Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Literatuur. Jaargang 21 (2004)

Informatie terzijde

Titelpagina van Literatuur. Jaargang 21
Afbeelding van Literatuur. Jaargang 21Toon afbeelding van titelpagina van Literatuur. Jaargang 21

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Literatuur. Jaargang 21

(2004)– [tijdschrift] Literatuur–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 34]
[p. 34]

Lexicon middelen

Hoe wordt een mens onzichtbaar? Het kan niet zo moeilijk zijn, gelet op al die onzichtbare personages die de literatuur bevolken. De mogelijkheden zijn legio. Geliefd is het gebruik van de tarnkap (zie bijvoorbeeld bij Hades en Siegfried): een soort helm die zowel gedaanteveranderingen als onzichtbaarheid veroorzaakt. Maar er zijn meer mogelijkheden: vloeistoffen en dranken, mantels en ringen en natuurlijk toverspreuken: hocus pocus pilatus pas, ik wou dat ik onzichtbaar was. Probeer maar eens!

Abrovi

Abrovi, de drank die Bram Vingerling onzichtbaar maakt, ontleent zijn naam aan de volledige naam van de uitvinder: ‘Abr’ van Abraham, de ‘o’ van Jacobus en ‘Vi’ van Vingerling. Het recept voor Abrovi vindt Bram in een oud boekje dat ‘Ars magica - De geheyme ofte swarte conste’ heet. Ingrediënten zijn zwavel en salpeter, natrium, petroleum en spiritus. Uiteindelijk ontstaat er een blauwachtig mengsel, dat violet wordt als Bram er zout bij doet.

Maar hoe maakt Abrovi je eigenlijk onzichtbaar? Op het moment dat Bram aan zijn belagers wil ontsnappen zonder zijn uitvinding prijs te geven, drinkt hij de hele fles leeg en verliest zijn bewustzijn. Het smaakt zuur en ‘Bram voelt een vreemde

illustratie
warner bros
Harry Potter verdwijnt in zijn onzichtbaarheidsmantel


gloed door zijn lichaam stromen, alsof hij geladen is met elektriciteit.’ Zijn lichaam verstijft en hij wordt onzichtbaar. Het middel heeft een bijzondere bijwerking: als de temperatuur boven de tachtig graden komt, ga je ervan zweven. [avdv]

Mantels

Door de boeken en films over J.K. Rowlings' Harry Potter weet iedereen dat mantels onzichtbaar kunnen maken. Maar ook al in de verhalen van Tolkien en de gebroeders Grimm komen ze voor. Zo is er een sprookje over een arme soldaat die, onzichtbaar door een mantel, in opdracht van de koning ontdekt dat de prinsessen 's avonds een feest bezoeken.

De mantels verschillen onderling nogal. Bij Harry Potter is hij glad en zilverachtig en ‘de stof voelt wonderlijk aan, als water dat tot textiel was geweven’. In In de ban van de ring maakt de mantel niet alleen onzichtbaar, maar is hij naar behoefte warm of koel en licht om te dragen.

Onzichtbaarheidsmantels hebben grote voordelen ten opzichte van andere middelen. Je hoeft geen enge drank in te nemen, de mantel is gemakkelijk te dragen en dus op elk moment te gebruiken. Er zijn geen bijwerkingen, de mantel raakt nooit uitgewerkt en er kunnen er meerdere personen onder. Een nadeel is dat je moet oppassen of alle lichaamsdelen bedekt zijn. Bovendien moet je je ervan verzekeren dat de mantel vóór (of na) het gebruik door niemand wordt gezien. Wanneer Harry Potter en zijn vrienden net een geslaagde actie met behulp van de mantel achter de rug hebben, hoeven ze alleen nog maar stiekem terug naar hun bed. Toch worden ze op het allerlaatste moment betrapt: ‘Ze hadden de onzichtbaarheidsmantel boven laten liggen’. [avdv]

Ring

In de naar hem genoemde Oudfranse roman van Chrétien de Troyes krijgt Yvain van jonkvrouw Lunete een toverring die hem onzichtbaar maakt. De ring komt hem goed van pas, aangezien Yvain zich in het kasteel van de vrouwe van Landuc bevindt, wier echtgenoot hij dodelijk verwond heeft. Haar mannen zoeken hem verwoed, maar kunnen hem niet vinden.

Veel bekender is een andere ring, dé ring: ‘Hij (Gollem) wilde hem hebben omdat het een ring van macht was, en als je die ring aan je vinger liet glijden, werd je onzichtbaar; alleen in het volle zonlicht was je nog te zien en dan alleen nog maar je schaduw, en die was dan zwak en vaag.’ In Tolkiens boek De Hobbit wordt de kracht beschreven van de ring die Bilbo toevalligerwijs vindt in de grot van Gollem. Het is de beroemdste ring uit de onzicht-baarheidsliteratuur.

Maar wat op het eerste gezicht een grappig onzichtbaar makend attribuut lijkt, blijkt een machtig wapen dat velen, verblind door hebzucht, naar de ondergang zal leiden. Tovenaar Gandalf is de eerste die iets vermoedt; in In de ban van de ring licht hij Frodo in over de eigenschappen. ‘Een sterveling, Frodo, die een van de Grote Ringen bezit, sterft niet, maar groeit ook niet en verkrijgt niet meer leven: hij gaat slechts verder totdat iedere minuut hem ten slotte teveel wordt. En als hij de ring vaak gebruikt om zich onzichtbaar te maken, vervaagt hij: hij wordt uiteindelijk voor altijd onzichtbaar, en waart rond in de schemering onder het duistere oog van de zwarte macht die de Ringen regeert.’

Uiteindelijk overheersen de negatieve kanten van de ring, en de bewoners van Midden-Aarde staan voor een groot dilemma: is het mogelijk iets te vernietigen wat nooit had mogen bestaan? [avdv]


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken