De docent extra muros als literair vertaler (Warschau)
Zofia
Klimaszewska
De ontwikkeling van de neerlandistiek aan de Poolse universiteiten betekende ook
voor de vertaling van Nederlandse literatuur een ware omwenteling die zich eind
jaren zeventig - begin jaren tachtig heeft voltrokken. Voor die tijd werd er ook
wel vertaald, maar de selectie gebeurde min of meer toevallig en men vertaalde
via een andere taal: Engels, Frans of Duits.
De Poolse neerlandistiek is een uitstralingscentrum van Nederlandse cultuur en
literatuur geworden. In Warschau zijn alle docenten Nederlands tegelijkertijd
literaire vertalers. Ze hebben zich van het begin af aan, in de jaren zeventig,
naast didactische en wetenschappelijke doeleinden ook als derde maar even
belangrijke taak gesteld Nederlandse literatuur in Poolse vertaling te
verspreiden, om een representatief beeld van de Nederlandse letteren bij het
lezerspubliek te doen ontstaan. Ze deden dat met eigen publicaties, legden
contacten met uitgevers en fungeren nog steeds als hun literaire adviseurs. De
uitgevers worden door de docenten Nederlands op de hoogte gehouden van de
recente ontwikkeling van het literaire leven in de Lage Landen; ze hoeven dus
niet meer op een Duitse, Franse of Engelse vertaling te wachten. De docenten
schrijven zelf leesrapporten, nemen initiatieven en bemiddelen ook vaak tussen
Nederlandse en Poolse uitgevers. Dit gebeurt uiteraard met steun van de
Stichting voor Vertalingen in Amsterdam. Dankzij deze Stichting kunnen we dicht
bij de bron blijven, want we krijgen regelmatig informatie in de vorm van
recensies, boekenbijlagen en boeken.
De inspanningen van de docenten Nederlands resulteren in de aanwezigheid van
Nederlandse literatuur in Poolse literaire tijdschriften en bloemlezingen. Het
vooraanstaande Warschause maandblad Literatura na swiecie
(‘Wereldliteratuur’) heeft al drie keer een heel nummer aan Nederlandse
literatuur gewijd: het bracht een keuze uit Nederlandse poëzie en proza en heeft
het werk van Boon, Wolkers en Claus gepresenteerd met bijdragen en vertaalwerk
van Poolse neerlandici - docenten van de universiteiten van Warschau en Wrocław.