Levende Talen. Jaargang 1932

Engelsche schoolbibliotheken.

Stephen Leacocke, Nonsense Novels, The Bodley Heads. London. 2/net.

Deze bundel korte verhalen zijn door Stephen Leacocke een professor in de economie aan de Universiteit van McGill te Montreal als tijdpasseering geschreven.

Het boekje is in 1911 uitgekomen en is dus lang niet nieuw. Op gevaar af oude kost aan te bevelen, wil ik er hier toch even iets over schrijven, voor 't geval dat er collega's zijn, die 't nog niet mochten kennen.

Ieder verhaal maakt een of andere stijl of categorie uit de literatuur op amusante wijze belachelijk. Men vindt er het verhaal van den detective, het

psychologische verhaal, het romantische verhaal, het zeeavontuur enz. Zoowel opzet, ontknooping als stijl worden geparodieerd. De parodie is betrekkelijk eenvoudig, weinig diepzinnig, zoodat ze door leerlingen van de hoogere klassen van Gymnasia, Hoogere Burgerscholen en Kweekscholen best te begrijpen is. Ook leenen de verhalen zich uitstekend tot voorlezen (met hier en daar een uitlegging van den leeraar) wanneer men eens een half uurtje over heeft.

Ik kan het boekje in alle opzichten aanbevelen. Mijn leerlingen hebben er altijd veel van genoten.

Het heeft reeds achttien drukken beleefd, waaronder goedkoope en geïllustreerde.

L. SNITSLAAR.

Ten modern stories. Collected and edited by John Hampden. M.A. Thomas Nelson and Sons, Ltd. London, Edinburgh and New York. October 1931.
Nine modern Plays. Selected and edited by John Hampden. Thomas Nelson and Sons Ltd. London, Edinburgh and New York. July 1931.

Deze twee boekjes, in uniforme uitgave, door denzelfden paedagoog verzameld, kunnen tezamen worden besproken.

Ten modern Stories bevat korte schetsen, waarbij een van G.K. Chesterton, van Mary Webb, John Russell, Lord Dunsany, Katherine Mansfield e.a.

In Nine modern Plays zijn één-acters bijeengebracht, waarbij één van John Galsworthy, van Norman Mc Kinnel, Maurice Baring, Harold Brighouse e.a.

Geen van deze beide keurig uitgegeven boekjes zijn geschikt voor eigen lectuur van leerlingen van middelbare scholen. Aantrekkelijk zijn ze om in de klas gelezen en behandeld te worden en meer nog door Engelsche scholen

[p. 201]

dan door die van het ‘Continent’. Niet alleen, dat de taal zoowel die van de korte verhalen als van de één-acters bij sommige vrij moeilijk is - maar - en dat geldt voor de tooneelstukjes, verscheidene hiervan zijn in dialect geschreven, zooals Harold Chapin's: The Philosopher of Butterbiggins in Schotsch dialect, The Prince of Coal door Harold Brighouse in het dialect van Lancashire, en The Old Bull door Bernard Gilbert in de taal van den pachter van het platteland, terwijl Riders to the Sea van J.M. Synge in lersch dialect is geschreven. Dit bezwaar blijft zelfs bij lezing in de klas, maar dan heeft de leeraar de keuze en zal men met zeer veel nut en plezier b.v. een één-acter lezen en opvoeren van John Galsworthy: The little Man en The Rehearsal van Maurice Baring, waarin de vijfde acte van Macbeth in Shakespeare tijd ten tooneele wordt gebracht. Zeer aardig is de manier waarop de samensteller in Discussions, zijn leerlingen op de schoonheid en eigenaardigheid der schetsen en tooneelstukjes wijst, hen opstellen erover laat maken, punten geeft, vragen stelt, doet vergelijken, boeken aanbeveelt van den schrijver zelf en zijn tijdgenooten en hen hulp en wenken geeft tot opvoering der stukjes - op zeer levendige wijze tracht hun belangstelling te wekken door letterkundige schoonheid en tracht hen tot zelfstandig schrijven van persoonlijke indrukken te brengen.

Deze Ten modern Stories, zeer aantrekkelijk voor klasselectuur, zal door Nederlandsche schooljeugd niet gewaardeerd worden voor eigen lectuur. Dan lezen onze jongens en meisjes liever een spannend detectiveverhaal. Daarvoor zijn veel van deze schetsen te fijn, te beschrijvend, met te veel atmosfeer.

Neil M. Gunn, The lost Glen. Edinburgh, The Parpoise Press. 1932. 7 s. 6 d.

Een prachtige beschrijving van de Schotsche Hooglanden met zijn lochs en glens, het leven van de arme crofters, de keuterboertjes en de visscherij, de gevoelens van opstandigen haat van de crofters en gillies, dat zijn de menschen die de bezoekers als hulp dienen bij jacht en vischvangst - jegens de laaglanders en Engelschen.

De hoofdpersoon van dit boek, Ewan Macleod, werd door een huichelachtig, vroom familielid in staat gesteld om in Edinburg godgeleerdheid te studeeren, maar, nadat hij bij een studentenfuif, waarbij gedronken werd, betrapt was, trok oom de handen van hem af.

Als de verloren zoon thuis in schande teruggekeerd, krijgt hij een plaats als ‘gillie’ aan het hotel van z'n dorp en dient dus de menschen die hij eens als ebenbürtig had beschouwd. Het conflikt dat hieruit ontstaat, geeft het verhaal van dezen roman.

So far, so good. Maar wie zond ons dit boek als jeugdlectuur? De hevige hartstocht, die Ewan drijft naar Clare Marlowe, secretaresse van een Engelsch onder-minister, een gast van het hotel en die met Ewan als gillie, haar dagen in volmaakte eenzaamheid doorbrengt in de boot en het ‘loch’ - gezamenlijk lunchend, rustend - een hartstocht die deze jonge vrouw 's nachts uit het hotel drijft om Ewan te zoeken - de woede, die haar oom, een Engelsch kolonel, die z'n intrek voor onbepaalden tijd in dit hotel heeft genomen - bevangt, als hij deze verhouding ervaart. Woede, niet zoo fel jegens de charmante nicht, als jegens de in zijn oog minderwaardige Hooglander. Deze vierenzestig-jarige kolonel is anders niet voor een kleintje vervaard, wij maken een hoogst dramatische scene mee, waar hij tracht een der meisjes van het dorp te verkrachten. Zeer naturalistisch uitgebeeld;

[p. 202]

natuurlijk mislukt de overval, natuurlijk is het slachtoffer beeldschoon. Ook houdt Ewan van haar en als apotheose vermoordt, wurgt hij den ouden Don Juan en sleept het lijk naar de klippen, waar hij het in zee stort. Scenario voor een film? Prachtig! Geschikte lectuur voor de jeugd? Belachelijk! Maar misschien ben ik ouderwetsch.

Blijft de prachtige beschrijving. En de local colour. En het goed geschreven verhaal. Maar de inhoud! Wij zien nog voor onze oogen Ewan's vader verdrinken op de vischvangst tijdens een storm en de bullebijter-kolonel. beschuldigt Ewan, zonder eenigen anderen grond dan haat uit minachting geboren, van moord op zijn vader. Ewan's zuster, dienstbode in ‘het’ hotel, zwerft ook 's avonds in ‘the glen’ met een studeerend jongmensch, die haar niet trouwen kan als zij een kind moet krijgen. De jongste zuster Arinabel krijgt een betrekking bij rijke Amerikanen. Zal ook wel mis gaan. Ik houd mijn hart vast. Voor onze jeugd!

m.p. diamant.

H. Barnes, A Book of Essays. (Harrap's Readers of To-Day: No. 17). Harrap & Co. Ltd., London. 1/6. - 192 pages.

Een verzameling korte schetsen - volgens de voorrede geen illustratie van de ontwikkelingsgeschiedenis van de ‘Essay’, maar een selectie aantrekkelijke voorbeelden, - o.a. van de hand van Cowley, Addison, Steele, Goldsmith, Lamb, Leigh Hunt en enkele hedendaagsche essayists. - Als verhaalstof voor de hoogere klassen niet geschikt, daar het grootste aantal schetsen van oudere schrijvers is. Als leesboek evenmin - gezien de inhoud, die slechts een enkeling zal interesseeren.

Ratcliff, Prose of our time. The ‘Teaching of English’ Series, No. 169. Thomas Nelson and Sons, Ltd. London. 1/6 - 279 pages.

De bedoeling van dit werkje is een prikkel te zijn tot nadere kennismaking met de schrijvers, die men vertegenwoordigd vindt, èn een spiegel van wat de geesten en gemoederen nà 1920 bezighoudt en beroert. Er is groote verscheidenheid: naast een stukje van Neville Cardus over: ‘Cricket and Cricketers’ treft men een hoofdstuk aan uit: ‘Science and the Unseen World’ van de hand van Professor Eddington; tevens blijkt zij uit het feit, dat men in één bundeltje de namen Aldous Huxley, H.M. Tomlinson, Sacheverell Sitwell - Priestley, Blunden, Lytton Strachey zij aan zij vindt. Schoolbibliotheken vinden hier voor weinig geld een aardig oriënteerend werkje voor de leerlingen der hoogste klas.

Short Stories of To-Day. Selected by J.W. Marriott. Harrap's Modern English Series. Harrap & Co., Ltd. London. 2/6. - 296 pages.

Toevallig gebruikte ik dit boek reeds als klasse-lectuur (6e klas gymnasium) en kan uit ervaring meedeelen, dat de meeste verhalen zich in de algemeene gunst mogen verheugen. Zoo vallen b.v. speciaal die van Stacy Aumonier, W.J. Locke, Pett Ridge, Kenneth Grahame, en Edwin Pugh zeer in den smaak. Alle verhalen zijn compleet. Voor de bibliotheek beteekent aanschaffing een aanwinst, die gelèzen zal worden.

N. SCHOKKING.

[p. 203]

Massicks Sparroy, The Listening Woman. Faber and Faber. 7/6.

Deborah Claw, de eigenaardige dienstbode van een eigenaardige familie in Londen, staat altijd achter de keukendeur te luisteren en hoort op een dag, dat ze beschuldigd wordt van moord op een oud familielid der Thorntons. Het uitpluizen van deze moordzaak en het verhaal van de jeugdjaren der dienstbode maken dit boek ongeschikt voor de schoolbibliotheek.

Z.

A.E.M. Bayliss. M.A. Pen-portraits and Character-Sketches. Junior Modern English Series. George G. Harrap & Co. Ltd.

107 heel, heel korte stukjes genomen uit boeken van verschillende schrijvers (Sir Walter Scott, Lord Tennyson, R.L. Stevenson, John Masefield, Maurice Hewlett, Gilbert Burnet, enz.). Onze leerlingen zullen geen belangstelling hebben voor dit boekje, omdat de stukjes te klein zijn.

Z.

J.W. Marriott, One-Act Plays of to-day-Fifth Series. George G. Harrap & Co. Ltd.

Elf één-acters van meerendeels onbekende schrijvers. Niet geschikt om opgevoerd te worden op onze schoolavondjes, te weinig actie, te moeilijk van taal. Evenmin belangwekkend genoeg om aan te schaffen als lectuur.

G. DE ZOETEN.