Grimbergse oorlog

(1852-1854)–Anoniem Grimbergse oorlog– rechtenstatus


[vs. 1447-2002]aant. Doe antwoerde onberaden Her Aernout met goeden staden, Die van Grimbergen was here: 1450.[regelnummer] ‘My dochte goet, sem mijn ere!Ga naar voetnoot1450 aant. Dat wy ontboden ridderen, cnapen, Ende vertelden den geselscape Dat wy nu hebben verstaen; Ende laet ons horen, sonder waen, Welc haer raet hier op sal sijn.Ga naar voetnoot1455 Riet indien, vrinden mijn,Ga naar voetnoot1456 Dat ghi en wilt nimmer niet Dat ic wille houden yet Van den hertoge leen of goet, 1460.[regelnummer] Dat ic't vernemen mach, des sijt vroet.’aant. Doen sprac van Oyenbrugge heer Henric: ‘Desen raet is goet sekerlic;
[pagina 65]
Oec raet ic wel dat ghy hierGa naar voetnoot1463 Ontbiet alle u ridderen fier,Ga naar voetnoot1464 Ende de sciltcnapen van den lande.’ - ‘Dat wil ic doen al te hande.’ Heer Arnout ontboet, tier stede,Ga naar voetnoot1467 Ridderen ende cnapen mede, Dat si quamen haesteleken 1470.[regelnummer] Te Grimbergen: hi woudese spreken. Ridderen, cnapen quamen dare, Doen sy hoorden die niemare. Sy bereyden hem ongespeert Ende voeren te Grimbergen weert Al dat mochten, dat seg ic u, Ridderen ende cnapen nu, Ende menich man, die over een Van heer Arnoude hielt leen. Oec sant hy om syne naeste mage 1480.[regelnummer] Dat si quamen, te sinen daghe, Te Grimbergen, daer si oic quamen, Doen si die bootscap vernamen.
[pagina 66]
Van die mijn heer Arnout ontboet,Ga naar voetnoot1483 Doe quam daer een here groet: Van Vianden die greve daer quam, Met menighen man loofsam, Dier namen ic al niet en weet.Ga naar voetnoot1487 Oic quam aldaer gereet Die vrome here van Breda; 1490.[regelnummer] Hem volgden vier sonen na,Ga naar voetnoot1490 Die vrome waren ende coene, Waer ridderscap yet was te doene, Ende met hem menich vrome man,Ga naar voetnoot1493 Die ic ghenoemen niet en can. Die here van Assche, na mijn weten,Ga naar voetnoot1495 Die heer Gheraert was geheten, Quam daer met gewout, Ende van Oyenbrugge mijn heer Arnout; Henric, sijn sone, ende Godevaert 1500.[regelnummer] Screyhane, met twee broeders waert; Heer Geraert hiel d'een, d'ander hiet Jan. Her Arnout oic, die edelman Van Hombeke, met sonen viere, Daer die twee af ridderen fiere
[pagina 67]
Waren; d'outste Arnout hiet, D'ander heer Hendrick, in liege u niet; Heer Willem Tant quam daer,Ga naar voetnoot1507 Ende mijn heer Willem, wet vorwaer, Van der Thomen die borchgrave.Ga naar voetnoot1509 1510.[regelnummer] Oec so quam er mede aveGa naar voetnoot1510 Van Cobbenbosch heer Arnout, Ende met hem een ridder stout Peter van Imple waert,Ga naar voetnoot1513 Ende van Beyghem heer Alaert, Ende mijn her Seghere van den Male. Oec quam daer sijn sone, wet wale, Die by name hiet heer Simoen.Ga naar voetnoot1517 Oec quam daer een vroem baroen, Van den Damme mijn heer Gautier; 1520.[regelnummer] Ende daertoe een ridder fier,Ga naar voetnoot1520 Mijn heer Willem Van den Bogarde, Die te Hombeke woonde, van arde. Daer quam heer Jan Van Caelmont, Ende her Henric Hoesten, sy u cont, Ende her Paridaen van Eppingem.Ga naar voetnoot1525 Oec quam na hem
[pagina 68]
Her Paridaen van Massenhove; Ende een ridder goet van loveGa naar voetnoot1528 Mijn heer Geraert, heer van Ophem, 1530.[regelnummer] Ende een goet ridder na hem,Ga naar voetnoot1530 Mijn heer Gerart van Herlaer. Doe quam een goet ridder daer, Van Liere mijn heer Geraert, Ende noch menich ridder vermaert, Die ic niet al en can genoemen; Maer dese woenden ende waren coemen Uyten lande van Grimbergen, Ende hadden, sonder verberghen, Haer leen, haer goet van heer Arnoude 1540.[regelnummer] Van Grimbergen met gewoude, Ende van sinen sonen beide.Ga naar voetnoot1541 Dair quam oic, 't es waerheide,Ga naar voetnoot1542 Menich te Grimbergen binnen Van ridders arde, na mijn versinnen,Ga naar voetnoot1544 Die ic alle niet en can genoemen. Doen dese alle waren comen,Ga naar voetnoot1546 Ridderen, cnapen, knechten, heren,Ga naar voetnoot1547 Tot Grimbergen, met groter eren,
[pagina 69]
Ende si alle vergadert waren,Ga naar voetnoot1549 1550.[regelnummer] Ginghen si henen, sonder sparen, Op eene plaetse groot ende wijt,Ga naar voetnoot1551 Die by den clooster lach tier tijt,Ga naar voetnoot1552 Daer heren doen woonden, na mijn weten, Die Regulieren waren geheten, Ende Gode dienden spade ende vroe. Daer plach men te vergaderen doe,Ga naar voetnoot1556 Wanneer men's hadde te doene,Ga naar voetnoot1557 Ende mijn her Arnout, die coene,Ga naar voetnoot1558 Parlementen woude of dingenGa naar voetnoot1559 1560.[regelnummer] Van grote saken sonderlingen.Ga naar voetnoot1560 Hier, teser stadt, vergaderde al, Ridderen, cnapen een groot getal, Ende selve mijn her Arnout met,Ga naar voetnoot1563 Ende beyde syne sonen, dat wet, Ende sijn raet oic daer toe.Ga naar voetnoot1565 Als al was vergadert doe, Dat ten parlemente soude comen,Ga naar voetnoot1567 Stont op, als ic heb vernomen, Mijn heer Wouter Berthout;Ga naar voetnoot1569 1570.[regelnummer] Sijn vader was heer Arnout,Ga naar voetnoot1570 Van Grimberghen die here;Ga naar voetnoot1571
[pagina 70]
Hy sprac lude ende sere: ‘Ghy heren, hebt danc algaderGa naar voetnoot1573 Dat ghy quaemt, als u mijn vader Hier ontboet te desen daghe. Oec eest recht, want ghi onse maghe Sijt end onse vrienden met; Ghy sijt sculdich, dat wel wet, Te helpen in rade ende in dade, 1580.[regelnummer] Daer ons lachter of, oft scadeGa naar voetnoot1580 Ghescien mochte, ofte onrecht. Nu es menich cnape ende knechtGa naar voetnoot1582 Comen, ende menich ridder fier,Ga naar voetnoot1583 Na onsen wille, ten daghe hier, Die luttel weet waerom dat hiGa naar voetnoot1585 Nu hier van ons ontboden si; Nu hoirt, ic wil't u condich maken. Ons hadde ontboden in waren saken Die keyser, des sijt gewes, 1590.[regelnummer] Die in 't lant comen es, Om minen vader, dat hi hem Spreken quame te Hafflighem: Want het was om sijn profijt;
[pagina 71]
Ende en mochti te diere tijtGa naar voetnoot1594 Selve niet comen voirwaer, Dat hi ons beiden sende daer;aant. Also hi dede ongespaert. Wy bereyden onse vaert, Ic ende mijn broeder, beide gader, 1600.[regelnummer] Bi den beheten van onsen vader, Mit ridderen ende mit sommigen cnapen, Ende voeren mit sconer geselscapen Te Haffligem, daer wy vonden Den keyser, te dien stonden, Met vele liede, wet dat wale, Die by hem waren in de sale. Als wy vore den keyser quamen Groeten wine te samen Ende ontboden hem goeden dach,Ga naar voetnoot1609 1610.[regelnummer] Ende t' ierst dat hy ons sach,Ga naar voetnoot1610 Hiet hi ons willecom sijn.Ga naar voetnoot1611 Daer na nam die keyser fijnGa naar voetnoot1612 Minen broeder ende my, ende dede
[pagina 72]
Ons by hem sitten mede. T'eerste dede hy ons groet; Daerna vraechden wy hem bloet,Ga naar voetnoot1616 Den keyser, doen wel te weten, Als wy een stuc hadden geseten, Wat hy gebode ende wilde? 1620.[regelnummer] Doe antwoorde de keyser milde, Dat die hertoge GodevaertGa naar voetnoot1621 Metten Baerde, die here waert,Ga naar voetnoot1622 Tot hem hadde geweest te Aken,Ga naar voetnoot1623 Ende hadde hem in ware sakenGa naar voetnoot1624 Over onsen vader geclaecht sere, Dat hi hem hadde gedaen onere; Want hi sijh goet groot noch clene Van hem wilde houden te lene, Ghelijc sijn vorders hadden gedaen 1630.[regelnummer] Van den sinen, ende bat hem saen, Datti hem holpe, datti sijn goet Van hem hielde, des sijt vroet:Ga naar voetnoot1632 Want hy 't sculdich te doen ware.Ga naar voetnoot1633 Doen seide hem die keyser dareGa naar voetnoot1634
[pagina 73]
Dat hire ware gewillich toe. Nu verstaet twi ende hoeGa naar voetnoot1636 Dat ons die keyser ontboet, Ende vraghede ons die reden bloet, Ocht das die waerheit, ware. 1640.[regelnummer] Doe seydic hem al openbare: “Her keyser, here, neen sy; Het was waer, die hertoghe vry Hadde gesant an mynen vader,Ga naar voetnoot1643 Dat hi quame ontfaen algaderGa naar voetnoot1644 Van hem sijn lant ende sijn leen,Ga naar voetnoot1645 Ende worde sijn man, ofte neen, Hy soude comen in sijn lant,Ga naar voetnoot1647 Ende stichten rooff ende brant, Ende verdriven ons te male.”Ga naar voetnoot1649 1650.[regelnummer] Oic seidic den keyser wale Wat antwoorde hieraf Mijn vader den bode wedergaf, Dat hy van den hertoge gheen Lant, goet en hilde ofte leen, Also verre als hijt bevroet ware, Noch sijn vorders, wet voerware, Dat te voren en hadden gedaen;
[pagina 74]
Ende hijs nu niet en soude bestaen, Also lange als hy levende ware.Ga naar voetnoot1659 1660.[regelnummer] Die keyser antwoorde aldaire,Ga naar voetnoot1660 Dat hem die hertoghe hadde gheseit, Dat hijt betoonen woude gereet,Ga naar voetnoot1662 Dat die van Grimbergen plagenGa naar voetnoot1663 Den hertoge? in oude dagen, Te dienen, daer sijt hadden te doene, Met ridderen ende met baroene,Ga naar voetnoot1666 Ende stonden hem by al haer leven,Ga naar voetnoot1667 Al waert nu achter bleven. Als die keyser dit hadde geseit, 1670.[regelnummer] Bat hi ons hierna gereit, Dat wy van desen saken Onsen vader baden ende spraken, Dat hi worde des hertogen man, (Te mits dat hi voertan Ons leen, ons goet menichfoude Met vele lants meerderen soude,) Ende wy hem vriendelike baden Dat hi hem hierop wilde beraden. Ic antworde dat ic's soude
[pagina 75]
1680.[regelnummer] Om sinen wille, dore sine houde, Minen vader spreken geerne: Dies en stont my niet t'ontbeerne. Hier met namen wy orlof,Ga naar voetnoot1683 Ende ruymden saen dat hof.Ga naar voetnoot1684 Ic ende mijn broeder Geraert, Ende ons geselscap ter vaert, Quamen te Grimbergen weder Ende vertelden hoge en nederGa naar voetnoot1688 Minen vader alle die woerde, 1690.[regelnummer] Die ic den keyser seggen hoerde, Ende bad dat hy hem beriede. Mijn vader sprac: sonder sijn liede, Sonder sijn vrienden, sonder sijn baroen, En woude hire niet toe doen; Mer woude wercken bi horen rade, Gelagher ane vrome ofte scade,aant. Ende dat hi niet woude wesen manGa naar voetnoot1697 Tsertoghen, watter laghe an, Hine verbore eer half sijn goet, 1700.[regelnummer] Ende half sijn lant, des sijt, vroet.Ga naar voetnoot1700 Mer doch woude hi, hoe 't gaet,Ga naar voetnoot1701 Horen uwerlieden raet,Ga naar voetnoot1702
[pagina 76]
Ende dede u alhier ontbieden.Ga naar voetnoot1703 Nu wety, na mijn bedieden, Waeromme ghi te deser tijt Van minen vader ontboden sijt, Ende wele dat es sijn wille.Ga naar voetnoot1707 Nu bid ic u allen, lude ende stille,Ga naar voetnoot1708 Dat ghi ons wilt raden ten besten,Ga naar voetnoot1709 1710.[regelnummer] Dat wy moghen, als 't comt ten lesten,Ga naar voetnoot1710 Den keyser geven goede antwoorde,Ga naar voetnoot1711 So dat wy peys, raste ende vrede Van den hertoghe hebben moghen. Wy moeten hem onghelogenGa naar voetnoot1714 Ontbieden, hoe wy sijn beraden.’Ga naar voetnoot1715 Doe antwoorde met stadenGa naar voetnoot1716 Die heere die was van Breda: ‘Groet wonderen ic versta, Dat die keyser van u begeert:Ga naar voetnoot1719 1720.[regelnummer] Hy hout u over herde onweert, Ende over cleine van gedochteGa naar voetnoot1721 Dat hi dit oyt ane u sochte Om tshertogen wille van Brabant, Al was die hertoge faeljantGa naar voetnoot1724
[pagina 77]
So kinsch, dat hijt hem aensochte. Ic wille u seggen mijn ghedochte Ende minen raet al bloet:Ga naar voetnoot1727 Eer ic hielde clein oft groet Goet ofte lant openbare,Ga naar voetnoot1729 1730.[regelnummer] Anders dan ic sculdich ware, Van den hertoge off andren man, Ende waer ic in uwen pointe dan,Ga naar voetnoot1732 Ic sette liever ter aventueren Lijf ende goet in ere uren, Ende op enen dach altemale. Ghine hebbes van ere nootscaleGa naar voetnoot1736 Metten hertoghe niet te doene. Ghi hebt magen ende baroene,Ga naar voetnoot1738 Ridderen, knechten, mannen, knape, 1740.[regelnummer] So vele in uwen geselscape, Een twint en dorsti niet ontsien.’ Die grave trat voert na dien Van Vianden, sonder verbergen, Ende seide: ‘Heer van Grimbergen, En ontsiet u niet een twint,Ga naar voetnoot1745 Also helpe my Sinte Marien kint.Ga naar voetnoot1746 Wilt u deren die hertoge,Ga naar voetnoot1747 Het si met striden of met orloge,Ga naar voetnoot1748 Ende liever onpeis heeft dan raste,Ga naar voetnoot1749
[pagina 78]
1750.[regelnummer] Wy brengen hem so vele gaste,Ga naar voetnoot1750 Ende tonen hem alsule aensichte,Ga naar voetnoot1751 Dat's hem sal berouwen lichte,Ga naar voetnoot1752 Dat hy die sotheit ie began.Ga naar voetnoot1753 Ic wane hem cume sal voertanGa naar voetnoot1754 Die keyser helpen: hi sit soe verre; Al raet hi hem tot deser werre, Hi salne lichtelic varen laten; Maer hi gheniet geerne der batenGa naar voetnoot1758 Even lanc dat hi by hem es; 1760.[regelnummer] Maer sijt des seker ende ghewes,Ga naar voetnoot1760 Al woude hem die keyser nuGa naar voetnoot1761 Selve helpen jegen u,Ga naar voetnoot1762 Wy souden u helpen wederstaen.Ga naar voetnoot1763 Wy raden u dat ghi sent saenGa naar voetnoot1764 Enen bode ten keyser wert, Die hem segge ongespert,Ga naar voetnoot1766 Dat u vrienden ende u maghenGa naar voetnoot1767 Niet en willen t'enigen daghenGa naar voetnoot1768 Gedogen, dat ghi hout te lene 1770.[regelnummer] U goet van iemant, groot oft cleene, Anders? dan hebben gedaenGa naar voetnoot1771
[pagina 79]
U voorsaten, sonder waen,Ga naar voetnoot1772 Over hondert jaer hier te voren. Kiest enen man, die den orbore Hier af doe wel ende met eren, Vore den keyser ende vore die heren.’ Hier op so antwoorde hem Van der Thomen heer Wilhem, Die borchgrave stout ende coene. 1780.[regelnummer] Die niet en achte op de soene; Hy hadde also lief tier tijt Den onpeis ende den strijt; Want hi die wapen minde seere; Hij seide dus: ‘Her grave, here, U raet dunct ons allen dor goet; Men sende derwaerts metter spoet Enen bode, die wel can spreken Ende hem dit seggen sonder smeken,Ga naar voetnoot1788 Ghelijc gi ons hebt vertelt. 1790.[regelnummer] Wilt hi van ons met gheweltGa naar voetnoot1790 Sinen wil hebben, sonder verlaten,Ga naar voetnoot1791 Wi sellen, hope ic, soe ghematen,Ga naar voetnoot1792 aant.
[pagina 80]
Ende behouden onse eren, Also vromelijc hem keren, Dat's hem berouwen sal onsachte, Dat hi oyt die kinsheit dachte. Ic waent u allen dunct goet.’ Doe sprac heer Arnout in sinen moet, Van Oyenbrugge die ridder weert: 1800.[regelnummer] ‘Ghi hebt geseit dat gy begeert; Maer ic segge dat goet benomen Orloghe ware ende onvromen. Wie enighe sake wilt beginnen Sal sijn verliesen ende sijn winnen In tide versien ende wat er na Volghen sal, als ic versta: So machi sijn ende gebieden Sonder toren ende liden; Die met sijn hooft wil dor den muer Heeft dicke aventure suer; 1810.[regelnummer] Ende ic wille u seggen, waerby Van Grimberghen die heren vryGa naar voetnoot1811 Hebben over drie hondert jaerGa naar voetnoot1812 Haer goet ghehouden overwaer Van den hertoghe van Lothrike,Ga naar voetnoot1814
[pagina 81]
Ende van Brabant diergelike,Ga naar voetnoot1815 Ende van voer coninc Karels tide;aant. Al eest nu bleven in onse side,Ga naar voetnoot1817 Ende men's niet en heeft versocht. My dochte goet, werdit bedocht,aant. 1820.[regelnummer] Dat men ane den keyser sende Vroede lieden ende bekende, Diene van onsen weghen spraken Heymelic van desen saken, Ende hem baden, mocht gescien, Dat hi den hertoghe brachte in dien, Dat hi die manscap lieteGa naar voetnoot1826 Achter bliven ende te niete, Die hi ons wilt ane dwingen; Wy wouden presente sonderlingen 1830.[regelnummer] Hem senden van onsen goede, Indien dat hi met goeden moede Den hertoge maecte gestade Onsen vrient voert, vroech ende spade. Ic hope dat dit ons bat soude Helpen aen den keyser boude Om peis te hebben ende ruste mede,
[pagina 82]
Dan dat wy enighe onvredeGa naar voetnoot1837 Ontboden den hertoge vermeert, Dat den keyser onweert 1840.[regelnummer] Hebben mochte: hy mintene seere. Oec is Godevaert, de here, Een criger, daer hi hem toe set;aant. Hoert hi iet ontbieden met, Dat hem wesen dunct hoverde, Hy sal's in trecken groote onwerde,Ga naar voetnoot1845 Ende wachten poent ende stadeGa naar voetnoot1846 Hoe hy ons toren mach doen ende scade;Ga naar voetnoot1847 Dus eest best dat wy met sinne Hier in vaeren, als ic kinne.’ 1850.[regelnummer] Doe sprac heer Wouter Berthout: ‘Ware dat u raet, heer Arnout,Ga naar voetnoot1851 Dat wy souden versoeken datte Aen den keyser, met onsen scatte,Ga naar voetnoot1853 Dat die hertoge te niete Sijn manscap bliven liete, Ende ons quite scouden medeaant. Allen dienst, mits keysers bede, Soe gaven wy, sonder sy,
[pagina 83]
Ons schuldich van dien dat hy 1860.[regelnummer] Ane ons begeert, sijt seker dies, Eest ons ghewin oft verlies; Wy houden ons ane de yerste tale,Ga naar voetnoot1862 Die ons geseit heeft wale Van Vianden die stoute grave, Daer en sceden wijs niet ave; Ende die ons vertrac dair na Die here mede van Breda. Oec seidic en soude niet gestaden, So wanneer ic't mocht ontraden? 1870.[regelnummer] Dat mijn vader, ongelogen, Man worde des hertogen Godevaerts van Brabant. Ic liete my liever te hant Begaden herde lachterlike.aant. My geeft oic wonder sekerlike, Waeraf dat ghi u, here, Voere alle d'andere ontsiet dus seere; En kinde ic u niet so ghetrouwe,Ga naar voetnoot1878 Ic soude wanen, by onser trouwe,Ga naar voetnoot1879 1880.[regelnummer] Dat ghijs den hertoghe teser tideGa naar voetnoot1880 Houder waert dan onser side;Ga naar voetnoot1881 Maer ic kinne u alse goet,
[pagina 84]
Ende alse getrouwe in den noet, Dat ghy dit segt omme 't beste Om te beletten alle tweste, Ende discoort, ende oic nijt, Ende werringen end allen strijt. Maer ic bidde heer Arnout, here:Ga naar voetnoot1888 Dat ghewaget nimmermeere; 1890.[regelnummer] Maer helpt vorderen ons begheren.’Ga naar voetnoot1890 Heer Arnout sprac: ‘Hier en mach deren Mijn sprake niemanne noch mijn tale, Ende oic wet dat herde wale, Dat ic omme den hertoghe goet Niet en keerde minen voet,Ga naar voetnoot1895 Noch oic om sijn liede.Ga naar voetnoot1896 Maer dat ic u dit bediede, Dat dede ic in trouwen al. Ick kenne den hertoge, sonder getal, 1900.[regelnummer] Vrome, rijcke ende mechtich Van lieden, van landen, ende crechtich, Ende daer toe van hogen moede,Ga naar voetnoot1902 Ende hebbe anxt dat sonder hoedeGa naar voetnoot1903 Desen lande mochte misschien;Ga naar voetnoot1904 Maer verstaet mi wel in dien, Ende segge te voren vaste:Ga naar voetnoot1906
[pagina 85]
Beginde onpeis oft onraste, Ic sal's u helpen tesen tide. Comet oic tot enighen stride,Ga naar voetnoot1909 1910.[regelnummer] Ic wil een sijn, heb ic's geval, Die mede beginnen sal.’ Doen seide heer Geraert van Herlaer:Ga naar voetnoot1912 ‘Heer Arnout seit wel ende wair,Ga naar voetnoot1913 Ende daer toe als een goet man; Maer en es niemant, by Sinte Jan,Ga naar voetnoot1915 Hine begeert meer 't gevechtGa naar voetnoot1916 Ende orloge te hebben slecht,Ga naar voetnoot1917 Dan te dogen, dat onse hereGa naar voetnoot1918 Aengaen soude, daer hem onereGa naar voetnoot1919 1920.[regelnummer] Af mochte commen in enighen dinghenGa naar voetnoot1920 Ofte sine nacomelingen. Men seint de antwoorde van den grave Met enen bode den keyser ave,Ga naar voetnoot1923 Die hem segge die waerheit stille,Ga naar voetnoot1924 Gelijc dat es onser aller wille, Alsoe ic wane dat es.’ Doen riepen sy alle, sijt seker des,Ga naar voetnoot1927
[pagina 86]
Met enen lude, met enen concente, Alle die waren ten parlemente: 1930.[regelnummer] ‘Ghy segt waer, lieve here, Wy sellen aventueren ere Onse goet, onse lijf, Daer toe kinderen ende wijf: Beyde borch ende lant, Eer wy den hertoge van Brabant Laten dwingen her Arnoude Van Grimbergen, mit gewoude, Hem manschap te doene ende eet, Hine si daer selve toe gereet.’ 1940.[regelnummer] Doen sprac her Arnout, die genoot, Te sinen lieden clein ende groot: ‘Groten danc hebt ghi, heren, Dat ghy my raet te mire eren. Ic sal den keyser ontbieden nu Also 't vertelt es hier van u. Maer my gebreect een vroom man,Ga naar voetnoot1946 Vroet; ende die wel spreken can, Ende tale ende antwoerde geven.Ga naar voetnoot1948 Ic kinne ghene, sem mijn leven, 1950.[regelnummer] Dien ic daer sal moghen senden, En ware ochte hem ghenende
[pagina 87]
Van Oyenbrugge her Arnout; Want hi es vrome ende stout, Vroom ende wijs, blide ende vroe,Ga naar voetnoot1954 Ende goet spreker daer toe:Ga naar voetnoot1955 Subtijl, hy raet altoes ten besten; Mijn bootscap soude hi wel bewesten; Woude hi doen so vele door my, Dat hi voere ten keyser vry, 1960.[regelnummer] Ic sout's hem dancken na mijn vermoghen. Voer coninghen, graven, voer hertoghen Hoert men geerne sijn tale, Die hi can spreken te poente wale.’ Doen sprac die here van Assche daer: ‘Seker, here, ghi segt waer, Bidden wijs hem alle, hine es niet Selc, so dat hi des iet Weiren sal, bi Onsen Here.’ Doen baden sijs hem alle sereGa naar voetnoot1969 1970.[regelnummer] Dat hi woude ten keyser varen, Ende hem die bootscap openbaren. Mijn heer Arnout sprac: ‘Ghi heren,Ga naar voetnoot1972
[pagina 88]
Ic waer niet wert sulker eren, Dat ic so grooten bootscap dade. Ic ben te plomp, t'onwijs van rade, Vore den keyser ende sijn baroene Al sulken grooten bootschap te doene: Oec es hier in 't hof, dat wet, Die my niet wel getrout met, 1980.[regelnummer] Om dies ic ten besten spreke. Hierom, ghi heren, sekerleke Had ic geern, waer't u bequame, Dat men enen anderen bode name, Die dese bootschap voerde ave.’Ga naar voetnoot1984 Doe sprac van Vianden die grave: ‘Hier es niemant, die't doen soud so wel, Ghy sijt hoofsaem, van tale snel, Die ghi wel cont omme legghen, Ende altoes dat beste segghen. 1990.[regelnummer] Voir ongetrouwe en hout u Hier niemant, des hop ic nu; Want dat ghi segt teser tijt, Dat's algader om ons profijt.
[pagina 89]
Wy bidden u alle, ridder coene, Dese boetscap aen den keyser te doene.’ Doen sprac van Oyenbrugge heer Arnout: ‘Sint ghy 't begeert, ghi heren stout, Soe doe ic die bootscap geerne Ende pines mi niet te weerne. 2000.[regelnummer] Ic salse doen, so ic best can, Ende dat laten dor ghenen man,Ga naar voetnoot2001 Dien ic vinde te hove dair.’Ga naar voetnoot2002	voetnoot1450 Ende seyde: ‘Mi docht goet, by mijnder eere, Dat wy ontboden ruddren ende knaepen, Ende seyden hem van desen saeken, Die ick hier nu hebbe verstaen, Ende laet ons hooren, dat 's wel ghedaen. voetnoot1455 Hier aff. voetnoot1456 Met mi dien ghy, myne vrienden min, Dat ghy moget mercken yet Dat ick wille, wats gheschiet, Van den hertoghe houden mijn goet. In 't verweeren mach, sijt's vroet. voetnoot1463 Ick raet oock wel. voetnoot1464 Uwen rudders fier Ende schiltknaepen. voetnoot1467 Ende maken 't hen cont ten hande.’ - ‘Dit wille ick doen;’ heer Aernout seyde. Doen ontboot hy, sonder beyden, Ruddren ende knaepen in sijn lant Dat sy quaemen al ter hant Te Grimberghen t'eenen daege: ‘Hy woude spreken, sonder saege, Al gemeinelick ende sien Indien dat hem mochte gheschien.’ Doen in 't lant hoorden die nieu maeren Ruddren ende knaepen hier ende daere, Bereyden sy hem ter vaert, Ende voeren alle te Grimberghen waert Wat sy mochten, segge ick u. Daer quam menich ruddre nu Ende menich man, die sijn leen van heer Aernoult hielden gemeen. Oock sant hy alomme sijn mage Dat sy wouden te synen daege Te Grimberghen alle commen, Die 't gerne daden, heb ick vernomen, Doen sy die nieu maren verstonden, Wat sy mochten, segge ick u. Een deel wille icker noemen nu By naeme ende by toename, Dergenen die te Grimberghen quaemen, voetnoot1483 Doen se mijn heere Aernoult ontboodt. Daer quam ghereden een heere groot, Van Vianden die stoute grave, Ende veele ruddren met hem ave. voetnoot1487 Daer aff die naemen ick niet en weet; Oock so quam daer, God weet. voetnoot1490 Met vier sonen, als ick versta, Die alsoo vrome waren ende coene, Waer dat rudderscap. voetnoot1493 Schoon man, Dien ick. voetnoot1495 Daer quam die heere van Assche met, Heer Geeraert hy hiet, dat wet; Daer quam van Oyenbrugge heer Aernoult, Ende Hendrick, sijn sone, die ruddre stout; Daer quam heer Godevaert Screyhane, Ende beyde sijn sonen, ick wane, Mijn heer Geeraert ende heer Jan; Ende oock quam daer heer Aernoult aen Van Hoembeke, ende syne sonen viere, Daer aff die twee rudders fiere Waeren; d'ouste heer Aernoult hiet. voetnoot1507 Quam oock daer Ende heer Willem, dat is waer. voetnoot1509 Thonnen. voetnoot1510 Daer met aeve Van Cobbenbosch mijn heere Aernoult. voetnoot1513 Van Imple mijn heere Peetre, dat wet, Ende heer Alaert van Beyegem met. voetnoot1517 Die gheheeten was. voetnoot1520 Daer quam oock een ruddre fier, Mijn heer Willem Van den Bogaerde, Die te Hoembeke woonde, van aerde; Oock quam daer heer Jan Van Caelmont. voetnoot1525 Ende van Oppeghem heer Paridaen. Oock quam daer, doe ick u verstaen. voetnoot1528 Oock quam daer een ruddre van love, Mijn heere Geeraert van Oppem. voetnoot1530 Ende een ruddre, ick seker ben, Mijn heere Geeraert Van Herlaere. Oock so quam een rudder daer, Ende hiet van Liere heer Geeraert, Ende menich ander ruddre weert. Die ick niet ghenoemen en can; Maer dese woonden, by S. Jan, In 't lant van Grimberghen, wet wel, Ende hielden, al sonder spel, Haer goet van mijn heere Aernoude, Heere van Grimberghen. voetnoot1541 Beyde. voetnoot1542 Oock, dat's waerheyde, Menich man. voetnoot1544 Van rudders aerde, doe ick u kinnen, Die ick niet wel. voetnoot1546 Ende doen. voetnoot1547 Ruddren, knaepen, knechten ende heeren Te Grimberghen, met grooter eeren. voetnoot1549 Ende sy al. voetnoot1551 Schoone ende wijt. voetnoot1552 Dier tijt, Daer heeren in woonden, doen ick weeten, Die Regulieren waeren gheheeten. voetnoot1556 Ende daer men plach te. voetnoot1557 Dat men's. voetnoot1558 Ende mijn heere Aernoult. voetnoot1559 Parlementeren. voetnoot1560 Van groote saecke sonderlinge. Te deser stede vergaederde nu al Ruddren, knaepen, groot ende smal. voetnoot1563 Mijn heere Aernoult. voetnoot1565 Ende synen raet oock daertoe, Ende als 't al vergadert was doe. voetnoot1567 Was commen, So stont op, heb ick. voetnoot1569 Heere. voetnoot1570 Vaedre. voetnoot1571 Heere, Ende sprack luyde ende seere. voetnoot1573 Danck allegaedere Dat ghy quamt, doen mijn vaedre Hier ontbood ten desen daege; Nochtans eest recht dat ghy sijt sin maghe, Ende sijn vrienden daertoe met, Ende sijt ons schuldich. voetnoot1580 Daer ons tooren ende schade. voetnoot1582 Knaepe. voetnoot1583 Commen, ende menich ruddre fier Om. voetnoot1585 Dat hi Hier nu van ons ontboden sy. Nu hoort, ick wille u cont maken: Het hadde ontboden in swaere saeken Die keysere van Alemaingien, sijt ghewes, Die nu in 't lant commen es Cortelinge, sonder waen, Mynen vaedere, dat hy quaeme saen Jegen hem spreken te Affleghem; Want het waere, ontboot hy hem, Om sonderlinge ooirboire. voetnoot1594 Ende en mochti niet commen daere, Dat hy ons beyde sende daer. Mijn vaedere antwoorde den bode daer naer: Hyne mocht niet ryden op die wyle; Maer hy soude ons, sonder gyle, Alle beyde senden tot hemme. Die bode voer wech, als ick verneme, Met deser bodtscap ter keysere waert, Ende wy bereyden ons ter vaert, By den ghebode van onsen vaedre, Ick ende mijn broedere, beyde gaedre, Ende oock een deel lieden mede, Rudderen, knaepen, dat's waerhede, Ende voeren in corten stonden Tot Afflighem, Daer wy vonden Mijn heere den keysere, dat wet wale, Met veele lieden in sijn sale. Ende doen wy voor den keysere quaemen, Groeten wyne al te saemen. voetnoot1609 Ontbooden. voetnoot1610 Ende t'eerste dat hy ons versach. voetnoot1611 Willecomme. voetnoot1612 Daerna nam den keysere fin Mynen broedere ende my by der hant, Ende dede ons sitten, sy u becant, Neven hem op eene banck; Ende dede ons groote feeste, sonder wanc. voetnoot1616 Nae dat wy hadden gheseten Een stuck, soe doe ick u weten; So vraegedick den keysere milde: Wat hy ghebode en wat hy wilde, Dat hy om ons hadde ghesonden. - Doen antworde hy tien stonden Dat hy ons seggen soude, Ende seyde alsoe houde. voetnoot1621 De. voetnoot1622 Heere. voetnoot1623 Had gheweest tot hem tot Aken. voetnoot1624 In waere zaeken, Over mynen vaedre gheclaecht seere, Dat hy hem hadde groote oneere Ghedaen ende oock gheseyt, Ende dat hy niet en woude, God weyt, Sijn goet van hem houden te leene Ghelijck syne voorders gemeene Van den hertoghen hadden ghedaen, Ende badt hieromme den keysere saen Dat hy hem holpe dat hy sijn. voetnoot1632 Dies. voetnoot1633 Ghelijck dat hy schuldich waere. voetnoot1634 Keysere daere Dat hier waere. voetnoot1636 Ende quam ghevaeren hier om doe Te Afflighem, daer hy ons ontbood, Ende vrachde ons die redene bloot Oft dit die waerheyt alsoo waere, Ende ick antwoorde hem daer naere, Ende seyde: ‘Heere, by Gode, neen sy; Maer het was waer. voetnoot1643 Hadde ghesonden. voetnoot1644 Allegaedre. voetnoot1645 Ende leen. voetnoot1647 Commen. voetnoot1649 Ende ons verdriven alte maele. Oock seyde ick den keysere, wet wale, Dat mijn vaedre antwoorde hier op Den bode weder, sonder scop, Dat hy van den hertoghe geen goet En hadde, daer hy waere vroet, No, en sijn voorders en hadden ghedaen, No en soude, sonder waen. voetnoot1659 So lange. voetnoot1660 Mi daer naere. voetnoot1662 Ghereyt. voetnoot1663 Wylen plaegen Den hertoghe te dienen in oude daegen, So waer dats sy. voetnoot1666 Ruddren. voetnoot1667 Al was 't lange achter bleven, Ende verroekeloost, sonder sneven.’ - Doen dit die keysere hadde gheseyt, So badt hy ons hierna ghereyt Op zynen dienst vriendelicke, Dat wy spraken onsen vaedre rijcke, Ende wy hem baden dat hy worde man Des hertoghen, te mids dat hy dan Ons leen seere meeren soude Met veel lants menichfoude, Ende hi hem dade beraden hier op. Ende ick, antwoorde, sonder scop, Ichs souts gerne spreken stille Mynen vaedre, om synen wille. voetnoot1683 Oorloff. voetnoot1684 Beyde sijn hoff; Ick ende mijn broedre, heer Geeraert, Ende alle ons gheselscap waert, Ende quaemen te Grimberghen wedre. voetnoot1688 Hooge ende nedere Mynen vaedre alle die woorde, Die ick den keysere spreken hoorde, Ende bad hem dat hire hem op beryde. Dan seyde mijn vaedre, sonder syne liede Ende sonder sijn vrienden so en woudi hy Hier niet doe doen, segge ick dy; Maer hy woude wercken hy haeren raede, Quam hem aff. voetnoot1697 Niet by dien dat hy worde man Des hertoghen watter ghelaege aen Hyne verlore eer halff. voetnoot1700 Halff. voetnoot1701 Daer doch woudy, hoe dat gaet. voetnoot1702 Hier aff hooren ulieden raet. voetnoot1703 Hier ontbieden nu. Siet, ghy heeren, dat segge ick u. Nu weet ghy allegader ter deser tijt Waerom dat ghy ontboden sijt. voetnoot1707 Synen. voetnoot1708 Nu bidde ick u alle. voetnoot1709 Van heer Aernoults wegen, mijns vaedre, Ende mijn broeders ende my te gaedre, Dat ghy ons raet hiertoe. voetnoot1710 Compt. voetnoot1711 Den keysere hieraff geven antwoorde, Ende wy. voetnoot1714 Want wy. voetnoot1715 Beraeden. voetnoot1716 Doen antwoorde met goeden staden Die heere van Breda, die ghenoot, Ende seyde: ‘Ick hoore wondre groot. voetnoot1719 Dat dit die keysere. voetnoot1721 Ende herde neder by mijnre wet, Dat hy u ye ansochte dit Om des hertoghen wille. voetnoot1724 Die hertoghe, sy u becant, So kints dat hy. voetnoot1727 Ende daertoe mynen raet al, Eer, ick hielde groot ofte smal. voetnoot1729 Al openbaere, Des ick van rechte niet schuldich en waere Van den hertoge oft eenighen man. voetnoot1732 Poinde dan, Ick stelle liever in aventueren Lijff ende goet op een uren. voetnoot1736 Ghyne. voetnoot1738 Ghy. (Ontb. 6 versen.) voetnoot1745 Nu ontsiet. voetnoot1746 So helpe. voetnoot1747 Deren. voetnoot1748 Ofte met stryde ofte met oorloghe. voetnoot1749 Ontpeys. voetnoot1750 Wy sullen hem bringen so veele. voetnoot1751 Thoonen. voetnoot1752 Dat hem. voetnoot1753 Dulheyt. voetnoot1754 Ick wane hem oock cume, by S^t Jan, Dat hem in eenighen tyde, Met wighe ofte met stryde Helpen sal moghen: hy sit soe verre; Al raet hy hem te deser werre, Nu tot deser tijt, Des willick dat ghy seker sijt, Hy sal 't lichtelicken varen laeten. voetnoot1758 Baeten, Terwylen dat hy. voetnoot1760 Maer des sijt sekere. voetnoot1761 Keysere. voetnoot1762 Iegens. voetnoot1763 Wy wouden. voetnoot1764 Ick raede dat ghy sent saen Een bode te keyser waert. voetnoot1766 Onghespaert. voetnoot1767 Maegen. voetnoot1768 Ten geenen daegen Gedooghen dat ghy sout te leene. voetnoot1771 Ghedaen Uwe voorsaeten. voetnoot1772 Hier voren, Ende kiest een man, die den ooirboren, Ende dese dinck segge met eeren Voor die keysere ende voor die heeren. Aen dien diet u ghenoeghet clare, Die ick gheseyt hebbe dat beter waere, Ende oock aen den ghenen mede, Die hier sijn te deser stede.’ Doen antwoorde een ruddre daer, Ende was gheheeten voorwaer Mijn heere Willem, die borchgrave Van den Thommen: van eenen cave En acht hy op die sone niet, Noch op den peys, wats gheschiet; Want veele liever haddy het ghevecht Dan hy hadde den peys slecht; Want die waepenen minde hy seere; Hy seyde: ‘Te waere, grave heere, By uwen raet dunckt ons allen goet. voetnoot1788 Smeeken, Ghelijck ghy. voetnoot1790 Met ghewelt. voetnoot1791 Altemaele sonder verlaeten. voetnoot1792 Dat ons mochte commen 'tonbaete Ofte oock aen onse eere gaen; Wy willen 't vromelick wederstaen Dat hem sal berouwen onsochte, Dat hy ye kintscheyt aen ons sochte. Ick waent ons allen dinckt goet raet.’ Doen antwoorde, dat verstaet, Van Oyenbrugge mijn heere Aernoult, Ende seyde: ‘Heere Willem, ruddre stout, Ghy hebt u herte saen gheseet, Maer ghyne peynst niet, God weet, Watter nae aff mach commen; Ick hebbe gheseyt, wien 't mach vromen, Dies en es noch niet herde lanck, Ende noch segge ick sonder wanck Dat wy dulheyt voortsetten, Dat ons in 't eynde seere sal letten,’ - ‘Nu hoort, ick wille u seggen twy. voetnoot1811 Heeren. voetnoot1812 - Dry. voetnoot1814 Lotrijcke. voetnoot1815 Sekerlijcke, Ja, van coninck. voetnoot1817 Al eyst... aen onse syde, Ende men 's aen ons niemer heeft versocht; Maer my docht goet, waer wijs bedocht, dat wy sonden vroede lieden Aen den keysere, als ick bediede, Diene heymelicke spraken Van onsen weghe, in waere saeken, Ende hem bidden, mochts gheschien. voetnoot1826 Dat hy woude laeten vaeren Die manschap, sonder spaeren, Die hy aen ons tyende es, Ende quyte schelde, sijt seker des, Ganselick van allen dingen; Wy wouden hem daeromme ghehingen Een groot deel van onsen goede, Ende hy den hertoghe met goeder moede Onsen vrient dade bliven, ende wy de syne. Ick segge u, by der trouwen myne, Dat ons dit veele bat helpen soude Aen den keysere met ghewoude Om te hebben peys ende raste mede. voetnoot1837 Eenighe onwerdichede Ontbieden ten hertoghe weert, Dat den keysere mocht hebben onweert; Want hy mintene herde seere. Oock so es heer Godevaert, die heere, Crigel ghenouch daer hy hem toe set; Ende hoort hy 't ontbieden, dat wet, Dat hem dunckt sijnde hoverde. voetnoot1845 Saler. voetnoot1846 Puynt. voetnoot1847 Dat hy ons doe toren en schaede. Hier by voeren wy best met sinne Hiertoe, alsoo ick my bekinne.’ Doen antwoorde heer Woultre. voetnoot1851 Waere... heere Aernoult. voetnoot1853 Aene den keysere met onsen schatte, Dat ons die hertoghe van manschaepe Quyt liete, in ware saeke, Ende van allen dienste mede, So gaven wy daer op die stede Ons schuldich van alles, des hy Begerende waere, seggick dy, T'onswaert, en ons vore had gheleyt, Wyne sullen's niet doen, sy u gheseyt. voetnoot1862 Aen die eerste taele, Die de grave seyde, wet wale, Ende die heere van Breda; Oock seyde ick u lesten, als ick versta, Dat nimmermeer sijn en soude, Daer ick mochte ontraeden voude, Dat mijn vaedre worde omghelogen Man Godevaerts, des hertoghen; Ick liete my liever begaden qualike. My heeft oock wonder sekerlijke, Waer aff ghy u so seere ontsiet Voor alle d'andre, des gheschiet. voetnoot1878 Ick. voetnoot1879 By Onser Vrouwen. voetnoot1880 Dats... deser tyde. voetnoot1881 T'onser syde; Maer ick kenne u ghetrouwe ende goet Ende dat ghy al om 't beste doet. (Ontbr. 4 versen.) voetnoot1888 Ende bidde u, heer Aernoult, heere, Dat ghy ons ghewaget nemeere. voetnoot1890 Begerren.’ Doen antwoorde, sonder scherren, Heer Aernoult wedre met schoenre taele: ‘By Gode, heere, wet dat wale, Dat ick om. voetnoot1895 Mynen. voetnoot1896 Noch om syne lieden mede; Maer dat ick dit seyde teser stede, Dat ick dit dede in trouwen al; want ick kenne, sonder ghetal, Den hertoghe rijck ende machtich Van lande ende van lieden crachtich. voetnoot1902 Hoogen. voetnoot1903 Met onmoede. voetnoot1904 Yet mochte. voetnoot1906 Ende ick segge u dat wel te vooren Begindy pays, onraste oft toren. voetnoot1909 Tyde. Commet oock tot egeenen stryde. Ick wille sijn een, hebts gheval, Diene oock helpen beginnen sal.’ voetnoot1912 Seyde... Geeraert. voetnoot1913 Heer Aernoult seyt wel voorwaer. voetnoot1915 Hier en es oock. voetnoot1916 Hyne begerre oock meer. voetnoot1917 Hebbene. voetnoot1918 Dan te ghedoogene. voetnoot1919 Soude aenegaen dat hem oneere. voetnoot1920 Eenighe dinghen Ofte oock syne naecommelingen. Men sonde. voetnoot1923 Den keysere aeve. voetnoot1924 Waerheyt stille, Ghelijck dat es ons alre wille, Als ick wel. voetnoot1927 Sijt's ghewes, Die daer ten parlemente commen waeren: ‘Ghy segt waer; want te waren Wy sijn alle in dien wille Dat wy openbaere en stille Eer aventueren lijff ende goet, Renten, wijff ende kindren, sijt's vroet, Daertoe borch ende lant, Eer wy laeten, 't sy u becant, Van Grimberghen heer Aernoude Man worden des hertoghen met ghewoude.’ Doen antwoorde heer Aernoult weder Totten volcke hooghe ende neder: ‘Ghy, heeren, hebt allen grooten danck Dat ghy my hebt, sonder wanck, So vriendelick nu gheraden. Ick sal 't doen wien 't mach schaden, Ende sal hem ontbieden ter hant den keysere, sy u becant, D'antwoorde, ghelijck dat sy nu Hier es voorset, dat segge ick u. voetnoot1946 Vrome man, Die vroet sy ende wel. voetnoot1948 Ende antwoorde van tale geven. Ick kinne geene in mijn leven, Die ick daertoe sal mogen sinden En waere offs hem woude bewinden van Oyenbrugge mijn heere Aernoult. voetnoot1954 Vroet ende wijs oock daer toe. voetnoot1955 Alsoe Ende raet altoos ten besten gerne, Waermen hem bidt, ende niet te scherne; Woudy so veele nu doen voor my, Ende voor ons allen seggen vry Dat hy dese bodscap wilde doen. Ick wout's den vromen baroen, Waer ick mochte, dancken alle mijn leven; Want hy es vroet ende can beweven Sijn redene wel ende tooghen Voor coninghen ofte voor hertoghen; Oock hoort men gerne waer dat hy es.’ Die heere van Assche sprack na des: ‘Ghyne mocht beteren bode vinden, Ick waene hy gerne sal gheninden Te doene, bidden wy hem alle.’ voetnoot1969 Met eenen gheschalle, Dat hy ten keysere woude vaeren, Ende hem dese bodscap openbaeren. voetnoot1972 Mijn heere Aernoult seyde: ‘Ghy heeren, Ick waert's niet weert, by mijnder eeren, Te vaerne in sulcker besichede; Oock ben ick te plomb toe mede So groote bodscap te doene Voor den keysere ende syne baroene; Oock sijn hier sommighe lieden met, Die my niet seer wel ghetrouwen, dat wet, Om dat ick ten besten spreke somwylet. Daer by, ghy heeren, sonder ghyle, Hadde ick liever, waert u bequaeme. voetnoot1984 Die teser bodscap beter waere.’ Doen antwoorde heer Aernoult daere, Die goede grave van Vianden, Ende seyde: ‘Hier en es niemant te hande, Die dese bodscap soude doen wel; Want ghy sijt van taelen snel, Ende stout te puynte spreken met; Oock en is hier niemant, dat wet, Die u betrouwet qualicke; Want wy weten wel ghemeenlicke, Die hier sijn groote ende smal, Dat ghy in trouwen segt al, Ende oock om des lants proufijt; Daerom doet nu te deser tijt Dese bodscap aen den keysere nu Om onser alder wille, dat bidde ick u.’ Doen antwoorde mijn heere Aernoult Van Oyenbrugghe, die riddere stout, Ende seyde: ‘Heere, ick doese gherne; Ick wille my niet pynen te werne. voetnoot2001 Laeten doen geenen. voetnoot2002 Dien ick ten hove vinde daer.’ Heer Aernoult schiet hier met voorwaer, Ende ginck ter sijnre herberghe toe.

Vorige Volgende

[vs. 1447-2002]aant.