Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 106

[p. 386]

Jo de Meester
Idylle te Oostende

Napoleon, de talentvolle Korsikaan, kende zijn glorieuur; Salome zag haar hartewens in vervulling gaan en begon uit verwarring en trots aan de sandaalriempjes van Herodes te peuteren, toen zij, nat van 't dansen, aan zijn voeten lag; Edison juichte toen hij de eerste gloeidraad zag branden, maar Jeroom Goedertier...

Jeroom Goedertier sloot even de ogen en liet zich losjes in de heupen wiegelen op het ritme van de treinvaart. Zijn glorie-uur begon luid en lang te slaan. Minstens acht dagen lang, en zó luid, dat iedereen het horen zou. Hij was op verlofreis. Boven zijn hoofd glansde de bruine huid van zijn reiskoffer en op het raamblad lag een pakje fijne sigaretten, geëlectriseerd van reisgenot, te dansen.

Tijdens zijn verlofreis was Jeroom Goedertier Jeroom Goedertier niet meer. Hij was niet meer de bediende van Flensjes Flansjes, p.v.b.a. in 't groot, in 't klein, met zwarte halve mouwen over zijn vest om zijn kleergoed te sparen, met een pen in de hand, een potlood achter 't oor en een glimmende lap op zijn broek. Hij was niet langer een knikkend stukje mens, 'n hartvretertje dat profijtelijk zijn centjes telde en er wat afkneep om als een musje te eten en te drinken. Hij was niet meer de schuchtere vrijgezel, op zijn goedkoop huurkamertje, die iedere zaterdag te voet tot buiten de stad ging om zijn oude vader en moeder te bezoeken en, te voet, vóór dag en dauw, 's maandags terug kwam. Hij was nu én Napoleon, én Salome, én Edison. Hij was méér: hij was Jeroom Goedertier op verlofreis.

Jeroom Goedertier zat te Oostende aan het strand. De spaarcenten van een jaar had hij op zak en de wentelende branding van de zee in zijn ogen. En spoedig was de branding niet meer alleen, want zeemeerminnen zonder vissenstaart doken er gillend in, om er na een ogenblik glanzend als nieuwe Vernissen uit op te rijzen.

Het duizelde Jeroom ieder jaar opnieuw, telkens hij in het Palace-Hotel logeerde, te voelen hoe de kelner hem een fluweel-bedekte stoel onder het gedeelte van zijn lichaam schoof, dat gedurende al de andere dagen van het jaar de hardheid moest verdragen van de krakende

[p. 387]

kantoorkruk van Flensjes-Flansjes p.v.b.a. in 't groot, in 't klein, en telkens als de loopjongen hem de asse van zijn sigaar kwam afvangen, of hem de moeite bespaarde de knop van de lift te drukken, en hem bovendien nog dringend smeekte vanavond zijn schoenen aan de deur te zetten. Het was bijna té veel voor Jeroom, het was ieder jaar bijna te veel voor hem.

Hij zuchtte, - een zucht zoals alleen iemand zuchten kan die muizenissen heeft over de keuze van Champagnemerken of over een nieuwe vlag voor zijn luxe-yacht. Hij keek eens links naar de miniatuur van Mariakerke en eens rechts naar het casino en voelde toen plots de eerste regendruppels van een zwaar opzettende bui op zijn kostelijke tweedveston neervallen.

Hoe rijk Jeroom ook was gedurende zijn verlof, toch zag hij zich verplicht zijn tweed-veston, die elk jaar slechts een tiental dagen lang de verzuchtingen van zijn meester omhulde en voorbestemd was om dit nog ettelijke jaren te doen, in veiligheid te brengen.

Zo vlug al zijn waardigheid het hem toeliet, liep hij in de richting van de hotels, en toen de regen met dikke breipriemen tegen de straatstenen begon te tikken, vluchtte hij 'n voorhofje binnen en bleef nahijgen onder 'n grote parasol. Er was geen levend wezen meer te bespeuren. Jeroom tipte de nattigheid zo goed mogelijk van zijn jasje en wachtte. Voor hij goed wist wat er gebeurd was stond een meisje naast hem, dat evengoed 'n verzopen katje had kunnen zijn. Jeroom zag dat het een aardig katje was en dat het helemaal niét verzopen was.

In de dorre grond van Jeroom's gemoed kiemden plots de wonderlijkste gevoelens open. Op de faktuur-toon van Flensjes-Flansjes, p.v.b.a., in 't groot, in 't klein, - vroeg hij aan het meisje dat de ritssluiting van haar tas aan 't beproeven was: ‘Wou je graag weer weg?’

Het meisje liet Jeroom baden in haar zee-groene ogen en zei: ‘O, ja!’ en dat ze onmiddellijk naar huis moest.

‘Kwam je hier boodschappen doen, misschien?’, vroeg Jeroom.

‘'n Paar boodschappen, ja...’ antwoordde het meisje.

Jeroom zag haar regenmanteltje en vond dat het maar povertjes was en haar tas had heel wat achter de rug. Vandaag had het toeval hem 't schoonste lot van zijn leven beschoren: een soort Assepoestertje had zijn weg gekruist, en stond nu op te kijken naar hem: prins Jeroom.

De edelmoedigheid schoot weelderig op in zijn hart. Er stond hem een taak te wachten die even aangenaam als grootmenselijk was. Jeroom zou dat arme wezentje een glorieuse namiddag bezorgen. Indien zij samen eens naar het casino gingen of naar een intiem plekje langs de gouden kust? Indien zij eens dineerden op een vrolijk, mondain terras, of een cocktail dronken in een golfclub, of de gezelligheid gingen afro-

[p. 388]

men van het zonnige strand? Eerst een ietwat plechtige autorit langs de duinen en de lachende châlets?

Jeroom's edelmoedigheid werd dadelijk beloond, want toen hij hoofs aan het meisje zijn voorstel deed, meende hij in haar ogen reeds vonkjes van dankbaarheid te zien opspringen. Hij begreep wel dat zij eigenlijk weg moest voor haar boodschappen, maar het was haar duidelijk aan te zien dat zij niet alle dagen vriendelijke en eerlijke uitnodigingen mocht ontvangen van een rijk en onkreukbaar jongmens.

‘'n Ogenblikje’ glimlachte hij en wipte het hotel binnen.

Onmiddellijk daarna werd het meisje een hete tas chocolade met een schotel taartjes opgediend, en enkele minuten later schoof voorbij de tuindeur een glimmende wagen, die blééf voorbijschuiven, zolang was hij. De chauffeur liet zijn kale schedel even oplichten onder zijn grijze pet en trok zich toen voornaam terug, de hand gereed op de deurknop.

Het meisje bekeek Jeroom's haar, zijn neus, zijn droge lippen, zijn zenuwachtige, bleke handen en zijn droevige ogen die ver, ver aan 't dromen waren, terwijl de chauffeur naar Den Haan reed. Naast de panden van zijn tweed-veston rustten de plooien van haar eenvoudige regenmantel; soms schoven de panden naar de plooien door 't wiegen van de wagen, maar dan trok Jeroom zijn veston dicht en glimlachte schuchter naar het blonde Jeanne d'Arc-kopje, en sloeg vlug zijn blikken neer voor de blauw-groene weerlicht van haar ogen, zodat hij zag hoe haar roodgenagelde teentjes in haar sandalen op en neer woelden als kolibri's in een nestje.

Toen het meisje in een bocht even haar hand in de richting van zijn arm bewoog, werd Jeroom opnieuw als een golfbal met een geweldige klap in de ijlte van een droom geslagen. De deur van de wagen was al geopend en Jeroom verwijlde nog steeds in de vreemde sfeer, maar onmiddellijk was hij weer de rijke, vrome Don Juan. Hij reikte het meisje de hand, de hand die eindeloze dagen fakturen geschreven had voor Flensjes-Flansjes, p.v.b.a., in 't groot, in 't klein, en dezelfde hand diepte uit zijn tweed-veston een bankbriefje op, dat hij achteloos de buigende chauffeur toewuifde. Weer keek het meisje hem aan met ogen waarin aandacht, verwondering, medelijden en zelfs sympathie als in een prisma te lezen waren.

Het strand was paradijselijk: een gouden palet met kleurvlekken van bruine baadsters, strandstoelen, rode en blauwe ballen en gevulde badpakken. Aan een kasteeltje bleven Jeroom en het meisje staan. Het was een oud ijsroomkarretje, met vergulde krullen en festoenen in hout gesneden, met grote en kleine spiegeltjes in wit lakwerk gevat, preuts omgord met een koperen stang en beschermd tegen zon en regen door een dakje, dat vier afschilferende zeemeerminnen, aan vier zuiltjes ge-

[p. 389]

kluisterd, schraagden. Onder een koperen hoorn dook meermaals de lepel van de man met de witte pet en enkele ogenblikken later zaten Jeroom en het meisje naast elkaar stilzwijgend te likken. Het was nochtans geen louter materialistisch likken: de groene, gele en bruine ijskreem was de afspiegeling van hun pastelkleurige droom-sferen. En naarmate Jeroom's ijskreem kleiner werd, werd de cirkel van zijn droom enger tot hij eindelijk als een aureool bleef gloren rond de kop van een strandezeltje. Het was een lief, grijs ezeltje, met pientere oogjes, met een hangende kop en een hangende staart, 'n ezeltje zó braaf, dat men er op een regenachtige zondagnamiddag zou willen mee spelen in de huiskamer.

‘Blijf je nog lang hier?’ vroeg het meisje plots.

‘O, misschien een paar dagen, misschien een paar weken, en als het weder goed blijft...’. Jeroom brak de zin af op een toon die eindeloze mogelijkheden moest laten vermoeden. Hij voelde zich groot, sterk en edel naast het onschuldige wicht, dat de vingers als krulijzers in haar drogende haren drukte.

‘Wat doe je eigenlijk, Mijnheer?...’ vroeg ze plots.

‘Jeroom, Jeroom, asjeblief...’, boog Jeroom Goedertier.

‘Jeroom, wat is je bezigheid eigenlijk?’

Haar ogen zochten de zijne, terwijl ze haar hand aan haar voorhoofd luifelde tegen de zon. Maar Jerooms ogen dwaalden vlug af naar het grijze ezeltje met de oren die juist zo groot waren als nodig en passend is, om van een gewoon dier een ezeltje te maken. Jeroom mat de oren van het zachtmoedige en zo dikwijls verguisde dier, schrok toen even op, en droeg onverschillig voor, met 'n lichtelijk-verveeld schouderophalen:

‘O, wat ik doe, wat zo mijn bezigheid is? - Niets, niets, veel reizen, tennissen, schaken, uitvaren met mijn yacht, af en toe mijn zaken nazien of alles normaal verloopt en goed bestuurd wordt... Och ja, soms is het leven wel wat ééntonig...’

Jeroom's ogen gleden van de oren van de ezel, over zijn dóórgezeten rug, naar de tamme, dóórhangende staart... ‘Maar af en toe is er wel eens een dag die de moeite loont...’

Het antwoord van Jeroom bleef als een exotische aquariumvis tussen hun beide hangen, terwijl zij per auto terug naar Oostende reden. Aan het terras op de wandelpier smaakte het eerste glas Rijnwijn zeer goed, het tweede beter.

De gewoonste woorden van de wereld werden kleurige vlinders die over en weer stoeiden tussen de verschillende paartjes. Jeroom wilde op sommige ogenblikken alles zeggen over Flensjes-Flansjes, p.v.b.a., maar wanneer hij werkelijk zijn mond opende, sprak hij alleen zijn fantastische dromen uit.

[p. 390]

Hun hoofd ijl en warm van de wijn, gingen zij een groot vierkant visnet huren, dat als een reusachtige weegschaal aan een katrol over de pier-balustrade hing. Eerst liet het meisje het net naar beneden. Zij lachte luid terwijl zij het net opnieuw uit het water hees, en dan was het de beurt aan Jeroom. Het net was groot genoeg om er een walvisjong mee te vangen, maar nu eens konden zij er met moeite een oude krab, dan 'n zilverig visje in ontdekken. En het net rees en daalde, breed uitgespannen van verwachting, terwijl het meisje lachte en heimelijk keek naar Jeroom die Oostende als een caroussel rond zijn hoofd zag draaien: de schuimende zoom van de zee, de heldere hotels, de yachts, de vlaggetjes en witte zeilen.

‘Waar woon je, Jeroom?...’ vroeg het meisje plots.

Jeroom schrok op. Hij was juist de zware ketting aan 't volgen die een vissersboot aan de pier gekluisterd hield, en 't volgend beeld in zijn ogen was het zilveren kettinkje aan de bruine hals van het meisje en onmiddellijk daarop dacht hij aan de ketting van een hond en deze ketting liep naar de kantoorkruk van Flensjes-Flansjes, p.v.b.a. Hij voelde even aan zijn halsboord en zei:

‘Nu eens in de stad, meestal op de buiten, behalve in de winter, dan zijn er de recepties, de bals, de opera, de schouwburg... vervelend, maar je moet er heen, willen of niet...’

‘Soms interessant, 'n opera of een toneelstuk...’

‘Ja zeker, maar te veel, te veel...’ Jeroom hoorde de bootsketting tegen het hout schuren. Het meisje draaide het net omhoog: drie zeer jonge sprotjes beproefden enkele karpersprongen, maar lagen spoedig muisstil.

‘Hoeveel woningen heb je dan wel?’ vroeg het blonde kind.

Jeroom keek naar de drie sprotjes.

‘Drie villa's!’ zei hij traag, en zijn droevige ogen ontweken haar blikken. Het net rammelde weer naar beneden. Het was Jeroom's beurt om op te halen.

‘Dan moet je wel een auto hebben ook...’, zei het meisje.

Jeroom staarde naar de plek waar het net aanstonds uit het water zou rijzen, met een verwachting alsof hij aan 't putten was uit Koning Salomon's mijnen. Vier sprotjes lagen ditmaal op de mazen.

‘Vier auto's’, antwoordde Jeroom.

Terwijl hij betaalde keek het meisje naar de dunne aspergevingeren, die profijtig, bijna schraperig het geld aan de dienster reikten. Zij wandelden langs de haven, al lanterfantend bij de viskarretjes, en soms elkanders handen vattend, alsof Jeroom niet schatrijk en het meisje niet straatarm ware. Er was het geroep van de visverkoopster en het geschrei

[p. 391]

van een jongetje dat over een kabel gestruikeld was, en het getingeltangel uit een cafeetje en woorden over kinderen en bloemen en zon die niet over Jeroom's lippen wilden. Het meisje glimlachte, Jeroom was het éne ogenblik gelukkig, het andere de wanhoop nabij, nù eens hoorde hij het vrolijk belletje van een ijskreemverkoper, dan weer het slaan van de uitgedroogde stokvissen tegen de houten rekken. Het meisje wou veel zeggen maar ze keek naar de verre zee. Jeroom wilde ook veel zeggen, maar hij keek ook naar de zee. Drie zeilbootjes stevenden de haven binnen met klapperende zeilen.

‘Ben je al verliefd geweest?’ vroeg het meisje.

‘Driemaal...’ zei Jeroom, die nog nooit verliefd was geweest tot hij het meisje onder de natte parasol ontmoet had.

‘Driemaal...’ herhaalde zij, maar het was alsof zij zei: ‘Nog nooit...’ en zij vond hem schuchter, leugenachtig, kleinhartig en beminnelijk. Hij had het voorgevoelen dat zij de vlucht zou nemen en daarom stelde hij plots voor:

‘Laat ons Oostende langs de andere kant bezoeken, naar Mariakerke, het graf van James Ensor...’

‘De man met de maskers...’ zei het meisje.

Hij liet haar op de tram stappen en zou vlug twee reiskaartjes kopen. Het meisje stapte in, en de tramwagen werd een tiental meter verder getrokken, en reed toen weg. Een andere tramwagen was op de plaats van de eerste gekomen en vertrok ook, zodat Jeroom er pas op 't laatste nippertje kon opspringen. En de ene wagen met het dromende meisje reed in de richting van Knokke en de andere reed naar Mariakerke. En er was niet éne golf aan de hele kust die wat sneller in tranendruppels openbrak, niet één grasspriet op de duinen die wat heviger sidderde, niet één tramontvanger die wat zenuwachtiger zijn reisbriefjes afscheurde.

En toen het meisje getelefoneerd had en een glimmende auto met een stramme chauffer haar had afgehaald en neergezet vóór een sprookjesachtige villa, liep zij vlug de brede trap op, naar haar kamer en poederde de sporen weg die een paar tranen op haar gezichtje hadden nagelaten, nog juist vóór haar moeder haar kamer binnentrad.

‘Hoeveel boodschappen heb je wel gedaan?’ vroeg de dame.

Het meisje keek naar haar toilettafeltje waarop vijf flesjes stonden.

‘Vijf’ antwoordde ze.

‘En hoeveel lieve jonge heren heb je ontmoet?’

‘Twee...’ zei het meisje.

‘En hoe was hun naam?’

‘Zij heetten allebei... Jeroom’, antwoordde zij en wendde haar blond hoofdje naar Mariakerke, waar Ensor begraven ligt.