Levende Talen. Jaargang 1932

Fransche bibliotheekboeken.

Maurice de la Sizeranne, par Pierre Villey; Coll. Nobles Vies, Grandes OEuvres - éd. Plon, 10 frs., Paris 1932.

Dikwijls is de titel van een collectie slechts een pakkende reclamezin; voor M. de la Sizeranne is hij echter volkomen juist. Villey beschrijft op sobere wijze het nobele leven (1857-1924) van den blind-geworden edelman, die al zijn tijd en krachten heeft gegeven om het destijds nieuwe probleem van de aan blinden te verleenen maatschappelijke hulp tot een goede oplossing te brengen. Met onverflauwde belangstelling lezen wij hoe, na zijn ‘formation dans les ténèbres’, M. de la S. dank zij de kracht van zijn woord, zijn boeken en zijn meeslepend voorbeeld instellingen heeft kunnen stichten en zijn ideaal heeft verwezenlijkt om de blinden, als maatschappelijke werkers, zooveel mogelijk de gelijkwaardigen te maken van

[p. 271]

hen, die het geluk en 't voordeel van het gezicht hebben. Dit boek levert het bewijs hoe vol en rijk het leven van blinden aan droom en daden kan zijn. Ook de persoonlijkheid van den schrijver is daarvan een voorbeeld: Pierre Villey, blind sinds zijn 4e jaar, oud-leerling van de Ecole Normale Supérieure, docteur ès lettres, is thans hoogleeraar aan de Faculté des Lettres te Caen en secrétaire général van de Association Valentin Haüy, waar hij het prachtige werk van M. de la S. voortzet.

M. de la S. sprekend over Mgr. Dupanloup heeft eens gezegd: ‘J'aime ces vies de grands hommes, cela vous élève, vous fait du bien’. Alleen om die reden al zou het mij een genoegen zijn dit boek als lectuur voor leerlingen aan te bevelen. Het spijt mij echter aanschaffing ervan te moeten afraden: het groote gedeelte, dat de verschillende instellingen en haar inrichting behandelt, lijkt mij de belangstelling van leerlingen niet te kunnen vasthouden.

Les vivacités du capitaine Tic, comédie par Eug. Labiche et Ed. Martin, avec des annot. par H. van Praag et P. Vrijdaghs; N.V. Joh. Ykema's Uitg.Mij., den Haag; ƒ 1,25.

Zeer geschikt voor de hoogere klassen. De leerlingen zullen met veel genoegen lezen hoe de cavalerie kapitein Tic, wiens driftbuien onverdraaglijk zijn, zich leert beheerschen dank zij zijn nichtje Lucile, waarvan hij houdt en met wie hij trouwt.

Met de wijze van annoteering kan ik het tot mijn spijt niet eens zijn. Zonder eenige noodzaak zijn de verklaringen nu eens in het Nederlandsch, dan weer in het Fransch gegeven. Zelfs zijn er aanteekeningen half Ned., half Fr. [Ravaler (weer inslikken), ici: retirer; Le mirage, l'illusion, le rêve trompeur (proprement: luchtspiegeling) enz.]. De bewerkers bestemmen dit boekje al voor leerlingen van de 3e klasse. Waarom zijn dan niet alle aanteekeningen in het Nederlandsch? Het lijkt mij onwaarschijnlijk, dat voor die leerlingen de lectuur makkelijker, duidelijker en aantrekkelijker wordt door verklaringen als: un cachemire, un châle en tissu de poil de chèvre de l'Inde anglaise; mielleusement, sur un ton mielleux, doux comme le miel; ‘.... pas de réticences!’ ....; une réticence, quelque chose qu'on tait pour le cacher; door de overbodige uitweiding over: l'absinthe (alsembitter) est une liqueur verdâtre très forte qui se boit mêlée à de l'eau sucrée. L'abus de l'absinthe était une des plaies de la nation française; depuis la guerre la vente en est interdite en France. - Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Mogen zij den bewerkers ertoe brengen, bij de herdruk, die ik het boekje spoedig toewensch, de aanteekeningen te herzien.

Monsieur des Lourdines, par A. de Chateaubriant, annoté par H. Noordhoff; éd. Meulenhoff, Amsterdam. ƒ 1,35, geb. ƒ 1,65.

Aangrijpende beschrijving van het leven van een sombere en droomerige landedelman, vol liefde voor zijn bosschen en zijn viool, waaraan hij in zijn eenzaamheid zijn leed toevertrouwt. Hij wordt geruïneerd door zijn zoon, die eens zijn hoop was en tenslotte toch zijn troost wordt. De schrijver doet den lezer voelen hoezeer de bewoners gevangen zijn in den greep van hun land en er een mee zijn. - Gaarne aanbevolen.

[p. 272]

Een enkele opmerking over de annoteering. Het is ondoenlijk en ook overbodig alle moeilijke woorden te vertalen. Het lijkt mij echter toe, dat in ieder geval in aanteekeningen die woorden en uitdrukkingen gegeven moeten worden, die dialectisch zijn of in ongewone beteekenis gebruikt, die onvindbaar zijn in een dictionnaire of niet te begrijpen zonder kennis van voorvallen, land, instellingen en gewoonten, enz. Zoo hadden naar mijn meening o.a. vertaald of verklaard moeten worden: ‘Cognée’, agniâs, fourchetine, oreillettes, ‘Taille-Copeaux’, bottes à la Souvaroff, tout un Pérou, votre Constitutionnel, oignon (hier: knol, raap - horloge), soirées du Gymase. Als de bewerker het met mijn opmerking eens is, zal hij bij een herdruk meerdere woorden en uitdrukkingen hieraan toevoegen.

s. elte.