Levende Talen. Jaargang 1934

[p. 202]

Engelse schoollectuur.

G.K. Chesterton, St. Francis of Assisi. Hodder & Stoughton 2/6.

Kort na zijn overgang tot de katholieke Kerk in 1922 verscheen Chesterton's St. Franciscus. Geen sentimenteele levensbeschrijving met louter aardige en zoetelijke verhaaltjes, maar een blij, zonnig, frisch boek; een boek vooral gericht tot dat gedeelte van de moderne wereld, dat dezen eenvoudigsten en meest oprechten mensch uit de geschiedenis, die de wereld rondging met een lied, een vreugdezang van den Schepper om al het geschapene en van de schoonheid, die ligt in de broederschap der menschen, wel bewonderen, maar niet aanvaarden wil, omdat het niet kan waardeeren, waarom de man, die het licht lief had, zich zelf verborg in 'n donkere splelonk; waarom de heilige, die zoo vriendelijk optrad tegen de dieren zoo hardvochtig kon zijn voor zichzelf; omdat het niet begrijpt, dat deze man een loflied kon aanheffen op alle aardsche en lichamelijke schoonheid, de glorie kon zingen van goud en koningspurper en zelf in lompen ging; dat hij hongeren kon naar een gelukkig leven en terzelfder tijd dorstte naar een heldhaftigen dood.

Chesterton stelde zich ten doel althans ten deele aan te toonen, dat St. Franciscus niet is een samenstel van tegenstrijdigheden, maar dat zijn geheele leven een verklaring vindt in den eenvoud van een edele liefde, een liefde echter van zulk een verheven adel, dat niet weinigen daarvan in hun leven nauwelijks gehoord hebben; dat de aandrift tot zijn daden was zijn liefde tot God en zijn waarlijke liefde tot de menschen; dat zijn gansche philosophie in het teeken stond van een nieuw bovennatuurlijk licht in welks glans de natuurlijke dingen moesten komen te staan.

Deze levensbeschrijving leidt Chesterton in met een zoo bijzondere visie op de Middeleeuwen die St. Franciscus voortbrachten, dat wij ook om deze reden het boekje gaarne aanbevelen voor onze schoolbibliotheken, al is het waar, dat slechts de meer begaafden onzer leerlingen het werk ten volle zullen kunnen waardeeren, hetgeen duidelijk zal zijn aan ieder, die van den schrijver iets meer kent dan zijn naam.

A.A. VERMEULEN.

‘The Goose and the Gooseberry’. A Play in three Acts for Children, by Edith L. Elias. (London, George G. Harrap & Co. Ltd.). 1933.

Dit niet onaardige tooneelstukje voor kinderen met feeën, zang en dans, en duidelijke anti-oorlog strekking, zou héél misschien niet te kinderlijk zijn voor de 1e of 2e klasse van een H.B.S. Voor de tweede klasse echter nog wel wat te moeilijk Engelsch, terwijl bovendien de aanhoudende ‘incorrect’taal in de mond van verscheiden volks-‘characters’ een afdoend bezwaar tegen opname ten behoeve van een lagere klasse vormt.

‘The Best One-Act Plays of 1933’. Selected by J.W. Marriott. Editor of ‘One-Act Plays of To-Day’. ‘Great Modern British Plays’, etc. (George G. Harrap & Co. Ltd. London). 1934. 5/net.

Deze ‘One-Act Plays’ zijn door den verzamelaar als de 12 beste van 1933 uitgezocht en vormt no. 3 van de serie, in 1931 begonnen. Dit soort ‘plays’ wordt zoowat nooit door 't beroepstooneel in Engeland, doch zeer veel

[p. 203]

door amateurs-vereenigingen opgevoerd, ook in jaarlijksche ‘Tournaments’, gehouden door ‘The British Drama League’ en ‘The Scottish Community Drama Association’, met een groeiend aantal ‘entries’, in 1933 zelfs 765, vertelt ons Mr. Marriott. Als ‘feature’ voor hedendaagsche tooneelkunst is er dus alleszins reden voor ons leeraren om er kennis van te nemen, en mee te maken.

Voor volwassenen zijn deze ‘One-Act Plays’ over 't geheel zeer leesbaar en genietbaar. Hoe interessant die lectuur voor ons taalmenschen kan zijn, blijkt bijvoorbeeld uit het adjectief-gebruik in de volgende zin: ‘So Nazi of you to expect women to stop at home twiddling their thumbs’. ‘Exhibit C’, van Harold Brighouse, waarin dit voorkomt, geeft zeer zeker een amusant uurtje in een ‘service flat’ weer. En ‘Lucrezia Borgia's Little Party’ van A.J. Talbot kunnen wij volwassenen wel als een ‘elaborate joke’ en niet als een ‘realistic Borgia poison-feast’ opvatten. Maar in de schoolbibliotheek? Met alle reserve die je je als ‘mere spinster’ toch al steeds oplegt bij 't beoordeelen, vooral veroordeelen van wat voor moderne jongelui toeof ontoelaatbare lectuur is, gezien het zeer ruime geweten dat moderne ouders er dikwijls in dit opzicht op nahouden, zou ik hier toch willen ‘draw the line’. Het is niet noodig, zelfs zeer af te raden, onze nog onevenwichtige jongelui in 4 en 5, die we liever nog veel zonnigs willen voorzetten, via de school in kennis te brengen met een trouwbreuk-verhaal als in de vertaling van ‘L'Ecran Brisé’ van Henry Bordeaux; nog minder met het verderfelijke leven van de jonge menschen in ‘Peace without Honour’ van Harold Michael, al zou het een afschrikwekkende uitwerking kunnen hebben door het ‘saturnine end’. En al zou onze tegenwoordige jeugd misschien wel gebaat zijn bij een satyrisch tooneelstukje als ‘The Last War’ van Neil Grant, al is er ook nog wel een enkel ander onder, dat geen overwegend bezwaar zou opleveren, énkel de gedachten- en levenssfeer reeds van ‘The Quick and the Dead’ van Eileen Russell, met zijn ‘powerful, fiendish realism’, maakt dat we de schoolbibliotheek voor dit boek gesloten moeten houden.

C.R. MEIBERGEN.

James Stephens: The Charwoman's Daughter. - The Caravau Library. London, Macmillau. 3/6.

Mrs. Makebelieve, een arme weduwe, verdient als werkster de kost voor haar en haar dochtertje. De wereld, waarin zij leeft, is echter niet die van haar werkhuizen, maar de wereld, die haar verbeelding zich geschapen heeft, een droomenrijk. Zij meent haar kind te kunnen bewaren voor de harde werkelijkheid van het leven-van-allen-dag door haar in deze sfeer groot te brengen. Het blijkt, dat de werkelijkheid zich nooit vangen laat in een gedachte-negatie. Het meisje in haar ontwikkeling van kind tot vrouw, doet haar eerste ervaringen op op het gebied der liefde. Zij leert wat teleurstelling is, als zij merkt, dat de man, die haar het hof maakt, zijn liefde slechts als avontuur beschouwt; zij leert wat blijdschap is, als zij den waren Jozef ontmoet.

Zonder dat de moeder iets bespeurt, voltrekt zich dit alles in het leven van haar kind. De aanvankelijke teleurstelling der moeder als zij gewaar wordt, hoe zij tenslotte buiten alles staat, wijkt bij de erkenning van het werkelijke geluk van haar dochter.

Hoewel zeer populair in Engeland, zal dit werkje waarschijnlijk alleen voor sommige meisjes iets aantrekkelijks hebben. Ik kan me niet voorstellen, dat de jongens geduld - laat staan waardeering voor dit soort lectuur in een vreemde taal hebben.

[p. 204]

James Stephens: The Crock of Gold. London, Macmillau. 2/-.

Een zeer goedkoope, keurig verzorgde uitgave van een boek, dat in Groot-Brittannië en Ierland geïllustreerde edities beleeft, waar men grif 21/- voor over heeft. Een werk, eenigszins in den trant van Peter Pan, maar betoogender. Er staan aardige opmerkingen in, maar over 't geheel vermoeit mij de aaneenrijging van levenslessen in pseudo-wijsgeerigen sprookjesvorm.

Heel toevallig trof mij dezer dagen in een Engelsch werkje, waar over Stephens' gedichten gesproken werd, de raad, vooral niet: ‘The Crock of Gold’ te verzuimen. Afgezien van de waarde ervan, meen ik, dat onze leerlingen - zoo zij den inhoud kenden - dit oordeel niet zouden onderschrijven. Dit typisch Iersche genre ligt den Hollander niet - den ‘young Dutchman’ gehèel niet.

N. SCHOKKING.

Tijdschrift:
New Stories. (Editorial address: 188. Baubury Road - Oxford.) Vol. 1. - no. 1.

Een nieuw ‘magazine’ - (10/6 per jaar - 1/6 per nummer) - dat wil trachten te zijn voor Engeland, wat ‘Story’ voor Amerika is: ‘to provide a mode of publication for short stories of high literary quality, whether they are the work of unknown or of well-known authors.’

Dit nummer, ons op aanvrage vriendelijk toegezonden, bevat inderdaad veel lezenswaardigs: een karakterstudie - een ‘tableau’ - een straatjongenservaring - een typisch-Angelsaksische benadering in verhaaltrant van het wonder in de religie - een kostschoolstudie.

Al is de toon van deze laatste ‘Story’ zeer zeker verheffender dan veel wat onder de oogen onzer leerlingen komt, toch maakt het onderwerp dit nummer m.i. ongeschikt voor een schoolbibliotheek.

Ik vestig graag de aandacht op dit ‘magazine’; allicht verschijnen er nummers, waar deze toevallige al-of-niet-geschiktheid zich niet laat gelden; het gebodene is goed.

N. SCHOKKING.