Leesgoed. Jaargang 15

Lezen en laten lezen

Twee vliegen in één klap: leesbevorderend intercultureel onderwijs of interculturele leesbevordering

De Rotterdamse Oscar Romeroschool is een basisschool met 300 leerlingen, waarvan 90% van buitenlandse herkomst.

Lezen en leesbevordering zijn zulke vanzelfsprekende zaken op deze school dat men één van de leerkrachten, Paul Vierboom, daarvoor sinds kort wekelijks 2 1/2 uur heeft toebedeeld. De belangrijkste aanzet daartoe vormde een prachtig longitudinaal sprookjesproject, ontworpen door Paul Vierboom en José Ariëns, in samenwerking met de onderwijsvoorrangmedewerkers en de schoolbibliotheekdienst van de Centrale Bibliotheek. Uitgangspunt van het project was de gedachte dat niet alleen het lezen hiermee gediend was maar ook de ontwikkeling van en het respect voor het cultureel erfgoed van mensen met een zeer verschillende achtergrond.

Het project heeft in principe een lange levensduur omdat het ieder jaar weer in elke groep aan de orde kan komen, met steeds andere verhalen en opdrachten.

Er werden een kleine honderd sprookjes geselecteerd uit verzamelingen van Grimm, Andersen, Perrault en uit Tijl Uilenspiegel (Wenteltrap), Anansi- en Hodjabundels. Deze sprookjes werden vervolgens zorgvuldig naar leeftijd ingedeeld, zodat iedere groep gedurende het project kan werken met een aantal vastgestelde verhalen. De leerkrachten hebben een lijst in hun bezit van een 100 te gebruiken sprookjes om te voorkomen dat zij in hun enthousiasme extra materiaal aanslepen dat misschien is voorbehouden aan de volgende groep. De in hun groep te gebruiken selectie ontvangen zij in de vorm van fotokopieën, voorzover de sprookjes gezamenlijk gelezen worden, de rest lezen zij voor. Bij het project horen een groot aantal verwerkingssuggesties, een lijstje audiovisueel materiaal (dia's, videofilms, cassettebandjes) en wat achtergrondinformatie bij de sprookjes (wie was de verzamelaar, hoe ging dat verzamelen in zijn werk, waar komen de verhalen vandaan).

De verwerkingssuggesties werden inge-

[p. 138]

deeld naar leessuggesties, o.a. vrij lezen uit de ‘sprookjesboekenkist’ (beschikbaar gesteld door de bibliotheek) en het voorlezen van je eigen favoriete sprookje; schriftelijke suggesties, variërend van het maken van een bespreking voor de schoolkrant, het samen maken van een eigen boek met zelf verzonnen sprookjes, het schrijven van een slot aan een bestaand verhaal tot aan het deelnemen aan een speurtocht met verhaalfragmenten. De creatieve suggesties betroffen veel handenarbeid, maar ook dramatiseren en het uitbeelden van een sprookje met behulp van Lego.

Het project werd vorig jaar voor het eerst uitgevoerd en bleek een groot succes. ‘De school stond bol van de sprookjes’ naar Paul Vierboom mij desgevraagd mededeelde. Alle leerkrachten besteedden er dan ook 8 lesuren aan en dat allemaal in een en dezelfde periode. Vrijwel alle kinderen bleken geïnteresseerd. Er werd gelezen en geschreven, er werden poppen gemaakt en stukjes opgevoerd en ter afsluiting stond een bezoek aan de Efteling op het programma, waar de sprookjestuin, dankzij een ingenieus uitgezette speurtocht nu eens de volle aandacht kreeg. Zo werd tijdens het jaarlijkse schoolreisje het nuttige met het aangename gecombineerd. Voor de meeste kinderen was dit trouwens het eerste bezoek aan dit aloude jaarlijks in omvang toenemend pretpark, en voor zover ze er wel geweest waren zorgde de speurtocht voor een nieuwe kijk op de zaak.

Een jaarlijkse herhaling blijkt inmiddels toch wat problematisch. Het OVB draagt ook nieuwe onderwerpen aan en de meeste leerkrachten voelen er weinig voor de school méér dan eenmaal per jaar compleet op de kop te zetten. Dit jaar wordt het ‘allemaal mensen’, ook al zo'n geliefde ingang voor het interculturele onderwijs. De sprookjes zijn dan facultatief en dat betekent dat de groepen er los van elkaar aan werken, afhankelijk van de voorkeur van de leerkrachten.

Toch hoopt Paul zijn collega's volgend jaar weer op de grote sprookjeslijn te krijgen. Dan heeft hij er ook wat Arabische sprookjes aan toegevoegd, die nu nog schitteren door afwezigheid.

- Elly Nannings-Roozenburg