Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van– rechtenstatus


XV. Van din dat hare verboden was dal sacrament tontfane ende hoe dat gewroken was. Wildi noch horen van der nonnen Daer u dit dicht af es begonnen, Dat es Lutgart, die maget fijn, En harde schone exempelkijn, 4535[regelnummer] Daer igowele in mach bekinnen Die vriheit van der Godes minnen? Ga naar margenoot+Ic saelt u seggen, hort na mi: Die maget edel ende vri Hadde enen sonderlingen sede, 4540[regelnummer] Die goet was ende schone almede: Dat was dat si met groten ghere Elks sonnendages tin outere Tis pristers handen lise ginc Ende daer dat sacrament ontfinc, 4545[regelnummer] Dat hoge, dat gebenedijde, Dat Got sacrerde teenen tide Met sinen werdeliken monde, Dat was aldaer ter selver stonde Dat sine ijongren alle saten 4550[regelnummer] Dis donresdags met hem ende aten, Alse hi dis vriëndags darna Gepassijt wart in Golgatha: Dit es dat werde sacrament Ende oc dat starke munimentGa naar voetnoot1 4555[regelnummer] Dat Ihesus Kerst ons, menschen, lit, Doe hi van derre werelt schit, Op minne ende op gerechte trowe. Dat plach ontfangen die ijonfrowe Elcs sonnendags te goeder tijt; 4560[regelnummer] Want menech gheestelic delijt Plach sire dikke vinden in Ende ander menech groet gewin Van vromen, die hare anewies. Mar doe die vrowe en stukke dis 4565[regelnummer] Geplogen hadde in derre wise, Die viant, die can tonen lise Die stukken daer hi mede veet Dengenen die nit vaste en steet Ga naar margenoot+In karitaten ende in minnen, 4570[regelnummer] Hi heft hen somen, die daer binnen Begeven waren, brachtt tevoren Dat si begonsten hebben toren Van derre dinc ende oc beneden Dat wilde trekken dos te seden, 4575[regelnummer] Dis nit ne plagen int gemeene Die vrowen daer, Lutgart allene. Mar die benidet dat geschit Din evenkersten goedes it, Och die afhonst int herte dreget,
[pagina 48]
4580[regelnummer] Ic seggu dat hem so verweget Die nijd darbinnen, dat hi moet Blameren anders mannes goet. Dit mach men merken al den dach, Want nijd es selc dat hi ne mach 4585[regelnummer] Int herte bliven nit verborgen, Daer hi met nideliken sorgen Die redene hevet in verwonnen. Aldos so worden oc die nonnen Verladen so met swaren nide, 4590[regelnummer] Dat si ne conden an din tide Nijt wel gedogen van der vrowen, Dat si aldos met goeder trowen Elks sonnendags allene ginc Daer si dat sacrament ontfinc, 4595[regelnummer] Sonder begrijp noch sonder schade. Dis vonden si in haren rade Dat si Lutgarden die costume Afbreken souden, dis si cume Ga naar margenoot+Met eeren selen ende vromen 4600[regelnummer] It lichte mogen overcomen. Nochtan so sijn si noch in din Begrepen, dat het sal geschin Opdat sijt mogen dan volbringen. Aldos bedachtt die nonnen gingen 4605[regelnummer] Te harre abdissen ende saen Der vrowen hebben doen verstaen Ontplokenlic ende oppenbare, Dat het nit wel gevuge en ware Dat men gedogede ere allene 4610[regelnummer] Dis nit ne plagen int gemeene Die andre nonnen; want daermede So ware ontmakt die clostersede. Daeromme baden altesamen Die nonnen, die dat toegen quamen 4615[regelnummer] Der vrowen, dat sijt ave leide Ende oc voertane meer ontseide Dat sacrament also tontfane Lutgarden ende nemmeer te gane Elks sonnendags ter Gods offranden. 4620[regelnummer] Mar dat sal comen noch te schanden Dengenen diet ontmaken nu; Dis wanic wel, ic segget u: Want hi die blome es van den velde, Ende es sijns selves also melde, 4625[regelnummer] Dat hi ne can nit min gegeven Dengenen die in minnen leven Sijns selves dan hem selven al, Ende ons sijn sacrament beval Ga naar margenoot+In elker sonderlinger messen 4630[regelnummer] Te nuttene in gedinkenessen Sijns selves ende sire minnen, (Die hi ons dede wel bekinnen Doe hi om onsen wille starf Ende ons dat rike sijn verwarf) 4635[regelnummer] Wel seggic u dat hi begert Dat elc tin sacramente wert Met vriër herten hem bekire, Dat menschen nie en was te dire, Mar al der werelt es gemeene. 4640[regelnummer] Warumme sal Lutgart allene Dis moten nu ontberen dan? Ic seggu wel dat ic en can Die dinc gemerken nit, warbi Dit redene of gevuge si. 4645[regelnummer] Nochtan so wart also beraden, Omdats die nonnen hare baden, Die vrowe dat si sonder beide Ontboet Lutgarden ende onsseide Dat sacrament tontfangene hare 4650[regelnummer] In allen tiden, het ne ware In feesten ende in hogen dagen Of dats die vrowen allen plagen. Mar doe die fine magt, Lutgart, Mettin verbode was verswart 4655[regelnummer] So commerlic in derre wise, Din coninc van din paradise Began sijs danken altehant Met harde vriër herten; want Ga naar margenoot+Si wiste wel al oppenbare, 4660[regelnummer] Al was dat sake dat men hare Dis sacramentes was onhout, Dat Got, die alles heft gewout, Die schade wel versetten mochte Hare anderssins, opdat si sochte 4665[regelnummer] Socors an hem van derre saken, Ende oc deelechtech hare maken Dis sacramentes alle stonde, Opdat si dis verdinen conde Met karitaten ende in minnen; 4670[regelnummer] Want wie so vrome welt gewinnen Van desen sacramente goet, In karitaten wesen moet; Ende es dat sake dat hi es In karitaten, si gewes 4675[regelnummer] Dat hi met elker vromer daet Dat sacrament int herte ontfaet. Daeromme bleef Lutgart, die goede, Verduldech ende in goeden moede, Ende alles dankede onsen Here; 4680[regelnummer] Want sine minnede also sere, Dat si gevulde wel van binnen Dat si met harre starker minnen Dat sacrament soude innechlike Ontfaen met eeren dagelike, 4685[regelnummer] Al waest van buten hare ontgeven. Dos es die magt terasten bleven. Mar Got, dic caninc van din trone,
[pagina 49]
Die al te schowene es gewone Ga naar margenoot+Met conden ogen dat men doet 4690[regelnummer] In elker stede, est quaet, est goet, Ende alle dinge die geschin, Hi hevet schire wel versin In welker wise ende om wat saken Met harre boser achterspraken 4695[regelnummer] Ende oc met haren fellen nide Die vrowen hadden an din tide Lutgarden, sire brut, benomen, Dat si nemmeer ne mochte comen Dis sonnendags na haren sede 4700[regelnummer] Te sire offranden, die hi dede Din eweliken vader sijn, Ihesus, Lutgarden minnekijn. Mar die gerecht vonuesse gevet Van allen saken die men hevet 4705[regelnummer] Vor hem te handelne alle stonde, Gedogen lange nit ne conde Al sonder wrake dat Lutgart Also tonrechte was verswart Van din ijonfrowen, ende onsseget 4710[regelnummer] Was hare dis men nit ne pleget Tonsseggene allen goeden lieden. Daromme gaf hi dat te mieden Hen allen, die te rade waren Daer men Lutgarden soude ontwarenGa naar voetnoot1 4715[regelnummer] Dis sacramentes, dat hen somen Die doet ghaelinge es overcomen Ter wraken over haren nijt, Daer si der magt gebenedijt, Ga naar margenoot+Lutgarden, met te haren schaden 4720[regelnummer] Dat sacrament onttrekken daden. Oe es selc paiment gegeven Din andren, die te live bleven, Dat si geplaget worden alle Met commerliken ongevalle 4725[regelnummer] Van starken reden ende sochten, Die si gedragen nit ne mochten Al sonder grote noet, warbi Si hebben wel verstaen dat si Verbolgen hadden vele sere 4730[regelnummer] Den hogsten coninc, onsen Here, Ende oc mesgrepen an Lutgarden. Daromme si nit lange en sparden Maer moetgemeene ende altesamen Si toter vrowen alle quamen 4735[regelnummer] Ende alle op hare vocte vilen Omedechlike. Mar dat knilen En heft nit lange aldaer gedurt; Want so daerave wart berurt Die maget, dat si seide: ‘Owi, 4740[regelnummer] Staet op, gi vrowen, wat doedi? Wat sukedi? Mescomt u it? Dat segget mi; want ic u nit En sal van helpen avegaen; Mar so salic in staden staen, 4745[regelnummer] Magic, u allen sonder wanc, Dat ghijs mi selet weten danc; Dat seggic u in goeder trowen.’ Doe spraken weder die ijonfrowen: Ga naar margenoot+‘Aï, Lutgart, hebt onss genade! 4750[regelnummer] Wi sijn die u met bosen rade Benomen hebben, maget reene, Dat gaen tin sacramente allene, Gelijc dat gi tevoren plaget. Mar dor genade, schone maget, 4755[regelnummer] Ontfarme u onser groter pinen, Daer Got met doet ons allen schinen Ende oc bekinnen oppenbare Dat wi gesnevet hebben sware Ende oc mesgrepen iegen u 4760[regelnummer] Sere utermaten, dis wi nu Te beternessen willen staen; Want dat wi hebben quaet gedaen Ende u dat sacrament benomen, Dats ons te groten leede comen 4765[regelnummer] Ende oc te schaden harde groet. Aï, ontfarme u onser noet, Magt utvercoren ende fijn, Daer wi so met verladen sijn Dat wi der doet becoren selen 4770[regelnummer] Of langer qualen moten quelen, Hen si dat gi ons, vrowe goet, En vordeel van genaden doet Ende ons met uwer beden schone Iegen din coninc van den trone 4775[regelnummer] Versoenet, vrowe, ende oc verdinget Ende ons te rasten weder bringet.’ Antwerde gaf op dese wart Die welgerakde magt, Lutgart, Ga naar margenoot+Din vrowen weder ende seide: 4780[regelnummer] ‘Gi vrowen, grote omodechheide Hebdi getoget nu dat ghi Te voeten sijt gevallen mi, Dis ic onwerdech harde ben. Mar Got hi moett vergeven hen 4785[regelnummer] Die hebben mi gepijnt te derne, Ende ic vergevet hen wel gerne. Nu sijt te rasten, gi ijonfrowen; Want ic u al te goeder trowen Vergeve dat gi hebt mesdaen. 4790[regelnummer] Nu latet dan u sorgen staen; Die selve Got, die allen lieden Vergeldet met gerechter mieden Dat si verdienen sonder wanc, Eist hastelic, eist over lanc, 4795[regelnummer] Ende elken geldet van den sinen, Al hevet hi met swarre pinen Nu tesen stonden u verladen,
[pagina 50]
Hi sal u weder met genaden Vertrosten schire; want hi weet 4800[regelnummer] Dat u berowet ende es leet Dat gi mi hebbet doen onsseggen Dat sacrament ende aveleggen, Dis ic op elken sonnendach Ter Godes eeren wilen plach. 4805[regelnummer] Nu sijt terasten, vrowen mijn, Ic sal met mire beden sijn Uwe advocate ende u verdingen Vor Gode, opdat gi wilt gehingen Ga naar margenoot+Dat ic dis weder si in inne, 4810[regelnummer] Dis mi sine utvercorne minne, Die ic int herte drage, allene Doet plien ende andre dinc engeene.’ - ‘Aï, Lutgart,’ doe weder sprac Dabdesse, die groet ongemac 4815[regelnummer] Gelijc den andren, die tevoren Gemaket hadden desen toren, Oc dogede ende pine swar Daer si wel waende al over waer Af sterven emmer eer it lanc, 4820[regelnummer] ‘Gi motes hebben groten danc Dat gi ons hebbet wel getroestt. Wildi, wi mogen sijn verloestt Van onsen leede in corten stonden; Wildi, wi bliven noch gebonden 4825[regelnummer] Van onser qualen, die ons dert. Mar kiret dit ten besten wert Ende ons verloestt van onsen sere! Datt u vergelde Got, die Here! Nu si u, vrowe, dan gegeven 4830[regelnummer] Die dage die gi selet leven Die orlof allen tijt te gane Daer men met eeren plegt tontfane Dat sacrament gebenedijt, Dis gi so wale werdech sijt, 4835[regelnummer] Dat het noch schinet wale ons somen, Die sijn te groten schaden comen, Bidis wijt u onsseiden eer. Daeromme sijt voertane meer Ga naar margenoot+Dis seker, maget wel gedegen, 4840[regelnummer] Dat wijs nemmeer en selen plegen.’ Na dese tale al sonder beide Lutgart die knin ter erden leide Ende een gebet begonste lise Te Gode van din paradise 4845[regelnummer] Te sendene over die ijonfrowen. Dat hevet si met goeder trowen In corten stonden so gedaen, Dat sijs geware worden saen; Want also schire alse emmermeere 4850[regelnummer] Die bede quam vor onsen Here, So wart gestelpet al die noet, Die si gedoeget hadden groet Van swarre plagen, sent dat si Der maget edel ende vri 4855[regelnummer] Te haren ijammerliken schaden Dat sacrament verbeiden daden. Ende alse doe die plage swar Gestelpet was, al over waer So seggic u dat daer negeene 4860[regelnummer] So koene en was, no groet, no clene, Die sider spreken dorste en wart Warbi dat mochte sijn verswart Lutgart, die magt van hogen prise. Nu hort, gi alle: in derre wise 4865[regelnummer] So togde Got al oppenbare Ho wel gedegen dat si ware In kuritaten ende in minnen. In desen mach men oc bekinnen Ga naar margenoot+Dat si mesdoen sere utermaten 4870[regelnummer] Die goede menschen nit ne laten Gebruken dis hen Gut gehinget; Want die hen toe die gracie bringet Dat si vermogen sonder pine Daer hi begert af gheert te sine, 4875[regelnummer] Hi es te wrekene oc gereet Op elken die se wedersteet, Dat si dis moten bliven achter, Beide hare schade ende sinen lachter. Dit wisten oc die nonnen wale, 4880[regelnummer] Die sonder alle wedertale Lutgarden sijn gegaen in hant, Die se absolverede ende ontbant Van Godes halven an din tide Van allen commere ende nide 4885[regelnummer] Daer si verladen mede waren. Nu motons allen so bewaren Die maget edel ende fijn Dat wi ontcomert moten sijn Van allen noseliken dingen, 4890[regelnummer] Die menech herte in pinen bringen, Ende ons dat ewelike leven Ten ijoncsten dage si gegeven!	[tekstkritische noot]4579 l. afonst. margenoot+ f.83r^o. voetnoot1 Vgl. Mnl. Wdb. op monigen. Bij muniment is geen voorbeeld van de bet. versterking, bevestigingsmiddel, steun vermeld. margenoot+ f.83v^o. [tekstkritische noot]4591 l. Nit. - 4623: Glosse: Canticum: Ego flos campi et lilium convallium. 4632 Glosse; Ew. Hoc quotiensque feceritis, in meam commemorationem facite. [tekstkritische noot]4637 Glosse: Sapiens: Transite ad me omnes qui concupiscitis me etc. margenoot+ f.84r^o. margenoot+ f.84v^o. margenoot+ f.85r^o. [tekstkritische noot]4714 l. Dat. 4725 Vgl. III, 5231. - 4736 l. Omodechlike. margenoot+ f.85v^o. voetnoot1 d. i. berooven, iemand iets benemen; mhd. entwërn, ook entwern; mnd. entwaren, entweren. Vgl. o.a. R. v. Vollenh. 2, 186, 217: ‘enen sine horgerscap ontwaren.’ margenoot+ f.86r^o. margenoot+ f.86v^o. margenoot+ f.87r^o. [tekstkritische noot]4856 l. verbieden. margenoot+ f.87v^o. margenoot+ f.88r^o. margenoot+ f.88v^o.

Vorige Volgende

XV. Van din dat hare verboden was dal sacrament tontfane ende hoe dat gewroken was.