Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Leven van Lutgart (1899)

Informatie terzijde

Titelpagina van Leven van Lutgart
Afbeelding van Leven van LutgartToon afbeelding van titelpagina van Leven van Lutgart

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.30 MB)

XML (1.18 MB)

tekstbestand






Editeur

François van Veerdeghem



Genre

poëzie

Subgenre

heiligenleven


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

XXVIII. Van din dat si en kint genas van den groten evele.

 
Hort noch en ander, goede liede,
 
Dat an din stonden noch geschiede,
 
Daer oc Lutgart, die fine maget,
10050[regelnummer]
Lof ende prijs heft an beijaget,
 
Want het die Godes wille was
 
Die sire brut wel onste das
 
Ga naar margenoot+Dat si gehoeget worde in prise.
 
Nu hort in welkerhande wise
10055[regelnummer]
Het es geschit dat hebbic u
 
Te seggene oc begonnen nu:
 
Tin selven tiden dat Lutgart
 
Dos achter lande was vermart,
 
So was in die geburte en wijf
10060[regelnummer]
Die leidde en arm, onsalech lijf
 
Ende een becommert; want se sere
 
Gegheecelt hadde Got, die Here,
 
Met ere ijammerliker plagen;
 
Want si en kint in haren dagen
10065[regelnummer]
Vereregen hadde, alsic dar las,
 
Dat met epilemsiën was
 
Beswart (dar Got af hoede ons allen!),
 
So dat het dikke moste vallen
 
Ende oc gequellet sijn onsachte
10070[regelnummer]
Beide alle dage ende alle nachte.
 
Dit was die commerlike noet
 
Dar si die pine af doegde groet
 
Ende onvertrekkeliken rowe;
 
Want se die moederlike trowe
10075[regelnummer]
Meer quetchede op so welken dach
 
Dat si din kinde naken sach
 
Dat ongemne, dan ic u soude,
 
Al wart dat ics mi pinen woude,
 
Betogen of vertrekken mogen.
10080[regelnummer]
Oc was so lange des geplogen
 
Ende dit geherdet, dat sire in
 
Welna algader haren sin
 
Ga naar margenoot+Geschoten haddeGa naar voetnoot1. Mer die Here,
 
Die ganssen mach van allen sere,
10085[regelnummer]
Dat es Got selve, hi hevet saen
 
Din wive weder don ontfaen
 
Din suten troest daer si was sonder.
 
Nu hort, ic sal u tellen wonder,
 
Ic sal u seggen hoe die dinc
10090[regelnummer]
Tis wives baten sent verginc:
 
Op enen nacht so lach die vrowe
 
Moede ende mat van groten rowe
 
In haren bedde vele onsachte
 
Onslapen; want se die gedachte,
10095[regelnummer]
Die allewege blift in wake
 
In elken mensche, al si dat sake
 
Dat die lichame onslapen es,
 
Der rasten lit gebruken des
 
Te min, dat si din rowe droch;
10100[regelnummer]
Want si in enen drome sloch
 
Die hare al slapende al vertrac
 
Hars lieves kindes ongemac
 
Ende oc dat moederlike seer,
 
Dis si gevulde ilanc so meer
10105[regelnummer]
Van din dat si din kindekine
 
Sach doegen also grote pine.
 
Darna so dochte al oppenbare
 
Din droeven wive dat si hare
 
Sach naken enen, die van verren
10110[regelnummer]
Al sonder letten ende merren
 
Gestreken quam al toter stat
 
Of daer si stoet, of daer si sat,
 
Ga naar margenoot+Die sprac aldos: ‘Got houdu, vrowe!
 
Mi dunket dat gi sijt van rowe
10115[regelnummer]
Verswert ende oc van ongemake.
 
Mar woudi seggen mi die sake
 
Waraf dat gi dos sijt verladen,
 
Masschin soudikker toe geraden;
 
Want ic ben een die vele plege
10120[regelnummer]
Beide achter stade ende achter wege
 
Te wandelne, ende vele weet.’
 
Doe sprac dat wijf aldos: ‘Mijn leet,
 
Dis ic gevule int herte binnen,
 
Sondic u gerne don bekinnen,
10125[regelnummer]
Mijn sute vrint, indin dat gi
 
So mochtt dartoe geraden mi,
 
Dat ic dis doegens ave quame.
 
Idoch, bidis ic gerne name
 
Dis boete, mochtic die vercrigen,
10130[regelnummer]
En salic u dat nit verswigen.
[pagina 100]
[p. 100]
 
Van enen kinde, sute vrint,
 
So benic moeder, dat verdint
 
Heft ere ijammerliker wraken;
 
Mar nit ne weet ic bi wat saken
10135[regelnummer]
Dat Got din armen kindekine
 
Laett doegen also grote pine;
 
Want ic u segge al over waer
 
Dat sine gheecele es so swar
 
Daert alle dage es met teblowen,
10140[regelnummer]
Dat ic verwoeden sal van rowen
 
Hen si dat mi die Gods genade
 
Versie van enen selken rade
 
Ga naar margenoot+Warbi die commer, die hem dert,
 
It cortelike si verwert.
10145[regelnummer]
Want also swar es dat verdrit
 
Dat het wel lichte swarre nit
 
En mochte sijn na minen wane.
 
Dat toget oc wel die gedane
 
Van sinen doegene, alse het des
10150[regelnummer]
Al vallende onderhavech es.
 
Nu hebbic u gesegt die noet
 
Die ic gedoeget hebbe groet
 
Beide over tijt ende over mate.
 
Mar op gerechte karitate,
10155[regelnummer]
Mijn sute vrint, so biddic u,
 
Dat gi mi helpt geraden nu
 
Hoe ic des leeds moge ave comen;
 
Want het ne werde mi benomen
 
In corten tide, al sonder waen
10160[regelnummer]
Motic der doet bekoren saen.’
 
Antwerde gaf die ander doe:
 
‘Ic hebbe wel vernomen hoe
 
Gi hebt betoget uwe schade;
 
Mar wildi don dat ic u rade,
10165[regelnummer]
U kindekijn sal schire wesen
 
Van sinen commere al genesen
 
Ende gi almet van uwen sere.
 
Nu hort din raet din ic u lere:
 
Het staet en closter in dit lant,
10170[regelnummer]
En rike, en mar, en wel bekant
 
Omtrent, Aiwires es sijn name,
 
Daer ene maget wel bequame
 
Ga naar margenoot+Den riken Gode es in begevem;
 
Die leidt en utvercoren leven
10175[regelnummer]
Vor dandre alle van darbinnen,
 
Ende oc met ghesteliker minnen
 
Can wel din Godes wille don;
 
Lutgart heett si van Sainteron.
 
Wildi vercrigen dan en inde
10180[regelnummer]
Des leeds, so gaet met uwen kinde
 
T Aiwires margen in den dage
 
Ende daer vertrekket uwe clage,
 
Ende uwen commer telt al ut
 
Der welgerakder Godes brut,
10185[regelnummer]
Lutgarden, dan al oppenbare;
 
So seldi werden saen geware
 
Der baten, want u kindekijn
 
Sal altehant genesen sijn
 
Van sire plagen, ende, vrowe,
10190[regelnummer]
Gi oc almet van uwen rowe;
 
Want over een, dis sijt gewes,
 
Dat Got, die vol genaden es,
 
Van uwer commerliker schaden
 
Wel cortelike u sal ontladen,
10195[regelnummer]
Indin dat gi die vrowe goet
 
Vor u te Gode bidden doet;
 
Want hare bede u sal verwerven
 
Dat gi, die meer begert dat sterven
 
Dan lange sijn in dit verdrit,
10200[regelnummer]
Van rowe en selet sterven nit,
 
Mar blide werden ende vro.
 
Nu pijnt u dan te doene also
 
Ga naar margenoot+Als ic geleert u hebbe nu;
 
So doedi wel, dat seggic u.’
10205[regelnummer]
Doe dese wart die vremde man
 
Gesproken hadde, so began
 
Te dankene hem met groten goeme
 
Dat wivekijn in haren drome;
 
Mar eer volcomen was die danc,
10210[regelnummer]
Mettire onleden si onspranc;
 
Want so har herte wart in wake
 
Mettin dat si die sute sprake
 
Vernomen hadde aldaer si lach,
 
Dat si onsprongen es eer dach;
10215[regelnummer]
Ende alse was onsprongen doe
 
Dat wijf, began si al itoe
 
Dis dromes danken onsen Here
 
Daer si van haren groten sere
 
Wel groet din hope binnen vant.
10220[regelnummer]
Dis stont si op ende altehant
 
Es mettin kinde enwech gestreken
 
T Aiwires wert; dar sal si spreken
 
Die maget edel ende goet,
 
Die sal ontladen haren moet
10225[regelnummer]
Van sinen sere ende die meswinde
 
Bevellen toe van haren kinde.
 
Ende alse doe t Aiwires quam
 
Dat wijf, die maget die vernam
 
Dat si gevraget hadde om hare
10230[regelnummer]
Ende si berechtet gerne ware
 
Van saken die si quam betoegen,
 
Eer si die vrowe sach met ogen,
 
Ga naar margenoot+Wart hare ontdekket al die sake
 
Warumme si was tongemake
10235[regelnummer]
Ende oc warumme dat verdrit
 
Din kindekine was geschit.
 
Dis hevet si en cort gebet
 
Begonnen, dar si soude met
 
Din siken kinde in staden staen;
10240[regelnummer]
Ende alse dat was al voldaen,
 
Stont op die maget wel gedegen
 
Ende es tin wive wert gekregen.
 
Ende alse quam, daer sise vant,
 
Lutgart, so hevet metter hant
[pagina 101]
[p. 101]
10245[regelnummer]
Dat wijf har kindekijn genomen
 
Ende es der vrowen iegen comen.
 
Oc sprac aldos dat wivekijn:
 
‘Nu motti willecome sijn,
 
Gebenedijde Godes brut,
10250[regelnummer]
Dat gi nu comen sijt hir ut!
 
Dat motu lonen ewelike
 
Die melde Got van hemelrike!’
 
Oc sprac dat wivekijn noch voert
 
Ende seide: ‘Vrië maget, nu hoert,
10255[regelnummer]
Ic ben en wijf, wel sute vrowe,
 
Die langen tijt wel groten rowe
 
Gedoget hebbe ende (e)en verdrit
 
Dat ic en can beschiwen nit;
 
Ic sal u seggen bi wat saken:
10260[regelnummer]
Met ere ijammerliker wraken
 
Heft mi geplaget Got, die Here,
 
Die mi becommert heft so sere
 
Ga naar margenoot+Dat ic van rowen sterven wane;
 
Want desen kinde es comen ane
10265[regelnummer]
Dat evel swar, dat grote leet
 
Dat beide fel es ende wreet
 
Vor alle commere ende plagen
 
Dengenen die dat moten dragen.
 
Dat souddi weten, fine maget,
10270[regelnummer]
Wart dat gi desen kinde saget
 
Dat evel doegen dat ic seide,
 
Dar Got af hoede al kerstenheide!
 
Mar gi, die vol sijt van genaden
 
Ende al dengenen plegt geraden
10275[regelnummer]
Die u besuken, maget fijn,
 
Laett mi van u getrostet sijn
 
Gelic den andren, din gi doet
 
Van karitaten menech goet,
 
Ende an dit kint togt uwe doget;
10280[regelnummer]
Want gi hem wel benomen moget
 
Din swaren commer dart met es
 
Verladen, dis benic gewes;
 
Want Got, die here es over al,
 
U dis onsseggen nit ne sal.’
10285[regelnummer]
Doe gaf antwerde aldos Lutgart:
 
‘Dat gi dos, vrowe, sijt verswart
 
Van groter pinen die u quellet
 
Gelic dat gi mi hebt getellet,
 
Dat mote u Got van hemelrike
10290[regelnummer]
Vergelden ende u ewelike
 
Vercrigen don met uwen kinde
 
Die lange blischap sonder inde!’
 
Ga naar margenoot+Darna so heft die maget fijn
 
Te harewert dat kindekijn
10295[regelnummer]
Don comen ende seide aldus:
 
Benedicat te Dominus!
 
Darna so reikede altehant
 
Den dume van der rechter hant
 
Die maget hovesch ende wijs
10300[regelnummer]
Ende overstreec in crucewijs
 
Dis kindes borstekijn darmede.
 
Darna die vrowe ontpluken dede
 
Sijn mondekijn din knapeline;
 
Daer stac hem in Lutgart, die fine,
10305[regelnummer]
Twe harre vingere ende seide:
 
‘Die ewelike ontfarmecheide
 
Dis Heren, die in allen dingen
 
Al sinen wille mach volbringen,
 
Motu verlenen, schone ijoeget,
10310[regelnummer]
Dor sine vaderlike doeget
 
Dat u dit evel nemmermeer
 
En mote quellen noch dat seer,
 
Dat meerre was dan int gevoch
 
Der liever moeder die u droch!’
10315[regelnummer]
Do sprac tin wive noch Lutgart
 
Ende seide: ‘Vrowe, uwe walevart
 
Motu behouden Got die goede!
 
Nu danket Hem met bliden moede
 
Voertane altoes van allen desen;
10320[regelnummer]
U kindekijn es wel genesen.’ -
 
‘Owi, gehenedijde vrowe,
 
Nu hebbedi van groten rowe
 
Ga naar margenoot+Mijn herte ontladen,’ sprac dat wijf;
 
‘Got, die ontfine sile ende lijf
10325[regelnummer]
Dor onsen wille, hi motu lonen
 
Ende u met allen santen cronen
 
Daerboven in dijn paradise!’
 
Na derre talen namen lise
 
Orlof die vrowen ende schiden.
10330[regelnummer]
Mar nu willic u voert bediden,
 
Eer ic u dis en inde make,
 
Hoe sent vergangen es die sake:
 
Nu hort, ic sal u seggen waerGa naar voetnoot1
 
Dat sider lefde menech ijar
10335[regelnummer]
Dat kint welverdechGa naar voetnoot2 ende al quite
 
Dis ongemaks, daer die weewiteGa naar voetnoot3
 
Hem af benam die maget fijn.
 
Gebenedijt so motsi sijn!

margenoot+
f.176ro.
margenoot+
f.176vo.
voetnoot1
d. i. tot wanhoop vervallen was. Vgl. II, 10140. Scieten heeft hier de bet. verliezen. Vgl. Mnl. Wdb. op inscieten, 3).
margenoot+
f.177ro.
[tekstkritische noot]10173 l. begeven.
margenoot+
f.177vo.
margenoot+
f.178ro.
margenoot+
f.178vo.
margenoot+
f.179ro.
margenoot+
f.179vo.
margenoot+
f.180ro.
margenoot+
f.180vo.
voetnoot1
Deze belofte is niet vervuld; wellicht heeft de afschrijver hier eenige verzen overgeslagen. Bij Cantimpré heet het kind Joannes.
voetnoot2
Een zeldzaam woord met de bet. welvarend. Het staat ook Lsp. II. 35, 82 var., waar het hs. welvarende heeft.
voetnoot3
Zie II, 3524. - 10348 l. die.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken