Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ Anthiochus beleydt die stadt Elymas inden lande van Persia, hi werdt droeuich, als hi die victorie ende voorspoet der Ioden hoorde, van Anthiochus doot, Iudas beleyde tslodt te Ierusalem

Dat ix. Capittel

1

⁺HIer en binnen als Demetrius dit hoorde, dat Nichanor ende zijn heyr inden strijt was geuallen, so seynde hi noch Bachidem ende Alchimum in Iudea. Ende die inden rechten vlogel sijns heyrs waren met hen,

+ A vers 1

2

ende togen den wech die tot Galgala waert leydt, ende sloegen tenten in Masaloth, dat in Arbellis is, ende beleydent, ende si dooden vele menschen.

3

Inder eerster maent vanden .C. ende .lij. iare, soo leyden si daer vele te Ierusalem waert,

4

ende porden, ende togen in Berea, twintich duysent mannen, ende twee duysent reysenaers

5

Ende Iudas hadde tenten gheslagen in Laysa, ende met hem waren alleen drie duysent wtuercoren mannen

6

Ende si sagen die menichte vanden heyrre, datter vele was, ende veel keerden hen weder wten heyre, ende van hen lieden en bleeffer mer acht hondert mannen met hem

7

Ende doen Iudas sach dat hem sijn heyr af tooch, ende dat hem den strijt aen quam, so wert hi bedroeft int herte, om dat hi den tijt niet en hadde, dat hijse vergaderen mocht, ende wert versaecht.

8

Ende hi seyde tot dien, die bi hem gebleuen waren. Laet ons opstaen ende gaen wi tot onsen vianden, oft wise mogen wederstaen.

9

Ende si keerden daer af, ende seyden. Wi en sullens niet mogen doen, mer laet ons nv onse sielen verlossen, ende keeren weder tot onsen broederen, ende dan sullen wi tegen hen vechten, want wi sijn te luttel,

10

ende Iudas seyde. ⁺ Dat en moet ons niet gheuallen, dat wi van hen vlien sullen, ende oft onsen tijt gecomen is, so laet ons steruen inder duecht voor onse broederen, ende en laet ons gheenen lachter in ons glorie brengen.

+ B vers 10

11

Ende theyr porde vanden tenten, ende stonden in haer ghemoet. Ende die reysenaers deylden hen in twee partijen,

12

ende die slingeren ende geschutten gingen voor theyr, ende al die menichte waren vanden eersten strijde.

13

Ende Bachides was inden rechteren vlogele, ende die scharen quamen toe van beyde siden, ende sloegen met trompetten, ende dye van Iudas partije waren si riepen ooc, ende van des heyrs geroep wert dat lant beuende ende men street van smorgens tot tsauonts.

14

Ende Iudas sach dat die partie van Bachides heyr ter rechter siden sterck was.

15

Ende die vrome van herten vergaderden met hem, ende verwonnen die rechte partie van hem, ende iaechdense ten berge van Azothen.

16

Ende die inder luchter siden waren, sagen dat die rechte side verwonnen was. Ende si, ende die met hen waren, volchden Iudam van achter.

17

Ende den noot wert verswaert, ende van desen, ende vanden ghenen, vielender vele gewont.

18

Ende Iudas wert verslagen, ⁺ ende dander vloden.

+ ¶ Hier sterft Iudas.

19

Ende Ionathas ende Simon haelden Iudam haren broeder, ende begroeuen hem in haers vaders graf, in die stadt Modin.

20

Ende al tvolc van Israel beweende hem veel dagen, met grooten geween, ende seyden.

21

Hoe viel die macht die Israel behouden maecte.

22

Ende die ander eerlike feyten, ende sijn duechden die hi dede, si en sijn hier niet bescreuen, want het wasser herde vele.

23

Ende het geuiel na Iudas doot, dat die bose quamen in al tlant van Israel, ende si stonden op, al die quaet deden.

24

⁺In dien dage wert grooten honger, ende al tlant gaf hem op, in Bachides handen, met hen seluen.

+ C vers 24

25

Ende Bachides koos wt boose mannen, ende maectese heren vanden lande,

26

ende die sochten ende onderuonden Iudas vrienden, ende si brachtense tot Bachidem, ende hi wracker hen ouer, ende bespottese.

27

Ende het werdt groot verdriet in Israel. Dat desghelijc niet en was vanden dagen datmen geen propheet in Israel en sach

28

Ende daer tegen so vergaderden ooc alle Iudas vrienden, ende seyden tot Ionathan.

29

Om dat Iudas v broeder doot is, ende geen man en is hem ghelijc, die wt trecken mach tegens ons vianden, als Bachidem, ende den genen die vianden sijn ons volcx. Nv hierom verkiesen wi v ouer ons tot eenen hooftman, ende tot eenen leytsman

[p. *]

om onsen strijt te strijden,

31

ende in dien tijt ontfinc Ionathas die heerscappie, ende stont in Iudas sijns broeders stadt,

32

ende Bachides vernamt, ende socht hem te dooden.

33

Mer Ionathas ende Simon zijn broeder wistent, ende al die met hen waren, ende vloden in die wildernis van Thecua, ende si bleuen liggen om dwater vanden put van Asphar.

34

Ende Bachides vernamt, ende opten Sabaoth quam hi ouer die Iordane.

35

Ende Ionathas seynde Simon sinen broeder, een leytsman vanden volcke. Ende hi badt zijn vrienden den, Nabutheen, dat si hem leenen wilden haer heyrgetuych, ⁺ dies si veel hadden,

+ D vers 35

36

ende Iambris kinderen quamen wt Madaba, ende vingen ende versloegen Ioannem, ende namen al dat hi hadde, ende toghen daer mede wech.

37

Nae desen wert Ionathas ende Simon sinen broeder gebootschapt, want Iambris kinderen grote bruloft maecten, ende dat si die bruyt haelden buyten Madaba met grooter pompuesheyt, eens grooten princen dochter van Canaan.

38

Ende si gedachten haers broeders Ioannis doot, ende togen op, ende berchden hen onder dat decsel vanden berge, Ende si hieuen haer ooghen op, ende sagen, ende siet dat groote gerucht, ende die groote pompuesheyt der kinderen Iambri,

39

ende die brudegom quam wt, ende sijn broederen, ende ooc zijn vrienden, die hem te ghemoet quamen, met tamboeren, ende met sange, ende vele wapenen.

40

Doen tooch Ionathas op tot hen waert, met alte seer groten lagen, ende sloegense doot, ende ooc so vielender vele gewont, ende die ander vloden in die bergen, ende dese namen hen al haer gout ende iuweelen.

41

Ende dye bruyloft wert verwandelt in droeffenisse ende gheween, ende die stemmen van haren sange in gheschrey.

42

Ende si wraken den doot van Ioannes haren broeder Ende Ionathas die keerde weder met sinen broeder Simon, ende alle theyr ten oeuer vander Iordanen.

43

Ende Bachides hoordet, ende quam opten sabaoth, op den cant vander Iordanen met grooter macht,

44

⁺Ende Ionathas seyde tot sijn heyr, Laet ons opstaen, ende laet ons vechten tegen onse vianden, Want ten is heden niet als ghisteren, ende eerghisteren,

+ E vers 44

45

Want siet, hi strijdt tegen ons, ende dat water vander Iordanen is aen beyde siden van ons, ende dat oeuer is hooch, ende dat broeck is leech, ende daer en bouen mede die bosschen, Ende geen plaetse en is ons te ontulien.

46

Nv hierom so roept inden hemel, dat ghi moget worden verlost van uwer vianden hant, ende si beghonsten te strijden,

47

Ende Ionathas die hief sijn hant op, om Bachidem te slaen, ende Bachides keerde van hem achterwaert

48

Ende Ionathas ende die met hem waren, sprongen inder Iordanen, ende swemden ouer tot hen.

49

Ende op dien dach vielen van Bachides partien duysent mannen.

50

Ende si keerden weder tot Ierusalem, Ende si bolwercten die ghemuerde steden in Iudea, ende die vasticheyt die in Iericho was, ende in Ammaum, ende in Bethoron, ende in Bethel, ende in Thamnath, ende Phara, ende in Thopon,

51

met haren hoogen mueren, ende vaste poorten, ende sloten. Ende hi leyde hoede daer binnen, dat si roof doen souden in Israel. Ende hi bewaerde die stadt Bethsura,

52

ende Gazaram, ende dat slot besorchde hi wel met knechten, ende met spijse,

53

ende hi nam der rijcker ende vermaerster mannen sonen vanden lande te ghijsel, ende hi leydese int slot van Ierusalem in bewaringen.

54

Ende inden hondersten, ende vier en vijftichsten iare, binnen danderde maent, beual Alchimis die mueren des binnensten voorhoofs aenden tempel, ende die timmeragie der Propheten af te breken.

55

Ende doemen begonde te breken, siet doen wert Alchimus geslagen met gichticheden, oft fledercijn, ende zijn werck wert hem be-let, ende sinen mont wert geloken, ende hi wert onmachtich van gichticheden,

56

Ende

hi en mocht voort niet een woort meer spreken, noch beuelen van zijn huys, ende Alchimus sterf in dien tijden, met grooten tormenten.

57

Ende als Bachides sach, dat Alchimus doot was, soo keerde hy weder totten coninc Demetrium, ende tlandt ruste twee iaren,

58

ende alle die boose scalcken, dachten ende seyden. Siet, Ionathas ende die met hem sijn, liggen sonder hoede al stille. Daerom laet ons nv halen Bachidem, ende hi salse al op eenen nacht vangen

59

Ende togen wech, ende gauen hem dien raet.

60

Ende hi porde om te comen met vele heyrs, ende seynde al heymelic brieuen, tot sinen gesellen die in Iudea waren, dat si Ionathan vanghen souden, ende die ghene die met hem waren, maer si en mochten, want Ionathas wert der verraderien ende opstels ghewaer.

61

Ende Ionathas vinc vanden mannen vanden lande die hooftlieden waren vanden strijde, vijftich mannen, ende si sloeghense doot.

62

Ende Ionathas, ende Simon, ende die met hen waren, togen wech in Bethbessem, dat inder wildernissen is, ende si stichten daer wederom, dat geuallen was, ende si maectense sterc.

63

Ende Bachides vernamt, ende vergaderde zijn menichte, ende liet weten al den genen die van Iudea waren.

64

Ende hi quam ende sloech zijn tenten voor Bethbessem, ende bestreet dat veel dagen, ende maecter scransen voor,

65

Ende Ionathas liet sinen broeder Symon in die stadt, ende hi tooch wt int lantscap, met wat volcx,

66

ende sloech Odomeram ende sijn broeders, ende Phaserons kinderen in haren tenten, ende veel volcx viel bi hem, ende zijn heyr wert groot

67

Ende Simon ende die met hem waren, togen wter stadt ende verbranden die scransen,

68

ende vochten tegen Bachidem, ende hi wert van hen verwonnen. Ende si deden hem veel leets, want sinen raet ende arbeyt was te vergheefs.

69

Ende hi wert toornich tegen die boose schalcken, die hem den raet ghegheuen hadden, dat hi in haer lantscap comen soude, ende hi dooder vele van hen, Mer hi dachte in sijn lantschap te trecken metten anderen.

70

Ende Ionathas vernamt, ende seynde legaten tot hem, om vrede te maken, ende dat hi sijn geuangenen weder gheuen soude

71

Ende Bachides ontfinck den vrede gaerne, ende dede dat hi hem heyschte, ende swoer hem, dat hi hem binnen al zijn leuen geen hinder meer doen en soude.

72

Ende hi gaf hem die geuangen weder, die hi te voren gerooft hadde, wten lande van Iuda. Ende hi keerde, ende tooch weder in sijn lant, ende hi en quam noyt meer binnen haren lande.

73

Ende tswaert hiel op van Israel, ende Ionathas woonde in Machmas, ende hy regneerde ouer dat volc, ende veriaechde die boose wt Israel.