Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 129

[p. 243]

Dietsche Warande en Belfort 129ste jaargang nummer 4 mei 1984

Verantwoording

Is het al zo moeilijk om in welgekozen bewoordingen een aanvaardbare definitie te geven van andere kunstvormen, dan blijkt zulks dubbel moeilijk te zijn voor de kunst van het woord, de literatuur. Een onoverzichtelijk aantal studies en boeken heeft al wel pogingen ondernomen, evenwel zonder veel resultaat. Toch praat en schrijft men over het algemeen over literatuur alsof het begrip wetenschappelijk omschreven is. Literaire overzichten en leerboeken hebben bijvoorbeeld wel aandacht voor toneelliteratuur, maar niet voor een moderner genre als het scenario. De ridderroman van vroeger en het klassieke avonturenverhaal komen erin voor, maar hun wettige afstammelingen, de thriller en het SF-verhaal van vandaag niet. Gebrek aan kwaliteit van die en andere genres? Het is precies de bedoeling van dit themanummer om aan die vraag enige aandacht te besteden en een aantal vooroordelen weg te werken.

Dat is niet altijd eenvoudig. De jeugdliteratuur bijvoorbeeld heeft wel heel lang in het verdomhoekje moeten zitten eer men ze op haar waarde is gaan beoordelen. Zangers en cabaretiers worden enkel tot het literaire paradijs toegelaten als ze ook wel eens een heuse dichtbundel of een verhaal publiceerden. Pulp krijgt weliswaar steeds meer belangstelling, maar vooralsnog enkel van historici en sociologen die er boeiende tijdsdocumenten in ontdekken.

Het is betreurenswaardig dat men ook in de literatuur nog steeds geneigd is om te discrimineren op basis van het genre. De roman zou niet mogen vergeten dat hij van bescheiden afkomst is, ooit werd beschouwd als een minderwaardig literair genre.

Overigens kunnen alle genres die hier aan bod komen adelbrieven voorleggen. Poe, Dickens, Collins behoren tot de grondleggers van het detectiveverhaal, en schrijvers als William Faulkner en Ernest Hemingway, André Gide ook, waren grote bewonderaars van het werk van Dashiel Hammett. Poe staat eveneens aan de wieg van de SF-literatuur en schrijvers als Henry Michaux, André Breton, Stephane Mallarmé en Michel Butor waren bewonderaars van Jules Verne. Zelfs het zo lang verfoeide en verguisde stripgenre mag er prat op gaan dat Goethe en Gustave

[p. 244]

Doré Rodolphe Töpffer, auteur van het eerste echte stripverhaal, zeer hebben aangemoedigd. De cabaretauteurs en liedjeszangers zijn afstammelingen van de troubadours en de journalisten verwijzen naar het hooggeprezen journalistieke werk van talrijke beroemde auteurs.

Dit nummer is bedoeld als introductie. Niet alle genres konden aan bod komen, daarvoor ontbreekt voldoende ruimte. Het detective- en thrillergenre bijvoorbeeld ontbreekt omdat de literaire verdiensten ervan steeds meer erkend worden.

Elk genre wordt door twee auteurs behandeld: één situeert het theoretisch, een tweede schrijft erover vanuit zijn praktijkervaring.

De redactie legt de probleemstelling, incluis de standpunten en opinies in dit themanummer aan de lezers van Dietsche Warande en Belfort voor, hopend dat zij ertoe worden aangezet om de voorgestelde teksttypes onvooringenomen te situeren binnen hun opvatting van wat (voor hen) literatuur kan zijn. Wij weten dat dit nummer al eens een controversiële stelling of een extreem geformuleerd standpunt bevat. Wij dachten dat ook dat deel mocht uitmaken van deze poging tot positiebepaling van ‘andere’ teksttypes en dat de lezer daardoor tot kritische reflectie zou worden geprikkeld.

De redactie had aan de medewerkers gevraagd hun mening ten beste te geven over wat als ‘randgebieden van de literatuur’ werd voorgesteld. Vandaar dat sommige medewerkers aan dit nummer (die wij voor hun prompte reacties danken) uit hun krammen zijn geschoten en tegen die provocerende ‘rand’ defensief en apologetisch reageren. Hun reacties zijn begrijpelijk en terecht. Wij hebben hun gerechtvaardigd verweer en onze uitnodiging tot een kritisch gesprek over deze materies opgevangen in het vraagteken bij de titel.

De redactie