Roman van Lancelot

(1846-1849)–Anoniem Lanceloet– rechtenstatus

naar het (eenig-bekende) handschrift der Koninklijke Bibliotheek



[pagina 53]
Roman van Lancelot, derde boek.
[pagina 1]
I. Ene scone aventure hebbic gehord, Die willic dan soe bringen vord Uten Walsche, dat nu scine: Mine staet te sparne cost no pine; 5[regelnummer] Maer mochtic ene aventure geraken, Die mi wel daertoe dochte smaken, Ende ics dan niet worde bescouden, Soe haddic wel mine pine vergouden. Mi gewoech die aventure das, 10[regelnummer] In tsinxenen avonde, alst none was, Ende die messe was gedaen, Ende men eten soude gaen, Quam ene joncfrouwe met haesten groet Int hof gereden te Carmeloet, 15[regelnummer] Ende vrachde oft. Lanceloet daer ware. Men seide: jaet, ende wiesden hare; Ende si bat hem doe daer des, Van des conincs halven Pelles, Dat hi met hare varen woude 20[regelnummer] Inden bosch, daer sine leiden soude. Ende alte hant soe vragede hi: ‘Joncfrouwe, met wien soe sidi?’ - ‘Ic ben metten genen, sekerleke, Daer ic u hier nu af spreke.’ 25[regelnummer] Ende Lanceloet beval alsoe houde Dat men sijn gereide leegen soude. Ende alse die coninc verstont dese sake Hi wasere af sere tongemake, Entie coninginne ende alt hof doe. 30[regelnummer] Entie joncfrouwe antwerder toe: ‘Hi sal morgen hier weder wesen Ter maeltijt.’ Hi voer wech mettesen. Als si ene halve mile hadden gereden Worden si geware ere steden, 35[regelnummer] Daer ene abdie van nonnen stoet. Si reden daer met groter spoet, Daer Lanceloet herde wel was ontfaen Als hire quam. Ende alsoe saen Ward hi sire .ij. neven geware, 40[regelnummer] Die op .ij. bedden lagen dare, Lyoneel ende sijn broder Bohord. Ende si quamen gesprongen vord Ende helsdene sere tien tide, Alse die sijns waren blide. 45[regelnummer] Ende hi seide hen lieden daer naer, Dat hi met ere joncfrouwen quam daer, Hine wiste om wat saken. Binnen dien dat si dus spraken Quamen .iiij. nonnen, dine versochten, 50[regelnummer] Ende Galate met hen brochten, Die soe scone was ende so besneden Van algader sinen leden, Datmen niweren in certrike Vonden hadde sinen gelike. 55[regelnummer] Ene nonne hilt kint in die hant, Ende si weende sere te hant, Ende seide: ‘Here, ic bringe u Dat kint, dat ic tote nu Gevoet hebbe, dat al mine 60[regelnummer] Bliscap ende troest plach te sine; Ende ic soude gerne sien dat hi Van uwer hant ridder werde, wildi; Bedie van beteren man, sonder waen, En mochti ridderscap niet ontfaen.’ 65[regelnummer] Dat kint docht hem soe scone, Dat hi noit onder den tronc Soe sconen vorme sach van manne. Om die scoenheit dire lach anne Haddire soe goeden wille toe, 70[regelnummer] Dat hijt hare beloefde doe, Dat hine riddere soude maken. Hi dedene dien nacht waken, Ende opten anderen dach daer naer Soe maectine riddere daer, 75[regelnummer] Ende spien hem den enen spore vord, Enten anderen spien hem Bohort: Ende Lanceloet gordem tswaerd doe Ende slogen inden hals, ende seidere toe: ‘God make u nu goet vort an, 80[regelnummer] Bedie gi sijt een scone jonc man.’ Alse Lanceloet hadde gedaen Datter toe hoerde, hi seide saen Tote Galate: ‘Here, wildi Tot des conincs hove varen met mi?’ 85[regelnummer] Hi seide: neen hi, niet aldoe. Doe sprac Lanceloet der abdissen toe: ‘Vrouwe, gedoget dat te hove vare Die neuwe riddere, die dare Meer sal beteren dan hier met u.’ 90[regelnummer] Si seide: ‘Hine varter niet nu. Alst tijt es wi selne sinden daer.’ Lanceloet sciet danen daer naer Ende sine gesellen, met haesten groet, Ende quamen vor tirscetijt te Karmeloet. 95[regelnummer] Die coninc was te messen gegaen: Si beetten ende gingen in die zale saen, Soedat si daer in die zale Vanden neuwen riddere hadden tale. Bohort seide dat hi noit ne sach 100[regelnummer] En genen minsce op enen dach So wel geliken, teneger stede, Lancelote alse dat kint dede. ‘In gelove nembermer man, En eest niet Galaät, di[en] Lanceloet wan 105[regelnummer] Ans conincs Pelles dochter wilen ere.
[pagina 2]
Hi gelijct wel min no mere Dien geslechte enten onsen toe.’ Ende Lyoneel antwerde hem doe: ‘Ic wils wel seker wesen des, 110[regelnummer] Want hi Lancelote al gelijc es.’ Ende si sprakere te meer af vort, Dat sire gerne iet af hadden verhort Van Lanceloets monde, daer si niet An mochten vinden dat hi sprac iet. 115[regelnummer] Ende si gingen besien tien stonden Die sittene vander tavelronden, Ende si vonden op elc gescreven doe Des ridders name, dire horde toe. Doen si ten vresseliken sitten quamen, 120[regelnummer] Ende si oec die waerheit vernamen, Dattere letteren an gescreven stonden, Die si aldus sprekende vonden: ‘Cccc. ende lxiiij. jaer Selen wesen leden vorwaer, 125[regelnummer] Dat onse here int graf lach, Dat sal vinden opten tsinxendach Dat vresselijc sitten enen man, Die hem sal onderwinden dan Dat hi daerin sal sitten gaen.’ 130[regelnummer] Doen seiden die liede al sonder waen: ‘Dits ene wonderlike aventure.’ Lanceloet seide ter selver ure: ‘Alsoe alst es gescreven daer Soe es dat incarnation waer: 135[regelnummer] Ic wilde wel dat tavont mere Nieman en lase.’ Si seiden: ‘Here, Wi selent wel ontkeren gereet.’ Si namen doe een sidijn cleet Ende decten die letteren also houde, 140[regelnummer] Datse nieman lesen soude. Alse die coninc van messen quam Ende hi Lancelote daer vernam Ende Bohorde ende Lyonele, hi das Doe utermaten blide was, 145[regelnummer] Ende alle die waren tier stede, Ende Walewein sonderlinge mede. Men dede daer feesten vele nu Bohorde ende Lyonele, secgic u, Diemen binnen den hove vor dien 150[regelnummer] In langen nine hadde gesien. Die coninc beval datmen sate Ten taflen ende datmen ate. Doe quam Keye di[e] drossate vort Ende sprac ten coninc dese wort: 155[regelnummer] ‘Here, sitti ten etene nu, Gi brect die costumen, secgic u, Die hier lange heeft gewesen. Gi ward gecostumiert vor desen Dat gi ten hogen feesten nine saet 160[regelnummer] Ten taflen, here, noch nine aet Eer vor u ende vor u liede Enege aventure gesciede.’ Ende die coninc antwerde daer naer: ‘En trouwen, Keye, gi sect waer: 165[regelnummer] Ic hebt gehouden ende oec sal Vordane houden min leven al; Maer ic was soe blide dor das, Dat Lanceloet gesont comen was Ende sine gesellen, dat ic dor dat 170[regelnummer] Altemale des vergat.’ Ende alsi dus spraken quam dare Een knape ende brachte niemare Ende seide aldus toten coninc: ‘Hort hier, here, wonderlike dinc; 175[regelnummer] Hier es opt water vlitende comen Een steen, dien ic hebbe vernomen: Comten sien nu ter uren; Ic weet wel het sijn aventuren!’ Die coninc tiede te hant daer 180[regelnummer] Entie barone, ende vondent waer. Ende die steen was comen ten stonden Ten lande, dien si daer vonden, Ende was maerberijn. Daer in stac .i. swaerd, Dat rike was ende vele gouts waerd; 185[regelnummer] Ende die appel daer af was een Dire, precieus ende rike steen, Daer letteren van gout in stonden, Die aldus spraken ende orconden: ‘Niemen heeft macht mi te doene 190[regelnummer] Ute desen stene, sonder die goene Ane wies side ic hangen sal, Die de beste riddere sal sijn van al.’ Alse die letteren die coninc verstoet Hi sprac te Lancelote, daer hi stoet: 195[regelnummer] ‘Dit swaerd es uwe, want gi sijt Die beste riddere nu ter tijt.’ - ‘En es min niet, antwerde Lanceloet hem; Wet wel, dat ic niet so cone bem Dat ic min hant daer ane doc. 200[regelnummer] Ic ben niet waerd gnoech daér toe.’ - ‘Provets,’ seide die coninc, ‘Oft gi volbringen moget die dinc.’ - ‘Ic does niet, antwerde Lanceloet, ‘Bedie ic weet wel dat al bloet, 205[regelnummer] Dat dit sal proven geen man, Op dat hire falgiert an, En sal hem te quade vergaen.’ - ‘Wat wettijs?’ sprac die coninc saen. - ‘Here, ic weet wel,’ antwerde hi, 210[regelnummer] ‘Noch sekeric ene dinc daer bi, Dat selen opten dach van heden Beginnen die grote wonderlijcheden Ende die aventuren vanden grale.’ Die coninc verstont die worde wale. 215[regelnummer] Alse die coninc sach dat Lanceloet Daertoe en dede cleine no groet Bat hi Waleweine alsoe houde Dat hire sine macht toe doen soude. Walewein antwerde: ‘Wat mins gesciet, 220[regelnummer] Here, dan staet mi te doene niet; Nadat Lanceloet niet proven wille Mi staet wel te sittene stille; Want dat al om niet ware. Men weet dat wel oppenbare, 225[regelnummer] Dat hi beter ridder es dan ic bem.’ Doe seide die coninc tote hem: ‘Nochtan willic dat gijt proeft ter vaerd, Niet om te hebbene tswaerd......’ Doe dede Walewein daer ane die hant, 230[regelnummer] Ende falgierde daer ane thant. Doe seide die coninc: ‘Nu laet staen, Gi hebt wel min bevelen gedaen.’ Lanceloet seide te min her Waleweine daer: ‘Dit swaerd sal u noch sniden naer 235[regelnummer] Dattet u harde leet sal wesen.’ Walewein antwerde doe te desen: ‘Al haddicker omme wanen sterven saen Ic hadder af mijns oems wille gedaen.’ Ende de coninc beraus tier stede 240[regelnummer] Dat hijs Waleweine proven dede. Doe bat hijs Perchevale alsoe houde, Dat hijs mede proven soude. ‘Ic saelt doen herde gerne’, antwerde hi, ‘In dien dat gi wilt staen daer bi.’ 245[regelnummer] Ende Perchevael dede doe altehant Ane dat swaerd daer sine hant, Ende het ontfacht hem te doene. Doe wisten wel alle die baroene, Die in die plaetse waren daer, 250[regelnummer] Dat Lanceloet hadde geseit waer; Ende elc pensde in sinen sin Dat also ware, meer no min, Alse die letteren seiden ter stonden, Die anden apel gescreven stonden, 255[regelnummer] Soe datmen vord daer niemanne vant,
[pagina 3]
Die daer ane wilde doen die hant. Walewein sprac toten coninc: ‘Here, Gi moget nu wel gaen eten mere: Gine hebt niet nu ter uren 260[regelnummer] Gefalgiert van aventuren.’ Die coninc dede gaen eten ter vart Ende liet beide steen ende sward. Ende die vander tavelronden saten Elc in sijn sitten ende aten; 265[regelnummer] Ende daer dienden sonderlinge Vire gecroende coninge, Ende soe vele hogere barone, Dat wonder was vanden doene. Ende daer waren vander tavelronden 270[regelnummer] Alle die sittene vol vonden Sonder dat vreesselijc stitten allene. Alse gedient was int gemene Van den irsten gerechte al dure Soe gevel daer ene aventure, 275[regelnummer] Dat vander zalen, daer doe in saten Die hoge lieden alle ende aten, Beide die vensteren ende die duren Alle loeken toe tier uren, Datter nieman haut ane dede, 280[regelnummer] Daer si alle scoffierden ter stede. Die coninc sprac irst te dien: ‘Gi heren, wi hebben groet wonder gesien, Beide hier enter riviere; Nochtan soe wanic dat wi scire 285[regelnummer] Merre dan dit selen sien int hof.’ Binnen dien dattie coninc sprac daer of Quam daer in die zale een out man, Gecleet met witten clederen; nochtan Ne was daer geen riddere di vernam 290[regelnummer] Te wat steden dat hi in quam. Hi hadde enen riddere in die hant, Sonder swaerd ende scilt, ende seide thant: ‘Pays moet onder u allen wesen!’ Hi seide toten coninc na desen: 295[regelnummer] ‘Her coninc, ic bringe hier nu Den edelen riddere tote u, Die es van edelen geslachte Comen, ende van groter machte, Van coninc Davite ende vanden vrien 300[regelnummer] Joseppe van Aromathien. Daer bi selen comen ten inde Daventuren van des lants inde Ende van menegen anderen lande.’ Die coninc was blide te hande 305[regelnummer] Ende seide toten goden man daer naer: ‘Wel moetti comen sijn, oft es waer Dat gi ons segt hier ter stede. Entie riddere moet wel comen sijn mede; Bedie es hi die gene daer wi 310[regelnummer] Hopen tenen ende bringen bi Daventuren vanden heilegen grale, Nie was man hier comen soe wale Lieden als hi ons comen sijn sal. Ende wi selen hem feeste doen overal; 315[regelnummer] Ende soe wie dat hi es, nochtan, Na dat hi es soe dor edelen man, Al goet moet heme gescien.’ - ‘Here, gi selet cortelike an sien Een scone begin hier gevallen.’ 320[regelnummer] Hi ontwapendene met allen, Ende als hi in sinen roe was al bloet Dedi hem daer boven een sorcoet. Die goede man beval den ridder daer Dat hi hem soude volgen naer, 325[regelnummer] Ende hi leidene daer na te hant Daer hi tfreselike sitten vant, Ende hi hief op dat siden cleet Ende las die letteren gereet; Ende daer las hi doe openbare 330[regelnummer] Dat dit Galaäts sitten ware, Ende seide daer toten riddere doe, Dat alle dire waren horden toe: ‘Here, gaet hier sitten, alse seker des, Alse dat van rechte uwe es.’ 335[regelnummer] Hi ginc altehant sitten daer Ende seide toten goden man daer naer: ‘Gi moget, als gi wilt, wel gaen, Bedie gi hebbet wel gedaen Al dat u te doene bevolen es. 340[regelnummer] Groet mi min here den coninc Pelles Entie vander heileger herberge algader, Enten coninc Vischere min oudervader, Ende segt dat icse sal comen sien Tirst dat mi stade mach gescien.’ 345[regelnummer] Die goede man sciet danen na di dinc Ende beval te Gode den coninc. Ende alsmen vrachde wie hi was Hine wilde niemane berechten das. Ende als hi quam daer beneden 350[regelnummer] Vant hi liede die sijns ontbeden, Ridders ende oec seriante toe; Ende hi voer sire veerde doe. Ende alse die ridders sagen dat, Dat Galaät in dat sitten sat, 355[regelnummer] Dat langen tijt sere ontsien was, Hen allen hadde groet wonder das, Om dat hi was soe jonc een man, Wanen hem sulke gracie quam an. Si festeerdene doe alle sere 360[regelnummer] Ende daden hem grote ere; Ende si pensden in allen maniren, Dat bi heme souden falgiren Die aventuren vanden grale; Ende si wisten dat also wale 365[regelnummer] Ende wildens oec wesen vroet, Na dien dat hem elc verstoet, Biden sittene daer hi in sat, Om dat noit man mochte sitten in dat, Sonder hi, hem en mesfel daer of. 370[regelnummer] Alle die waren in dat hof Hildene over meester tien stonden Van al dien vander tavelronden. Lanceloet [die] bi hem sat al dare Sach op hem ende ward wel geware 375[regelnummer] Dat hi die selve was dien hi Riddere gemaect hadde daer bi, Ende dede hem grote weerde ende ere, Ende sprac jegen hem te mere Van vele saken, daer hem af 380[regelnummer] Galaät scone antwerde gaf. Bohort was seker ende blide das, Dat gene Lanceloets soene was, Ende sprac tote Lyonele ter stont Ende makede hem tgene cont, 385[regelnummer] Ende seide: ‘Nu mogewi wesen Beidegadere blide van desen; Hem staet wel te sine groet here, Ende hi heves goet begin sere.’ Een knape was daer, die daer nare 390[regelnummer] Ter coninginnen ginc ende seide hare Dat int vreesselike sitten sat Een jonc riddere ende at, Ende dats wonder hadde daer of Allen die daer waren int hof, 395[regelnummer] Wanen dat hem die gratie quam. Alse die coninginne dat vernam Si seide doe: hen waren ter uren Gevallen scone aventuren; Want daer noit riddere toe dochte, 400[regelnummer] Dat hire toe comen mochte. Die vrouwe seide daer nare Dat hi een geluckech ridder ware Die soe sat in die steden Daer noit man toten dage heden 405[regelnummer] Werdech in te sittene was;
[pagina 4]
Ende dat hi groet geluc hadde das. ‘Hier bi mach men seker sijn des, Dat hi die selve riddere es, Die inde vanden aventure al 410[regelnummer] Van Grote Bertangen maken sal.’ Die coninginne seide doe: ‘Segt mi Van wat gescepnessen es hi?’ Die knape antwerde hare, Dat hi die scoenste riddere ware 415[regelnummer] Dien hi oit vor dien an Hadde gesien; ende een jonc man; Ende hi scene Lancelote geliken Ende sinen geslechte nameliken; Ende dat int hof liep tale das, 420[regelnummer] Dat hi van sinen geslechte was. Doe begerdene die coninginne meer Te besiene dan si dede eer, Ende pensde in haren gedochte Dat Galaät wel wesen mochte, 425[regelnummer] Die Lanceloet ane Pelles dochter wan, Alsi dus horde secgen daer an. Ten irsten dat men hadde geten Quam die coninc daer hadde geseten Galaät ende hief op dat cleet. 430[regelnummer] Daer vant hi gescreven gereet Dat gene Galaäts sitten was. Die coninc hadde begeert das, Dat hi sinen name weten woude Ende sprac te Waleweine also houde: 435[regelnummer] ‘Live neve, wi hebben nu Galate, dat secgie hier u Dien wi entie van der tafelronden Begeert hebben so lange stonden. Nu laet ons pensen vort mere 440[regelnummer] Allegadere hem te doene ere Den tijt dat hi hier es int hof; Want hi salre scire sceden of Om die queste vanden grale, di saen Beginnen sal na minen waen.’ 445[regelnummer] Walewein antwerde den coninc: ‘Here, Wi sijn hem sculdech te done ere Alse den genen die hir comen dede Onse here bi sire genadechede, Ende om te loessene ons lieden 450[regelnummer] Van den wondere die gescieden In desen lande, ende noch plien In anderen landen oec gescien.’ Die coninc ginc doe sonder beide Tote Galate ende seide: 455[regelnummer] ‘Here, willecome sijt nu! Wi hebben lange begert u, Ende wi hebben u nu ter tijt; Danc heb God dat gi comen sijt!’ - ‘Here ic quam hier,’ seide hi, 460[regelnummer] ‘Ende ic waest sculdech te done, bedi Want nu moten porren van hene Alle die gesellen gemene Die de queste selen, sonder waen, Van den heilegen grale bestaen, 465[regelnummer] Die cortelike nu sal beginnen.’ Die coninc seide hierenbinnen: ‘Uwer comst was grote noet Om te indene dat wonder groet, Dat hier gevalt te meneger ure, 470[regelnummer] Ende om cene aventure, Die ons heden es gevallen, Daer af dat falgierden met allen Die gene alle die sijn int hof; Maer gine sulter niet falgieren of, 475[regelnummer] Die te hoefde selt comen van dingen, Die de andere niet connen volbringen: Daer omme heeft u God gesint hare.’ Galaät antwerde daer nare: ‘Here, wiset mi dan die aventure.’ 480[regelnummer] Die coninc leidene [daer] te dire ure, Entie barone die waren daer Volgeden alle gadere naer, Ende al datter was ter vard Quam ten coninc ende volgeden der ward. 485[regelnummer] Die coninginne, alsijt verstont, Si tijdde der ward, dat si u cont, Ende met hare vele vrouwen, Die dat wonder wilden scouwen. Alse die coninc steen ende swaerd vant 490[regelnummer] Hi sprac te Galate te hant: ‘Dits daventure die ic mene: Tswaerd te treckene uten stene, Daer heden toe dede sine macht Selc riddere, dient ontfacht.’ 495[regelnummer] - ‘Dit en mach u geen wonder sijn, Want die aventure es mijn; Om dat ic soude hebben dit swaerd Sone brachtic geen harwaerd.’ Do sloech hi ant swaerd di hant 500[regelnummer] Ende traect uten stene thant Oft niweren ane vast ware doe, Ende staect te hant in den scoe, Ende seide doe ten coninc mede: ‘Nu gebrect mi min dant eer dede, 505[regelnummer] Mine gebrect nu els niet Dan een scilt, alse men siet.’ Die coninc seide: ‘God sal u van dien, Alsi van den swaerde dede, versien.’ Doe sagen si te dale nederward 510[regelnummer] Eene joncfrouwe comen met groter vard Op een wit paert, ende vragede das, Ofte Lanceloet daer iet was? Lanceloet sprac: ‘Siet mi waer ic bem.’ Doe sprac die joncfrouwe tote hem 515[regelnummer] Wenende: ‘Ay Lanceloet, here, U doen es nu verwandelt sere Sider gisteren vroech; nu verstaet hoe: Gi ward di beste vander werelt doe; Ende die nu van u dit secgen woude, 520[regelnummer] Ic weet wel, dat hi ligen soude, Want men vint beteren dan gi sijt, Dats wel geproeft nu ter tijt Van den swaerde, daer gi ane liet te done Die hant; want gine waerd niet so cone. 525[regelnummer] Wacht u, dat gi u niet vortan En hout over den besten man.’ Hi antwerde hare: ‘Nenic niet; Bedie dat itoeward es gesciet.’ Die joncfrouwe kerde hare sonder beide 530[regelnummer] Ten coninc ward ende seide: ‘Coninc Artur, di ontbiet bi mi Nachieen die hermite, dat di Heden sal gescien di meeste ere Die in Bertangen gescide oit ere; 535[regelnummer] Ende dit en sal dor di niet sijn, coninc, Maer het sal sijn ombe ander dinc. Het sal sijn vanden heilegen grale, Dat heden comen sal in dine zale Ende voeden ten selven stonden 540[regelnummer] Die gesellen vander tavelronden.’ Ende si voer wech alsoe houde, Dat si jegen nieman spreken woude. Doe sprac die coninc tote hen somen: ‘Gi heren, het es daertoe comen, 545[regelnummer] Dat wi weten niemare wale Vraie vanden heilegen grale, Dat wi cortelike selen sien. Ende om dat ic seker wel ben van dien, Dat ic u nembermeer na desen 550[regelnummer] Altegadere sal sien wesen, Soe willic dat int merse hier bi Van Carmeloet selc een tornoy si, Datmer mach hier naer Af spreken over hondert jaer.’ 555[regelnummer] Ende si prisden dat alle doe
[pagina 5]
Ende gereiden hen vaste daertoe. Ende dat dit porrede die coninc, Dat was allene om ene dinc, Dat hi Galaäts ridderscap wilt sien. 560[regelnummer] Hi wiste wel dat hi na dien, Alse hi van den hove ginge Ne kerde niet soe varinge. Die coninginne lach met vele vrouwen Opten muer omden tornoy scouwen, 565[regelnummer] Ende Galaät begonste steken Optie ridders ende speren breken Soe wel, dat nieman hadde gesien, Hine hadden geprijst van dien. Ende si seiden alle gemeinlike, 570[regelnummer] Dat si noit man so hoechlike Ridderscap beginnen ne sagen. Ende het sceen wel an sine slagen Dat hi boven alle di gesellen saen Vander tavelronden soude gaen; 575[regelnummer] Bedie daer ne waren nemmee Ridders ten wapenen dan twee, Sine waren afgesteken ter stede, Sonder Lanceloet ende Perchevael mede. Si tornierden toter nonen doe, 580[regelnummer] Ende die coninc dedere so vele toe, Dat si liten dat torniren staen Ende keerden ter porten waerd saen. Ende si daden Galaten tien tiden Met bloten ansichte riden 585[regelnummer] Om dattene alle di waren daer Mochten besien al openbaer. Ende alsene wel hadde besien Die coninginne, si seide nadien: ‘Dits Lanceloets sone, sonder waen; 590[regelnummer] Hi es so wel na hem gedaen, In sach noit twee so geliken. En es geen wonder, sekerliken, Dat hi waerd es ende van groter machte, Want hi anders sinen geslachte 595[regelnummer] Een twint niet slechten ne soude.’ Ene vrouwe seide doe alsoe houde Toter coninginnen doe vord Alsi die worde hadde gehort: ‘Vrouwe, es hi sculdech so goet 600[regelnummer] Te sine alse gi verstaen doet?’ - ‘Ja hi,’ sprac di coninginne tien tiden, ‘Want hi es comen van allen siden Van den besten van ertrike, Ende hi es comen dire gelike 605[regelnummer] Vanden groet[s]ten geslechte, wetic wel, Dat ic nu weet oft ieman el.’ Hier met bleef aldus die tale. Si gingen wandelen in die zale, Alsict hier na sal verclaren, 610[regelnummer] Al tote versperen gesongen waren, Alsict u hier sal overliden; Ende die dach ginc wech tien tiden. Alse die coninc vesperen hadde gehort Ende die barone quamen vort 615[regelnummer] Gereidemen ten etene ward. Men decte de taflen ter vard. Die vander tavelronden saten saen, Gelijc si nuchtens hadden gedaen, Elc te sire stede om eten. 620[regelnummer] Alsi alle waren geseten Hordense groet geluut van donre daer, Soe wonderlike, dat wel naer Hen allen dochte dat met allen Dat palays soude neder vallen. 625[regelnummer] Elc was becommert int gedochte Ende hadde wonder wat wesen mochte. Mettien quam een sonnescijn daer, Dattet ward noch also claer Alst te voren hadde gewesen, 630[regelnummer] Ende werden so verlicht van desen. Si begonsten elc op anderen sien, Alse die ne wisten watter soude gescien; Niet bedi daer was geen man Die den anderen mochten spreken an, 635[regelnummer] Alsic u secge in waerre dinc Sine wisten wat hen overgine: Daer ne was geen van hen besonder, Hine hadde in sire herten wonder. Dat heilege grael quam daer in mettien; 640[regelnummer] Nochtan mocht daer nieman sien Te wat steden dat in quam. Het was verdect, alsict vernam, Met enen witten samite alst quam daer. Ende alt palays ward daernaer 645[regelnummer] Vervult met soeter roeke, gelike Oft al die specie van ertrike Int palays hadden gesijn ter ure; Ende het ginc tpalais aldure. Mettien dat vor di taflen leet 650[regelnummer] Worden di taflen vervuld gereet Met selker specien alse wilden eten Die gene die daer waren geseten. Ende dat grael sciet uter zale Alst al dore gedient hadde wale; 655[regelnummer] Nochtan haer ne geen vernam Hoet wech ginc no hoet in quam: Dit en es truffe no gile. Daerna over ene corte wile, Alsi spreken mochten, si spraker of 660[regelnummer] Onsen here danc ende lof. Boven hen allen so was blide Die coninc Artur te dien tide, Dat hem dede God onse here Dese sonderlinge grote ere, 665[regelnummer] Die noit en mochte vordien Genen sinen vorders gescien. Alle die daer waren int hof Waren utermaten blide daer of, Alse die wel wilden weten 670[regelnummer] Dat God haers niet hadde vergeten. Dus spraken si daer si saten Van derre saken daer si aten. Doe seide Artur die coninc: ‘Hets recht dat wi blide sijn der dinc, 675[regelnummer] Dat ons God tonet hier binnen Soe scone teken van minnen, Dat hi ons bi sire goeden Op desen hogen dach wille voeden.’ Ende min her Walewein seide doe: 680[regelnummer] ‘Here, daer es noch meer toe, Bedie hier was nieman geseten, Hine hadde al dat hi wilde eten Ende al dat hem sijn herte gaf Dattere hem luste tetene af, 685[regelnummer] Dat noit in conincs hof gevel Dan in conincs Vischers, wetic wel; Maer si waren bedrogen in dien, Dat sijt niet oppenbare mochten sien.’ Vord seide min her Walewein: ‘Daer of 690[regelnummer] Soe doe ic hier ter wilen een belof, Dat ic porren sal mergen vroe Ende soeken jaer ende dach daertoe, Ende meer, ees noet, inne sal Dat heilege grael soeken overal, 695[regelnummer] Ende sal doen macht ende pine; Ende dan salic laten dor gene gescine, Op aventure oft ic werde verlost. Ende in sal sparen pine no cost, Ende ine sal in gere maniren 700[regelnummer] Van soekene iet falgiren, Hoet mi werden mach te sure; Ende bliven altoes in daventure Ende niet te hove kere vordien, Dat ict oppenbaerre hebbe gesien 705[regelnummer] Dant ons hier getoget es,
[pagina 6]
Op dat ic macht hebbe des, Ende ict bi orlove moge sien. En mach mi dat oec niet gescien, Ic sal dan weder keren int hof 710[regelnummer] Ende houden mi gepait daer of.’ Alse die vander tavelronden Walewains word also verstonden Beide van vore ende van achter, Langer te beidene docht hen lachter. 715[regelnummer] Si stonden alle op gemeinlike Ende geloveden dire gelike, Dat si in en gere manieren Van te soekene selen falgieren Toter tijt dat si waren geseten 720[regelnummer] Ter taflen daer si mochten eten Sulke spise alse daer gereet was. Alse di coninc geware ward das, Hi ward al tongemake saen Omdat si dat hadden bestaen, 725[regelnummer] Want hem in sijn herte dochte Dat hijt niet ontkeren mochte. ‘Ay Walewein, Walewein!’ seide hi, ‘Gi hebt nu verraden mi, Des nu worden ben in inne, 730[regelnummer] Ende alle die met mi sijn hier inne; Want gi mi hebt benomen thant Dbeste geselscap datmen vant, Dat sijn die vander tavelronden; Want ic weet wel van dien stonden 735[regelnummer] Dat nu van hier binnen sceden sal, Datse en keren nembermeer al; Wantere vele, dats scade groet, In die queste sal bliven doet, Want si langer tijt sal geduren 740[regelnummer] Dan gi waent nu ter uren. Daer nes an te nemene geen merc; Want die aventure es scone ende sterc. In weet wat doen nu mere: Ic hebse gemint alsoe sere, 745[regelnummer] Ende noch doe, oft si waren Alle mine brodere, twaren. Dus sal mi wesen herde leet Van hen lieden dat gesceet.’ Die coninc begonste droven doe 750[regelnummer] Ende inden gepense wenen toe, Dats wel mochten werden geware Alle die gene die waren dare. Doe sprac die coninc dese worde, Daer menech hoge man toe horde: 755[regelnummer] ‘Walewein, gi hebt mi bracht in een seer, Dat ic ne wane nembermeer Daer af dat inde sal mogen sien Dat vander questen sal gescien: Ic bens in vresen herde groet.’ 760[regelnummer] Doe seide min her Lanceloet: ‘Here, alsulc man alse gi sijt En sal niet wanhopen teneger tijt; Al waerd dat wi storven in desen, Het soude merre ere wesen 765[regelnummer] Dan wi elre bleven doet.’ Doe seide die coninc: ‘Her Lanceloet, Die grote minne die ic an u Hebbe doet mi dus spreken nu. En es niet te wonderne mede 770[regelnummer] Dat ic drove ben vanden gescede, Bedie ic weet nu herde wel Dat noit kerstinen coninc gevel Dat hi hadde in sine zale Soe goede ridders tenen male, 775[regelnummer] Ende so vele tere steden Alsic hebbe gehad heden. Sine comen alsoe nembermeer Te gadere als si waren eer. Lanceloet, dits nu ene sake 780[regelnummer] Die mi doet sijn tongemake.’ Walewein ne conste niet daertoe Geantwerden dattie coninc seide doe, Ende hem hadde berouwen daer of Dat hi hadde gedaen tgelof; 785[regelnummer] Mare en hadde nu niet gedocht, Bedie het was te verre brocht. Daerna quamen die niemaren In die camere daer die vrouwen waren, Dat beloeft was in die zale 790[regelnummer] Die queste te soekene vanden grale. Vele vrouwen diet verstonden Warens droeve te dien stonden, Namelike oec menige vrouwe Die lief hadde oft ondertrouwe 795[regelnummer] Metten ridders vander tavelronde. Wet wel, datmen daer begonde Wenen ende driven groet mesbaer. Die coninginne sprac daer naer Tot enen knape ende vrageden das, 800[regelnummer] Oft hi tier tijt in die zale was Dattie queste ward bestaen? - ‘Jaic, vrouwe,’ antwerde di knape saen. - ‘Walewein ende Lanceloet, wat daden si?’ - ‘Si sijn gesellen,’ antwerde hi. 805[regelnummer] ‘Mijn her Walewein swoer erst daer, Ende min her Lanceloet daer naer, Ende alle dandere, sijt seker des, Want nieman achter bleven es Die ter tavelronden behorde.’ 810[regelnummer] Alse die coninginne dat horde Si ward so drove, dat si daer Van rouwen waende sterven, vorwaer. Ende si sprac al wenende daer nare, Dattet grote scade ware; 815[regelnummer] ‘Want menech goet man besterven sal Eer tenen inde sal comen al; Ende mi wondert sere des, Dat min here die coninc, die es Soe goede man, dit laet gevallen; 820[regelnummer] Want die barone welna met allen, Verre dat meeste deel daer of, Selen hier bi rumen sijn hof.’ Ende si viel in groten wene, Ende alle die vrouwen gemene. 825[regelnummer] Dus was daer vele rouwe Vanden heren ende vanden vrouwen Die onderlinge gelive waren. Elc seide daer tote den haren Dat si met hem varen souden: 830[regelnummer] Selke warre diet wel wouden, En hadde gewesen een goet man Van religioene, die daer quam an Ende sprac dus henlieden toe, Dart alt hof horde doe: 835[regelnummer] ‘Gi heren, hort nu her ward, Die bestaen hebt dese vard Vanden grale, dit ontbiet u Nachieen die hermite nu, Dat nieman met hem ne lede 840[regelnummer] Vrouwe noch joncfrouwe mede; Want gi vallen mocht in sonden. Ende dat nieman nu ten stonden Ongebiecht daer in ne vare; Want en geen man sculdech ware 845[regelnummer] Soe groten dienst te bestane, Hine ware na sinen wane Suver van alre dorperhede Ende van hoeftsonden mede; Bedie dese queste en es niet 850[regelnummer] Van ertschen dingen, dise wel besiet, Maer van heilegen dingen al, Alst onse here wel togen sal Hem, di so geluckech sal wesen, Dat hine nu heeft te desen 855[regelnummer] Vercoren, dat hi hem sal wale
[pagina 7]
Vertogen die queste vanden grale.’ Dus mochten gene vrouwen wesen Int geselscap vander queste bi desen. Die coninginne sprac daer nare 860[regelnummer] Galate ende vrachden wie hi ware? Hi berechte hare en deel das; Maer dat hi Lanceloets soene was Dat ne seide hi niet al hare. Si wister wel af dat ware, 865[regelnummer] Maer si had gerne tier stonde Geweten van sijns selfs monde. Ende si vrageden wie sijn vader ware? Ende hi antwerde doe hare Dat hijs niet wel wiste nochtoe. 870[regelnummer] - ‘Waeromme heeldijt mi?’ seitse doe; ‘Gine sult oec nembermere Van uwen vader hebben onnere, Want hi es, gewaerlike, Die beste riddere van ertrike, 875[regelnummer] Ende vanden besten van allen siden Diemen weet nu ten tiden; Ende hi hevet, dat secgic u, Die beste geweset tote nu Die in die werelt mochte wesen. 880[regelnummer] Ende gi sijt sculdech bi desen Te lidene van ridderscepe vort an Alle die ridders diemen vinden can. Gi gelijct soe wel uwen vader, Dattie vanden hove algader 885[regelnummer] Wel geware werden mochten, Opdat sire iet ombe dochten.’ Ende alse Galaät dat horde Hi ward al roet vanden worde Ende seide: ‘Vrouwe, na dien dat gi 890[regelnummer] Minen vader kint, noemten mi. Ende wetic dat die selve es, Soe salic gerne lien des.’ Doe seit si hem daer al bloet: ‘U vader es min her Lanceloet, 895[regelnummer] Die scoenste ridder di levet Ende die meest gracien hevet, Ende die beste gemint gemeinlike Di nu es in eertrike. Bi desen donct mi dat gijt 900[regelnummer] Schuldech niet te heelne en sijt; Beteren man dan hi es in algader En mochti niet hebhen tenen vader.’ Hi seide: ‘Vrouwe, gi wetet so wel, In canre niet af gesecgen el.’ 905[regelnummer] Daer na alsi slapen gaen soude Die coninc nam Galate alsoe houde Ende dedene slapen doe gaen In sijns selfs bedde, sonder waen. Die coninc was dien nacht tongemake 910[regelnummer] Ende in gepense om die sake Dattie queste soude wesen. Hi was drove ende sere in vresen Datter vele sterven souden In die queste, dire varen wouden. 915[regelnummer] Omdat si wech dus wilden varen Vele lide dies drove waren. Des anders dages es vroe opgestaen Die coninc, ende hi ginc doe saen Daer hi Waleweine ende Lancelote vaut, 920[regelnummer] Die al gereet waren te hant. Si ondergroetten hen nadien. Die coninc began op hen sien Ende seide daer naer: ‘Ay mi! Walewein gi hebt verraden mi! 925[regelnummer] Mijn hof en beterde noit ere, Walewein, bi u alsoe sere Alst bi u sal argeren nu Ende nederen vort, dat secgic u; Wantet nembermer na desen 930[regelnummer] Met so hogen lieden gesirt sal wesen Als gire nu ute trect Metter vart die gi te doene mect. In ben niet so drove, twaren, Om alle dire en wech varen 935[regelnummer] Alsic om u tween ben nu; Bedie ic hadde gekert ane u Alse grote minne alsmen mach Ane manne leegen op enegen dach.’ Doe liet die coninc vort mere 940[regelnummer] Die tale vallen ende pensde sere. Doe quam hem een wenen ane, Dat hi liet vele heter trane. Ende si, die om die sake Sere waren doe tongemake, 945[regelnummer] En antwerden hem niet ter dinc. Tirst dat spreken mochte die coninc Doe seidi: ‘Aymi! God, here, Hoe salic mogen nembermere Sonder dit geselscap wesen!’ 950[regelnummer] Hi sprac tote Lancelote na desen: ‘Bider trouwen di gi mi sculdech sijt nu, Live vrint Lanceloet, soe bidic u, Dat gi nu mi raet gevet daertoe, Hoe dat ic enechsins gedoe 955[regelnummer] Dat ic dese queste ontkere.’ Doe seide Lanceloet: ‘Ay here, Het swoer so menech hoge man Die queste te vangene an, Daer ic tejegenworden was, 960[regelnummer] In mochte niet geloven das, Dat sijt souden willen ontberen; Want si souden hen versweren, Ende het soude wesen mede Alte grote ongetrouwechede 965[regelnummer] Dat icse versochte van deser dinc.’ - ‘Ic weet wel,’ seide die coninc, ‘Dat waer es dat gi segt nu; Maer die minne die ic hebbe ane u Ende ane dandere doet mi secgen 970[regelnummer] Ende u hier te vore leegen.’ Binnen dat hi seide dese tale So ward al vol ridders die zale. Alst die coninginne sach si ginc Dit nu secgen den coninc, 975[regelnummer] Ende si seide: ‘Die ridders ontbiden Uwes, here, nu ten tiden, Dalse met u te messen souden gaen.’ Die coninc drogede sine ogen saen. Mijn her Walewein wapende hem doe 980[regelnummer] Ende min her Lanceloet alsoe. Ende alsi al gewapent quamen In dat palais, si vernamen Hare gesellen gewapent daer. Si gingen horen messe daer naer. 985[regelnummer] Alsi die messe hadden gehort Si quamen in die zale vort. Ende saten side daer jegen side. Die clerke brachten daer tien tide Die heilegen vort te dire stede, 990[regelnummer] Daer men op soude doen die eede. Die coninc riep Waleweine gereet, Dat hi vore dade den eet, Omdat hi die irste was Die belof gedaen hadde das. 995[regelnummer] Doe seide die coninc Bandemagus: ‘Here, en mach niet sijn aldus. Die gene die van al desen Here ende meester moet wesen, Hets recht dat hi den eet doet voren. 1000[regelnummer] Ende alse hi hevet gesworen Wi selen dan sweren daer naer.’ Doen swoer min her Galaät daer, Dat hi als getrouwe riddere ende goet man Die queste soude vangen an 1005[regelnummer] Ende jaer ende dach antiren,
[pagina 8]
Ende meer, waers noet, in dire maniren Dat hi in dat hof nembermere Ne keerde, hine soude ere Ondervinden dat rechte ware 1010[regelnummer] Vanden grale, op dat soe ware, Dat hi die waerheide van dien Geweten mochte ochte gesien. Doe swoer Lanceloet tier stede Ende Walewein ende Perchevael mede. 1015[regelnummer] Daerna Bohort, ende Lyoneel dan, Ende Helynan die witte daer an; Entie gesellen vander tavelronden Sworen alle daerna tien stonden, Soe datmer vant in tellen 1020[regelnummer] Hondert ende viftech gesellen. Si saten doe ende ontbeten. Ende tirst dat si hadden geten Namen si an die coninginne orlof, Alse die rumen wilden thof, 1025[regelnummer] Soe dat daer thof al gemene Alte hant viel in groten wene. Alse die coninginne geware ward Dat si hen gereiden ter vard, Si dreef doe rouwe also groet 1030[regelnummer] Oft al hare vriende waren doet. Si keerde in die camere weder Ende liet hare doe vallen neder, Ende mesliet hare soe sere dan, Dats ontfermen mochte elken man. 1035[regelnummer] Ende Lanceloet quam daer nare In die camere doe tot hare; Ende alsine soe gewapent sach Si riep op hem: ‘Ay, owach! Lanceloet, gi doet mi daer mede, 1040[regelnummer] Dat gi rumet dese stede Ende in vremden lande vard, Daer gi nembermer keert haerward, God en hulper toe wel sere.’ Hi seide: ‘Vrouwe, ic sal ere 1045[regelnummer] Keren dan gi selve waent, Nadien dat mi min herte vermaent.’ Doe sprac die coninginne: ‘Nadien Ine wane u nembermer sien!’ Hi seide: ‘Ic scede uten hove, 1050[regelnummer] Vrouwe, bi uwen orlove.’ Ende si seide: ‘Lanceloet, hier of Weet onse here vel min orlof; Maer nadien dat wesen moet, Ic bevele u den here goet, 1055[regelnummer] Die om ons anden cruce hinc Om ons te loessene bider dinc Vander pinen di lange sal geduren, Dat hi mote in allen uren, Waer dat gi comt na desen, 1060[regelnummer] In u geleide altoes wesen, Ende moet u bewaren alsoe, Dats uwe vrinde werden vroe! Ende doet dat gi ons verhoget, Ende kert tirsten dat gi moget, 1065[regelnummer] Behouden eren ende den live! Ic wille dat u al goet beclive! Penst om mi, ende ic om u!’ Aldus sijn si gesceden nu: Had mogen wesen men hadt ontbart. 1070[regelnummer] Ende hi kerde weder metter vard: Hine hads niet al sinen wille. Hi pensde ende sweech al stille. Lanceloet sciet vander coninginnen Ende quam in die zale binnen, 1075[regelnummer] Daer hi sine gesellen beneden Sach, die na hem ontbeden; Ende hi sat te hant op sijn part. Mettien die coninc geware ward Dat Galaät sonder scilt porren wilde, 1080[regelnummer] Ende alle dandere hadden scilde, Soe dat hem die coninc sprac toe Dat hi sonder scilt vore doe, Dat hem dochte niet wel gedaen Galaät antwerde heme saen: 1085[regelnummer] ‘Here,’ seidi, ‘bi uwer genade, Ic weet wel dat icker an mesdade, Namic enen scilt hier binnen; Want ic sal wel enen gewinnen: In wille genen vor die ure 1090[regelnummer] Dattene mi toe sint daventure.’ Die coninc antwerde hem doe: ‘God moeter u hulpen toe, Ende moet u hoeden ende achterwaren, Ende bi sire groter genaden sparen, 1095[regelnummer] Ende u allen geven gesonde, Soe dat ic noch van uwen monde Verstaen moete die rechte waerhede, Daermen hier te voren af sede, Vanden grale die aventuren, 1100[regelnummer] Die menech riddere sal besuren Beide in velde ende in woude, Die si nochtan nine soude Geburen noch vallen te dele.’ Men seget dicke in bispele, 1105[regelnummer] Ende het dicke oec gesciet, Dat vligende craie bejaget iet, Ende oec hevet gevallen bi wilen, In segt in borden no in gilen, Het hevet menech dat begaen, 1110[regelnummer] Haddi geseten ofte gestaen Stille in huus, hine hads niet vonden. Ic laet dus bliven tesen stonden, Ende dese tale al vallen neder Ende kere te mire materien weder. 1115[regelnummer] Ic wille nu swigen van desen, Na dien dat els niet mach wesen. Si porden na dien doene, Beide ridders ende barone, Ende si reden so verre vort, 1120[regelnummer] Dat si quamen buten der port; Ende alle die vander stede Dreven grote serechede, Ende alle dandere gemeinlike Die daer waren, arm ende rike. 1125[regelnummer] Entie gene die porden daer Sine toenden geen mesbaer, Ende men mochter niet an scouwen Gene gelike alse van rouwen. Maer si scenen te dien tiden 1130[regelnummer] Alle wesen metten bliden. Tirst dat si inden bosch waren comen Ende casteel Vagan hadden vernomen, Si letten tere crucen daer. Mijn her Walewein seide daer naer 1135[regelnummer] Toten coninc, dat hi keren soude. Die coninc seide doe alse houde: ‘Dat staen soude mi min deren Met u lieden dan dat keren; Bedie ic scede van u herde node, 1140[regelnummer] Ende ic bevele u allen Goede.’ Si deden doe haer helme of Ende namen anden coninc orlof, Ende reden dat si vernamen Dat si ten castele Vagan quamen. 1145[regelnummer] Nu was een goet man te Vagan, Ende hadde gewesen vord an Een man van herder groter doget, Alsi was in sine joget. Ende alsi hadde vernomen 1150[regelnummer] Die heren inden casteel comen, Ende dat si dore wilden liden, Hi dede di porten sluten tien tiden Ende seide: nadat onse here Hem gedaen hadde die ere, 1155[regelnummer] Dattie vander tavelronden
[pagina 9]
Daer binnen waren te dien stonden, Sine ontgingen hem nembermere, Hine soude hen dinen ere; Ende hi behiltse daer alsoe, 1160[regelnummer] Ende deetse ontwapenen doe, Ende ontfinese wel blidelike, Ende festeretse herde rikelike. Ende dat hen liden wonder dochte Waer hi dat goet nemen mochte. 1165[regelnummer] Ende si drogen over een das, Opten avont doe daer geten was, Dat si sander dages sceden souden Ende elc sinen wech soude houden, Om datmense soude in bloetheden 1170[regelnummer] Begripen oft si te gadere reden. Des ander dages stontsi op tilike Ende wapenden hen gemeinlike; Ende alsi messe hadden gehort Si daden haer perde trecken vort 1175[regelnummer] Ende namen anden here orlof, Ende dancten hem daer of, Dat hi hen grote ere hadde gedaen. Si voren uten castele saen Ende maecten doe hare vart 1180[regelnummer] Elc bi hem te bosche ward. Nu latie die tale vallen Te sprekene nu van hen allen, Ende sal soe setten mine dinge Te sprekene van elken sonderlinge, 1185[regelnummer] Ende vertellent so ic best mach. Het es leden menech dach Dat dese aventure gevel, Hier omme en salic niet te snel Dese aventure te tellen wesen; 1190[regelnummer] Bedie ic hebbe dicke horen lesen: Quade haeste es dicke onspoet. Hierbi hetie den genen vroet, Die wel te poente can ontbiden; Maer daert glat es moet men gliden, 1195[regelnummer] Ende sometijt met pinen staen, Na dien dat daventuren gaen, In caent anders niet bedriven; Mine materie willic vort scriven, Bedie dat letten es mi ongans. 1200[regelnummer] Selke gaen nochtan an enen dans, Dies hem qualike connen gelaten: Die gene mogen hen selven haten. Dit magie van mi wel secgen; Maer dit willic al neder leegen, 1205[regelnummer] Ende sal van Galate beginnen saen, Alse gi hier nu moget verstaen.

Vorige Volgende

Roman van Lancelot, derde boek.

I.