Levende Talen. Jaargang 1938

Duitse schoollectuur.

Willy Scheller, Stefan George. Ph. Reclam. jun. Leipzig. M. 1.05; geb. M. 1.45.

Het boekje geeft niet als Morwitz een doorlopend commentaar op Georges werken in chronologische volgorde, maar in een reeks korte hoofdstukken beschouwingen over verschillende zijden van Georges persoonlijkheid en werk, waarbij zeer veel uit het werk ter illustratie wordt geciteerd.

Het lijkt me voor begaafde leerlingen, die voor Georges werk belangstelling hebben, een voortreffelijke inleiding.

Het stelt zeer hoge eisen aan bevattingsvermogen en gevoel voor verskunst, maar die beide dingen mag men bij jeugdige minnaars van gedichten, die zich tot George aangetrokken voelen, wel verwachten.

Kurt Kluge, Die gefälschte Göttin. J. Engelhorn. Stuttgart. Gec. M. 1.80; geb. M. 2.40.

De kleine vertelling verhaalt de wederwaardigheden van twee collega's - museumsbeambten - bij hun pogingen, een pas opgegraven uit de 5e eeuw stammend bronzen Aphroditebeeld voor hun museum te verwerven.

Om beide heren te bevredigen wordt in allerijl door een in het vak geroutineerden Italiaan een copie gemaakt.

Hoe de jonge geleerde, voor wien de eenvoudige Griekse boeren, die het beeld in handen hebben, wegens zijn vurige liefde voor het kunstwerk sympathie hebben opgevat, zodat ze hem het origineel willen geven, dat ze eigenlijk reeds aan den ander hadden verkocht, in zijn groten ijver al te onbedachtzaam tenslotte de copie ontvoert en de oude, die de werkplaats der vervalsers ontdekt, blij, dat hij nog net voor een grote blamage bewaard is gebleven, de antieke Aphrodite weigert, is een geschiedenis, die onze jeugd zeker zal vermaken.

Ik vermoed, dat betrekkelijk weinigen zullen voelen, hoe geforceerd en grof de humor van den schrijver vaak wordt in zijn zucht, steeds maar grappig te willen zijn en comische situaties te scheppen. De beschrijving van land en mensen is wel aardig.

Luchtige, vermakelijke geschiedenissen zijn in de Duitse letteren zeldzaam. In zoverre is het boekje zeker een welkome aanvulling voor onze schoolbibliotheek.

Geschikte amusementslectuur voor de hoogste klassen.

W. JONGEJAN.

Georg Elert, Wohin wandern unsre Söhne... Universitas, Deutsche Verlags-Aktiengesellschaft, Berlin.

Uit de titel van deze roman spreekt het probleem, dat door den schrijver behandeld wordt, het probleem van de verhouding tussen ouders en kinderen. Aan de hoofdpersonen van zijn boek wil hij demonstreren, dat

[p. 352]

opvoeding en milieu veel minder belangrijk zijn, dan wat in den jongen mens leeft door het ‘bloed’ van ouders en voorouders. Het gegeven is dus, van Duits standpunt bezien, actueel en past volkomen in het kader van de dogma's der laatste jaren. Toch speelt het verhaal in een tijd van lang vóór 1914. Op grond van dit ‘bloed’ nu gaan de drie zoons van het echtpaar Grotrian héél andere wegen, dan de ouders voor hun kinderen hadden gewild, doch hun blijft niets anders over dan te berusten in het onvermijdelijke.

Overtuigend is dit verhaal volgens mijn gevoelen niet, daar we wel de ouders leren kennen, doch van de eigenschappen der voorouders niets ervaren en dus de waarheid der beweringen niet aan de feiten kunnen toetsen. Toch is het geheel zeer leesbaar door een vaak prachtige tekening der karakters, evenals door de voortreffelijke weergave van het leven in een klein stadje uit die dagen. Of echter onze leerlingen, zelfs uit de hoogste klasse, veel waardering voor het verhaal zullen hebben, waag ik te betwijfelen: het ligt m.i. zover buiten de sfeer van hun belangstelling.

Werner Otto von Hentig, Ins verschlossene Land. Ludwig Voggenreiter Verlag, Potsdam. M. 3.60.

In het jaar 1915 werd de schrijver van dit boek door de Duitse regering met een diplomatieke opdracht naar Afghanistan gezonden, wat in die tijd van oorlog een nog gevaarlijker onderneming was, dan het in normale tijden toch al zou geweest zijn. Het is haast ongelooflijk, dat hij deze tocht, die zelfs een reis om de wereld werd, heeft volbracht. Het verhaal is eenvoudig en onopgesmukt weergegeven, maar juist dit simpel relaas heeft iets droogs. Alleen hier en daar komt werkelijke spanning. Een ander bezwaar is de partijdigheid, die men natuurlijk kan verwachten ten opzichte van de vijanden van zijn land. Voor Hollandse lezers verliest het boek daardoor wel aan waarde, al is deze subjectiviteit niet zó hinderlijk, dat ik het daarom zou willen afkeuren. Eventueel is het dan ook bruikbaar voor de hogere klassen.

Hans Friedrich Blunck, König Geiserich. Eine Erzählung von Geiserich und dem Zug der Wandalen. Hanseatische Verlagsanstalt, Hamburg. M. 5.80.

Zoals men ziet een historische roman uit de Germaanse tijd. Dat dit genre de laatste jaren in Duitsland opgeld doet, wisten we. Het verbaast ons als zodanig dan ook niet, maar 't is jammer, dat men blijkbaar om politieke redenen dergelijke romans gaat ‘maken’. Het doet zo gewild aan en verliest daardoor min of meer zijn bestaansrecht als kunstuiting. Slecht is deze roman niet, maar de historische romans uit een vroegere periode waren stellig beter, soms zelfs véél beter. Men voelt in dit verhaal het bedektelijk trekken van parallellen, het min of meer pasklaar maken voor deze tijd, zeer tot schade van het toch onvermijdelijke historisch koloriet. Hier en daar doet dan ook het verhaal onplezierig modern aan. Toch bestaat er m.i. geen overwegend bezwaar tegen aanschaffing voor de schoolbibliotheek. Wil men echter een of andere historische roman om ook dit genre te doen vertegenwoordigen, dan zou ik toch de voorkeur geven aan een van de werken van v. Scheffel, Dahn of Ebers.

M.G. BIEGMAN.