Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van– rechtenstatus


X. Van din dat hare anderwerf van Godes halven bevolen was te vastene VII ijar. Doe die vasten van VII ijaren Al toten inde comen waren, Die Godes utvercorne brut, Lutgart, gevastet hadde al ut 2535[regelnummer] Al sonder wanc, getrowelike, Dor Gode van den hemelrike Om welkes wille si ontfinc Dat vasten, doe sijt aneginc, Als ic hirvoren u vertrac 2540[regelnummer] Doe ic van desen vasten sprac, Got, die der maget was so vrint, (Dis si wel groetlic heft verdint Met harre vaster karitaten) Dat hi se koes teere advocaten
[pagina 29]
2545[regelnummer] Te biddene over die sonderen, Die hen ne conden nit verweren Iegen die cracht van din viande, Die bindet so met sinen bande Ga naar margenoot+Degene die hi houdt gevaen 2550[regelnummer] Dat si ne conen nit ontgaen, Hen si dat bi der Gods geneden (Die die viande meest onttreden Ter menschen loessenessen wert) Si werden mogen dan verwert; 2555[regelnummer] Hi heft der maget goedertiren Geleert al noch in wat maniren Si dis ambachtes sonde plegen Dat si die VII ijar gedregen Hadde al ineen ende emmertoe. 2560[regelnummer] Nu hort, ic sal u seggen hoe: Aldaer die vrowe op enen dach Geknilt in harre beden lach Die hare wel te handen ginc, Wel grote ioye si ontfinc 2565[regelnummer] Ilanc so meer int herte binnen, Die hare van der Godes minnen So rive quam daer in gevloten Dat hare algader wart onsloten Die Gods verholne eenechheide, 2570[regelnummer] So dat faillirde al sonder beide Van buten harre sinne cracht, Die nit ne conden hare macht Behouden noch vergronden nit Wat hare aldoe bekinnen lit 2575[regelnummer] Van binnen Got van paradise; Want daer si lach in derre wise Wart si harselven al ontgeven; Oc wart tin stonden opgeheven Ga naar margenoot+Daerboven wert die gheest van hare 2580[regelnummer] In ere stat, die was so clare Ende oc so utermaten schone, Dat si daerboven in den trone, Daer Got den sinen feeste makt Altoes, wel waende sijn gerakt. 2585[regelnummer] So was si oc; dat wanic wel; Want si ne sach daer niwent el Dan grote cirheit daer die stede Algader was vervroijet mede. Aldar Lutgart, die maget goet, 2590[regelnummer] Al doscerwijs verheven stoet Daer si die ioye migel vant, Began si schowen altehant En vision dat ic u al, Opdat ic can, vertrekken sal: 2595[regelnummer] Si sach, aldaer si was gestaen Met groten wonder al bevaen, Gode, onsen eeweliken Vader, Din hogsten coninc, die algader Berekket dese werelt wijt; 2600[regelnummer] Din sach die magt gebenedijt Op enen troen schone ende clar Wel mechtechlike sitten daer, Verheven schone alse hem betam. Dat wonderlike wel bequam 2605[regelnummer] Lutgarden, die te haren vromen Daer was tire hoger steden comen. Oc sach si daer met groten scharen Die ingle comen ende varen Ga naar margenoot+Die alle songen enen sane 2610[regelnummer] Daer si met eerden sonder wanc Ende oc feesteerden blidelike Den coninc van den hemelrike. Oc sach si daer in enen chore Die XXIIII seniore, 2615[regelnummer] Die alle teenen ringe saten Cirlic gecronet utermaten Ende alle songen: ‘Sabaot, Almechtech Vader, sute Got, Gebenedijt so motti wesen!’ 2620[regelnummer] Oc sach si sitten daer mettesen Die IIII Gods evangeliste, Die daer oc nemmer en gechisten Van lovene allewege sere Den hogsten coninc, onsen Here. 2625[regelnummer] Daer sach si oc die patriaken, Din ouden Noë metter arken Ende alle dandre, die geseten Oc waren daer mettin propheten, Die alle loveden wel schone 2630[regelnummer] Den coninc, die sat in den trone. Oc sach aldaer die maget reene Die Gods apostlen algemeene, Die saten alle teenen ringe Ende alle songen sonderlinge 2635[regelnummer] Met clarre stemmen oppenbare Dat Got, die coninc, werdech ware Die in den trone sat daerboven, Dat menne moste gerne loven. Ga naar margenoot+Oc sach aldaer die maget goet 2640[regelnummer] War sente Yan Baptiste stoet, Die Gode doepde in die Jordane Daer ons alnoch geleget ane, Die van Adame comen sijn, So vele, also het wel es in schijn 2645[regelnummer] Dat wijs en mogen nit ontberen. Daer sach si oc die marteleren Met roeden stolen wel gecleedt, Die sente Steven heft geleedt Vor Gode; ende alle songen dus: 2650[regelnummer] ‘Sit benedictus Dominus.’ Oc sach si comen altesamen, Die songen lude aldaer si quamen, Die Godes confessore mar; Ende alse quamen die bat naer 2655[regelnummer] Din hogen coninc, die daer sat, So seide si: ‘fiat, fiat! Gelovet motti sijn, Got Here, Nu ende altoes ende emmermere.’
[pagina 30]
Oc quamen daer die magedine 2660[regelnummer] Cecilie ende Katerine, Die brachten leidende een conroit Van mageden schone ende groet Meer dan ic u geseggen can. Din sach die maget hebben an 2665[regelnummer] Van witten stolen din abijt Tematen lanc, tematen wijt, Die ben wel stonden int gevoech; Ende elke en rijs gebloiet droech Ga naar margenoot+In hare hant; ende alle also 2670[regelnummer] Blide ende in hogen ende vro So quamen si met schoenre scharen Daer si wel willecomen waren; Want si daer songen enen leecGa naar voetnoot1 Van minnen, die wel Gode leec, 2675[regelnummer] Die in din trone sat verheven. Oc sach die maget daer beneven Op enen troen van hogen prise Die moeder Gods van paradise, Die vrië Maget, onser Vrowen. 2680[regelnummer] Darna began die maget schowen Dat alle, die daer waren doe, Ende oc die daer noch quamen toe, Feesteerden met gestaden sinne Die alre hogste coninginne. 2685[regelnummer] Doe dit algader was gedaen, So sach die fine magt opstaen Din sone Gods, Kerste, onsen troest, Daerbi wi alle sijn verloest, Die wilen waren hirtevoren 2690[regelnummer] Onthopet lange ende al verloren. Doe sos die Godes sone vri Was opgestaen, so ginc hi bi Den vader staen aldaer hi sat, Ende alle sine wonden nat 2695[regelnummer] Van bloede hi heft getoget hem Ende seide: ‘Vader, siet, ic hem U sone, Kerst van Nazareene; Ic ben degene, die alleene Ga naar margenoot+Die werelt al mettesen wonden 2700[regelnummer] Verloessede eer van haren sonden; Ic ben die goede middelere, Die tuschen u ende din sondere Din alre irsten vrede nam Die sider wel te staden quam; 2705[regelnummer] Want voren din dat ic din vrede Din armen menschen hebben dede, Noit ander dis en hadde macht, Want allen menschen dat ontfacht. Dis biddic u, wel sute vader, 2710[regelnummer] Die vordeit uwen wille algader, Dat u ontfarme der sonderen So dat si mogen hen verweren Iegen din viant, die gereet Hen es te doene arch ende leet. 2715[regelnummer] Oc offere ic mi over hen U, vader, Here; want ic ben Har middelere, har advocaet, Har troest ende al har toeverlaet. Daeromme comic selve nu 2720[regelnummer] Alse advocaet te biddene u Dat u ontfarme, vader mijn, Der menschen, die in sonden sijn.’ Doe dese bede har inde nam, Gegaen met hastechbeiden quam 2725[regelnummer] Aldaer Lutgart, die maget, stoet, Ihesus, die Godes sone goet. Aldar so sprac hi dese wart Ende seide: ‘Kare mijn, Lutgart, Ga naar margenoot+Hebdi gesin hoe ic algader 2730[regelnummer] Mi hebbe goffert minen vader Vor alle menschen, die met sonden In erterike sijn gebonden? Hebdi vernomen hoe ic dede Vor die sonderen mine bede 2735[regelnummer] Aldaer ic vor den Vader stont? So willic u dan wesen contGa naar voetnoot1, Lutgart, dat ic van u begere Dat gi oc weset middellere Tuschen die menschen ende mi. 2740[regelnummer] Dartoe so willic oc dat gi, So welken tijt dat gi bestaet Te biddene over die mesdaet Van din sonderen, altemale U offert mi, so dat gi wale 2745[regelnummer] Betoget dat gi hebt verstaen Dat ic hir bebbe nu gedaen, Daer mi toe dwanc die karitate; Want dit exempel ic u late Van minenthalven, schone brut, 2750[regelnummer] Te houdene uwen tijt al ut. Nu houdet dan getrowelike Also, Lutgart, dat het mi like, Voertane meer in uwen dagen; So seldi van der groeter plagen, 2755[regelnummer] Die al die werelt sal dorloepen, Wel saen die pine al avecoepen. Mar hoe gi selet dit begaden So dat het moge staen in staden Ga naar margenoot+Der werelt al, salic u wisen: 2760[regelnummer] Gelikerwijs dat gi van spisen Nu hebt u seven ijaer onthouden, Die gi mi hebbet wel vergouden So dat ics mi belove sere, (Want gi dat dadet dor min eere 2765[regelnummer] Ende op den troest van mire minnen),
[pagina 31]
So seldi moten noch beginnen Te vastene andre VII ijaer. Mar dis u soude sijn te swar Te darvene alles dis men ett, 2770[regelnummer] Gelijc dat gi dis nit nontbett Die VII ijar die leden sijn, So willic dat gi, kare mijn, Nutt een pulment met uwen broede Voertane meer, dat gi nit noede 2775[regelnummer] En motet doen; want ic u dis Geve orlof ende toe den kis Van welken dis gi wilt ontbiten. Nu vart u dan enwege quiten Van desen stukken, werde maget; 2780[regelnummer] Want mi u vasten so behaget, Dis sijt gewes, dat ic u al Dat hondertfont vergelden sal Hirboven in den hogen trone; Want ic u sal doen spannen crone 2785[regelnummer] Met allen desen magedinen Alsic u sal van alre pinen Te ijonest verlaten ende geven Hirboven deewelike leven.’ - Ga naar margenoot+Antwerde gaf op dese wart 2790[regelnummer] Die wel gerakde magt Lutgart Ende seide: ‘Kerst, almechtech Got, U bispel schone ende u gebot Hebbic onthouden harde wale; Hoe gi uselven altemale 2795[regelnummer] Nu hebbet goffert uwen vader, Dat hebbic wel gesin algader; Dis benic wel terechte vro. Mar wildi dan dat ic also Miselven, Got, wel sute Here, 2800[regelnummer] So welken tijt voertane mere Dat ic u selven bidden sal Vor elken mensche, u offere al, So biddic u omodelike, Genadech Got van hemelrike, 2805[regelnummer] Dat gi also ontfanget mi Vor die sonderen, alse gi Van uwen Vader waert ontfaen, So dat in staden moge staen Din armen menschen dat ic ben 2810[regelnummer] Gereet te biddene over hen. Oc biddic u noch, Here goet, Dat gi verleenet mi den spoet Also te vastene elken dach Van VII ijaren, alse het mach 2815[regelnummer] Allen sonderen best te vromen Ende oc te vordernessen comen.’ - Do sprac dos weder toter vrowen Die Godes sone: ‘In goeden trowen Ga naar margenoot+Willic u des gehingen gerne; 2820[regelnummer] Gi biddet dis ic nit ne werne, Want ic u alles goedes an. Lutgart, nu vart enwege dan Ende alles, dat u es geseget Hirboven, ginder tale pleget 2825[regelnummer] Gestadelic al sonder wanc; Dis seldi harde groten danc Van mi beijagen ende loen.’ Do was gesproken dit sermoen, So quam die gheest her weder lise 2830[regelnummer] Van boven utin paradise In dat porprijs van din lichame. Doe vant die magt van groten name Harselven noch in kniegebede Daer liggende op die selve stede 2835[regelnummer] Aldaer si op den selven dach Tevoren harre beden plach. Doe stont si op al sonder beide Blide ende in hogen, ende seide: ‘Gedanket motti sijn van din, 2840[regelnummer] Genadech Got, dat ic gesin U hebbe aldaer ic was gevurt; Al heft onlangen tijt gedurt Mijn spaciëren ginder boven, Nochtan so magics mi beloven 2845[regelnummer] Met rechte wel; so do ic oec; Want dat ic uwes it gebroecGa naar voetnoot1 Darboven daer ic was gerakt, Dat heft mijn herte vro gemakt; Ga naar margenoot+Oc hebbic wale onthouden al 2850[regelnummer] Ende emmermeer onthouden sal Dat gi mi wiset ende leeret Doe gi te miwert u bekeeret Ende oc bevaelt met uwen monde Dat ic dat vasten onderstonde 2855[regelnummer] Noch anderwerf van VII ijaren; Dit salic, Here, al sonder sparen Met blider herten onderstaen.’ Dos es Lutgart enwech gegaen Dor deere van der Godes minnen 2860[regelnummer] Dat vasten anderwerf beginnen. Dat hilt si so getrowelike Dat Gode van den hemelrike Dat greiede utermaten wel. Oc seggic u dat si nit el 2865[regelnummer] Dan bir en nuttede ende broet; Ende, omdat hare Got geboet Dat si oc nuttede een pulment, So hevet si ontbeten sent Van enen moese al sonder meer. 2870[regelnummer] Aldos so vaste sonder seer Die lange VII ijar al ut Lutgart, die fine Godes brut. Oc darric mi dis wel vermeten Dat elken mensche, die beseten 2875[regelnummer] Met sonden was, in staden stoet Dat vasten van der maget goet. Dis hevet sent en heilech wijf Verliët, die en salech lijf
[pagina 32]
Ga naar margenoot+Oc leidde stille ende oppenbare, 2880[regelnummer] Alse ons de vite segt van hare; Dat was Marië van OignijsGa naar voetnoot1 Die harde vroet was ende wijs Ende oc in dogden wel gedegen. Tin tiden dat si was gelegen 2885[regelnummer] Ende in die vrië Gods gewoude Van derre werelt scheeden soude, Soe nam si in har hande lise En dir prosent van groten prise, Dat was en wijl, din hare op trowe 2890[regelnummer] Lutgart, die wel gerakde vrowe, Gegeven hadde op enen dach; Oc hevet sine aldaer si lach Gesettet op har hovet saen; Dat hevet si op dat gedaen 2895[regelnummer] Dat si in karitaten minde Die magt ende over eene kinde Der bester daer si iegen ie Gesproken hadde; oc seide sie Aldar si lach: ‘Owi, Lutgart, 2900[regelnummer] Vergeve Got dat gi hir wart Nu terre stont, eer ic verschiede! Want ic met harde groten niede Begere u spreken, vrowe, nu Ende orlof nemen oc an u; 2905[regelnummer] Want ic u saen ontfaren sal. Got selve, die die werelt al Berekket, hi motu gesterken Voertan in dogdeliken werken Ga naar margenoot+Gelijc dan hi begonnen hevet; 2910[regelnummer] Want mi es cont dat nu ne levet In dese werelt mensche engeen, Noch man, noch wijf een over een, Die so volmakt es alse gi In allen sinnen, maget vri.’ 2915[regelnummer] Daerna so sprac die vrowe voert Ende seide: ‘Ic wille dat gi hoert Wat ic u sal met waren warden Alnoch orconden van Lutgarden, Gi allegader, die hir sijt; 2920[regelnummer] Ic segge dat op desen tijt Negeen so heilech mensche en levet, Die so volmakde gracie hevet Te biddene over die sonderen, Noch die so machtechlike weren 2925[regelnummer] Van hen die Gods abolge mach, Als eene, dire ic doe gewach, Dat es Lutgart, die maget rene; Si es degene, die allene Die meeste gracie hevet vonden 2930[regelnummer] Te loessene elken, die met sonden Verladen es, die imen nu Beijaget heft, dat seggic u. Oc mach si staen in staden wel Den sielen bat dat imen el 2935[regelnummer] Die in dat purgatorie sijn; Dat es Lutgart, die maget fijn, Die es genamet van Sentruden, De beste vau den Godes bruden Ga naar margenoot+Die nu abijt t Aiwires dragen. 2940[regelnummer] Oc can die maget wel verijag(h)en Met haren beden altehant Din fellen drake, din viant, So dat hi nit ne can gedoren Met sire ghilen din sonderen 2945[regelnummer] Die si ontfaet in har gedinge. Die gracie hevet sonderlinge Lutgart, die wel gerakde maget, Vor alle menschen oc beijaget; Het sijn miraklen dat si doet, 2950[regelnummer] Dar si den dommen maket vroet Ende din sondere maket reene, Mar dats van binnen noch allene; Dit sijn noch gheestelike ghichten Daer si nu pleget met verlichten 2955[regelnummer] Die arme sielen ende ontladen Van sonden ende van mesdaden; Mar tirst dat dese maget wert Sal hebben al dat si begert, Dat es din loen van hemelrike, 2960[regelnummer] Daer si sal comen hastelike Na din dat si sal henen scheeden, So sal si hare ghichten breeden Noch voerder dan si pleget nu; Want over waer so seggic u 2965[regelnummer] Dat igewelc, die sal met trowen Dat graf versuken van der vrowen Ende hare clagen sine noet Die hem verwegt, of elene, of groet, Ga naar margenoot+Ochte in die sile, ochte in den live, 2970[regelnummer] Die maget vinden sal so rive In corten stonden, dat si al Dat hi daer sukt hem geven sal.’ Dos sprac die vrowe wel gedegen, Marië, aldaer si was gelegen 2975[regelnummer] In qualebedde, al oppenbare. Oc mogens wel geloeven hare Die dit nu horen, want si seide Hiraf algader die warheide.	[tekstkritische noot]2625 l. patriarken. - 2656 l. seiden. margenoot+ f.49v^o. margenoot+ f.50r^o. margenoot+ f.50v^o. margenoot+ f.51r^o. [tekstkritische noot]2260 Glosse: Speciales amice beate Lutgardis. [tekstkritische noot]2705 l. vore. - 2710 l. vordert. margenoot+ f.51v^o. voetnoot1 d. i. lied. Mhd. leich; vgl. got. laiks; ags. lâc. Het woord was tot heden in het Mnl. niet gevonden. margenoot+ f.52r^o. margenoot+ f.52v^o. voetnoot1 Over de uitdr. enen wesen cont zie Mnl. Wdb. op cont, Aanm. margenoot+ f.53r^o. margenoot+ f.53v^o. margenoot+ f.54r^o. voetnoot1 Over de sporen eener sterke vervoeging van gebruken zie het Mnl. Wdb. margenoot+ f.54v^o. [tekstkritische noot]2909 l. dat. [tekstkritische noot]2934 l. hat dan. margenoot+ f.55r^o. voetnoot1 Deze beroemde Belgische heilige werd te Nijvel uit een aanzienlijk geslacht omstreeks 1177 geboren en overleed te Oignies 23 Juni 1213. Zij bracht het einde van haar leven in een Cisterciënserklooster door. Hare latijnsche levensbeschrijving door Jacob van Vitry werd door Cantimpré voltooid. margenoot+ f.55v^o. margenoot+ f.56r^o. margenoot+ f.56v^o.

Vorige Volgende

X. Van din dat hare anderwerf van Godes halven bevolen was te vastene VII ijar.