Levende Talen. Jaargang 1934

Leerboeken.

I. Hoe gebruiken we de nieuwe spelling op kantoor, in huis, op school? Met de nieuwe spellingsregels en woordenlijst, door J. Combrink. ‘De Technische Boekhandel’ H. Stam, Amsterdam - Haarlem. Prijs ƒ 0,20.
II. Handleiding voor de nieuwe Spelling van het Nederlands, door Dr. J.J.B. Elzinga en Dr. A.J. de Jong. Amsterdam 1934. N.V. Uitg.-Mij. ‘Kosmos’. 35 cent.
III. Toelichting op de nieuwe spelling 1934, tevens supplement op G. Leffertstra. Taaloefeningen voor gymn., middelb. en voortgez. l. ond., door Dr. A.A. Verdenius, hoogleraar te Amsterdam. Uitg. P. Noordhoff N.V. - Groningen, Batavia. ƒ 0,15.
IV. In één week. Oefeningen in de spelling-Marchant, met boekje voor eigen correctie, door R. Kuitert en I. van der Velde. Uitg. J.B. Wolters - Groningen, Den Haag, Batavia. ƒ 0,25.

Ziehier, in de volgorde waarin ik ze ontving, vier practische wegwijzers in de spellingdoolhof. De nummers I en III komen hierin overeen, dat ze de regeling-Marchant bevatten met een toelichting er op. De heer J. Com-

[p. 249]

brink is in het stileren van die toelichting niet gelukkig geweest. Een zin als: (Tweede) is echter een woord, dat afgeleid is van twee en dat blijft zo zou kunnen geschreven zijn door een middelmatige gymnasiast 1e klas.

Op de toelichting heeft de heer Combrink een woordenlijst doen volgen met een paarhonderd woorden, waarvan de schrijfwijze is veranderd. Ik mis hierbij tal van woorden, die inderdaad voor de onervaren beginneling moeilijkheid bieden, terwijl van de woorden betekenen, betekenis, ondergetekende, ondertekenen, tekenen, tekening er zeker vijf overtollig zijn! Ik wil onderstellen, dat contigenteren en contigentering aan de correctie zijn ontsnapt. - De heer Combrink heeft een goede opzet onvoldoende uitgewerkt.

Prof. Verdenius geeft na de toelichting, een viertal dictée's, waarin de mogelijke moeilijkheden onder de aandacht komen. Daardoor is een zeer bruikbaar boekje ontstaan, dat verre de voorkeur verdient boven dat van Combrink. Bovendien is 't goedkoper. Geheel volledig is ook dat van Verdenius nog niet: de schrijfwijze der eigennamen laat nog enkele vragen onbeantwoord. Maar uiteraard zullen ook bij deze spellingregeling vrijheden geoorloofd zijn, zo goed als dat het geval was onder de heerschappij van De Vries en Te Winkel. In de te verwachten nieuwe druk zullen een paar drukfouten wel verbeterd zijn.

Het derde werkje is 't omvangrijkst - 24 pagina's - en heeft een ander karakter. De moeilijkheden zijn er in een twaalftal hoofdstukjes behandeld: Klinkers, Medeklinkers, Verkleinwoorden, Geslacht, Bijv. nw., Meervoudsvorming, Genitief, Samenstellingen, Trappen van vergelijking, Werkwoordsvormen, Pronomina, Spelling van ontleende woorden. De schrijvers behandelen niet slechts de veranderde spelregels, maar ook de niet-veranderde. Waarom is in § 4 de regel der afleiding niet in de tekst opgenomen? De spelling-1934 heeft die nog lang niet losgelaten! Ik zou 't een voordeel achten, als bij een herdruk de ‘grondbeginselen’ nog strakker werden aangegeven. Dan zou ook kunnen blijken dat zelfs 't weglaten der buigings-n volmaakt in overeenstemming is met dit grondbeginsel van De Vries en Te Winkel: Wanneer een plaatselijke of gewestelijke uitspraak in strijd is met de afleiding, de regelmaat of wel met enige andere regel, uit die der beschaafde uitspraak, dan mag zij op de spelling geen invloed uitoefenen. - Is mijn vermoeden juist, dan zal dit werk gevolgd worden door een woordenboekje.¹⁾

Op 't laatste nippertje vóór 't sluiten van de inzendingstermijn verscheen, van R. Kuitert en I. van der Velde, een boekje met invuloefeningen, zes in getal, ter toepassing van de règels. Een correctieboekje stelt iederen gebruiker in staat om het ‘Nederlands zonder meester’ te leren. Een courantenartikel, dat in de spelling-Marchant moet worden overgebracht, dient als herhalingsoefening. Op de moeilijkheden is duidelijk de aandacht gevestigd, zodat ik met de schrijvers vertrouw, dat de gebruiker in heel korte tijd zich de schrijfwijze eigen kan maken. Vooral lijkt het mij geschikt voor de lagere school.

A.Z.

1) Tot mijn genoegen zie ik, dat in de 3e druk al een paar verbeteringen zijn aangebracht.

[p. 250]

Questions de grammaire, morphologie et phonétique à l'usage des candidats pour l'examen de français, par A. Dumont, professeur de français. Nygh en van Ditmar, Rotterdam. ƒ 0,60.

Combien d'articles distingue-t-on en français?

Comment forme-t-on le pluriel des substantifs?

Comment divise-t-on les pronoms personnels?

Zestig pagina's van zulke vragen, zonder antwoord!

Waarom de Heer Dumont, naast alles wat er reeds op dit gebied bestaat, gemeend heeft dit boekje te moeten uitgeven, weet ik niet.

J. METTROP.

Fransche Handelscorrespondentie, ten behoeve van candidaten voor de Practijk-examens, door Dr. G. Schilperoort. Deel IA en IB (Goederenhandel). Uitgave J.B. Wolters' U.M. - Groningen, Den Haag, Batavia.

Met een buitengewoon genoegen heb ik me in de vacantie beziggehouden met deze boekjes. Op iedere bladzijde blijkt hier, dat de man van de praktijk (de praktijk van de handel en van het onderwijs) aan het woord is. Reeds in de eerste Toelichting dringt hij door tot de kern van de zaak: het schrijven van een handelsbrief is een kwestie van inzicht en van stijl: niet van het aaneenrijgen van gememoriseerde clichés!

Wanneer krijgen we van Dr. Schilperoort zelf eens het ‘elementair leerboek’, waarvan hij in zijn voorbericht zegt, dat het doorwerken in sommige gevallen gewenst kan zijn? Er ligt voor hem terrein braak op onze H.B.S.A.

A.F. BAARSLAG.

a. Een Honderdtal Examenopgaven Duitsch - Nederlandsch voor Gymnasia, H.B. Scholen, Kweekscholen en Candidaten voor de akte Duitsch L.O., verzameld door Dr. J.M. Rameckers. Ing. ƒ 1,25. Geb. ƒ 1,50. Bij J.B. Wolters' Uitg.-Mij. N.V. - Groningen, Den Haag, Batavia. 1934.
b. Het Vertaaluur. Stukken ter Vertaling uit het Duitsch voor Gymnasium, Hoogere Burgerscholen en Kweekscholen, verzameld door Dr. G.G. v.d. Andel. ƒ 0,70. P. Noordhoff N.V. 1934.

Het eerste werkje biedt eenvoudig stof, ontleend aan de staatsexamens voor onderwijzer, de eindexamens van kweekschool, H.B.S. en gymnasium, de toelatingsexamens tot de universiteiten en de examens voor de akte Duits L.O. (hiervan 40 opgaven).

Het tweede werkje bevat 50 opgaven, waarvan de eerste 47 berekend zijn voor één lesuur. Omtrent de herkomst laat de verzamelaar ons in het duister. Een verdeling in deze kleine 50-minuten porties lijkt me niet gelukkig; bovendien bieden verschillende stukjes te weinig moeilijkheden voor H.B.S. en Gymnasium. De drie laatste vertalingen zijn eindexamenopgaven H.B.S.

Zouden we nu eindelijk niet genoeg vertaalboekjes Duits - Nederlands hebben?

C.N.H. DE JONG.