Karel Andree besig is, en die door deses kundige hand bewerkt, seker seer veel bydragen sal, om aan Conscience's naam die achting algemeen te verwerven, die hy in geheel Nederland geniet. Wil eene vreemde letterkunde in Hoogduitschland doordringen, dan moet men er iets seer uitstekends in aanbieden, en in vergelyk met Auerbachs Schwarzwâlder Dorfgeschichten, b.v., kan men toch de voorliggende verhalen van Conscience niet gansch met dien naam bestempelen. In Hoogduitschland is men aan goede kost al te seer gewoon.

Hoe dit echter ook wesen moge, het is geen ongeluk, dat Diepenbrock juist dese dry verhalen vertaalde. Sy sullen veel daartoe bydragen, het echtgermaansch karakter van Vlaamland, syne lieve seden, het onbedorvene van syn leven by de duitsche broeders te doen kennen en daardoor menig hart winnen. Hoe vriendelyk men het boek in Duitschland ontvangt, daarvan getuigt, dat ‘Kaatzers Album voor 1845’ (5. Heft) en eenige andere tydschriften er al dadelyk proeven uit medegedeeld hebben. Men sal er misschien meer door geneigd worden, om den Leeuw te lesen, want is in dese kleine beeldjes de hand van den meester niet te miskennen, hoe meer moet men haar soeken en vinden op een soo geweldig doek, als dat is, waarop C. den segeryken Leeuw in den stryd met den gallischen haan schilderde. Van dit oogpunt beschouwd soude men bykans gelooven, dat de vertaling, die wy hier in het kort aankondigen en aan elkeen warm aanbeveelen, byval moest hebben. De

[p. 22]

tyd sal ons leeren, welke van beide meeningen de gegrondste is.

De vertaling als vertaling kunnen wy goed noemen; slechts hier en daar heeft Diepenbrock een weinig nalatig geweest, en is er op syn duitsch menige aanmerking te maken; ook heeft hy somtyds den sin van eenige vlaamsche woorden verkeerd opgevat. Soo vertaald hy, b.v., I, 66, roemer door Rômer; roemer echter is elk wynglas, Rômer de naam van onse groene Rhynwynbekers. Onbeleefd (85) is niet unbeliebt, onbemind (ongeliefd) maar onbeschaafd, sonder manieren van leven, dus grob, unartig, unfein. Suiver brabandsch (23) is niet sauber brabândisch, maar echt, rein, ganz, vollkommen brabäntisch. Participial construktien kan men in het vlaamsch nog besigen, maar niet in het hoogduitsch en Ihren Bruder anbelangend (I, 106) wahrnehmend, welche grosse Angst (III, 17), kunnen wy onmogelyk billyken. Ihr seid mir in den Ohren gelegen (I, 16), Thrânen verwischen (III, 8), die Frau war gesessen [(elle était assise) III, 10], enz., is geen goed duitsch.

Moge de vereerde dichter soo wel als ook de heer vertaler ons onse germaansche rondborstigheid ten goede houden. Wy hebben onse gedachte openhartig uitgesproken; syn wy het mis, dan sien wy met het grootste genoegen, dat men ons dit segge en ons van het verkeerde onser gevoelens overtuige, want wy willen slechts het ware en goede, en de voortgang der vlaamsche saak ligt ons diep en warm in het harte.

J.F.