○ Contour of Kontoer
Spelling is in Nederland een heilige koe. Er hoeft maar een vinger naar uit gestoken te worden, of het land is in rep en roer. Taalkundigen, schoolmeesters, en andere verbruikers slaan elkaar met de argumenten om de oren en de ingezondenstukkenrubriek puilt uit. Na elke oplossing die van hogerhand geforceerd wordt - en die meestal een soort kompromis is - blijft een groep ontevredenen namokken. Nu heeft ook bijna iedereen met spelling te maken, maar in de diskussies over deze zaak wordt vaak veel te emotioneel gereageerd. Spelling is maar een uiterlijk verschijnsel en de voornaamste eis die men hier moet stellen is die van de doelmatigheid.
Er staat ons weer een spellingswijziging te wachten. De voorstellen waarover de regering zich beraden moet, hebben vorig jaar heel wat stof doen opwaaien. Het is te hopen, dat een beslissing er over meer door doelmatigheid bepaald wordt dan door wetenschappelijke emoties en principes. De spelling van de Nederlandse woorden die momenteel ingeburgerd is, heeft lastige kanten. Vooral het onderscheid tussen ch en g, ei en ij, au en ou is problematisch, maar wie dit allemaal gelijk wil trekken vergeet dat er dan een grote verwarring in het schriftbeeld kan ontstaan. Als een nieuwe spelling een grondige omscholing van de taalgebruikers noodzakelijk maakt, is zij niet doelmatig.
Men moet de spelling zo ver vereenvoudigen als nuttig is. De lieden die identiteit van spelling en uitspraak voorstaan, propageren wel de meest ondoelmatige oplossing. Er is nu eenmaal geen standaarduitspraak van het Nederlands en de vele variaties die bestaan zouden een dergelijk spellingssysteem een chaotische ingewikkeldheid geven.
Het hete hangijzer zijn momenteel de bastaardwoorden. De zgn. voorkeurspelling die nu geldt, is een warboel. Men moet directeur schrijven en elektricien. Het is toch niet zo moeilijk hierin konsekwent te zijn? Woorden of lettergrepen waarvan de uitspraak on-nederlands is (elektricien, silhouet) kan men de oorspronkelijke spelling laten houden. Wanneer de uitspraak geheel vernederlandst is, kan men de spelling aanpassen: konsekwent, kontoer, resent, siesteem, sentraal. Het is even wennen, maar we schrijven toch ook nooit meer cigaar?
Waarom niet redaksie en aksie naast redakteur en aktief?
Maar privé-oplossingen zijn van weinig waarde. De spelling mòet nu eenmaal vanuit een centraal punt geregeld worden. En het huidige systeem is hoognodig aan vereenvoudiging toe. Het is te hopen, dat we niet weer met een voorlopige oplossing afgescheept worden, dat met name de Belgische belanghebbenden de zaak wat minder emotioneel aanpakken en dat er een regeling komt die doelmatig, intelligent en duurzaam is.
Dat dit tijdschrift zijn naam herspeld heeft, mag een symbolische of simboliese bijdrage zijn tot de meningsvorming over spellingsvereenvoudiging.
J.v.d.V.
Auteursrechtelijk beschermd