Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Vanden seuen broederen, ende hare moeder een eerlike ende mannelijcke daet, hoe dat si lieuer storuen, dan si den godlosen coninc ghehoorsaem wouden sijn, des Heren gebot te ouertreden

Dat .vij. Capittel.

1

⁺HEt geschiede dat seuen broeders gheuangen werden, met haerder moeder ende werden vanden coninc gedwongen vercken vleesch teghen dye behoorlicheyt te eten.

+ A vers 1

2

Ende dedese slaen met gheesselen, van stieren pesen ghemaeckt Mer een onder die, die eerste was, seyde aldus. Wadt soeckt ghi, ende wat wilt ghi van ons leeren. Wi zijn meer bereyt te steruen, dan die vaderlike ende Godts wet ouer te treden.

3

Hierom wert die coninck gram, ende beual datmen pannen, ende copere potten gloeyende soude maken,

4

als die gloeyende ghemaeckt waren, beual hi datmen hem die eerste gesproken hadde sijn tonghe wt snijden soude, ende tvel des hoofts aftrecken, ende sijn vingheren ende teenen afhouwen, daert sijn broeders ende die moeder aensaghen.

5

Ende doen hi nv al mismaect was, so beual hi tvier daer bi te doen, ende hem die noch asemde, te braden in die panne.

6

Als hi nv inder pannen lange gepinicht was so vermaenden hem die ander broeders metter moeder, dat hi vromelic steruen soude, segghende. Die HERE God sal aensien dye waerheyt, ende sal ons troosten. Also Moses heeft verclaert in die betuyginghe sijns liedekens. Ende hi sal sinen dienaren vertroosten.

7

Ende als die eerste in deser manieren aldus doot was, so leyden si den anderen om te bespotten, ende doen hem die huyt sijns hoofts metten hayre afgetrocken was, so vraechden si hem, oft hi vercken vleesch eten wilde, eer hi int gheheel lichaem, ende in elc lidt bisonder gepinicht worde.

8

Mer hi antwoorde met manliker stemmen ende seyde. Ick en sals niet doen

9

waerom dese ooc in die volgende plaetse des eersten ooc vele pijnen ontfinck, ende in sinen gheest ghestelt sijnde sprack hi aldus. Ghi alder quaetste ghi verdoet ons in desen tegenwoordighen leuen, mer die coninc der werelt, sal ons die om sine wetten gedoot worden, verwecken in die verrisenisse des eewigen leuens.

10

Na desen wert die derde bespot, ende als sijn tonghe gheeyscht, wert soo stack hijse terstont voort, ende hi stack sijn handen vromelick wt, ende sprac met betrouwen.

11

Ic besitte dese leden van Godt wt den hemel, mer om die wetten Gods, versmade ic nv die selue, want ic hope die weder van hem te ontfaen.

12

Also dat dye coninck ende die met hem waren, verwonderden des iongelincx moet, die dat pijnigen als niet achtede.

13

Ende dese aldus ghestoruen sijnde, soo deden si den vierden daer oock ghelijcke pijne.

14

Ende als hy nv op die doot was, sprack hi aldus. ⁺ Den ghenen die vanden menscen ter doot gegeuen sijn, is beter hope van Gode te verwachten, dat si weder van hem verweckt sullen worden. Maer v en sal geen verrisenisse totten leuen geschieden.

+ B vers 14

15

Ende als si den vijfsten hadden ghehaelt, so quelden si hem, ende hi sach op den coninc, ende seyde

16

Ghy hebt macht onder die menschen, want ghy ooc een mensch zijt, te doen wat ghi wilt, Mer en wilt niet meynen, dat onse gheslacht van Gode verlaten is.

17

Mer ontbeyt een luttel tijts, ende ghi sult zijn groote macht sien, hoe hi v ende v saet straffen sal.

18

Nae desen leyden si den sesten, ende als dese begonst te steruen, sprack hi aldus. O coninc, en wilt niet te vergeefs dolen, want wi lijden dit nv om ons seluen, om dat wi teghen onsen God ghesondicht hebben. Ende in ons so sijn dinghen gheschiet, dye weerdich sijn, datmen daer af verwonderen soude

19

Mer en meynt niet, dat v dit ongewroken sal blijuen dat ghi v veruordert hebbet, teghen Godt te vechten.

20

Die moeder bouen maten wonderlic, ende weerdich der goeder gedachtenissen, die haer seuen kinderen, op den tijt van eenen daghe sach verdoen, ende si verdroecht stantaftelijc, om den hope die si tot God hadde.

21

Ende si vermaende elcken van dyen

[p. *]

met manlijcken toeroepen, sterckelijcken veruult met wijsheyt, ende den vrouwelijcken ghepeynse, plantede si eenen mannelijcken moet inne, ende si seyde tot hen.

22

Ick en weet niet hoe ghy in mijn lichaem ghecomen sijt, noch ick en hebbe dy gheest, noch siele gegeuen, noch dat leuen, ende ick en hebbe elcx leden nyet te samen gheuoecht.

23

Maer dye HERE, die schepper der werelt, die des menscen geboorte schiep. Ende die alre creatueren oorspronck vaet, die sal v oock den gheest, ende dat leuen weder gheuen, wt sijnder bermherticheyt, ghelijc ghi v seluen nv veracht om sine wet.

24

Antiochus achtende, dat hi versmaet wert, liet dat wijf met haren verwijten varen. Als nv dye ioncste noch te liue ouer was gebleuen, soo vermaende hi niet alleen met woorden, maer hy beuestichdet oock met eenen eede, dat hy hem rijck ende salich soude maken, ende dat hy hem te vriende soude hebben, wilde hi afgaen van sinen vaderlijcken wetten, ende dat hy hem soude geuen, al dat hem van noode ware.

25

Maer doen die ionghelinck gheens sins tot desen dinghen gheneycht en wert, so riep die coninck die moeder, ende riet haer, dat si den ionghelinck onderwijsen soude, dat hi des conincx begheerte doen soude.

26

Als hijse met vele woorden vermaent hadde beloofde si den coninck, dat si haren sone onderwijsen soude.

27

Aldus te hemwaert geneycht, bespottende den wreeden tyran, sprac si met manlijcker stemmen. Mijne sone, ontfermt mijnre, die v negen maenden in mijn lichaem ghedragen hebbe, ende drye iaer melck gegeuen ende gheuoet ende tot desen ouderdom hebbe gebracht.

28

Ic bidde v sone, dat ghi opsiet ten hemel ende ter aerden, ende tot al dat daer inne is, ende verstaet, dat God dat al wt niet gemaect heeft, ende ooc dat menschelijck geslacht.

29

⁺Waerom moet also geschieden, dat ghi desen hangman niet ontsien en sult, maer weerdich gemaect, uwen broeders deelachtich te sijn, ontfanct die doot, op dat ick v in dye ontferminge, weder met uwen broeders ontfange

+ D vers 29

30

Als si dese dinghen noch seyde, so sprack die iongelinc. Wien ontbeyt ghi? Ick en ben den gheboode des conincx niet gehoorsaem, mer den ghebode der wet, die ons door Mose ghegheuen is.

31

Maer ghi die een vinder alder boosheit gheworden sijt, tegen die Ebreen, ghi en sult die handt Gods niet ontulien.

32

Want wy lijden dese dinghen voor onse sonden.

33

Ende al ist dat dye HEERE onse Godt een luttel op ons vergramt is, ende ons straft. Hi sal onser nochtans weder ontfermen.

34

Maer ghi O alder booste, ende alre misdadichste alre menschen, en wilt niet te vergeefs verheuen worden met ydelen hope, dat ghi also uwe schalcheydt ende verwoetheit op den naem Gods wtstort.

35

⁺Want ghy en zijt noch niet ontuloden dat oordeel Godts des almachtigens, die alle dinghen siet

+ E vers 35

36

Want mijne broeders die nv een weynich smerten hebben gheleden, sijn nv onder dat verbont des eewighen leuens. Mer ghy sult door dat oordeel Gods rechtueerdighe pijne uwer hooueerdicheyt ontfanghen.

37

Maer ick ghelijck oock mijn broeders, gheue mijn siele ende mijne lichaem ouer, voor die vaderlijcke wetten, aenroepende God, dat hy onsen volcke gheringhe genadich si, ende v met pijnen ende slagen doen belijden, dat hi alleen God is.

38

Maer in mi ende in mijne broeders, sal des almachtigen Godts gramscap ophouden, die rechtueerdelijck ouer al onse geslachte gebrocht is.

39

Doen is die coninck met gramscappen ontsteken, ende dede desen wreedelijcker dan allen den anderen, onweerdelic dragende, dat hi bespot was,

40

Aldus sterf dese oock reyn in allen den HERE betrouwende.

41

Mer ten laetsten is die moeder ooc nae die kinderen gedoot, Nv is vanden offeranden ende van die menichten der wreetheden genoech geseyt.