Het Nederduitsch glossarium van Bern

[p. 60]

S.

Saba^1), ein lant.

sadelen, insellare, sellare.

sadelere, strator.

saden, satiare, saturare.

sadinge, satietas.

Saduceus, ein uolc.

saegte, mansuetus, mitis.

saegteleke, placabilis.

saegten, mansuescere, placare.

saegtheit, mansuetudo.

saen, subito.

saet, semen, sementis, seminarium.

safir, safirus.

-sag, zie anesag.

sage, fabula.

sachte, blandus^2), lenis^3).

sagte, suavis.

sachteleke, blande, clementer.

sagteleke, leniter^4), suaviter.

sachten, delinire, demulcere, lenire^5), sedare.

sagten vel weiken, mulcere.

sachtheit, clementia.

sagtheit, suavitas.

sagtsmuts, animequior^6).

saien, seminare, serere.

sajre, seminator.

sac, saccus.

sake, causa.

sakeleke, causaliter.

saken, zie ejneker saken.

sackelken, sacculus.

sacrement, sacramentum.

salde, salus.

sale, aula, regia.

saleg, felix.

salegheit, felicitas.

salegleke, feliciter.

saljunca^7), ein crut.

salme, zie half salme.

salse, condimentum^8).

salt, sal.

salten, salire.

salt uat, salirium.

salue, saluja^9), thimiama^10), ungentum.

saluemaker, unguentarjus.

saluen, ungere.

saluen, zie smeren.

samene limen, agglutinare.

samene spraginge^11), collocutio.

samenen, adunare, aggregare, combinare, compilare, glomerare.

samenere, compilator.

sameninge, adunatio, combinatio, compilatio, congregatio.

samenjnge, unjo.

samnen, congregare, congerere.

samninge, collectio, congestio.

sane, crema.

sanc, armonia, canor, canticum, cantilena, cantus, concentus^12), melos, modulatio, nenie^13), neuma^14).

1) Eerste woord der S-rij. MS.: ‘aba’, maar voor de initiaal is plaats open gelaten.

2) Th. die an smeyckende is.

3) MS. heeft: schte.

4) MS.: sgteleke.

5) MS.: schten.

6) MS.: aīeor. - Th. aīequior, gelijk moidiger.

7) Th. saliunca, eynreley scharp dyestelechtich cruyt.

8) Th. condire. spijse of dranck myt cruyde off salte temperieren.... condimentum. dat so gemacckt is.

9) Th. cynreley cruyt, s. selue.

10) Th. cynreley mengsel van gekruyde, dat men bernet in stede van wyrock off eynreley groen kruyt.

11) Zie: te samene spreken.

12) Th. samen of eyndrechtich sanck....

13) Th. nenia doden sanck off kynder off wyeghen sanck off snoede ydel fabulen saghen auenturen.

14) Th. vytschickyng der stemmen off sucte qwedelinghe in den monde.

[p. 61]

sanc, zie sutesanc, urolec sanc.

sanc ter brulogt, epitalamium.

sanninge, visio.

sant, arena, harena.

santeken, arenula.

sap, succus.

sardonicus, en steen.

sariant, verna^1).

sat, satur.

sat, zie ouer sat, smal sat.

saterdag, sabbatum.

satheit, saturitas.

sause, salsa.

schade, dampnum, detrimentum, dispendium^2), umbra.

scade, nocumentum.

scade, zie sunder scade.

scadelec, dampnabilis, dampnosus, nociuus, umbrosus.

scadeleke, dampnabiliter, dampnose, dispendiose.

schaden, dampnare, nocere.

scaden, obesse.

scaep, oujs.

scaepherde, opilio^3).

schagt, hastile.

scale, zie creuet scale.

schale, nequam, pelliceus.

schalcheit, nequitia.

scalcleke, nequiter.

schalomes, cepule.

scamede, pudor.

scamede, zie sunder scamede.

scameg, pudibundus, pudicus.

scamelecdinc, verenda^4).

scameleke, pudice.

scamen, erubescere, verecundari.

scamet, zie it scamet.

scamlec, verecundus.

scamonia, ein crut.

schande, dedecus.

scande, scandalum, verecundia.

scande, zie sunder scande.

scandeleke, proh pudor.

scanden, scandire.

scandinge, scansio.

schaphus, caula.

schare, agmen, cohors, cuneus^5), falanx.

schare, zie rote.

scarf, zie schermes.

scarp, asper, bidens.

scarpheit, asperitas.

schat, census^6), pecunia.

scat, thesaurus.

scatgadren, thesaurizare.

schauen, leujgare.

schedele, vertex.

schedenisse, divorcium.

scheeden, dirimere.

scheepinge, classis^7).

schegt, telum.

scheide, fagina.

scheiden, separare.

-scheiden, zie en wegscheiden.

scheidinge, separantia, tomus.

schecre, latro, latrunculus.

schel, strabo^8).

schelden, increpare, iurgarj, objurgare.

scelden, zie plaidiren.

scheldinge, increpatio, obiurgatio, redargutio.

sceldinge, zie plait.

schele, lippus, scrabo.

schele sien, lippire.

schelle, squama, tintinnabulum.

schelle vel belle, nola.

1) Th. eyn dienstknecht dye sich puntlick heldt.

2) Th. toe vele mildich^t.

3) Th. ouilio et opilio, schaipsherdde.

4) Th. die lede der men sich schamet.

5) Th. eyn schare off eyn holten beytel of pegge of eyn weyten broit.

6) De lezing van beide woorden onzeker; het MS. zeer bevlekt met olie of vet.

7) Th. der schyp vergaderinge....

8) Th. sticksuynich.

[p. 62]

schellegteg, squameus.

schellen, decorticare.

scheltwort, iurgium^1), probra.

schemblegt^2), muscidus.

schemel, scabellum.

schene, tibia.

schenevat, calathus^3).

schenke, pincerna.

Scenophegia^4), ein hogetide.

schep, carina^5), naujs, puppis, ratis^6).

schepbreginge, naufragium.

schepelken, naujcula.

schepen, nauigare.

schephure, naulum.

schepman, nauta.

scepmansstat, transtrum^7).

scheppen, creare, formare.

scheppere, creator.

scheppinge, creatio, remigium^8).

scherade, ruptura.

scherden, deputare, destinare.

scherdre, deputator.

schere, forfex^9), forpex^10).

scerebert^11), antipurgium.

scheren, attondere, radere, tondere.

scherf, testa.

scheringe, dilaniatio, rasura, tonsura.

scherlinc, cicuta^12).

schermen, dimicare.

schermere, gladiator.

schermes vel scarf, nouacula^13), rasorium.

scherpe, pera.

scherre, rasor.

schieten, jacularj, spicularj, sagittare schillinc, solidus.

schilt, clippeus, scutum.

schiltknegt, armiger.

schin, radjus.

schinen, apparere, comparere, corus care^14), fulgere, nitere, nitescere radiare, rutilare, splendere, splen descere.

schinen, zie wit schinen.

schinende, fulgidus, nitidus.

schininge, apparitio, fulgor, splendor schinisse, eminentia.

schinken, propinare.

schire, zie harde schire.

schiue, zie rat.

schiueken, rotula.

schiwen, cavere, devitare, evitare precauere, vitare.

sclemp, lepidus.

schoe, subtular.

scoe, calceus.

schoef, garba, manipulus.

schoen, calciare^15)).

scoen, zie biscops scoen.

schoeren, rumpere.

schoet, gremium, sinus.

scofferture, confutatio.

schofut, bubo^16).

scoldre, scapula.

schole, scola.

scolere, scolaris.

1) Zie: schelden.

2) Kil. schimmeligh.

3) Th. eyn vat cleynen ruedeken gemaect. - Zie Inleiding!

4) Th. eynreley hoichtijt der ioeden als van de vestingen off kermyssen oirs tabernakelen.

5) Th. die buyck van den scheep.

6) Th. dye ijrste ind aldste manyre van scheepen, ind doch int gemeyn eyn scheep

7) Th. eyn roeybanck in en scheep.

8) Th. eyn roeyngh of vergaderynghe der roeyryeme.

9) Th. eyn doick scheer.

10) Th. eyn hair scheer.

11) Zeer onduidelijke plaats, kan ook ‘scekebert’ zijn.

12) Th. eynreley cruyt des sap den ogen qwait is.

13) Th. eyn schermess, of eyn yseren reitscap, dai men leder off pargament myt schauet.

14) Th. blixemen, glynstren.

15) Th. schoen an doen.

16) Th. eyn vle of koytzbyckers. - Kil. schaffuyt, j. schavuit, bubo.

[p. 63]

scolmeister, scolasticus.

scholt, culpa.

scolt, debitum, donativum^1).

scolt, zie sunder scolt.

scoltheide, zie amman.

schone, decorus, formosus, speciosus.

scone, elegans.

scone stat, amenus^2).

scone tale, lepos^3).

sconheit, amenitas, elegantia, species, pulchritudo.

sconleke, eleganter, pulchre, speciose.

sconne, pulcher.

scorce, cortex.

schoref, impetigo^4).

schoren, lacerare, laniare.

schorsten, caminus.

scortsule, cynamonium^5).

schotele, catinus.

scotele, discus, parapsis^6).

scotle vel wagescale, lanx^7).

scotten, intabulare^8).

schranken^9), cancellare.

schrede, passus.

schreft, scriptum.

screft, zie regt screft.

schrefture, litteratura.

scrift, zie dat men scrift, enz.

scrifture, hortographia, scriptura.

schrinen, scrinium.

scriuen, scribere.

schriuen, zie weder schriuen.

schriuere, librarjus, scriptor.

schrode vel cedle, cedula.

schudden, concutere, quassare, ventilare^10).

schuddinge, concussio, quassatio, ventilatio.

schueren, discerpere.

sculde, zie uan sculde.

sculdech, culpabilis.

schuldeg, noxjus.

sculdech sin, debere.

schuldegen, redarguere.

sculdere, debitor.

sculen, delitescere, latere.

sculinge, latebra, latibulum.

sculle vel plaidise, pecten^11).

schum, spuma.

schumegteg, spumosus.

schumen, spumare.

schurduc, emunctorium^12).

scure vel kelre, promptuarium^13).

scurpen, exenterare^14).

schutte, jaculum, sagitta.

schuttre, sagittarjus, spiculator.

sech hie, ecce, eccine.

sech, zie tereicht sech.

se, zie grote se.

sede, consuetudo, mos.

sedelech, moralis.

sedeleke, moraliter, rite.

seden, zie tesamene seden.

see, equor, fretum, mare, pelagus, pontus.

see, zie ane den see, uan den see.

1) Th. gaue, czoldy, ruterloyn.

2) Th. amenium, lustige stede.

3) Th. sueticheit. guetherticheit. angenemycheit in woirden.

4) Th. droege ruyd of schebbycheyt.

5) Th. kneele. - Kil. kaneel.

6) Th. eyn vijrkante grote schottel.

7) Th. eyn breyde schottel scz. plattele of eyn gewicht schaile

8) Th. tabulatus, myt plancken. brederen off platten steynen becleyt off vertziert. tabulare, also vertzieren off becleyden. off taiflen maken.

9) Kil. schrancken, clathrare: clathris aut cancellis claudere.

10) Th. in den wynt werpen off eyn sake off materie herwart off dairwart wenden bys men an den gront raeckt.

11) Th. eyn kame.... off eyn scholle.

12) Th. kerssen snutter.

13) Th. trisore, teke, schape.

14) Th. ingeweyde uyt werpen.

[p. 64]

seeangest, sirtex.

seegene, sagena.

seegteleke, mite.

seegten, mitescere, mitigare.

seel, restis.

seel vel bande, instite.

seem, favus.

seer, ulcerosus.

see storm, naufragus, scilla.

sef vel temps, cribrum.

sege, serra^1).

secge, zie ig secge.

secgen, edere, promere, pronuntiare^2).

seggen, dicere.

segle, carbasa.

seiken vel pissen, mingere.

seilen, copulare^3).

seker, certus, securus.

sekerheit, certitudo, confederatio, fedus, securitas.

sekerleke, certe, secure.

secnisse, pronuntiatio.

secrete, secreta.

selden^4), raro.

sele, anima.

selech, salutaris.

selech, zie nit selech.

selegheit, zie nit selegheit.

self scottre, balistarius^5).

selme, psalmus.

selschap, concio.

selscap, contubernium, corus.

selscap, zie herscap.

selschot^6), balista.

selsene, rarus.

selsenheit, raritas.

seltre, psalterjum.

selue, zie dat selue.

seluer, argentum.

seluersmit, argentarius.

semele, furfur.

sen, conscientia, sensus.

sen, zie listecheit.

senden, destinare, immittere, legerare, mittere, transmittere.

sendinge, immissio.

senep, sinapis.

sengere, cantor.

sengre, concentor, precentor.

sentencie, sentencia.

sentschepen, senatus.

September, enen mant.

seraphin, ein engel.

sere dwingen, perstringere.

serech, mestus, subtristis.

ses hundert, sexcentj.

sesse, sex.

sesse, zie van sesse vuten.

sessen, zie uan sessen.

seste, sextus.

sestech, sexaginta.

sestegste, sexagesimus.

sestende, sedecimus.

sestene, sedecim.

sestenwarf, sedecies.

sestigiareg, sexagenarjus.

setten, collocare, ponere, statuere, subrogare^7), substituere.

settinge, constitutio, positio.

seuen, zie uan seuen iaren.

seuende, septenus, septimus.

seuene, septem.

seuenhundert, septingentj.

seuen hundert waruen^8), septuagesies.

seuen jareg, septenis.

seuen sterre, septentrio.

seuenteg, septuaginta.

seuentegste, septuagesimus.

1) Th. sage.

2) Zie: secnisse.

3) Th. versellen.

4) In het MS. staat met verbleekten inkt van later datum naast selden: na.

5) Th. eyn schut of arborst(!) meker. - Zie: selschot.

6) Kil. selfschot, vet. Fland. Arcus automatus, sponte ultro iaciens. - Zie: self scottre.

7) Th. en anderen in eyns anderen stede setten.

8) In het MS. waruen boven ‘hundert’ geschreven.

[p. 65]

seuen ualt, septuplum.

seuen uormeg^1), septiformis.

seuen warf, septies.

seuer duc, munctorium.

si, zie wi grot sot si.

side, latus, sericum.

side, zie in eine side.

sidele, sedile.

siden, sericus.

siden, zie bei den siden dun.

sie, visus.

siede, zie pagine.

sieden, coquere, decoquere, excoquere.

siedinge, decoctio.

siech wesen, egrotare.

siec, eger, infirmus.

siec uan der manen, lunaticus.

siec vel qualegteg, inualitudinarjus.

sieken, infirmarj.

siecheit, egritudo, elefantinus^2), etica^3), infirmitas, morbus.

siecleke, egre.

sielen, manes.

sien, contemplari, eliquare^4), videre.

sien, zie clere sien, schele sien.

siende gode, zie Israhel.

sienlech, visibilis.

sienlec, cernuus.

sienleke, visibiliter.

siet, zie ane siet, de gode siet.

sige, triumphus, victoria.

sigel, sigillum.

sigelec, triumphalis.

Siccima^5), ein lant.

sikle, falx.

siclus^6), ein gewigte.

silencie, zie stille.

syllaben, zie uan er syllaben.

sillebe, sillaba.

Siloe, ein water.

simme, simia.

simonie, symonia.

sin, suus.

sin, zie geeret sin, sculdech sin, wret sin.

sijn, zie wiflec sijn.

sinagoge, synagoga.

sinder, scoria^7).

sindon, ein dir laken.

singen, canere, cantare, concinere, modularj, pangere, psallere.

singinge, poesis.

sinct, zie da men in sinct.

sinnech, sensatus.

sinsinge, poema.

sint, exin, exinde.

Siria, ein lantscap.

siroep, siropus.

sister, sextarjus, sextercjum^8).

sitten, residere, sedere.

sitten eten, discumbere.

sitten, zie tesamene sitten.

sittre, sessor.

sit wormen, bombix.

slaen, cedere, ferire.

slaep, somnus, sopor, tympus.

slag, ictus, percussio, verber.

slagte vel magscap, parentelas.

slagten, parentare.

slagten na den vader, patrissare.

slagtinge, cedes, occisio, strages.

slan, flagellare, perculere, percutere, verberare.

slange, coluber, serpens.

slange, zie en slange gehort, uan slange.

slap, dormitio.

slap, zie sunder slap.

1) In het MS. meg boven ‘uor’ geschreven.

2) Th. elefantina, eynreley mallaitzicheit.

3) Th. ethica, is,.... eynreley febris off die terende suyckt.

4) Th. apenbaren.

5) Th. sicima et neapolis idem, die lantscap.

6) Th. eyn vncie.

7) Th. rost van den yser of van metail.

8) Th. gewicht van tween ponden.

[p. 66]

slapecht, somnolentus.

slapen, accumbere^1), dormire.

slapen, zie liggen slapen.

slegt, planus.

slegteleke, plane.

slecke, testudo.

slichten, expolire.

sligten, planare.

slic, lutum.

slic, zie bruc.

slic, zie uan slic.

slijc, zie sunder slijc.

sliclegteg, cenulentus^2).

slingere, funda^3), fundibula^4).

slingerere, fundibularis^5).

slinc, leuus, sinister.

slot, sera.

slotel, clavis.

sloteldragre, claviger.

sluten, claudere, obserare, serare.

slutinge, clausura.

smake, gustus, prelibatio, sapor.

smaken, delibare, gustare, prelibare.

smaken, zie offren.

smakende, sapidus.

smakinge, delibatio.

smacleke, sapide.

smal, gracilis.

smal sat, cicer.

smalt, sagimen^6).

smeden, cudere, fabricare.

smeken, adulari, blandiri.

smekere, adulator.

smekinge, adulatio, blandicie.

smelten, liquare.

smer, anxungia.

smere, aruina^7).

smeren vel saluen, inungere.

smet, faber.

smet, zie golt smet.

smette, litura^8).

smisse, fabrica.

sne, nix.

snede brots, collirida^9).

snel, celer, citus, impiger, velox, volucer.

snelheit, celeritas, velocitas.

snelleke, celeriter, cito, illico, velociter.

sniden, cedere, incidere.

snjden, secare.

sniden, zie struken.

snjden, zie te snjden.

snidinge, celatura, decisio.

snore sons wif, nurus.

snuten, mungere.

snuuet, zie it snuwet.

Sodoma, ein stat.

soem, limbus.

soet, fucus, fuligo.

soffraen, crocus.

sofiste, sophista.

sogt, zie uoet sogt.

soken, lactare.

socke, soccus.

socken, pedules^10).

sole, solea^11).

solfer, sulfur.

solre, solarium.

solre, zie uan solre.

solt, stipendium.

someleec, nonnulli.

somer, estas.

somerlec, estivus.

son, filius.

son, zie hurren son.

1) Th. myt den gantzen lijue op den ellenboege to resten als men ytt.

2) Th. vol slijcks. Kil. slijckachtig, coenosus.

3) Th. eyn slenger of werpnette.

4) Th. fundibala, blijde of slinger.

5) Th. fundibalarius eyn blyden werper.

6) Th. vet.

7) Th. vett van buyten.

8) Th. delegyng of beuleckung der boickstauen.

9) Th. en aschen koick of dry kentich broid.

10) Th. voitlyngh van den haisen.

11) Th. eyn saile off sloitsche.

[p. 67]

sone, zie oms sone.

sonelech, filialis.

sonnelec, solaris.

sons wif, zie snore.

soog, porca, scropha^1), sus.

sop vel recht, ius.

sophisme, sophisma.

sorgagteg, sollers.

sorge, cura, sollicitudo, sedulitas, timor.

sorgen, sollicitare.

sorgen vel gehoen, curare.

sorgende, sedulus^2), sollicitus.

sorgleke, sedule.

sorgtegtech, curiosus.

sot, zie wi grot sot sie.

sotteren, infatuare.

sowa, sicubj.

sowane, undecumque.

so wanne, quandocumque.

sowe, quisquis.

sowiso, quicumque.

spacie, spacium.

spacie, zie ripe.

spade, fossorium, pala, serotinus^3), vespertinus.

spadeg, serus.

spannen, intendere.

sparen, parcere.

sparende, parcus.

sparleke, parce, passim^4).

spartelen vel taperen, palpitare.

spec, lardus.

spekeltre, saljua.

specle, sputum.

spel, iocus, ludus.

speleman, mimus.

spelen, iocari, ludere, spaciarj^5).

spelere, lusor.

spelewif, mima.

spelhus, amphiteatrum, teatrum.

spellech, ridiculus.

spellec, iocosus.

spellecheit, ludicrum.

spellen, sillabicare.

spelman, fidicen, histrio.

spenne, aranea.

spennen, nere.

spere, hasta, lancea.

spet, veru.

spiet, venabulum.

spiet, zie ort.

spigel, speculum.

spirre, explorator^6), insidiator.

spise, cybaria, dapis.

spliten, crepare, findere, scindere.

spoet, ridiculum.

spore, calcar.

spot, derisio, illusio, ludibrium, subsannatio.

spotleke, ridiculose.

spotten, zie ligen.

spraginge, zie samene spraginge.

sprake, eloquencia, locutio.

spreiden, disperdere, spangere.

spreidenisse, dispersio.

spreken, dicere, fari, loqui.

spreken, zie dat men nit, enz.

sprekende, zie nit sprekende.

spreccamere, auditorium.

springen, salire.

springerse, saltatrix.

sprote, scandulum.

spruet, lentigo^7).

sprunc, saltus.

sprut, lenticula.

sprute, zie placke.

spuen, zie welgen.

1) Th. eyn soghe of krieme.

2) Th. gewoentlick, stedelick, andechtich, guet, vlijtich, vast, stede.

3) Th. spaide off late.

4) Th. mekelick, allentelen.

5) Th. der lust wandelen, spacieren.

6) Th. explorare, verspyehen, eruaren.

7) Th. kleyn ronde bruyn vlecke an den lijue. s. spruttel

[p. 68]

spuwen, spuere.

stadech, incommutabilis.

stadegheit, constantia.

stadelec, localis.

stadeleke, constanter, immutabiliter.

stadium, ein stat.

stael, calibs.

staen, stare.

staf, baculus.

stafswert, framea^1), sica^2).

stake, palus.

stacten^3), ein crut.

stal, stabulum.

stamelen, balbutire.

stamelt, zie de stamelt.

stan, sistere.

stan, zie stille stan, verre stan.

stanc, fetor.

stannisse, statio.

starch, fortis.

starcht, robustus.

starkeleke, fortiter.

starcleke, robuste.

stat, civitas, locus.

stat dar ruden wassen, virgultum.

stat, zie gewiede stat, scone stat, uan der stat.

stater, gewichte.

stedech, tranquillus.

stedecheit, tranquillitas.

stedeleke, tranquille.

steen, lapis, petra, saxum.

steeken^4), lapillus.

stein, silex^5).

stein, zie en dir stein, ein edel stein, ein stein.

steinagteg, lapidosus.

steinen, dilapidare, lapideus, saxeus.

stejnen, lapidare.

steke, punctio.

stekel dorn vel croselbusg, ramnus.

steken, affigere, figere, pungere.

stecke, stipes.

stecke vel teken, meta.

stelen, clepere, furari.

stellio^6), ein dir.

stelpen, stagnare.

stemme, vox.

stenagteg, petrosus, saxosus.

stenbikelere, lapidicida.

stenbickelere, amussis^7).

stenbicere, cementarius^8).

stenire, lapidator.

stenpuel, lapidicina^9).

sten uat, alabastrum^10).

sterflec, mortalis.

sterflecheit, mortalitas.

sterken, confortare, corroborare, roborare.

sterre, stella, sydus.

sterre, zie ein sterre, seuen sterre.

sterren, Pleiades.

stert, cauda.

-stértele, zie hostertele.

steruèn, expirare, interire, obire, occumbere.

stif vel njt bogelec, inflexibilis.

stijf, rigidus.

stifleke, inflexibiliter.

stif muder, nouerca.

stif son, filiaster.

stif sone, priuignus.

stif vader, vitricus.

stichten, edificare.

1) Th. eyn swert toe beiden sijden snydende.

2) Th. eyn mort pryem off mess in eynen holt verborghen.

3) Th. eynrely kostel hars off gummy off myrre.

4) l. steenken.

5) Th. eyn keselyngh.

6) Th. eyn swart fenijnt dyer myt roden ind ghelen stippen. s. eyn moll off eyn vnck.

7) Th. der muyrmeister loit myt den snoir dat sy van baenen neder laten gaen umb recht dair nae to muyren.

8) Kil. steenbickeler, caementarins.

9) Kil. steenpoel, steenput, latomia.

10) Th. eyn saluen vat van de steyn gemaect.

[p. 69]

stigten, zie storen.

stigtinge, edificatio.

stigtinge, zie storinge.

stil, zie ein stil.

stille vel silencie, silentium.

stille stan, subsistere.

stillinge, conticinium^1), taciturnitas.

stinken, fetere, putere.

stinkende, olidus, putidus.

stinkendeleke, olide.

stinkinde, fetidus.

stiruet, zie de stiruet.

stjuen, rigere, rigescere.

stoef, pulujs.

stoech, cippus^2).

stoel, exedra.

stoet, pulsus.

stoetele, cornupeta^3).

stofuegt, puluerulentus.

stoc, eculeus^4), truncus.

stoc damen pinninge indut, corbanna.

stoken, astipulari, incitare, instigare, lacescere.

stokende, incentivus.

stokere, incentor.

stokinge, incitatio, instigatio.

stole, stola.

stoltheide, animositas.

stoltleke^5), animose.

stopple, culmus, stipula.

storen vel stigten, instaurare^6).

storinge vel stigtinge, instauratio.

storm, insultus^7).

storm, zie in water storm, see storm.

stormen, insultare.

stoten, compungere^8), illidere, impellere, impingere, pulsare, tondere, trudere.

stotinge, collisio, illicio, impultio.

stotre, pila^9).

stout, animosus.

strate, platea, strata, vicus^10).

strate vel dorp, pagus^11).

strateken, viculus.

strec, laqueus.

stridech, contenciosus.

strideg, litigiosus, rixosus.

strideg, zie njt strideg.

stride....^12), contenciose.

strideleke, certatim.

striden, certare, confligere, contendere, decertare, litigare, rixari.

stridende, discors.

strifelch, rebellis.

stringe^13), crementum.

strit, certamen, conflictus, contencio^14), lis, litigium, rixa, scisma.

stroem, gurges.

stront, zie mest.

strukelen, precipitare.

struken vel sniden, putare.

strutio, ein vogel.

stucke, frustum^15).

stul, sedes, situs, solium.

1) Th. nachtes tyt als al dynck stille is.

2) Th. eyn block, en hoip erden off doden sarck opt graf of kerkhof of vanckstock.

3) Th. eyn osse. T. stoten mit den hornen, cornupetare.

4) Th. equuleus, eynreley manyer van tormenten eyme perde gelick gemaeckt.

5) In het MS. is de (o)l uit ι verbeterd.

6) Th. van nyhes wat op maken off weder maken dat veruallen is.

7) Th. eyn rysch anspronck op eynen.

8) Th. inwendich bewegen myt berouwe of gedechtnisse der sunden.

9) Th. mortier steyn off vijsel.

10) Th. eyn dorp buten eynre stat off eyne steeghe off gasse.

11) Th. eyn dorp off buyrscap.

12) Het MS. nagenoeg onleesbaar, waarschijnlijk zal er ‘strideleke’ te lezen zijn.

13) De lezing is zeer onzeker, daar het MS. erg met olie is bemorst. - Th. wasdom of mans nature.

14) In het MS. is het Hollandsch nagenoeg onleesbaar.

15) Het MS. heeft ‘frustrum’, maar onder de (t)r het teeken, dat deze letter moet worden weggelaten. - Th. frustum, eyn stuck erghent af.

[p. 70]

stump, mutus.

stunde, vices.

-stunden, zie understunden.

stunt, zie eine stunt.

subdiaken, subdiaconus.

subtil vel naradeg, peruicax.

sueten, inculcare.

sugten, suspirare^1).

sugtinge, suspirium.

suken, lactere, querere, sugere

suken, zie vnder suken.

sukinge, zie vnder sukinge.

sunde, flagitium, peccamen, peccatum.

sundegen, peccare.

sundegerse, peccatrix.

sunder, preter, sine.

sunder auctoriteit, apocrifum.

sunder bart, imberbis, impubes.

sunder berste, indeficiens.

sunder deil, expers.

sunder ende, infinitus, interminalis, interminus.

sunder frucht, effetus^2).

sunder glorie vel ere, inglorius.

sunder gunste, infauorabilis.

sunder gut, intestatus^3).

sunder ligame, incorporeus.

sunder mate, immensurabilis, immensus.

sunder orlof, illicite.

sunder pine, impune.

sunder scade, indempnis.

sunder scamede, effrons^4).

sunder scande, inuerecundus.

sunder scolt, immunis^5).

sunder slap, exsomnis, insomnis.

sunder slije, illimis.

sunder tellinge, innumerabilis.

sunder tunge, elinguis.

sunder twjuel, indubie, indubitanter.

sunder verst, peremptorie, peremptorjus.

sunder uort gan, indigestus^6).

sunder vrowen, nimirum^7).

sunder weder dunleke, irrefragabiliter.

sunder wige, incunis.

sundere, peccator.

sunderleke, specialiter.

sunderlecheit, specialitas.

sune, pape, reconciliatio.

sunne, sol.

supeken, sorbiciuncula^8).

supen, absorbere, sorbere, sorbicium.

suster, soror.

susterman, sororjus.

sute, clemens, dulcis, mellifluus.

suteleke, dulciter.

suten, dulcescere.

sutesane, melodia.

sutheit, dulcedo, dulcor, dulcoratio.

suthmaken, dulcorare.

sutlec, australis^9).

suttre, sutor^10).

sutwent, auster^11).

suuer, merus, sinceris, sincerus.

suuerheit, pudicitia, sinceritas.

suuerleke, sincere.

swager, gener, socer.

swalwe, hirundo.

swane, cignus, olor.

swar, difficilis, grauis, molestus, onerosus.

swar vel wigteg, ponderosus.

swaren, exaggerare, grauare.

swarheit, difficultas, grauitas.

1) De uitgang re met kleiner letter boven ‘ra.’

2) Th. eranck, amechtich.

3) Th. die gheyn testament gemaect en heuet.

4) Th. onschemel.

5) Th. onplichtich.

6) Th. onuerduwet.

7) Th. ayn twijuel of id en is off weer gheyn wonder.

8) MS.: sorbiuncula.

9) Th. suydelick.

10) Th. eyn schomeker.

11) Th. suydenwynt.

[p. 71]

swarleke, grauiter.

swarm, examen.

swarm, zie ordeel.

swarnisse, grauamen.

swart, ater, niger, teter.

swarten, denigrare, nigrescere.

swartheit, nigredo.

swartinge, denigratio.

sweigen, compescere.

swelgen, deicere^1), glutire.

swellen, inflare.

swellen vel drenten, tumere.

swellinge, inflatio.

swemmen^2), nare, natare.

swemre^3), natator.

sweppe, offa^4).

swerdeken, spatula.

suere, apostema.

swerren, iurare.

swert, gladjus, mucro, rumphea, spata.

swet, sudor.

sweten, insudare, sudare.

swigen, conticere, conticescere, reticere, silere, tacere.

swigende, tacitus.

swindelen^5), titubare.

swindelinge, vertigo.

swinen, porcina.

swinherde, subulcus.

swins cot, ara^6).

1) Th. afwerpen.

2) MS.: smemmen!

3) MS.: smemre!

4) Th. eyn sop. Zie Inleiding.

5) Zie: twiuelheit. - Th. twyuelen, waglen.

6) Th. verkensstal.