Chrysallis. Jaargang 1981
(1981)– [tijdschrift] Chrysallis–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 3]
| |
[pagina 4]
| |
Eerste bedrijfToneel: Een kamer in de Wright-Dobie Meisjesschool, een verbouwde boerderij vier en twintig kilometer buiten de stad Lancet. Het is een gezellige, eenvoudige kamer die 's middags gebruikt wordt als werkkamer en de rest van de tijd als woonkamer.
Links midden is een grote deur tegenover het publiek. Rechts een kleine deur. Boekenkasten tegen de beide achterwanden. Rechts een groot schrijfbureau; een tafel, twee sofa's en acht of tien stoelen.
Het is vroeg op een middag in April.
Als het doek opgaat zit Mevr. Lily Mortar in een grote stoel rechts midden met haar hoofd naar achteren en haar ogen dicht. Ze is een mollige, opzichtige vrouw van vijfenveertig, met duidelijk geverfd haar. Haar kleren zijn te chique voor een schoollokaal.
Zeven meisjes van twaalf tot veertien jaar oud zitten losjes gegroepeerd op de stoelen en sofa's. Zes van hen zitten niet bepaald ijverig te naaien aan stukken witte stof. Eén van de anderen, Evelyn Munn, gebruikt haar schaar om het haar van Rosalie bij te knippen, die nerveus voor haar zit. Ze heeft Rosalies hoofd in een ongemakkelijke stand naar achteren gebogen en is enthousiast bezig.
Het achtste meisje, Peggy Rogers, zit op een hogere stoel dan de anderen. Ze leest hardop voor uit een boek. Ze verveelt zich en haar stem klinkt eentonig en moe.
peggy
(Lezend) ‘Een dubblen zegen brengt ze, ze zegent hem, die geeft en die ontvangt; ze is 't prachtigste in den machtigste; ze siert den koning op zijn troon meer dan de kroon; de scepter toont zijn wereldlijk gezag; zij 't zinbeeld zijner macht en majesteit, wekke...’Ga naar voetnoot1. (mevr. mortar doet plotseling haar ogen open en kijkt verbijsterd naar het haren knippen. De kinderen proberen evelyn te waarschuwen.
peggy
gaat hoe langer hoe harder praten en schreeuwt) ‘eerbied en ontzag voor 't koningschap, maar boven dezen scepter
| |
[pagina 5]
| |
heerscht...’
mevr. mortar Evelyn!
Wat doe je?
evelyn
(Wazig. Ze lispelt) Eh - niks, mevrouw Mortar.
mevr. mortar
Je doet wel degelijk iets. In ieder geval ben je bezig de schaar te vernielen.
peggy
(Heel hard) ‘heerscht genade; zij...’
mevr. mortar
Een ogenblikje, Peggy. Het is heel treurig dat jullie meisjes niet rustig kunnen zitten naaien en onderwijl de onsterfelijke woorden van de onsterfelijke bard in je opnemen. (Ze zucht) Evelyn, ga weer naaien.
evelyn
Ik kan de zoom niet recht krijgen. Eerlijk, ik probeer het al drie weken, maar ik kan het gewoon niet.
mevr. mortar
Helen, help Evelyn alsjeblieft met de zoom.
helen
(Staat op en houdt het kledingstuk op waar Evelyn aan bezig is geweest. Het is vuil en vormeloos en er is zoveel afgeknipt dat het nog nauwelijks groot genoeg is voor een kind van vijf jaar. Gegiechel) Ze zal dat nooit kunnen dragen, mevrouw Mortar.
mevr. mortar
(Vaag) Nou, probeer er iets mee te doen. Maak een paar zakdoeken of zoiets. Wees handig. Als vrouw moet je zulke trucjes leren. (Tegen peggy) Ga door. ‘'t Prachtigste in den machtigste.’
peggy
‘Ze is 't prachtigste in den machtigste; ze siert den koning op zijn troon meer dan de kroon; de scepter - de scepter toont zijn wereldlijk gezag; zij 't zinbeeld zijner macht en majesteit, wekke-’
lois
(Van achter in de kamer dreunt ze zachtjes en eentonig door de voorafgaande tekst heen) Ferebam, ferebas, ferebat, ferebamus, ferebatis, fere-, fere -
catherine
(Twee stoelen verder, het boek vlak voor haar rechtop gezet) Ferebant.
lois
Ferebamus, ferebatis, ferebant.
mevr. mortar
Wie doet dat?
peggy
(Het geluid houdt op. Ze gaat snel verder) ‘Wekke eerbied en ontzag voor 't koningschap, maar boven dezen scepter heerscht genade; zij heeft haar zetel in der vorsten hart; zij is een eigenschap der godheid zelf-’
mevr. mortar
(Bedroefd en verwijtend) Peggy, kun je jezelf niet voorstellen als Portia? Kun je de tekst niet met wat gevoel
| |
[pagina 6]
| |
lezen, met wat medelijden? (Dromerig) Ah! Zoals Sir Henry zo vaak tegen me zei, medelijden maakt de actrice. Waarom heb jij nu geen medelijden?
peggy
Ik heb best wel medelijden.
lois
Ferebamus, ferebatis, fere- fere- fere -
catherine
Ferebant, stommerd.
mevr. mortar
Hoeveel mensen zijn er in deze kamer aan het woord? Peggy, lees die tekst nog eens. Ik zal je je wacht geven.
peggy
Wat is een wacht?
mevr. mortar
Een wacht is een zin of een woord die men een acteur en actrice geeft om ze aan hun volgende tekst te herinneren.
helen
(Zachtjes) Om hem of haar te herinneren.
rosalie
(Een dikkig meisjes met een bril) Hebt u nooit in een film gespeeld, mevrouw Mortar?
mevr. mortar
Ik heb veel aanbiedingen gehad, lieve kind. Maar de film is een oppervlakkige kunst. Film heeft geen - geen - (vaag) geen vierde dimensie. Peggy, als je maar eens probeerde je helemaal in dit probleem te verdiepen. Je houdt een pleidooi voor het leven van een man. (Ze staat op en de meisjes zuchten lichtelijk en kijken naar haar met starende ogen, verveeld en wezenloos. Ze draagt gechargeerd voor, met gebaren) ‘Maar boven dezen scepter heerscht genade; zij heeft haar zetel in der vorsten hart; zij is een eigenschap der godheid zelf; en aardsche macht zweemt meest naar die van God, wanneer genade 't recht doortrekt.’
lois
(Bijna zingend) Utor, fruor, fungor, potior en vescor gaan met de datief.
catherine
Gaan met de ablatief.
lois
Oh, jè. Utor, fruor, fung -
mevr. mortar
(Tegen lois, sarcastisch) Heb jij de klas iets te vertellen?
lois
(Zich verontschuldigend) We hebben vanmiddag een Latijns proefwerk.
mevr. mortar
En je wilt de naai- en voordrachtsles gebruiken om in te halen wat je gisteren had moeten leren?
catherine
(Vermoeid) Zij heeft langer nodig dan gisteren om het te leren.
| |
[pagina 7]
| |
mevr. mortar
Tja, ik kan jullie niet toestaan om ons zo te storen.
catherine
Maar we zijn klaar met naaien.
lois
Ik wed dat u goed was met Latijn, mevrouw Mortar.
mevr. mortar
(Verzoend) Dat is lang geleden, lieve kind, lang geleden. Neem je boek maar mee naar het raam en stoor ons niet in het genot van Shakespeare. (catherine en lois staan op, gaan naar het raam, staan daar te mompelen en te gebaren) Laat ons opnieuw beginnen. ‘Zij is een eigenschap -’ (Hier gaat de deur net ver genoeg open zodat mary tilford behoedzaam naar binnen kan schuiven met een lichtelijk verwelkt bosje wilde bloemen stijf in haar hand geklemd. Ze is veertien jaar, niet mooi en niet lelijk. Ze ziet er heel gewoon uit behalve dat ze een norse, ontevreden uitdrukking op haar gezicht heeft) ‘En aardsche macht zweemt meest naar die van God, wanneer genade 't recht doortrekt. Wij bidden om genade; en de eigen bede leert ons -’
peggy
(Tevreden) U hebt drie regels overgeslagen.
mevr. mortar
In mijn gehele carrière heb ik mij nooit in mijn tekst vergist.
peggy
Maar u hebt heus drie regels overgeslagen. (Gaat naar mevr. mortar toe met het boek) Ziet u wel?
mevr. mortar
(Ze ziet mary langs de muur schuiven naar de andere kant van de kamer, keert zich naar haar om peggy en het boek te ontwijken) Mary!
helen
(Fluistert tegen mary) Nou krijg je de wind van voren!
mevr. mortar
Mary!
mary
Ja, mevrouw Mortar?
mevr. mortar
Ik moet zeggen dat dit wel een mooie tijd is om op de naailes te verschijnen. Zelfs al interesseerde het werk je niet, dan zou je er toch ten minste rekening mee kunnen houden dat je mij enige hoffelijkheid verschuldigd bent. Hoffelijkheid is beschaving. Beschaving is een voortreffelijke zaak. (Richt zich tot de hele klas) Onthoudt dat goed.
rosalie
Oh, mevrouw Mortar, mag ik dat opschrijven?
mevr. mortar
Zeker. Als jullie dat allemaal eens opschreven.
peggy
Maar we hebben dat vorige week al opgeschreven.
(Mary giechelt)
mevr. mortar
Mary, ik wacht nog steeds op een verklaring van | |
[pagina 8]
| |
jou. Waar ben je geweest?
mary
Ik heb gewandeld.
mevr. mortar
Dus je hebt gewandeld. En als ik vragen mag, jonge dame, hebben we de gewoonte te gaan wandelen als we in de les moeten zijn?
mary
Het spijt me mevrouw Mortar, ik ben deze bloemen voor u gaan plukken. Ik dacht dat u ze mooi zou vinden en ik wist niet dat het zoveel tijd zou kosten om ze te gaan plukken.
mevr. mortar
(Gevleid) Wel, wel.
mary
(Bijna in tranen) U had het er vorige week over hoeveel u van bloemen hield, en ik wou er een paar voor u meebrengen en -
mevr. mortar
Dat was heel lief van je, Mary. Ik vind het altijd heel goed als iemand attent is. Maar je lessen moet je altijd voor laten gaan. Vooruit kind, ga nu maar vlug een vaas halen en wat water om mijn bloemen in te zetten. (mary draait zich om en steekt haar tong uit tegen helen, zegt: ‘huh - huh’ en gaat links af) Je kunt dat boek wegleggen, Peggy. Ik ben ervan overtuigd dat je familie zich nooit zorgen zal hoeven maken dat jij bij het toneel gaat.
peggy
Ik wil niet bij het toneel. Ik wil de vrouw van een vuurtorenwachter worden.
mevr. mortar
Nu, ik hoop wel dat je hem niet zult voorlezen. (Ze geniet van het gelach van de klas. peggy gaat zitten bij de andere meisjes die heel opvallend niets zitten te doen. mevr. mortar gaat terug naar haar stoel, leunt met haar hoofd naar achteren en sluit haar ogen)
catherine
Hoe lang nog, o Catilina, zult gij ons geduld misbruiken? (Tegen lois) Nou vertalen, en probeer het in 's hemelsnaam goed te krijgen deze keer.
mevr. mortar
(Zomaar) ‘Eén grootse passie in de borst verslindt, zoals Aärons slang, de hele rest.’Ga naar voetnoot2.
catherine en lois praten zachtjes door tijdens de opkomst van karen wright. karen is een aantrekkelijke vrouw van acht en twintig, ontspannen en prettig in haar manier van doen, met behoud van zowel warmte als waardigheid. Ze glimlacht tegen de meisjes terwijl | |
[pagina 9]
| |
ze naar het schrijfbureau loopt. Bij haar opkomst verandert de houding van de meisjes onmiddellijk: ze zijn op haar gesteld en ze respecteren haar. Ze werpt een geërgerde blik op mortar, wier citaat ze nog net heeft gehoord)
lois
‘Quo usque tandem a butere...’
karen
(Automatisch) ‘Abutere.’ (Opent een la van het bureau) Wat is er met je haar gebeurd, Rosalie?
rosalie
't Is geknipt, Juffrouw Wright.
karen
(Glimlachend) Dat kan ik zien. Een nieuw stijl? Het ziet er uit alsof er gaten in zitten.
evelyn
(Giechelend) Ik heb het niet expres zo slecht gedaan, Juffrouw Wright, maar Rosalies haar is raar. Ik had een plaatje gezien in de krant en ik wou het ook zo doen.
rosalie
(Voelt aan haar haar, kijkt zielig naar karen) Oh, wat moet ik doen, Juffrouw Wright? (Gebarend) Hier is het lang en hier is het kort en -
karen
Geeft niet. Kom straks naar mijn kamer, dan zal ik kijken of ik het voor je in orde kan krijgen.
mevr. mortar
En van nu af aan worden er geen haren meer geknipt.
karen
Helen, heb je je armband gevonden?
helen
Nee, nog steeds niet, en ik heb overal gezocht.
karen
Kijk nog eens. Hij moet ergens in je kamer zijn.
(mary komt rechts op met haar bloemen in een vaas. Als ze karen ziet, raakt ze iets van haar zelfvertrouwen kwijt. karen kijkt verbaasd naar de bloemen)
mary
Goeiemiddag, Juffrouw Wright.
(Gaat zitten, kijkt naar karen die met grote ogen naar de bloemen kijkt)
karen
Hallo, Mary.
mevr. mortar
(Nerveus) Peggy heeft ons Portia voorgelezen. (peggy zucht)
karen
Peggy houdt niet van Portia?
mevr. mortar
Ik heb niet de indruk dat ze het helemaal waardeert, maar -
karen
(peggy over het hoofd strelend) Nou, ik waardeerde het ook niet, en nog niet, geloof ik. Mary, waar heb je die bloemen vandaan?
| |
[pagina 10]
| |
mevr. mortar
Ze heeft ze voor mij geplukt. (Haastig) Ze was daardoor een beetje laat voor de les, maar ze had me horen zeggen dat ik veel van bloemen hield en ze is ze voor me gaan halen. (Met een zucht) De eerste wilde bloemen van het seizoen.
karen
Maar niet de allereerste, hè Mary?
mary
Dat weet ik niet.
karen
Waar heb je ze vandaan?
mary
In de buurt van Conways korenveld, geloof ik.
karen
Je had niet zo ver hoeven gaan. Er lag vanmorgen precies zo'n bosje in de vuilnisbak.
mevr. mortar
(Na een ogenblikje) Oh, ik kan het niet geloven! Wat lelijk om zoiets te doen! (Tegen mary) En je hebt zeker net zo'n mooi excuus voor het feit dat je vanmorgen een uur te laat aan het ontbijt was, en vorige week - (Tegen karen) Ik heb je deze dingen tot nu toe niet willen vertellen, maar -
karen
(Haastig, terwijl achter het toneel een bel luidt) Daar is de bel.
lois
(Naar de deur lopend) Ad, ab, ante, in, de, inter, con, post, prae - (Kijkt naar karen) De rest kan ik maar niet onthouden.
karen
Prae, pro, sub, super. Maak je geen zorgen, Lois, je haalt het wel. (lois glimlacht, gaat af. mary probeert snel af te gaan) Wacht even, Mary. (mary komt met tegenzin terug terwijl de andere meisjes achter elkaar de deur uitgaan. karen verzet de kleine stoelen, ze ruimt de kamer op onder het praten) Mary, ik heb altijd gedacht - en ik geloof niet dat ik me vergis - dat de meisjes hier gelukkig waren, dat ze Juffrouw Dobie en mij aardig vonden, dat ze het prettig vonden op school. Geloof jij dat dat zo is?
mary
Juffrouw Wright, ik moet mijn Latijnse boek halen.
karen
Ik dacht dat dat zo was, totdat jij hier kwam een jaar geleden. Ik geloof niet dat jij hier erg gelukkig bent, en ik zou graag willen weten waarom. (Kijkt naar mary, wacht op een antwoord, krijgt er geen, schudt haar hoofd) Waarom vind je het bijvoorbeeld nodig om zo vaak tegen ons te liegen?
mary
(Zonder op te kijken) Ik lieg niet. Ik ben gaan wandelen en ik zag de bloemen en ik vond ze mooi en ik wist niet dat het zo laat was.
| |
[pagina 11]
| |
karen
Mary, hou op! Ik wil dat dwaze verhaal niet weer horen. Ik weet dat je de bloemen uit de vuilnisbak hebt gehaald. Wat ik weten wil is waarom je het nodig vindt om erom te liegen.
mary
(Begint te jengelen) Ik heb wel de bloemen bij Conway in de buurt geplukt. U gelooft mij nooit. U gelooft iedereen behalve mij. Zo gaat het altijd. U zeurt tegen mij over alles wat ik zeg. Alles wat ik doe is verkeerd.
karen
Je weet best dat dat niet waar is. (Gaat naar mary toe, legt een arm om haar schouders en wacht tot ze ophoudt met snikken) Kijk 's, Mary, kijk eens naar me. (Draait mary's gezicht naar zich toe met haar hand) Laten we proberen elkaar te begrijpen. Als je het gevoel hebt dat je moet gaan wandelen, of dat je beslist niet in de klas kunt zijn of dat je alleen naar het dorp zou willen, kom me dat dan vertellen - ik zal proberen er begrip voor te hebben. (Glimlacht) Ik zeg niet dat ik het altijd goed zal vinden dat je precies doet waar je zin in hebt, maar ik ken dat soort gevoelens wel - iedereen kent ze wel - en ik zal op die van jou niet onredelijk reageren. Maar op deze manier, met dat liegen van je, wordt alles scheefgetrokken.
mary
(Kijkt karen strak aan) Ik heb de bloemen bij Conways korenveld geplukt.
karen
(Kijkt mary aan, zucht, gaat terug naar het bureau en staat daar even) Tja, er schijnt niets anders op te zitten met jou; je zult gestraft moeten worden. In de eerstvolgende twee weken moet je alleen blijven in de pauze. Geen paardrijden en geen hockey. Onder geen beding van het terrein van de school afgaan. Is dat duidelijk?
mary
(Voorzichtig) Zaterdag ook?
karen
Ja.
mary
Maar u had gezegd dat ik naar de roeiwedstrijden mocht gaan kijken.
karen
Het spijt me, maar je mag er niet heen.
mary
Ik zal het tegen mijn grootmoeder zeggen. Ik zal het haar vertellen hoe iedereen me hier behandelt en dat ik straf krijg voor het minste dat ik doe. Ik zal het tegen haar zeggen, ik -
mevr. mortar
Nou, ik zou haar een tik op haar vingers geven!
karen
(Draait zich om bij de deur, wat mevr. mortar zegt negerend. Tegen mary) Mary, ga naar boven.
| |
[pagina 12]
| |
mary
Ik voel me niet goed.
karen
(Vermoeid) Ga nu naar boven.
mary
Ik heb pijn. Ik heb het al de hele ochtend. Hier doet het pijn. (Wijst vagelijk in de richting van haar hart) Echt waar.
karen
Vraag aan Dobie om je wat heet water en dubbelkoolzure soda te geven.
mary
Het doet heel erg pijn. Ik heb dat nog nooit gehad.
karen
Ik denk niet dat het heel ernstig is.
mary
Mijn hart! Het is mijn hart! Het houdt op met kloppen of zoiets. Ik krijg geen adem meer.
(Ze haalt diep adem en valt onhandig op de grond)
karen
(Zucht, schudt haar hoofd, knielt neer naast mary. Tegen mevr. mortar) Vraag aan Martha om Joe te bellen.
mevr. mortar
(Terwijl ze afgaat) Denk je dat -? Een hartkwaal is heel ernstig bij kinderen.
(Karen tilt mary op en draagt haar rechts af. Even later komt martha dobie op, midden. Ze is ongeveer van dezelfde leeftijd als karen. Ze is een nerveuze, overgevoelige vrouw)
karen
(Op, rechts) Heb je Joe bereikt?
martha
(Knikt) Wat is er met 'r? Ze was een paar uur geleden nog helemaal in orde.
karen
Dat is ze waarschijnlijk nog. Ik zei dat ze niet naar de roeiwedstrijden mocht, en toen kreeg ze een hartaanval.
martha
Waar is ze?
karen
Daarbinnen. Mortar is bij haar.
martha
Is er echt iets met haar aan de hand?
karen
Ik betwijfel het. (Gaat zitten aan het bureau en begint opstellen na te kijken) Het is moeilijk met dat kind. Haar laatste grapje was dat ze je tante een naailes door de neus geboord heeft met die verlepte bloemen die we weggegooid hadden. Toen dreigde ze naar haar grootmoeder te lopen met een verhaal dat ze hier slecht behandeld wordt.
martha
En God geve dat Oma haar gelooft en haar hier weghaalt.
karen
Dat zou een mooie afgang zijn voor de school. Maar iets moeten we wel doen.
martha
Met mevrouw Tilford praten misschien?
karen
Heb jij daar zin in? (martha schudt haar hoofd) Ik zie
| |
[pagina 13]
| |
daar erg tegen op. Ze is zo aardig voor ons geweest. (Haalt haar schouders op) Trouwens, het zou niets uitmaken. Ze is veel te gek op Mary om duidelijk haar fouten te kunnen zien - en ze weet het maar al te goed, dat kind.
martha
Als we Joe eens vragen om iets tegen haar te zeggen? Naar hem zou ze wel luisteren.
karen
Daarmee zouden we toegeven dat we het zelf niet kunnen.
martha
Nou, we kunnen het ook niet en we moesten het maar toegeven. We hebben alles geprobeerd wat we maar konden verzinnen. Ze heeft meer aandacht gehad dan drie andere kinderen bij elkaar. En we hebben nog steeds niet het flauwste idee van wat zich in haar hoofd afspeelt.
karen
Het is een vreemd meisje.
martha
Dat is heel zacht uitgedrukt.
karen
(Lacht) Het is raar. We praten altijd over het kind alsof ze een volwassen vrouw was.
martha
Dat is niet zo raar. Er is iets mis met haar. Dat geldt al vanaf de eerste dag dat ze kwam. Ze veroorzaakt moeilijkheden hier; ze heeft een slechte invloed op de andere meisjes. Ik weet niet wat het is - ik heb het gevoel dat er ergens iets mis is -
karen
Goed, goed, we zullen er met Joe over praten. En wat moeten we met onze andere grote lastpost?
martha
(Lacht) Mijn tante, de actrice? Wat heeft ze nu uitgehaald?
karen
Gisteravond onder het eten had ze het tegen de meisjes over de keer dat ze haar koffers kwijt was in Butte, Montana, en hoe ze haar beste voorstelling van Rosalind heeft gegeven tijdens een wervelstorm. Vandaag in de keuken kon je haar horen vertellen wat Sir Henry tegen haar zei.
martha
Wacht maar tot ze Hedda Gabler doet, staande op een stoel. Dat heeft ze van Sir Henry geleerd. Hij zei dat het een proeve was van grote acteerkunst.
karen
Jij moet een vrolijke jeugd gehad hebben.
martha
(Bitter) Oh zeker, dat heb ik zeker. God, wat haatte ik dat allemaal -
karen
Zouden we niet gauw van haar af kunnen komen, Martha? Ik vind het afschuwelijk om het jou moeilijk te | |
[pagina 14]
| |
maken, maar ze zou hier werkelijk niet mogen zijn.
martha
(Even stil) Je hebt gelijk.
karen
We kunnen genoeg geld bij elkaar schrapen om haar weg te sturen. Laten we het doen.
martha
(Gaat naar haar toe, aait teder over haar hoofd) Je hebt veel geduld gehad. Het spijt me en ik zal vandaag nog met haar praten. Het zal waarschijnlijk wel een week of twee duren voordat ze klaar is om weg te gaan. Is dat goed?
karen
Natuurlijk. (Kijkt op haar horloge) Heb je Joe zelf aan de telefoon gehad?
martha
Hij was al onderweg. Hij is toch zeker altijd onderweg hierheen?
karen
(Lacht) Tja, weet je, er komt een dag dat ik met hem ga trouwen.
martha
(Kijkt haar aan) Je hebt al heel lang niet meer over trouwen gepraat.
karen
Met Joe heb ik er wel over gepraat.
martha
Dus jullie denken er wel over - al gauw?
karen
Misschien aan het eind van het kwartaal. Tegen die tijd zouden we uit de schulden moeten zijn, en als het goed is bedruipt de school zichzelf.
martha
(Speelt zenuwachtig met een boek dat op tafel ligt) Dan gaan we dus niet samen met vakantie?
karen
Natuurlijk wel. Met z'n drieën.
martha
Ik had me verheugd op een plek ergens aan het meer - alleen jij en ik - zoals vroeger toen we op college zaten.
karen
(Opgewekt) Nou, en deze keer zijn we dan met z'n drieën. Dat wordt ook leuk.
martha
(Na een ogenblik stilte) Waarom heb je me dit niet eerder verteld?
karen
Ik vertel nu niets waar we het niet al vaak over gehad hebben.
martha
Maar je praat er nu over als heel gauw.
karen
Ik ben blij dat dat kan. Ik houd al heel lang van Joe. (martha Loopt naar het raam en staat naar buiten te kijken met haar rug naar karen toe. karen is klaar met het nakijken van opstellen en staat op) Vandaag is een grote dag voor de school. Rosalie heeft eindelijk vrij met een lange ij geschreven.
| |
[pagina 15]
| |
martha
(Haar stem klinkt dof en bitter, ze draait zich niet om) Je gaat werkelijk weg, hè?
karen
Ik ga niet weg, en dat weet je heel goed. Waarom zeg je zulke dingen? We zijn een hele tijd geleden al overeen gekomen dat mijn huwelijk geen enkel verschil zou maken wat de school betreft.
martha
Maar het zal wel verschil maken. Dat weet je wel. Dat kan niet anders.
karen
Dat is onzin. Joe wil helemaal niet dat ik mijn werk hier opgeef.
martha
(Draait zich van het raam af) Ik begrijp je niet. Het is zo verdomde moeilijk geweest om deze toestand hier op te bouwen, ploeteren en bezuinigen om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen - denk eens hoe het zal zijn om weer een winterjas te hebben zonder gaten in de voering! - en net nu we wat poot aan de grond beginnen te krijgen, ben jij bereid om het allemaal naar de bliksem te laten gaan.
karen
Dit is een zinloze discussie, Martha. Laten we er mee ophouden. Je hebt absoluut niet geluisterd naar wat ik zei. Ik trouw niet morgen, en als ik ga trouwen, dan zal het mijn werk hier niet in de weg staan. Je ziet problemen die er helemaal niet zijn.
martha
Het zal moeilijk zijn om naderhand alleen door te gaan.
karen
In Godsnaam! Verwacht je van me dat ik mijn huwelijk opgeef?
martha
Dat bedoel ik niet, maar het is zo -
(De deur midden gaat open en dokter joseph cardin komt op. Hij is een grote, aardig uitziende, slordig geklede man van ongeveer vijf en dertig jaar)
cardin
Hallo schat. Dag Martha. Hebben jullie iets leuks te vertellen?
martha
Hallo Joe.
karen
We hebben geprobeerd je te bellen. Kom hierbinnen naar je kleine nichtje kijken.
cardin
Goed. Wat is er nu weer met 'r aan de hand? Op weg hierheen ben ik bij Vernie langsgegaan om naar dat zwarte stiertje te kijken dat hij heeft gekocht. 't Is een ukkeltje! Er wordt straks in deze heuvels een hoop moois gefokt. | |
[pagina 16]
| |
karen
Kom nu maar naar haar kijken. Ze zegt dat ze pijn aan haar hart heeft.
(Gaat rechts af)
cardin
(Staat stil om een sigaret aan te steken) Onze kleine Mary duikt elke dag op in het nieuws.
martha
Ga naar haar kijken. Hartaanvallen zijn niets iets om mee te spotten.
cardin
(Kijkt haar aan) Heb ik nog nooit van mijn leven gedaan. (Rechts af)
(martha loopt de kamer rond en gaat uiteindelijk uit het raam staan staren, mevr. mortar komt rechts op)
mevr. mortar
Mij werd verzocht de kamer te verlaten. (martha luistert niet) Het schijnt dat mijn aanwezigheid in de kamer tijdens het onderzoek niet gewenst is.
martha
(Over haar schouder) Wat doet dat er nou toe.
mevr. mortar
Wat doet dat er nou toe? Nou, het was een regelrechte belediging.
martha
Er is niet veel aan om iemand een stetoscoop te zien gebruiken.
mevr. mortar
Het is toch heel gewoon als het kind mij bij zich zou hebben? Het is toch heel gewoon als een oudere vrouw aanwezig zou zijn? (Geen antwoord) Ook goed, als je zo ongevoelig bent dat je geen aanstoot neemt aan dit soort dingen -
martha
Waar heeft u het over? Waarom, in 's hemelsnaam, zou u bij haar zijn?
mevr. mortar
Het is - het is de gewoonte dat tijdens een onderzoek een oudere vrouw aanwezig is.
martha
Zegt u dat maar tegen Joe. Misschien geeft hij u een baantje als chaperonne tijdens zijn spreekuur.
mevr. mortar
(Herinneringen ophalend) Ik was degene die Delia Lamperts leven heeft gered die keer dat ze in Buffalo een hartaanval kreeg. Ze was ons toen bijna ontvallen. Arme Delia! We zijn samen naar Londen gegaan. Ze trouwde met Robert Lafonne. Nog geen zeven maanden later liet hij haar in de steek en ging ervandoor met Eve Cloun, die het Wonderkind speelde in Birmingham -
martha
Trek het u niet aan. Als u één hartaanval heeft gezien, heeft u ze allemaal gezien. | |
[pagina 17]
| |
mevr. mortar
Dus het kan je niets schelen dat je tante wordt beledigd en vernederd.
martha
Ach, tante Lily!
mevr. mortar
Karen is constant onbeleefd tegen mij, dat weet je best.
martha
Ik weet dat ze heel beleefd tegen u is en - wat belangrijker is - heel geduldig.
mevr. mortar
Geduldig met mij? Ik, die me kapot gewerkt heb!
martha
Zeg dat niet te vaak tegen uzelf, tante Lily, anders gaat u het nog geloven.
mevr. mortar
Het is ook waar. Waar hadden jullie iemand met mijn reputatie kunnen krijgen om deze kinderen spraaklessen en voordrachtslessen te geven? Geduldig met mij! Ik heb mijn diensten gratis ter beschikking gesteld -
martha
Ik had de indruk dat u betaald werd.
mevr. mortar
Die kleinigheid! Vroeger verdiende ik tweemaal zoveel voor één voorstelling!
martha
De gulden tijd. Heel onverantwoordelijk van ze om u zoveel te betalen. (Opeens heeft ze er genoeg van) U bent hier niet erg gelukkig, hè tante Lily?
mevr. mortar
Best tevreden, hoor, voor een arm familielid.
martha
(Maakt een beweging van afkeer) Maar u vindt de school niet prettig en de boerderij niet en -
mevr. mortar
Ik heb jullie bij het begin gezegd dat jullie zoiets als dit niet hadden moeten kopen. Jezelf begraven op een boerderij! Jullie zullen er spijt van krijgen.
martha
Wij vinden het hier prettig. (Na een ogenblik) Tante Lily, u praat al zo lang over Londen. Zou u er heen willen gaan?
mevr. mortar
(Met een zucht) Het is nu twintig jaar geleden, en ik zal het voor mijn dood niet weerzien.
martha
Nou, u kunt gaan wanneer u wilt. We kunnen het geld nu missen, en het zal u veel goed doen. Kiest u maar uit welke boot u wilt nemen en ik zal de overtocht boeken. (Ze heeft snel gesproken in haar verlangen er van af te zijn) Dat is dus allemaal geregeld. U zult het geweldig hebben met het bezoeken van al uw oude vrienden, en als u verstandig leeft kan ik u waarschijnlijk genoeg sturen om van rond te komen. (Ze begint boeken, schriften en potloden bij elkaar te rapen)
| |
[pagina 18]
| |
mevr. mortar
(Langzaam) Dus jullie willen dat ik wegga?
martha
Zo moet u het niet stellen. U hebt al willen gaan zolang als ik me kan herinneren.
mevr. mortar
Jullie proberen van me af te komen.
martha
Precies. We willen u hier niet hebben als we de verborgen schat opgraven.
mevr. mortar
Zo? Dus jullie gooien me eruit? Op mijn leeftijd! Een aardig dankbaar meisje ben je.
martha
Och Heer, hoe kan iemand nou met u praten? U gaat naar waar u heen wilt, en voor ons is het beter om alleen te zijn. Dat is voor iedereen goed. U klaagt over de boerderij, u klaagt over de school, u klaagt over Karen, en nu heeft u wat u hebben wilt en nu zoekt u nog steeds iets om over te klagen.
mevr. mortar
(Met waardigheid) Schreeuw alsjeblieft niet tegen mij.
martha
U zou blij moeten zijn dat ik niet iets ergers doe.
mevr. mortar
Ik weiger volstrekt om drie duizend mijl ver weggestuurd te worden. Ik ga niet naar Engeland. Ik ga terug naar het toneel. Ik zal morgen mijn impressariaat schrijven, en zodra ze iets goeds voor me hebben -
martha
Om u de waarheid te zeggen, ik zou graag willen dat u gauw weggaat. Wij drieën kunnen niet samenwonen, en het doet er niets toe wiens schuld dat is.
mevr. mortar
Je verlangt dat ik vanavond wegga?
martha
Speel geen toneel, tante Lily. Gaat u weg zodra u iets gevonden heeft dat u aanstaat. Ik zal morgen het geld voor u op de bank zetten.
mevr. mortar
Denk je dat ik je geld zou accepteren? Ik zou nog liever vloeren schrobben.
martha
Ik stel me voor dat u zich wel zult bedenken.
mevr. mortar
Ik had zo langzamerhand moeten weten dat het verstandiger is bij je uit de buurt te blijven als hij in huis is.
martha
Waar heeft u het nu over?
mevr. mortar
Laat maar. Ik had het moeten weten. Je wreekt je altijd op mij.
martha
Wreken? (Ongeduldig) Toe, het is wel genoeg geweest voor vandaag. Ik ben moe. Ik werk al vanaf vanmorgen zes uur.
mevr. mortar
Elke dag dat hij in huis is, is een slechte dag. | |
[pagina 19]
| |
martha
Als wie in huis is?
mevr. mortar
Je moet niet denken dat je mij voor de gek houdt, jonge dame. Ik ben niet van gisteren.
martha
Tante Lily, al die onsamenhangende ellende die in uw hoofd omgaat, zou een psycholoog jarenlang aan het werk houden. Ga nu alstublieft uw dutje doen.
mevr. mortar
Ik weet wat ik weet. Elke keer dat die man dit huis inkomt, ben jij nergens meer. Het schijnt dat je het idee van die twee bij elkaar gewoon niet kunt uitstaan. De hemel mag weten hoe dat moet als ze gaan trouwen. Je bent gewoon jaloers op hem en anders niet.
martha
(Haar stem is gespannen en haar eerdere houding van gemoedelijke ergernis is verdwenen) Ik ben erg gesteld op Joe, dat weet u heel goed.
mevr. mortar
Je bent nog meer gesteld op Karen, dat is wat ik weet. En het is tegennatuurlijk, zo tegennatuurlijk als het maar zijn kan. Je vindt het vervelend als ze bij elkaar zijn. Zo was je altijd al, zelfs als kind. Als je een vriendinnetje had, werd je altijd woedend als ze iemand anders aardig vond. Nou, je zou beter zelf eens een vriend kunnen nemen - een vrouw van jouw leeftijd.
martha
Hoe eerder u hier weggaat, hoe beter het is. Ik word kotsmisselijk van uw grofheden, en ik verdraag het niet langer. Ik wil dat u weggaat -
(Op dit moment is er een geluid te horen buiten de grote deur midden. martha houdt op met praten, boos en beschaamd. Na een ogenblik loopt ze naar de deur en doet hem open. evelyn en peggy zijn op de trap te zien. Een seconde lang beweegt ze zich niet, terwijl zij stilstaan en naar haar kijken. En dan, bang dat haar woede tegen haar tante alles wat ze tegen de kinderen zou kunnen zeggen, zal kleuren, gaat ze weer naar de andere kant van de kamer en staat met haar rug naar hen toe)
martha
Wat deden jullie daar achter de deur?
evelyn
(Haastig) We gingen net naar boven, Juffrouw Dobie. peggy
We kwamen kijken hoe het met Mary was.
martha
En jullie bleven lang genoeg stilstaan om te kijken hoe het met ons was. Hebben jullie opzettelijk geluisterd? | |
[pagina 20]
| |
peggy
We deden het niet expres. We hoorden stemmen en we konden er niks -
mevr. mortar
(Met een gemaakt toontje) Afluisteren is iets dat beschaafde jonge dames gewoonweg niet doen.
martha
(Draait zich om naar de kinderen) Ga nu naar boven. We bespreken dit nog.
(Sluit langzaam de deur terwijl zij de trap op gaan)
mevr. mortar
Wou je zeggen dat je niet van plan bent daar iets aan te doen? (Geen antwoord. Ze lacht gemeen) Dat is het nu juist met die nieuwbakken ideeën over discipline en -
martha
(Nadenkend) Weet u, het is werkelijk geen goed idee om u bij kinderen in de buurt te hebben.
mevr. mortar
En wat mag dat wel betekenen?
martha
Het betekent dat ik het niet prettig vind dat ze de dingen horen die u zegt. Oh, ik zal daar heus wel ‘iets aan doen’, maar het feit blijft dat dit hun huis is en dat hier geen dingen gezegd zouden moeten worden die zij niet mogen horen. Als u goed op dreef bent, bent u niet voor jonge oren geschikt.
mevr. mortar
Dus nu is het mijn schuld? Zo. Net wat ik zei, elke keer dat hij in huis is denk je dat je het op mij kunt verhalen. Je moet op een of andere manier stoom afblazen en -
(Deur rechts gaat open en cardin komt binnen)
martha
Hoe is het met Mary?
(mevr. mortar, met geheven hoofd, glimlacht kwaadaardig naar martha en verlaat, zoals ze zelf denkt, majesteitelijk de kamer, midden)
mevr. mortar
Goedendag, Joseph.
cardin
Wat is er met de hertogin?
(Knikt richting deur midden)
martha
Ze wil gewoon in training blijven voor het geval dat Sir Henry vanuit de hemel op haar neerziet. Vertel 's over Mary?
cardin
Niets. Absoluut niets.
martha
(Zucht) Dat dacht ik wel.
cardin
Ik had overtuigender flauw kunnen vallen toen ik zes jaar oud was.
martha
Totaal niets met haar aan de hand dus?
cardin
(Lacht) Inderdaad dame, helemaal niets. Gewoon een geintje van haar.
| |
[pagina 21]
| |
martha
Maar het is zo dom. Ze wist dat we jou zouden roepen. (Zucht) Misschien is ze toch niet zo snugger. Zijn er ook debielen in jouw familie, Joe? Een beetje inteelt?
cardin
Je moet mij de schuld niet geven. Het is een andere tak van de familie. (Lacht) Je kunt het aan tante Amelia zien: een oud Nieuw-Engelands geslacht; nooit buiten Boston een huwelijk aangegaan; eer is nog eer voor hen en het diner om half negen. Ja, dame, we zijn een trots oud geslacht.
martha
De Jukes waren ook een oude familie. Luister Joe, heb jij enig idee wat er met Mary aan de hand is? Ik bedoel, is ze altijd al zo geweest?
cardin
Het was altijd al een snoesje. De verwennerij van tante Amelia heeft daar ook geen goed aan gedaan.
martha
We zijn zo ongeveer aan het eind van ons Latijn met haar. Dit soort dingen -
cardin
(Kijkt haar aan) Vat je het niet te ernstig op?
martha
(Na een ogenblik) Waarschijnlijk wel. Maar ga jij maar eens lang genoeg met kinderen om, dan zou je ook niet meer weten wat je ernstig moet opvatten. Maar ik vind wel dat iemand met Mevrouw Tilford zou moeten praten over haar.
cardin
Je bedoelt mij toch toevallig niet, Juffrouw Dobie?
martha
Nou ja, Karen en ik hadden het erover vanmiddag en -
cardin
Luister vriendin, ik ga met Karen trouwen, maar ik neem Mary Tilford niet op in het contract. (martha maakt een kleine beweging. Cardin pakt haar bij haar schouders en draait haar weer naar zich toe. Zijn gezicht is ernstig, zijn stem vriendelijk) Denk 's even niet aan Mary. Jij en ik hebben iets uit te vechten. Elke keer dat er iets gezegd wordt over trouwen - dat Karen met mij gaat trouwen - heb jij - (Haar gezicht vertrekt) Daar heb je het. Ik ben op jou gesteld. Ik heb altijd gedacht dat jij mij mocht. Wat is er aan de hand? Ik weet wel hoe jij op Karen gesteld bent, maar ons huwelijk zal toch waarschijnlijk niet zo'n groot verschil maken -
martha
(Duwt zijn handen van haar schouders af) Godverdomme, donder op! Ik wou - (Ze doet haar handen voor haar gezicht. cardin ziet het stilzwijgend aan, mechanisch een sigaret opstekend. Als ze haar handen van haar gezicht wegneemt, strekt ze ze naar hem uit. Berouwvol) Joe, alsjeblieft, het spijt me. Ik ben een stommeling, een gemene,
| |
[pagina 22]
| |
bittere -
cardin
(Neemt haar handen in één van de zijne en streelt ze met zijn andere hand) Ach, hou op.
(Hij legt een arm om haar heen en zij leunt met haar hoofd tegen zijn jasje. Ze staan in die houding als karen rechts opkomt)
martha
(Tegen karen, terwijl ze haar tranen afveegt) Jouw vriend heeft een heerlijke schouder om tegen te huilen.
karen
Hij is op alle mogelijke manieren een bewonderenswaardig man. Nou, ons engeltje is zich weer aan het aankleden.
martha
De invloed van ons engeltje doet zich gelden zelfs wanneer ze bewusteloos is. Haar kamergenootjes stonden aan de deur te luisteren terwijl tante Lily en ik tegen elkaar aan het schreeuwen waren.
karen
We moeten die meisjes uit elkaar halen.
(Achter in het huis rinkelt een bel)
martha
Ik moet gaan lesgeven. Ik zal Peggy en Evelyn naar beneden sturen. Praat jij maar met ze.
karen
Goed. (Terwijl martha miden afgaat, loopt karen naar de deur rechts. Ze kust cardin in het voorbijgaan) Mary!
mary doet de deur open, komt binnen en staat de bovenste knoopjes van haar jurk dicht te maken)
cardin
(Tegen mary) Hoe voelt het om terug te zijn uit het graf?
mary
Mijn hart doet pijn.
cardin
(Lachend. Tegen karen) De wetenschap heeft gefaald. Probeer het eens met de mattenklopper.
mary
Het is mijn hart, en het doet pijn.
karen
Ga zitten.
mary
Ik wil met mijn grootmoeder praten. Ik wil -
(evelyn en peggy komen schuchter op, midden)
karen
Ga zitten, meisjes, ik wil met jullie praten.
peggy
Het spijt ons echt heel erg. We dachten er gewoon niet bij na en -
karen
Het spijt mij ook, Peggy. (Nadenkend) Jij en Evelyn deden dit soort dingen vroeger niet. We zullen jullie drieën uit elkaar moeten halen.
evelyn
Ach Juffrouw Wright, we zijn al haast een jaar bij elkaar.
karen
Dat was kennelijk te lang. Kom, laten we er geen | |
[pagina 23]
| |
discussie over houden. Peggy, jij verhuist naar de kamer van Lois, en Lois verhuist naar Evelyn. Mary gaat bij Rosalie.
mary
Rosalie haat mij.
karen
Dat is een hele domme opmerking. Ik kan me niet voorstellen dat Rosalie iemand haat.
mary
(Begint te huilen) En het komt allemaal omdat ik pijn had. Als een ander ziek was, zou die in bed gestopt en vertroeteld worden. U bent altijd gemeen tegen mij. Ik krijg overal de schuld van en overal straf voor. (Tegen cardin) Echt waar, neef Joe. De hele tijd, voor alles.
(mary huilt nu heel heftig en terwijl karen half op haar toekomt, pakt cardin, die heeft staan fronsen, mary op en legt haar op de bank)
cardin
Je bent nu onaardig genoeg geweest tegen juffrouw Wright. Blijf hier liggen tot je ophoudt jezelf zo op te winden. (Pakt zijn hoed en zijn tas, glimlacht tegen karen) Ik moet nu weg. Dat huilen kan geen kwaad. De volgende keer dat ze flauwvalt, zou ik maar wachten tot ze er genoeg van krijgt op de grond te liggen. (In het voorbijgaan streelt hij mary over haar hoofd. Ze rukt zich van hem weg)
karen
Wacht even. Ik loop met je mee naar de auto. (Tegen de meisjes) Ga nu naar boven om je spullen te verhuizen. Zeg tegen Lois dat ze haar boeltje in orde moet maken.
(Zij en cardin gaan midden af. Een seconde nadat de deur dicht is, springt mary op en gooit een kussen tegen de deur)
evelyn
Niet doen. Dat hoort ze.
mary
Wie kan dat nou wat schelen? (Ze schopt tegen de tafel) En dat mag ze ook horen.
(Een ornamentje valt van de tafel af op de grond en breekt. Bij evelyn en peggy stokt de adem in de keel en mary's branie verdwijnt even)
evelyn
Hoe moet dat nou?
peggy
(Bukt zich in een vergeefse poging de stukken op te rapen) Nou krijg je de wind van voren. Dat had dokter Cardin aan juffrouw Wright gegeven. Volgens mij was het een soort liefdesgeschenk. Mensen worden heel boos over een liefdesgeschenk.
mary
Laat het toch liggen. Ze komt nooit te weten dat wij het | |
[pagina 24]
| |
gedaan hebben.
peggy
Wij hebben het niet gedaan. Jij hebt het zelf gedaan.
mary
En wat ga je doen als ik zeg dat
wij
het gedaan hebben? (Lacht) Laat maar. Ik bedenk wel iets anders. Het had door de wind kunnen gebeuren.
evelyn
Ja ja, dat gelooft ze direct.
mary
Ach, hou er toch over op. Ik red me er wel uit.
evelyn
Had je echt pijn?
mary
Ik was toch flauwgevallen, of niet?
peggy
Ik wou dat ik een keer kon flauwvallen. Ik heb nog niet eens ooit een bril gedragen zoals Rosalie.
mary
Je hebt er nogal veel aan als je flauwvalt.
evelyn
Wat heeft juffrouw Wright met je gedaan toen de klas wegging?
mary
Gezegd dat ik niet naar de roeiwedstrijden mocht.
evelyn
Tjee!
peggy
Maar we zullen alles onthouden wat er gebeurt en we zullen jou alle souveniers en zo geven.
mary
Als ik er niet heen mag, dan laat ik jullie ook niet gaan. Maar ik vind wel een manier om er heen te gaan. Wat waren jullie aan het doen?
peggy
Volgens mij hadden we het eigenlijk niet moeten doen. We kwamen naar beneden om te kijken wat er met jou aan de hand was, maar de deuren waren dicht en we konden juffrouw Dobie en Mortar ruzie horen maken. Toen deed juffrouw Dobie de deur open en daar stonden we.
mary
En jullie allebei verschrikkelijk kruipen en janken, wil ik wedden.
evelyn
We hadden wel spijt van het afluisteren eigenlijk. Volgens mij -
mary
Ach, jullie hebben altijd overal spijt van. Wat zeiden ze?
peggy
Wat zei wie?
mary
Dobie en Mortar, sufferd.
peggy
(Ontwijkend) Gewoon aan het praten, volgens mij.
evelyn
Ruzie maken, bedoel je.
mary
Waarover?
evelyn
Nou, ze hadden het over Mortar, dat die naar Engeland gaat en -
peggy
Weet je wat, het was niet zo leuk dat we hebben afgeluis- | |
[pagina 25]
| |
terd, en het doorvertellen is erger, lijkt me.
mary
Oh ja, vind je dat? Vertel het me maar niet, dan zal je eens zien wat er gebeurt.
(peggy zucht)
evelyn
Mortar was heel erg beledigd en ze zei dat ze haar gewoon kwijt wilden, en toen begonnen ze te praten over dokter Cardin.
mary
Wat zeiden ze dan over hem?
peggy
We kunnen beter aan het verhuizen gaan. Juffrouw Wright komt terug voordat we het weten.
mary
(Woest) Hou je kop dicht! Ga door, Evelyn.
evelyn
Ze gaan trouwen.
mary
Dat weet iedereen.
peggy
Maar niet iedereen weet dat juffrouw Dobie niet wil dat ze gaan trouwen. Wat vind je daarvan?
(De deur gaat open en rosalie wells steekt haar hoofd om de hoek)
rosalie
Ik heb dadelijk les. Als jullie je spullen gaan verhuizen -
mary
Doe die deur dicht, idioot. (rosalie doet de deur dicht, blijft er bij staan) Wat wil je?
rosalie
Dat wil ik je net vertellen. Als jullie je spullen gaan verhuizen - niet dat ik jou bij mij in de kamer wil hebben - kunnen jullie daar beter direct mee beginnen. Juffrouw Wright komt zo.
mary
En wat dan nog?
rosalie
(Draait zich naar de deur) Ik vertel het je maar voor je eigen bestwil.
peggy
(Opstaand) We komen er aan.
mary
Nee. Laat Rosalie onze spullen verhuizen.
rosalie
Ben je gek geworden?
peggy
(Zenuwachtig) 't Geeft niet. Evelyn en ik zullen je spullen wel pakken. Ga mee, Evelyn.
mary
Je probeert er onderuit te komen, hè, om het mij te vertellen? Nou, zo lukt je dat niet hoor. Ga zitten en hou op met dat laffe gedoe. Rosalie, ga jij naar boven en verhuis mijn spullen en zeg er niks over dat wij hier beneden zijn.
rosalie
En wie was gisteren je dienstmeisje, Mary Tilford?
mary
(Lachend) Vandaag kan ik jou wel gebruiken. Schiet nou op, Rosalie, maak onze spullen in orde.
| |
[pagina 26]
| |
rosalie
Ben je gek geworden?
mary
En dan mag je de volgende keer dat we de stad ingaan mijn gouden medaillon en gesp dragen. Dat zal je wel fijn vinden, hè Rosalie?
rosalie
(Gaat iets achteruit, beweegt nerveus haar handen) Ik weet niet waar je het over hebt.
mary
Oh, ik heb het niet over iets speciaals. Ga jij nou maar gauw naar boven en help me de volgende keer herinneren dat ik mijn gesp en mijn medaillon voor je tevoorschijn haal.
rosalie
(Kijkt haar een ogenblik met grote ogen aan) Goed, deze keer doe ik het, maar alleen omdat ik vriendelijk van aard ben. Maar je moet niet denken dat je de baas over me kan gaan spelen, Mary Tilford.
mary
(Glimlachend) Nee hoor. (rosalie keert zich naar de deur) En alles netjes doen, Rosalie. Niet mijn wit linnen broekrokje verfrummelen.
(De deur gaat met een knal dicht terwijl mary lacht)
evelyn
Wat vind je daar nou van? Hoe kwam ze nou zo bereidwillig?
mary
Oh, een geheimpje dat we hebben. Ga 's door, wat zeiden ze nog meer?
peggy
Nou, Mortar zei dat Dobie jaloers op ze was en dat ze al zo was toen ze een klein meisje was, en dat ze er beter aan zou doen zelf een vriend te nemen want dat het tegennatuurlijk was, en dat ze nooit wou dat iemand juffrouw Wright aardig vond, en dat was tegennatuurlijk. Tjonge! Werd juffrouw Dobie daar even kwaad om!
evelyn
Toen hebben we niks meer gehoord. Peggy liet een boek vallen.
mary
Wat bedoelde ze, dat Dobie jaloers was?
peggy
Wat is tegennatuurlijk?
evelyn
Tegen in de betekenis van niet. Niet natuurlijk.
peggy
Dat is raar, iedereen trouwt toch.
mary
Een hoop mensen niet - die zijn te lelijk.
peggy
(Springt op, slaat haar hand tegen haar mond) Oh, lieve God! Rosalie vindt natuurlijk dat exemplaar van
Mademoiselle de Maupin
. Dat verklikt ze gegarandeerd.
mary
Ach, die zegt niks.
evelyn
Wie krijgt het boek als jij verhuist? | |
[pagina 27]
| |
mary
Je mag het hebben. Dat is wat ik vanmorgen aan het doen was - het uitlezen. Er is één stuk -
peggy
Welk stuk?
(mary lacht)
evelyn
Nou, wat was het dan?
mary
Wacht maar tot je het leest.
evelyn
Je moet niet vergeten het aan me te geven.
peggy
Het is echt jammer dat we moeten verhuizen. Ik moet bij Helen op de kamer en die snuit de hele nacht haar neus. Dat zei Lois.
mary
Het was een rotstreek om ons te laten verhuizen. Ze wil gewoon kijken hoeveel pleziertjes ze van me af kan pakken. Ze haat me.
peggy
Nee, dat doet ze niet, Mary. Ze behandelt je precies hetzelfde als de rest van ons - bijna beter.
mary
Vooruit maar, verdedig je idool maar. Neem het maar voor haar op tegen mij.
peggy
Zo bedoelde ik het niet.
evelyn
(Kijkt op haar horloge) We kunnen beter naar boven gaan.
mary
Ik ga niet.
peggy
Rosalie is zo kwaad niet.
evelyn
Hoe doe je dat nou met die vaas?
mary
Rosalie kan me niks schelen en die vaas kan me niks schelen. Ik zal hier toch niet meer zijn.
evelyn en peggy
(Samen) Hier niet meer zijn! Wat bedoel je?
mary
(Rustig) Ik ga naar huis.
peggy
Oh, Mary -
evelyn
Dat kan je niet doen.
mary
Kan ik dat niet? Let maar op. (Begint de kamer rond te lopen) Ik blijf hier niet. Ik ga naar huis en ik vertel aan Oma dat ik hier niet langer blijf. (Glimlacht tegen zichzelf) Ik zal tegen haar zeggen dat ik niet gelukkig ben. Ze zijn bang van Oma - ze heeft ze geholpen toen ze pas begonnen, begrijp je - en als zij iets tegen ze zegt, nou reken maar dat ze dan luisteren. Ze kunnen mij niet ongestraft zo behandelen, en dat hoeven ze echt niet te denken.
peggy
(Ontzet) Je gaat er gewoon zomaar vandoor?
evelyn
Wat zeg je dan tegen je grootmoeder? | |
[pagina 28]
| |
mary
Ach, weet ik veel. Ik bedenk wel wat. Dat kan ik altijd beter zo voor de vuist weg.
peggy
Ze stuurt je meteen weer terug.
mary
Laat dat maar aan mij over. Oma is erg op mij gesteld, omdat mijn vader haar liefste zoon was. Haar kan ik heus wel naar mijn hand zetten.
peggy
Ik vind niet dat je gaan moet, Mary, heus. Het geeft gewoon een hele hoop gedonder.
evelyn
Hoe moet dat nou met die vaas?
mary
Zeg maar dat ik het gedaan heb - het maakt me helemaal niks meer uit. Nou luister, jullie tweeën moeten me helpen. Voor het eten zullen ze me niet missen als jullie Rosalie haar deur dicht laten doen en dicht laten houden. Kijk, ik ga door het weiland naar de boerderij van French en dan kan ik de bus naar Homestead nemen.
evelyn
Hoe kom je bij de tram?
mary
Taxi, idioot.
peggy
Hoe kom je hier om te beginnen vandaan?
mary
Ik ben van plan naar buiten te lopen. Je weet toch waar de voordeur is, of ben je daar zelfs te stom voor? Nou, ik ga regelrecht die voordeur uit.
evelyn
Tjee, ik zou het lef niet hebben.
mary
Nee, natuurlijk niet. Jij zou ze alles met je laten doen wat ze willen. Nou, bij mij lukt ze dat niet. Wie heeft er een beetje geld?
evelyn
Ikke niet. Geen cent.
mary
Ik moet minstens één dollar hebben voor de taxi en een dubbeltje voor de bus.
evelyn
En waar moet je dat vandaan halen?
peggy
Zie je nou. Waarom wacht je niet gewoon tot je maandag je zakgeld krijgt, en dan kan je overal heen waar je wilt. Tegen die tijd is misschien -
mary
Ik ga vandaag. Nu.
evelyn
Je kan niet lopen naar Lancet.
mary
(Gaat naar peggy toe) Jij hebt geld. Jij hebt twee dollar en vijf en twintig cent.
peggy
Ik - ik -
mary
Ga het voor me halen.
peggy
Nee! Nee! Ik haal het niet voor je. | |
[pagina 29]
| |
evelyn
Dat geld kan je niet krijgen, Mary -
mary
Haal het voor me.
peggy
(Krimpt in elkaar, haar stem is angstig) Ik doe het niet. Ik doe het niet. Mamma stuurt mij niet zoveel zakgeld - niet half zoveel als jullie allemaal krijgen - ik heb dit zolang gespaard - de vorige keer heb je het van me afgepakt -
evelyn
Hè, ze wil zo graag die fiets hebben.
peggy
Ik ben niet naar de film geweest, ik heb geen snoep gehad, ik heb niks gehad van wat jullie allemaal de hele tijd krijgen. Het heeft me zo lang gekost om dit te sparen en ik -
mary
Ga naar boven en haal het geld voor me.
peggy
(Hysterisch, achteruit van haar weglopend) Ik doe het niet. Ik doe het niet. Ik doe het niet.
(mary doet een plotselinge uitval, grijpt haar linkerarm en rukt hem naar achteren, hard en deskundig. peggy schreeuwt eventjes, evelyn probeert mary's arm weg te trekken. Zonder haar greep op peggy te laten schieten, geeft mary evelyn een klap in haar gezicht. evelyn begint te huilen.)
mary
Zeg het maar als je er genoeg van hebt.
peggy
(Zacht, gesmoord) Goed - goed - ik zal het halen. (mary glimlacht, knikt, terwijl het gordijn valt) .
Vertaling: Mary Duyvendak
wordt vervolgd |
|